JYOBAA tsyojkypy ets nduˈunëmë mëjääw parë tuˈugyë nnayaˈijtëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta mä Diosë kyäjpn jyapˈatyë tuˈugyëˈäjtën, ets yëˈë diˈib mayë jäˈäy yˈoyˈijxypy.

Extëm nˈokpëjtakëm, tuˈugë brujë diˈib Madagascar, yˈoyˈijx wiˈixë Jyobaa tyestiigëty nyayaˈitëdë tuˈugyë. Pääty jyënany: “Pën jats näˈä nduktëkëyaˈany tuˈugë relijyonk, yëˈëtsë tyäˈädë nduktëkëp”. Ko tiempë nyajxy, ta tmastuty ja brujëˈäjtk, ets ta tˈyaˈoˈoyë tsyënäˈäy jyukyˈäjtën mä kyasäädëty extëmë Biiblyë tniˈanaˈamë, ok, ta nyëbejty parë tmëdunäˈänyë Jyobaa Dios diˈib yajkypyë tuˈugyëˈat.

Duˈun extëmë tyäˈädë yetyëjk, nan milˈamë jäˈäy tyëkëdë mä Diosë kyäjpn jëmëjt jëmëjt ets tpäättë ja jotkujkˈäjtën diˈib yajtëgoyˈäjttëp. Perë Biiblyë jyënaˈany ko “mä jäˈäy tnaywyinnaxëjawë es jeˈeyë kyëˈëm tsojkën dyajtunäˈändë, jaa nandëˈën myiny ja akë esë tsip”. Ko duˈun jyaty, mbäädë net kyaj oy nekyˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm ets jyaˈˈatyë jotmay (Sant. 3:14-16). Perë Biiblyë nan xymyoˈoyëmë oybyë käjpxwijën parë njëjpkudijëmë duˈumbë jotmay ets tuˈugyë nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Min nˈokˈijxëm wiˈix nääk të tpadundë.

“Kyajtsë nety oy nnaymyënëjkxyëty mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibëts mëët nduny. Tëgok, nnayˈoojëdëbëtsë nety, ko nimajtskë jäˈäy tyëjkëdë ets tmëdoowdë wiˈixëts nnaymyëgäjpxëdë” (CHRIS).

“Xëmëtsë nety nëjkxy käjpxwäˈkxpë mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, per tëgok, tats kyaj xynyekypyanëjkxany ets kyajts ojts xynyekymyëgajpxy. Kyajtsë nety nnijawë tiko duˈun yˈadëˈëtsy” (JANET).

“Nidëgëëktsë nety nmaytyäˈäktë mä telefënë, ko niduˈuk nyayjëgäjpxë, tats nwinmääy ko të tkolgaraty, ets tats axëëk nnimaytyaky. Myëdoowdääy wiˈixëts njënany” (MICHAEL).

“Nimajtskë prekursoora kyaj nety oy nyaymyënëjkxëdë. Niduˈuk xëmë nety tˈooy ja myëguˈuk. Ets ko duˈun tsyiptundë, ta ja myëguˈuktëjk axëëk tˈyajnayjawëdë” (GARY).

Tyäˈädë jotmay mbäät kyëxëˈëky ko kyaj tyim mëjwiin tyim kajaajëty. Per mbäätxyëp mëjwiin kajaa yˈaxëktuunëdë ja nmëguˈukˈäjtëm ets nan kyajxyëp jyapˈäjtyë tuˈugyëˈäjtën mä Diosë kyäjpn. Per niˈamukë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm ojts tpanëjkxtë Biiblyë kyäjpxwijën ets ojts nyayajtuˈugyëdë. ¿Diˈibë käjpxwijënë pudëjkëdë?

“Këdii jeˈeyë tuˈääy mneyˈoj mneyyäˈäxëtëty” (Gén. 45:24, Mʉgoxpʉ ja̱ noky mʉdiˈibʉ jyaayʉn Moisés). Duˈunë José ojts tkäjpxwijy ja myëgaˈaxëty mä nety tkaninëjkxtënëm ja  tyeety. Ko tuˈugë jäˈäy tkajaty nyayjëjwijtsëmbitëdët, mbäät pojënë ti tˈyajpoky, ets mbäädë netë wiinkpë jyotˈambëktë. Chris pyëjkë kuentë ko mëj këjxmë nety nyayjawëty ets ko tsiptakxëp ttunët wiˈixë wiink jäˈäy yˈanëˈëmxëty. Kom yajtëgatsaambyë netyë jyaˈayˈäjtën, ta ojts tˈamdoyë maˈkxën ja nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety mëët të nyayˈooyëty ets tyuunë mëjääw parë kyaj nyekyˈawäˈändaky. Ko ja nmëguˈukˈäjtëm tˈijxy ko Chris tyuumbë mëjääw parë nyayaˈoyëyaˈanyëty, ta nanduˈun ttuunyë mëjääw. Tyam agujk jotkujk yajpäättë ets tuˈugyë tmëdundë Jyobaa.

“Kyaj yˈoybyëtsëmy tijaty yajtuknibëjtakëp, pën kyaj yaˈëmuky yajkäjpxmuky” (Prov. 15:22). Janet jyaygyujkë ko tsojkëp tpadunëdë tyäˈädë käjpxwijën, ta ttuknibëjtakë tmëtmaytyäˈägäˈäny ja myëguˈuk. Ko ojts myaytyäˈäktë, ta tˈyajtëëy ti diˈibë nety axëëk të yajnayjawëty. Tim jawyiin kyaj oy nyaywyinˈijx nyayˈatsoowëdë, per ok, ta tsuj yajxon tnimaytyaktë ja jotmay. Ja myëguˈuk ta tpëjkyë kuentë ko kyajtëmë nety dyuˈunëty extëm wyinmay ets ko Janet kyajtëmë nety wiˈix të tyunyëty parë yajjotˈambëkëdët, ta tˈamdooyë maˈkxën. Tyam tuˈugyë jatëgok tmëdundë Jyobaa.

“Pën mmënejxypy ja mwintsëˈkën mä artal es jam xyjamyetsy ko ja mmëguˈuk të mij xymyëdëgoy, nikaˈak yëˈë mwintsëˈkën jam artal windum es nëjx jawyiin mnayyajtiˈigyëdë mëdë mmëguˈuk” (Mat. 5:23, 24). Jesus yëˈë yäjkë tyäˈädë käjpxwijën mä tuˈugë kopk. Michael jantsy axëëk nyayjäˈäwë ko ja myëguˈuk axëëk tnimaytyaky. Per tyunaambyë netyë mëjääw parë mëët nyayaˈoyëyaˈanyëty. Ijt yujy tudaˈaky ets ojts myaytyaˈaky mët ja myëguˈuk parë tˈanmääy ko mëkë nety tjawë. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Michael jyënaˈany: “Xypyokymyaˈkxëts ja nmëguˈuk winë ääw winë jot”. Ta jatëgok nyaymyaaybyëjkëdë.

“Naymyëmaˈxtukëdë nixim niyam es naymyaˈxëdë pën ja pën nyaymyëdëgoyëty mët ja wiinkpë” (Kol. 3:12-14). ¿Mjamyejtsypy ja nimajtskpë prekursoorëty diˈibë nety kyaj oy nyaymyënëjkxëdë? Ojts tuˈugë mëjjäˈäy myëtmaytyäˈägëdë parë tpëktëdë kuentë ko axëëgë nety tˈyajnayjawëdë wiinkpë myëguˈuktëjk. Ets yˈanmääyëdë parë nyaymyëmaˈkxtukëdët, net kyaj jyapˈatëdë tsip mä ja tuˈukmujkën. Ta tkupëjktë ja käjpxwijën ets tpaduundë. Tyam, jantsy oy yˈittë ets duˈunyëm nyëjkxtë ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë.

Yëˈë käjpxwijën diˈib miimp mä Kolosʉ 3:12-14, mbäät xypyudëjkëm parë nˈijtëm yujy tudaˈaky, nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib axëëk të xyyajnayjäˈäwëm ets njäˈäytyëgoˈoyëm ja jotmay. Per pën kyaj mbäät duˈun nduˈunëm, mbäät xypyudëjkëm extëm jyënaˈanyë Matewʉ 18:15. Jesus yëˈë myaytyak  ti mbäät yajtuny ko pën nyaymyëdëgoyëdët mëjwiin kajaa, perë tyäˈädë käjpxwijën nan mbäät xypyudëjkëm koogoo nmëdäjtëmë jotmay mët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm. Diˈib jeˈeyë tsojkëp, yëˈë ko nˈijtëm yujy tudaˈaky, ajiiky amëguˈuk ets nimaytyakëm ja jotmay mët ja nmëguˈukˈäjtëm parë nyaˈoˈoyëm.

Biiblyë yˈakmëmiimpy mayë käjpxwijën diˈib mbäät xypyudëjkëm. Per parë xytyuˈunxëm, tsojkëp nyajnigëxëˈkëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib yajkypyë Diosë myëjääw, extëmë “tsojkën, xondakën, jotkujkˈäjtën, maˈkxtujkën, oyjyaˈayˈäjtën, ajiikyˈat amëguˈukˈat, mëbëjkën, yuunkˈat naxypyˈat [ets] nayjëjpkuwijtsëm këˈëm” (Gál. 5:22, 23, TNM). Ko tuˈugë makinë yajpëjtaˈagyë yˈaseitë, ta jantsy oy tyuny, nanduˈun jyaty ko nyajnigëxëˈkëmë oybyë jäˈäyˈäjtën, xypyudëjkëm parë oy nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm.

Wiˈixëm njäˈäyˈäjtëm, kyaj tuknax nwinmäˈäyëm, ngäjpx nmaytyakëm ets wiˈixëm nmëdäjtëmë oybyë jäˈäyˈäjtën. Tyäˈädë yëˈë xypyudëjkëm parë nmëdäjtëmë mëtnaymyaayëbë. Per ko wiˈixëm njäˈäyˈäjtëm, nan mbäät tˈyajjaˈˈatyë jotmay. Extëm jyënaˈany tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib jeky kujk tyuunë mëjjäˈäy: “Tuˈugë jäˈäy diˈib kyaj yˈaˈëw yˈagäjpxëty, mbäät tsyiptakxëty tˈyajnaxëdë tiempë mët diˈib jantsy agäjpx. Tyäˈädë kyaj kyëxëˈëky extëm tuˈugë jotmay, per mbäät tˈyajjaˈˈaty mëjwiin kajaa jotmay”. ¿Yëˈë tyäˈädë yˈandijpy ko tsip nyaymyënëjkxëdët nimajtskë jäˈäy pën tim tëgatsyaty jyaˈayˈattë? Min nˈokˈijxëm nimajtskë apostëlë yˈijxpajtën: Pedro mëdë Juan. Ko ngäjpxëm mä Biiblyë wiˈix yajnimaytyaˈagyë Pedro, ta nˈijxëm ko tyim nigäjpxkojpy ijty wiˈix wyinmay ets pojënë ti ttuny. Ets ko Juan jantsy oyjyaˈay ets ko jawyiin tniwinmayë mä ti tkatunynyëm. Tyäˈädë nimajtskpë apostëlë tëgatsyaty jyaˈayˈäjttë, per oy ijty tyundë tuˈugyë (Apos. 8:14; Gal. 2:9). Yˈijxpajtën yëˈë xytyukˈijxëm ko pënaty tyam Dios mëduundëp, mbäät tuˈugyë tyundë, oy tëgatsyaty jyaˈayˈattë.

 Mä nduˈukmujkëm mbäät tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm wixaty xyˈanmäˈäyëm o axëëk xyyajnayjäˈäwëm. Per nˈokjamyajtsëm ko nan ojtsë Jesus kyuˈoogëty ets jëjpˈam ntsojkëm (Fwank 13:34, 35; Rom. 5:6-8). Pääty en lugäär nwinmäˈäyëm ko ninäˈä mëët nganaymyaˈayëm o nbëjtakëm jagam ëxkëˈëm, nˈoknayajtëˈëwëm: “Tyäˈädë nmëguˈugëts, ¿yëˈë jam kyutëjëbë Jyobaa yˈanaˈamën? ¿Pääty duˈun yˈadëˈëtsy mët kots xyˈaxëktunäˈäny? ¿O yëˈë duˈun mët ko kyatuˈugyëtsë njäˈäyˈäjtën? Ets ta ja tuk pëky, ¿mbäädëts niˈˈijxtutë oybyë jyaˈayˈäjtën diˈib myëdäjtypy?”.

Extëm nˈokpëjtakëm, pën ja mëguˈuk jantsy agäjpx ets mijts kyaj, ¿tiko mganëjkxy mëët käjpxwäˈkxpë parë xyjatët wiˈixë maytyaˈaky tˈyajtsondaˈaky? Ets pën yëˈë jantsy yäjkpë jäˈäy ets mijts kyaj, ¿mbäät nanduˈun mjäˈäyˈaty ets mnayjawëdët jotkujk ko xypyudëkëdë mëjjäˈäytyëjk, pënaty pëjk ijxëp o pënaty yajtëgoyˈäjttëp tijaty? Diˈibën tsojkëp njaygyujkëm, yëˈë ko oy tëgatsyaty njäˈäyˈäjtëm, mbäät nnayaˈijtëm tuˈugyë pën yëˈë nˈijxëm ja oybyë jäˈäyˈäjtën diˈib myëdäjtypy ja nmëguˈukˈäjtëm. Mbäät ninäˈä kyajäˈty extëmë mas oybyë mëtnaymyaayëbë, per ko duˈun nduˈunëm, mbäät xypyudëjkëm parë mëët oy nˈijtëm, kyaj ti njäˈäwëm mët yëˈë ets tuˈugyë nnayaˈijtëm mä ja tuˈukmujkën.

Evodia mëdë Síntique yëˈë nimajtskë Dios mëduumbë diˈib jukyˈäjttë mä primer siiglë. Waˈan kyaj tuknax tmëdäjttë jyaˈayˈäjtën. Perë apostëlë Pablo anmääyëdë ets nyayaˈitëdët “extëm tukaˈaxpën mä yëˈë Nintsënˈäjtëm” (Filip. 4:2). ¿Nanduˈun ndunäˈänëm ëtsäjtëm parë nyajjapˈäjtëmë tuˈugyëˈäjtën mä ja tuˈukmujkën?

Ko tii njäˈäwëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm, duˈun yëˈë extëm ko pyëtsëmyë axëkˈujts mä të ngojëmë pëjy, diˈib yoonˈadëˈëtsäämp pën kyaj nwijxëˈkëm. Nanduˈun jyaty ko ti njäˈäwëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäät myëjwindëkë mä jot korasoon ets axtë net nyajjapˈäjtënë jotmay mä nduˈukmujkëm. Per pën  ntsojkëmë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm, ta nëjkx nduˈunëmë mëjääw parë xëmë jyapˈatëdë tuˈugyëˈäjtën mä Diosë kyäjpn.

Ko nnayaˈoˈoyëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm, mbäät nˈijxëm wiˈix jatëgok jantsy oy mëët nˈijtëm. Duˈun tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tˈijxy. Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Duˈunëtsë nety njawë ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm duˈunëts xyˈixy kixyuˈungën, ets yëˈë diˈibëts axëëk xyyajnayjäˈäwëp. Ets kom mas niˈigyëts xyyajjotˈambëjky, tats mas axëëk njäˈäyˈajty mët yëˈë. Tats nwinmääy: Kom yëˈë kyajts xymyëjˈixy extëm jyapäätyëty, nan kyajts nmëjˈixäˈäny”.

Ok, ta tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm twinmääy wiˈix jyaˈayˈaty. Yëˈë jyënaˈany: “Tats nwinmääytyaay mäjatyëts kyaj oy njäˈäyˈaty, ets jantsy axëëgëts ojts ndimnayjäˈäwënë kots nbëjkyë kuentë wiˈixëts njäˈäyˈaty. Nˈijxëts ko tsojkëbëts nyajtëgatsëdë njot nwinmäˈäny. Tats ndukmëtmaytyakyë Jyobaa tyäˈädë jotmay. Ok, tats njuuy tuˈugë regalë parë tyäˈädë nmëguˈukˈäjtëm etsëts njääy tuˈugë neky mäts nˈamdoyë maˈkxënë mët ko axëëgëtsë nety të njäˈäyˈaty. Tats mëët nnaymyënaanë etsëts nnayˈanmääyëdë ko njäˈäytyëgoyandëbëtsë tyäˈädë jotmay. Desde jaa, kyajts tii jotmay nekymyëdattë”.

Niˈamukë jäˈäy agujk jotkujk jyaˈitäˈändë. Per mët ko tyuktëkëdë mëjˈat këjxmˈat o tjëjptsëˈëgëdë ko pën wiˈix tyunëdët, ta kyaj oy jyaˈayˈattë. Duˈunë naxwinyëdë jäˈäy jyaˈayˈattë, per mä Diosë kyäjpn, tsojkëp jyapˈatëdë tuˈugyëˈäjtën etsë jotkujkˈäjtën. Jyobaa yëˈë wyinmäˈänymyooyë Pablo ets duˈun tkujayët: “Mët ko Dios të myaxëdë es mjikyˈattët dëˈën. Tudaˈakyˈattë es oyjyaˈayˈattë, es mëdattë maˈxtujkën mët ja wiinkpëty. Naybyudëkëdë nixim niyam mët ja oyjyotkyëjxm. Ëxtäˈäytyë es xymyëdattët ja tiˈigyëˈäjtën diˈibë ja espiritë santë yajkypy, es jikyˈattë jotkujk nixim niyam” (Éfes. 4:1-3). Tyäˈädë “tiˈigyëˈäjtën” mëjwiin kajaa tsyobääty. Pääty, nˈoktuˈunëmë mëjääw parë nˈijtëm tuˈugyë ets nˈokˈyaˈoˈoyëm oytyim diˈibë jotmayëty mëdë nmëguˈukˈäjtëm.