Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

Ɛbaziezie Akɛsakɛsa Amaa Anzodwolɛ Adɛnla Ɛkɛ Ɔ?

Ɛbaziezie Akɛsakɛsa Amaa Anzodwolɛ Adɛnla Ɛkɛ Ɔ?

GYIHOVA NYAMENLE kulo kɛ Kilisienema tɛnla anzodwolɛ nu, na bɛkpondɛ anzodwolɛ bo zo. Yɛyɛ zɔ a, ɔmaa anzodwolɛ ba asafo ne anu. Anzodwolɛ ɛhye maa menli anye die asafo ne anwo.

Kɛ neazo la, nisinli bie mɔɔ ɛlie duma wɔ Madagascar la nwunle koyɛlɛ mɔɔ wɔ Gyihova Alasevolɛ avinli la. Ɔhanle kɛ: ‘Saa mebahɔ asɔne a, anrɛɛ ɛhye bie a mebahɔ a.’ Yeangyɛ, ɔgyakyile sunsum evinli nyɛleɛ ne mɔ, ɔgyale wɔ mɛla adenle zo na ɔrayɛle Gyihova, anzodwolɛ Nyamenle ne sonvolɛ.

Kɛ mɔɔ nisinli ɛhye nwunle ye la, ɛvolɛ biala menli apenle dɔɔnwo nwu anzodwolɛ zɛhae mɔɔ bɛlɛkpondɛ la wɔ Kilisiene asafo ne anu. Noko akee, Baebolo ne ka ye wienyi kɛ, saa “nungule nee manzonlehwenlɛ” wɔ asafo ne anu a, ɔbahola yeazɛkye agɔnwolɛvalɛ na yeava ngyegyelɛ yeara. (Gye. 3:14-16) Ɔyɛ anyelielɛ kɛ Baebolo ne eza tu yɛ folɛ mɔɔ bamaa yɛahoati ngyegyelɛ zɔhane mɔ, amaa yɛanyia anzodwolɛ la. Amaa yɛayɛ ɛhye la, bɛmaa yɛzuzu nɔhalɛ edwɛkɛ ɛhye mɔ anwo.

NGYEGYELƐ NGAKYILE NEE BƐ SƆBELƐ

“Ɛnee me nee adiema bie mɔɔ me nee ye yɛ gyima la avinli ɛnle kpalɛ. Kenle ko bie mɔɔ ɛnee yɛlɛdi butule la, menli nwiɔ bie ravindele yɛ nwo zo.”—CHRIS.

“Adiema raalɛ bie mɔɔ ɛnee me nee ye ta kɔ daselɛlilɛ la pɛle yɛ ngyehyɛleɛ ne anu arɛlevilɛ nu. Akee ɔ nee me andendɛ bieko. Meanwu deɛmɔti ɔyɛle zɔ la.”—JANET.

“Ɛnee yɛle nsa a yɛlɛtendɛ wɔ fonu zo a. Ko hanle kɛ bye-bye, ɔti me adwenle nu a yevi zo. Menganle ɔ nwo edwɛkɛ ɛtane mengilele nuhua ne mɔɔ gyi fonu ne azo la, noko amuanrɛɛ ɛnee ɔtɛgyi zo.”—MICHAEL.

“Wɔ yɛ asafo ne anu, edwɛkɛ bie rale adekpakyelɛma nwiɔ bie avinli. Bɛ nuhua ko bɔle ɔ bo kɛ ɔtea ɔ gɔnwo. Bɛ butule ne gyegyele awie mɔ.”—GARY.

Bie a ɛbaha kɛ edwɛkɛ zɔhane mɔ ɛnle edwɛkɛ biala. Noko, anrɛɛ edwɛkɛ ne mɔɔ zile la biala bahola aboda menli ne nganeɛdelɛ na yeazɛkye asafo ne anzodwolɛ. Noko ɔyɛ anyelielɛ kɛ, mediema ne mɔ vale Baebolo adehilelɛ lile gyima. Baebolo adehilelɛ boni a ɛsuzu kɛ bɛvale bɛlile gyima a?

“Bɛmmakɔdi butule wɔ adenle nu o!” (Mɔl. 45:24) Mɔɔ Dwosefi amediema ne mɔ sia ahɔ bɛ ze anwo lɔ la yɛɛ ɔdule bɛ folɛ ɛhye a. Nrɛlɛbɛ edwɛkɛ boni ɛne! Saa awie angomo ye nganeɛdelɛ zo na ɔfa ɛya ndɛndɛ a, ɔbahola yeaha awie mɔ ɛya. Chris nwunle kɛ ye sinlidɔlɛ a le kɛ ɔmemaa ɔ nwo zo yɛɛ ɔnlie adehilelɛ ɔndo nu. Ɛnee ɔkulo kɛ ɔkakyi, ɔti ɔkpale adiema ne mɔɔ ɔ nee ye lile butule la kyɛlɛ na ɔbɔle mɔdenle ɔhomole ɔ nwo zo. Mɔɔ Chris’ agɔnwo gyimayɛvo ne nwunle kɛ ɔlɛbɔ mɔdenle yeahakyi la, ɔdaye noko ɔyɛle zɔ. Kɛkala bɛlɛbɔ nu bɛazonle Gyihova.

“Adwenle ngyehyɛlɛ mɔɔ folɛdulɛ ɛnle nwo la kyea.” (Mrɛ. 15:22) Janet hanle kɛ ɔwɔ kɛ ɔmaa edwɛkɛ zɔhane tɛnla ye ahonle nu. Ɔzile kpɔkɛ kɛ ɔ nee adiema raalɛ ne badendɛ. Wɔ bɛ adawubɔlɛ ne anu, Janet luale nrɛlɛbɛ adenle zo zele adiema raalɛ ne kɛ ɔvi ye ahonle nu ɔha mɔɔ vale ɛyavalɛ ne rale la. Alimoa ne, bɛande bɛ nyunlu bɛandendɛ, noko mekɛ mɔɔ bɛbɔle ɔ bo kɛ bɛsiezie bɛ avinli wɔ anzodwolɛ nu la ninyɛne hakyile. Adiema raalɛ ne nwunle kɛ ndelebɛbo mɔɔ ɔnyianle ye wɔ edwɛkɛ bie mɔɔ ɔnvale Janet anwo la a vale ngyegyelɛ ne rale a. Ɔkpale ye kyɛlɛ, na bɛlɛsonle Gyihova bɛabɔ nu bieko.

“Zɔhane ati, saa ɛlɛfa wɔ ahyɛlɛdeɛ wɔara afɔlemokyea ne anwo na ɛkakye ye wɔ ɛkɛ ne kɛ ɛ diema nee wɔ lɛ edwɛkɛ a, gyakyi wɔ ahyɛlɛdeɛ ne wɔ afɔlemokyea ne anyunlu na kɔ. Dimoa ɛ nee ɛ diema ne ɛziezie bɛ avinli.” (Mat. 5:23, 24) Ɛbahakye kɛ Gyisɛse dule folɛ zɔhane wɔ ye Boka Zo Ɛdendɛlɛ ne anu. Ɔgyegyele Michael kpalɛ, mekɛ mɔɔ ɔnwunle kɛ yeanla ɛlɔlɛ nee atiakunlukɛnlɛma ali la. Ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔkpondɛ anzodwolɛ bo zo. Ɔbɛlɛle ɔ nwo aze, ɔhɔle ɔ diema ne ɛkɛ ɔhɔkpale ye kyɛlɛ. Duzu a vi nu rale a? Michael ka kɛ, “Me diema ne vale hyɛle me bɔkɔɔ.” Bɛyɛle agɔnwolɛ bieko.

“Saa bɛ nuhua bie lɛ edwɛkɛ tia ɔ gɔnwo bɔbɔ a, bɛhɔ zo bɛnyia abotane na bɛva bɛhyɛ bɛ nwo bɔkɔɔ.” (Kɔl. 3:12-14) Wɔ mediema nwiɔ ne mɔɔ bɛyɛ adekpakyelɛ bɛhyɛ la afoa nu, asafo nu kpanyinli bie boale bɛ maanle bɛzuzule kpuya ɛhye mɔ anwo: ‘Akɛsakɛsa mɔɔ rale yɛ mu nwiɔ avinli la ati, ɔwɔ kɛ yɛmaa awie mɔ di nyane ɔ? Asoo yɛlɛ debie mɔɔ yɛbagyinla zo mɔɔ ɔti ɔnle kɛ yɛfa yɛ gɔnwo ɛtane yɛkyɛ ye na yɛkɔ zo yɛsonle Gyihova wɔ anzodwolɛ nu ɔ?’ Bɛdiele kpanyinli ne folɛdulɛ ne na bɛvale bɛlile gyima. Kɛkala bɛlɛfa anyelielɛ bɛabɔ edwɛkpa ne nolo.

Folɛdulɛ mɔɔ wɔ Kɔlɔsaema 3:12-14 la noko baboa wɔ yeamaa wɔabɛlɛ ɛ nwo aze na wɔava awie mɔ ɛtane wɔahyɛ bɛ na wɔaye wɔavi ɛ ti anu. Ɛbɔ mɔdenle dedee na ɔnyɛ boɛ a, asoo ɛbahola wɔava ngyinlazo mɔɔ wɔ Mateyu 18:15 la wɔali gyima? Gyisɛse folɛdulɛ zɔhane fale mɔɔ ɔwɔ yɛyɛ wɔ mekɛ mɔɔ awie kɛyɛ ɛtane kpole kɛtia yɛ la. Noko ngyinlazo mɔɔ wɔ nu la a ɔwɔ kɛ ɛfa ɛdi gyima a. Kɔ ɛ diema ne ɛkɛ na fi atiakunlukɛnlɛma nee mɛlɛbɛnwoaze nu ɛ nee ye bɛziezie edwɛkɛ ne.

Nɔhalɛ nu, Baebolo ne fa nzuzulɛ gyɛne mɔɔ boa la maa. Bɛ nuhua dɔɔnwo a le kɛ yɛbava yɛ nwo yɛado Nyamenle sunsum nwuanzanwuanza ne azo na yɛala ye “ma ne” ali. Bie a le “ɛlɔlɛ, anyelielɛ, anzodwolɛ, abotane, atiakunlukɛnlɛma, kpalɛyɛlɛ, diedi, mɛlɛbɛnwoaze, bɛnwozohomolɛ.” (Gal. 5:22, 23) Kɛ mɔɔ nwole maa milahyinli yɛ gyima kpalɛ la, subane zɔhane mɔ maa bɛkola bɛsiezie edwɛkɛ ndɛndɛ.

SUBANE NGAKYILE MAA ASAFO NE ANU YƐ ANYELIELƐ

Asolo subane mɔɔ yɛ nuhua ko biala lɛ a—subane ɛhye mɔ kola maa agɔnwolɛvalɛ kɔ zo. Subane ngakyile noko kola fa akɛsakɛsa ba. Asafo nu kpanyinli bie mɔɔ lɛ anwubielɛ la yɛle neazo ɛhye: “Ɔyɛ se kɛ awie mɔɔ ɔse nyiane la nee awie mɔɔ ɔkulo ɛzelekɛ nee agɔnwolɛvalɛ la badu. Bie a ɛbaha kɛ ngakyile ne anwo ɛngyia, noko ɔkola ɔfa ngyegyelɛ kpole ɔba.” Ɛnea a menli mɔɔ bɛ subane ɛnle ko fee la bahola ayia ngyegyelɛ ɔ? Fa ɛzoanvolɛma nwiɔ kɛ neazo. Kɛzi ɛnee Pita de ɛ? Bie a ɛbadwenle kɛ ɔle awie mɔɔ ɔta ɔkile ye adwenle wɔ ninyɛne nwo. Na Dwɔn noko ɛ? Ɔle awie mɔɔ ɔlɛ ɛlɔlɛ na ɔdwenle kolaa na yeadendɛ anzɛɛ yeayɛ debie. Asolo Pita nee Dwɔn subane. Noko bɛbɔle nu bɛyɛle gyima wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu. (Gyi. 8:14; Gal. 2:9) Zɔhane ala a ɛnɛ noko, Kilisienema mɔɔ asolo bɛ subane la bahola abɔ nu ayɛ gyima a.

Bie a wɔ wɔ asafo ne anu, adiema bie ɛdendɛlɛ nee ye nyɛleɛ ka wɔ ɛya. Noko, ɛze kɛ Kelaese wule maanle ye, na ɔwɔ kɛ ɛkulo ye. (Dwɔn 13:34, 35; Wlo. 5:6-8) Ɔti, kɛ anrɛɛ ɛnrɛva ye agɔnwolɛ anzɛɛ ɛbahwe ɛ nwo wɔavi ɔ nwo la, biza ɛ nwo kɛ: ‘Asoo me diema ne ɛlɛyɛ debie mɔɔ Ngɛlɛlera ne tendɛ tia ɔ? Asoo ɔ nye fuu ɔkpondɛ kɛ ɔgyegye me? Anzɛɛ yɛ subane yɛɛ ɛnle ko a?’ Eza kpuya mɔɔ anwo hyia kpalɛ la a le kɛ: ‘Ye subane kpalɛ boni a mebahola meazukoa a?’

Kpuya mɔɔ li awieleɛ la hyia kpalɛ. Saa ahenle kulo ɛdendɛlɛ dɔɔnwo noko wɔmɔ ɛngulo a, dwenle kɛzi ɔkola ɔ nee awie mɔ bɔ adwelielilɛ bo mɔɔ ɔnvɛ nwo wɔ daselɛlilɛ nu la anwo. Ɛbahola ɛ nee ye ahɔ daselɛlilɛ na wɔanlea kɛzi ɛbahola wɔazukoa ye la. Saa ɔda ahunlunyele ali ɔkile awie mɔ, noko wɔmɔ ɛ sa nu yɛ se a, duzu ati a ɛmboa menli mɔɔ bɛyɛ mgbanyinli, bɛnde kpɔkɛ anzɛɛ bɛhyia moalɛ la amaa ɛ nye alie ɛ? Edwɛkɛ ne a le kɛ, saa ɛ nee ɛ diema ne subane ɛnle ko bɔbɔ a, bɛbahola bɛabikye bɛ nwo saa bɛfa bɛ adwenle bɛsie debie kpalɛ mɔɔ wɔ ko biala anwo la azo a. Bie a ɛhye ɛnrɛmaa bɛnrɛyɛ agɔnwolɛma kpalɛ kpalɛ, noko ɔbamaa bɛabikye bɛ nwo na anzodwolɛ ara bɛ avinli nee asafo ne amuala anu.

Bie a ɛnee Yiwodea nee Senteki lɛ subane ngakyile. Noko ɛzoanvolɛ Pɔɔlo maanle bɛ anwosesebɛ kɛ “bɛnyia adwenle ko wɔ Awulae anu.” (Fel. 4:2) Ɛdawɔ noko ɛbabɔ mɔdenle kɛ ɛmaa anzodwolɛ ara ɛ nee ɛ diema avinli nee asafo ne amuala anu ɔ?

PƐ AKƐSAKƐSA NE AZO

Saa yɛlɛ awie anwo adwenle ɛtane na yɛanye yɛanvi yɛ adwenle nu a, ɔbayɛ kpole kɛ ndile mɔɔ ɛlɛfifi felawɔse nu la. Saa awie fa ɛya kpole a, ɔkola ɔka asafo ne. Saa yɛkulo Gyihova nee yɛ mediema a, yɛnrɛmaa akɛsakɛsa ɛnrɛzɛkye anzodwolɛ mɔɔ Nyamenle menli lɛ la.

Saa ɛbɛlɛ ɛ nwo aze na ɛkpondɛ anzodwolɛ a, debie kpalɛ vi nu bara

Saa yɛlɛsiezie edwɛkɛ anzɛɛ akɛsakɛsa bie na yɛ bodane a le kɛ yɛkpondɛ anzodwolɛ a, debie kpalɛ vi nu bara. Fa Dasevolɛ ko anwubielɛ kɛ neazo: “Ɛnee mete nganeɛ kɛ adiema raalɛ ko bu me kɛ mele kakula bie. Ɔgyegyele me kpalɛ. Mekɛ mɔɔ me ɛya ne yɛle kpole la, me nee ye avinli anyɛ kɛnlɛma. Menganle kɛ ‘ɔmbu me, ɔti, medame noko menrɛbu ye.’”

Akee Dasevolɛ ɛhye bɔle ɔ bo kɛ ɔsuzu ye nyɛleɛ ne anwo. “Akee menwunle subane ɛtane mɔɔ melɛ la, na menlile nwolɛ nyane. Menwunle kɛ ɔwɔ kɛ mekakyi me adwenle. Mɔɔ menzɛlɛle Gyihova la, mendɔle ahyɛlɛdeɛ ekyi ko na mengɛlɛle kɛlata mendole zo membale ye memkpale ye kyɛlɛ wɔ me subane ɛtane ne anwo. Yɛyɛle yɛ nwo atuu na yɛyele yɛ adwenle yɛvile edwɛkɛ ne azo. Edwɛkɛ ɛtɛbale yɛ avinli bieko.”

Menli ɛlɛkpondɛ anzodwolɛ ɛsesebɛ. Noko saa bɛte nganeɛ kɛ bɛnlɛ banebɔlɛ anzɛɛ bɛmemaa bɛ nwo zo a, bɛnyɛ debie mɔɔ fa anzodwolɛ ba la. Kɛ menli mɔɔ bɛnzonle Gyihova la yɛ la ɛne, noko ye azonvolɛ ɛdeɛ, ɔwɔ kɛ bɛmaa anzodwolɛ nee koyɛlɛ tɛnla bɛ avinli. Ɔmaanle Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Mesɛlɛ bɛ kɛ bɛbɔ bɛ ɛbɛla bɛmaa ɔfɛta ɛvɛlɛlɛ ne mɔɔ bɛvɛlɛle bɛ la, wɔ mɛlɛbɛnwoaze nee bɛtɛɛyɛlɛ muala anu, abotane nu, na bɛ nee bɛ gɔnwo mɔ ɛdɛnla wɔ ɛlɔlɛ nu, bɛbɔ mɔdenle ɛsesebɛ bɛva anzodwolɛ mɔɔ ka bɛ bɔ nu la bɛdɛnla sunsum nu koyɛlɛ nu.” (Ɛfɛ. 4:1-3) Zɔhane “anzodwolɛ mɔɔ ka bɛ bɔ nu” la sonle bolɛ kpole. Bɛmaa ɔyɛ yɛ bodane kɛ yɛbakpondɛ anzodwolɛ, na yɛziezie akɛsakɛsa biala mɔɔ bara yɛ avinli la.