YEOVA NGAI athangaasya Aklĩsto mende mũno kwĩkalany’a na mũuo. Endaa twĩkale tũlilikene kana mũuo nĩ kĩndũ kya vata mũno kwitũ. Twatata kũmantha mũuo, Aklĩsto onthe makatanĩaa mũuo mwingĩ mũno. Kĩu kĩtumaa kĩkundi kya Kĩklĩsto kĩthĩwa kĩ vandũ vaseo mũno vekwĩliĩlwa nĩ onthe ala matendete ithokoo.

Kwa ngelekany’o, ve mũndũ mũe ũmwe waĩ nguma mũno nthĩ ya Madagascar wendete mũno kwona ũndũ Ngũsĩ sya Yeova syĩkalaa syĩ ngwatanĩo. Mũndũ ũsu ekalaa ayasya ũũ ngoonĩ yake, ‘Ngesa kwenda kũlika ndĩninĩ, nĩtw’ĩka wa ndĩni ĩsu.’ Ĩtina wa ĩvinda nĩwaekanie na maũndũ ma ũwe, aaĩlya mũtwaano wake woosana na Maandĩko o na kau nĩwakuie myei kauta, na ĩndĩ atw’ĩka mũthaithi wa Yeova, ũla nĩwe Ngai wa mũuo.

O tondũ mũndũ ũsu weekie, andũ aingĩ kĩla mwaka nĩmokaa kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto na maikwata mũuo ũla matũaa mamanthaa mũno. Ĩndĩ Mbivilia nĩwetete nesa vyũ kana “kĩwĩu kyai na ngananĩo” syalika kĩkundinĩ no itume andũ me ndũũ maemanwa na vailika thĩna. (Yak. 3:14-16) Ũseo Mbivilia nĩtũtavĩtye ũndũ tũtonya kwĩka mathĩna ta asu maikalike na ũndũ tũtonya kwĩka tũlũlũmĩlye mũuo ũla wĩ vo. Nĩ kana tũmanye ũndũ tũtonya kwĩka ũu, ekai twone ngelekany’o imwe sya mathĩna malikile andũnĩ.

“Ndyeew’anaa na mwana-a-asa ũla twanenganĩw’e wĩa. Nĩngũlilikana ĩvinda twatetanisye mũno na tweethĩwa nĩ andũ elĩ tũendeee kwĩkanĩsya ndeto.”—CHRIS.

“Nakililye ndataĩĩe mwĩĩtu-a-asa ũmwe twakothaa kũtavany’a ĩmwe avangũa mĩvango ĩla tweekĩte ya ũtavany’a. Kuma vau ndaaneeny’a ĩngĩ. Ndyeesĩ nĩkĩ wĩkie ũu.”—JANET.

“Mũthenya ũmwe naneenaa simũnĩ nĩ na andũ angĩ elĩ. Ũmwe wa asu elĩ aneenie ta wamina ngewa na kwoou nyie neesilya nĩwatila simũ. Nĩvo ĩndĩ nambĩĩe kũtavya ũla natiiwe nake simũnĩ maũndũ mate maseo ĩũlũ wake, na kaĩ o na ndatilĩte simũ.”—MICHAEL.

“Kĩkundinĩ kitũ ve eĩtu-a-asa elĩ mavainia meethĩĩtwe na mathĩna. Ũmwe akwatisye kũsomeaa ũla ũngĩ. Ala angĩ meew’aa naĩ mũno moona maitetany’a.”—GARY.

No wone asu ta maĩ mathĩna manini mũno. Ĩndĩ mathĩna asu onthe maĩ matonya kũũmĩsya ala angĩ na kũtuma maleela kĩ-veva. No ũtane nĩ kũmanya kana ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu nĩmaekie Mbivilia yamatetheesya kũtũngĩĩa mũuo katĩ woo. We wĩona ta maatĩĩie myolooto yĩva?

 “Sisyai mũikatetan’ye mwĩ nzĩanĩ.” (Mwa. 45:24) Ũsu nĩ ũtao Yosevu wanengie ana-a-ĩthe ĩvinda yĩla masyokete kwĩ ĩthe woo. Ũsu waĩ ũtao mũseo ta kĩ! Ethĩwa mũndũ nũkũemwa nĩ kũtũngatũnga ngoo yake na nũkũthata mĩtũkĩ, nũtonya kũtuma ala angĩ mathilĩka. Chris esie kwĩthĩa kana thĩna wake waĩ mĩtũlyo na ndendete kũtavw’a ũndũ ũkwĩka. Nũndũ Chris nĩwendaa kũalyũka, nĩwaneenie na mwana-a-asa ũla matetanasya amwĩtya ũekeo na kuma vau atata mũno ndakathatae mĩtũkĩ. Nake mwana-a-asa ũsu ũngĩ nĩwatatie a vake aalyũke ĩtina wa kwona Chris aitata kwĩka maendeeo. Ũmũnthĩ matanĩaa mũno kũmũthũkũma Yeova me vamwe.

“Vala vate ũtao, maũndũ ala masũanĩĩtwe kwĩkwa nĩmanangĩkaa.” (Nth. 15:22) Janet eethĩie kaĩ nĩwaaĩlĩte kũkwata ũtao ũsu nesanga! Kwoou nĩwatwie kũmantha “ũtao,” kana kwa ndeto ingĩ, kũneena na mwĩĩtu-a-asa ũla ũngĩ. Maendeee kũea ngewa, Janet nĩwatũmĩie ũĩ nĩ kana atetheesye mwĩĩtu-a-asa ũsu ũngĩ eyĩelesye kuma ngoonĩ nĩkĩ weew’aa woo. Mayambĩĩa kũea ngewa vai ũmwe weew’aa e mwĩanĩe vyũ, ĩndĩ maũndũ maendeeie kũseũva o ũndũ maendeeie kũneenea thĩna woo mauĩtye. Nĩvo mwĩĩtu-a-asa ũsu ũngĩ wamanyie kana eekĩte kũelewa maũndũ naĩ na kĩla weesĩ o na kĩyakonetye Janet. Kwoou nĩweetisye ũekeo na ũmũnthĩ ũũ mamũthũkũmaa Yeova me ngwatanĩo.

“Ethĩwa ĩndĩ nũũnengane mũthĩnzĩo waku kĩthembeonĩ, na ũkĩlilikanĩla vu kana mwana-a-au e ũndũ naku, tia mũthĩnzĩo waku vu mbee wa kĩthembeo, noithi, wambe kwĩw’ana na mwana-a-au.” (Mt. 5:23, 24) Ethĩwa nũũlilikana, ũsu nĩ ũtao Yesũ wanenganie ĩvinda ya ũla Ũtavany’a wa Kĩĩmanĩ. Michael eewie thĩna mwingĩ mũno asũanĩa ũndũ waneeneie ũla ũngĩ naĩ o na ateũsũanĩa. Ĩndĩ nĩwatw’ĩte kũtata ũndũ ũtonya atũngĩĩe mũuo ũla waĩ vo. Kwoou nĩweenyivisye na athi kwĩtya mwana-a-asa ũla wakoseete ũekeo menene. Maũndũ mekalile ata ĩtina wa ũu? Michael easya: “Mwana-a-asa ũsu andekeie vyũ kuma ngoonĩ.” Ndũũ yoo nĩyasokie.

“[Endeeai] kũmĩĩasya ũmwe kwa ũla ũngĩ, na kũekeanĩa ene kwa ene, ethĩwa mũndũ o na wĩva e na ũndũ na ũngĩ.” (Ako. 3:12-14) Ala mavainia elĩ matavanĩtye kwa ĩvinda ĩasa matetheeiw’e nĩ mũtumĩa ũmwe waĩ tei. Amatetheeisye masũanĩe makũlyo ta aa: ‘Ve vata mwaũ wa kũeka ala angĩ makw’e ngoo nũndũ witũ? Twĩ na kĩtumi kĩseo kya kũlea kũmĩanĩsya na kũendeea kũmũthũkũma Yeova twĩ ngwatanĩo?’ Nĩmeethukĩĩisye ũtao wa mũtumĩa ũsu na maũatĩĩa.  Yu nĩmew’anaa na matavanasya ĩmwe nesa.

Ethĩwa mũndũ nĩwakũũmĩsya, kũatĩĩa ũtao ũla wĩ nthĩnĩ wa Akolosai 3:12-14 no kũtetheesye mũno. Aingĩ methĩĩte meetĩkĩla kwĩnyivya no maekee ũla ũmavĩtĩsye na mayũlwa nũu. Ethĩwa nĩwatata kwĩka ũu ĩndĩ wĩĩw’a ve vandũ vatiele, mwolooto ũla ĩandĩkonĩ ya Mathayo 18:15 no ũkũtetheesye? Ĩandĩkonĩ yĩu Yesũ awetaa ĩtambya yĩla mũndũ waĩle kwosa ethĩwa nĩweekwa naĩ ngito nĩ ũngĩ. Ĩndĩ mwolooto ũla wĩ vo no kwĩthwa ũtethya mũno. Mantha mwanya ũthi wone mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa, na ũiea ngewa nake nesa na wĩnyivĩtye nĩ kana mũtate kwona ũndũ mũtonya kwĩw’ana.

Vate nzika, ve motao angĩ maseo Mbivilia ĩtũnengete. Nĩ kana motao asu maũtethye, waĩle kwĩthĩwa na “ũsyao wa Veva,” naw’o nĩ “wendo, ũtanu, mũuo, wũmĩĩsyo, kwĩka angĩ nesa, ũseo, kĩthito, ũuu, wĩting’o.” (Aka. 5:22, 23) O tondũ oilo ũtumaa masinĩ ĩthũkũma nesa, nguma isu nimũtetheeasya kũea ngewa nesa ĩla mũũtata kwĩw’ana.

Tũmbĩtwe kĩvathũkany’o, na kwoou kĩla ũmwe witũ e ũndũ ũilyĩ, na ũndũ wĩkaa maũndũ. Kĩu no kĩtume ndũũ syĩthĩwa syĩ ngamu. Ĩndĩ kĩvathũkany’o o kĩu no kĩete mũaanĩko. Mwana-a-asa ũmwe wĩthĩĩtwe e mũtumĩa kwa ĩvinda ĩasa anenganĩte ngelekany’o ĩno: “Mũndũ wĩ nthoni no athĩne mũno ekalany’a na mũndũ mũsanzamũku na ũtaemawa nĩ kũneena. O na kau kĩvathũkany’o ta kĩu no kyoneke kĩte na thĩna, no kyumĩlye kĩthokoo kĩnene.” Ĩndĩ we wĩona ata? Nĩ lasima andũ ala mombĩtwe me kĩvathũkany’o mekalae maithokoana kĩla ĩvinda? Kwaeka twose ngelekany’o ya atũmwa elĩ matonya kwĩthĩwa maĩ kĩvathũkany’o vyũ. We Vetelo ailyĩ ata? No twasye aĩ mũneenu na atamũkaa o kĩla kyooka mũtwe. Nake Yoana? No twasye we nĩwendete andũ mũno na kaingĩ nĩwasũanĩaa mũno atanamba kũneena na ndasembeaa maũndũ. Asu ti maũndũ tweeka kũsũanĩa nũndũ  ve o kĩtumi kya kwasya atũmwa asu mailyĩ ũu. Ĩndĩ o na kĩvathũkany’o kĩu kĩ vo, mathũkũmaa me ngwatanĩo. (Meko 8:14; Aka. 2:9) O ta ũu ũmũnthĩ, Aklĩsto no mathũkũme me ngwatanĩo o na matw’ĩke mavathũkene ata.

No kwĩthĩwa kĩkundinĩ kyenyu ve mwana-a-asa ũũthokoaa kĩlĩko nũndũ wa mũneenele wake kana meko make. Ĩndĩ nũseo kũlilikana kana Klĩsto nĩwakwie kwondũ wa Mũklĩsto ũsu na kana nĩwaĩlĩte kũmwenda. (Yoa. 13:34, 35; Alo. 5:6-8) Kwoou vandũ va kũtila kĩtindo kyaku nake kana kũtata mũikese kũkomanĩa vandũ, ĩkũlye atĩĩ: ‘We mwana-a-asa ũũ eĩka kĩndũ kĩvatanĩtwe vyũ nĩ Maandĩko? We eĩka kũnthokoa na ngũlũ? Kana twĩkĩte kũmbwa twĩ kĩvathũkany’o?’ Ĩkũlyo yĩngĩ ya vata vyũ ũtonya kwĩkũlya nĩ yĩĩ: ‘Ndonya kwenda kũmũtutya ũndũnĩ wĩva mũseo wĩkaa?’

Ĩkũlyo yĩu ya mũthya nĩ ya vata. Nĩkĩ? Kwasũanĩa ngelekany’o ii iatĩĩe. Ethĩwa Mũklĩsto ũla ũngĩ nĩ mũneenu naku wĩ mũkilu, kwasũanĩa ũndũ ũtaemawa nĩ kũneena na andũ ĩla wĩ ũtavany’a. Kwoou wĩona ata ũkeka mũvango ũtavany’e nake nĩ kana wĩmanyĩsye o kĩndũ? Kana ethĩwa Mũklĩsto ũla ũngĩ nĩ mũlau mũno kwĩ we, wĩona ata ũkasũanĩa ũtanu ũla ũtonya kũkwata watetheesya ala akũũ, awau, kana me na vata? Kĩla tũũweta nĩ kĩĩ: O na ethĩwa mũmbĩtwe mwĩ kĩvathũkany’o, kĩla ũmwe wenyu asũanĩa ũseo wa ũla ũngĩ, thĩna ũla wĩ katĩ wenyu no ũoleke. Ti lasima mũtume ndũũ ngamu ĩndĩ kĩu no kĩlũlũmĩlye ngwatanĩo yenyu, na no kyongelange mũuo katĩ wenyu na kĩkundinĩ.

Euotia na Sinitike nĩmatonya kwĩthĩwa moombĩtwe kĩvathũkany’o kana maĩ na nzĩa syĩ kĩvathũkany’o sya kwĩka maũndũ. Ĩndĩ mũtũmwa Vaulo amesũvie “methĩwe na kĩlilikano kĩmwe nthĩnĩ wa Mwĩaĩi.” (Avi. 4:2) We no wĩke ũu na no ũtate kũmanthaa mũuo?

Ĩia yĩkaekwa kĩvuĩonĩ kya malaa yĩana mũno na yĩyingĩva. O ta ũu, tũkaema  kũveta mĩtũkĩ thĩna twĩ naw’o ngoonĩ kwelekela mũndũ ũngĩ, thĩna ũsu wĩkaa kwingĩvĩĩa. Woo wasumbĩka ngoo, thĩna no wĩse kũlika kĩkundinĩ. Ethĩwa nĩtwendete Yeova na ana-a-asa maitũ, tũkatataa ũndũ tũtonya kĩvathũkany’o kĩla twĩ nakyo na mũndũ kĩikese kwananga mũuo wa andũ ma Ngai.

Ĩla twekala nthĩ tũneenee thĩna twĩ na kĩeleelo kya kũmantha mũuo, tũtonya kũkwata mosyao maseo tũkavaseng’a. Kwoosa ngelekany’o ya mwĩĩtu-a-asa ũũ ũmwe. Easya: “Ve mwĩĩtu-a-asa noonaa aingua ta nĩ kana. Neew’aa thĩna mwingĩ mũno. Na nũndũ wa kũtinda nĩw’ĩte woo, nambĩĩe kũmũneeny’a naĩ. Natavasya ngoo yakwa ũũ, ‘Ndanengete ndaĩa ĩla ĩmbaĩle, kwoou o nakwa ndimũnenga ndaĩa.’”

Ĩndĩ mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩwambĩĩe kũsũanĩa ũndũ weekanasya. Easya: “Nambĩĩe kwona mawonzu makwa na noona nĩvĩtĩtye mũno. Nĩvo namanyie kana nĩnaaĩlĩte kũvĩndũa mosũanĩo makwa. Kwoou nĩnavoyie Yeova ĩũlũ wa ũndũ ũsu, nathooea mwĩĩtu-a-asa ũsu ũngĩ kamũthĩnzĩo, na namũandĩkĩa kavalũa nĩmwĩtĩtye ũekeo. Nĩtwakumbatĩanĩie na tweetĩkĩlana kana kĩu nĩkyathela. Kuma ĩvinda yĩu tũyaathokoana ĩngĩ.”

Kĩla andũ mekwenda mũno nĩ mũuo. Ĩndĩ aingĩ moo mesa kwona ta meũlikĩlĩĩlwa na kũvũthw’a nĩmaetae ithokoo. Aingĩ mate athaithi ma Yeova mekaa ũu, ĩndĩ Ngũsĩ syake nĩsyĩsĩ kana syaĩle kwĩkalany’a na ngwatanĩo na mũuo. Ngai aveveee Vaulo aandĩka atĩĩ: “Nyie . . . nĩngũmwĩsũva mũendae o ũndũ waĩle wĩtano ũla mweetiwe naw’o, na wĩnyivyo w’onthe na ũuu, na wũmĩĩsyo, mũkyũmĩanĩsya inyw’ĩ kwa inyw’ĩ nthĩnĩ wa wendo; mũkĩthing’ĩĩsya kũsũvĩa wĩw’ano ũmwe wa Veva wovanonĩ wa mũuo.” (Aev. 4:1-3) Kwĩkala twĩ “wovanonĩ wa mũuo” nĩ kĩndũ kya vata mũno. Ame! Nĩtũlũlũmĩlyei mũuo ũla twĩ naw’o na tũitw’a vyũ kũminaa ithokoo ila syaumĩla.