Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Utskíint le kʼuuxiloʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼeliloʼ

Utskíint le kʼuuxiloʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼeliloʼ

JÉEOBAEʼ u kʼáat ka kuxlak ich jeetsʼelil le máaxoʼob meyajtikoʼ. Wa k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ ku yantaltoʼon jeetsʼelil. Lelaʼ ku yáantaj utiaʼal ka náatsʼak uláakʼ máakoʼob ichil u kaajal.

Juntúul j-meen jach kʼaj óolaʼan tu luʼumil Madagascareʼ jach jatsʼutschaj u yilik bix u biskuba u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Le oʼolal tu yaʼalaj: «Wa ka okoken ichil junpʼéel religioneʼ, letiʼe jeʼel ken in yéeyaʼ». Ka máan kʼiineʼ xuʼul u beetik u j-meenil, joʼopʼ u beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ka tsʼoʼok u beel yéetel joʼopʼ u meyajtik Jéeoba, u Diosil le jeetsʼeliloʼ.

Jeʼex le máakaʼ, cada añoeʼ yaʼab máax ku yokol ichil u kaajal Dios, tumen u kʼáatoʼob kuxtal ich jeetsʼelil. Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ le «kʼaakʼas tsʼíikilil» yéetel «u tuukulil baʼateleʼ» jeʼel u kʼaskúuntik bix u biskuba le sukuʼunoʼoboʼ yéetel jeʼel u taasik uláakʼ problemaʼobeʼ (Sant. 3:14-16). Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xan baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantaltoʼon jeetsʼelil. Koʼox ilik bix tsʼoʼok u beetik jujuntúul máakoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

BAʼAXOʼOB UCHAʼANTAK

Chriseʼ ku yaʼalik: «Teneʼ maʼ maʼalob in biskinba yéetel juntúul sukuʼun kin meyaj kaʼach tu yéeteliʼ. Juntéenjeak táan k-baʼateltʼaaneʼ ilaʼaboʼon tumen kaʼatúul máak».

Janeteʼ ku yaʼalik: «Juntúul kiik jach suuk u jóokʼol kʼaʼaytaj tin wéeteleʼ chéen ka xuʼul u jóokʼol tin wéetel, xuʼul tak u tʼanken. Maʼ in wojel baʼax oʼolaliʼ».

Michaeleʼ ku yaʼalik: «Juntéenjeakeʼ, óoxtúuloʼon táan k-tsikbal tiʼ teléfono. Baʼaleʼ juntúuleʼ xuʼul u tʼaan, le oʼolal tin tuklaj tsʼoʼok u chʼuykíintik le telefonooʼ. Ka túun joʼopʼ in tʼaan kʼaas tiʼ letiʼ yéetel uláakʼ juntúuloʼ, jeʼel bakáanaʼ tu láaj uʼuyaj baʼax tin waʼalaj».

Garyeʼ ku yaʼalik: «Kaʼatúul precursora yaan tin múuchʼulileʼ maʼatech u biskubaʼob. Juntúuleʼ mantatsʼ ku kʼeyik le uláakʼ juntúuloʼ. Ikil u sen baʼateloʼobeʼ tu lúuʼsoʼob u yóol u maasil».

Maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ le baʼaloʼobaʼ chéen mejen problemaʼob. Baʼaleʼ le máaxoʼob aktáantoʼ, maʼ xaaneʼ yaachaj u yóoloʼob yéetel maʼ xaaneʼ tu beetoʼob u xuʼulul u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ. U maʼalobileʼ tu beetoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ka yanchaj jeetsʼelil tiʼob tu kaʼatéen. ¿Baʼax tekstoiloʼob áantoʼob?

«Bik [xiʼikeʼex] baʼateʼel teʼ bejoʼ.» (Gén. 45:24.) Lelaʼ letiʼe baʼax tu yaʼalaj José tiʼ u sukuʼunoʼob táanil tiʼ u suutoʼob yiknal u taataʼoboʼ. ¿Máasaʼ jach maʼalob le baʼax tu yaʼalajtiʼoboʼ? Wa séeb u tsʼíikil máak yéetel maʼ tu controlarkubaeʼ, jeʼel u beetik xan u pʼuʼujul u maasileʼ. Chriseʼ tu tsʼáaj cuenta jach noj baʼal u taaskuba yéetel maʼ uts tu tʼaan u yaʼalaʼaltiʼ baʼax unaj u beetkiʼ. Baʼaleʼ tumen taak u kʼexik u modoseʼ, bin u kʼáat perdón tiʼ le sukuʼunoʼ yéetel joʼopʼ u kanáantik maʼ u séeb pʼuʼujul. Ka tu yilaj le sukuʼun táan u kʼexik u modosoʼ, joʼopʼ u yilik u beetik xan beyoʼ. Bejlaʼeʼ ku múul meyajtikoʼob Jéeoba yéetel kiʼimak óolal.

«Tuʼux maʼ tu kʼáatchiʼitaʼal kaajeʼ, le meyajoʼob tukultaʼanoʼobeʼ maʼ tu béeytal.» (Pro. 15:22.) Janeteʼ tu tsʼáaj cuenta kʼaʼabéet u beetik le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ, le oʼolal tu chʼaʼtuklaj u bin tsikbal yéetel le kiikoʼ. Ka tʼaanajoʼobeʼ tu kʼáataj tiʼ le kiik baʼax oʼolal kʼuuxilnajoʼ. Le ka káaj u tsikbaloʼobeʼ maʼ jach kiʼimak u yóoloʼobiʼ, baʼaleʼ tu tsʼoʼokeʼ béeychaj u tsikbaloʼob yéetel kiʼimak óolal. Le kiikoʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ maʼ tiʼ Janet yaan u culpail le baʼax úuchoʼ, le oʼolal tu kʼáataj perdón tiʼ. Bejlaʼeʼ ku múul meyajtikoʼob Jéeoba yéetel kiʼimak óolal.

«Wa táan a bisik junpʼéel baʼax a kʼub teʼ altaroʼ baʼaleʼ teʼeloʼ ku kʼaʼajaltech kʼuuxtech a sukuʼuneʼ, pʼat aktáan tiʼ le altar le baʼax ta bisoʼ. Táanileʼ xeen a wutskíint le talamil yaantech yéetel a sukuʼunoʼ.» (Mat. 5:23, 24.) Maʼ xaaneʼ ku kʼaʼajaltoʼon le tsolnuʼuk tu tsʼáaj Jesús le ka kaʼansajnaj teʼ puʼukoʼ. Michaeleʼ jach yaachaj tu yóol ka tu tsʼáaj cuenta maʼ maʼalob úuchik u tratartik le sukuʼunoʼ. Le oʼolal tu yilaj u yutskíintik le baʼax úuch utiaʼal u kaʼa antal jeetsʼelil tiʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yeʼesaj kabal óolal úuchik u bin tʼaan yéetel le sukuʼun utiaʼal u kʼáatik perdón tiʼoʼ. ¿Baʼax túun úuchi? Michaeleʼ ku yaʼalik: «Letiʼeʼ tu perdonarten tu jaajil u yóol». Bey túunoʼ seguernaj u biskubaʼob maʼalob.

«Seguernak a muʼyajtikabaʼex ta baatsileʼex yéetel a perdonarkabaʼex ta baatsileʼex yéetel u jaajil a wóoleʼex kex wa yaan baʼax oʼolal u tʼaan máak tu contra uláakʼ.» (Col. 3:12-14.) ¿Kʼajaʼan wa tech le kaʼatúul precursora ku baʼateltʼaanoʼobeʼ? Letiʼobeʼ áantaʼaboʼob tumen juntúul anciano u tsʼáaʼob cuenta tsʼoʼok u káajal u beetkoʼob u lúubul u yóol u maasil. Tsʼoʼoleʼ tu kʼáatajtiʼob wa jach tu jaajil maʼ tu páajtal u biskubaʼob utiaʼal ka béeyak u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ. Le kiikoʼobaʼ tu beetoʼob le baʼax tu yaʼalaj le ancianooʼ. Bejlaʼeʼ maʼalob u biskubaʼob yéetel ku múul jóokʼloʼob kʼaʼaytaj.

Le baʼax ku yaʼalik Colosasiloʼob 3:12 tak 14, jach jeʼel u yáantkoʼon ken beetaʼaktoʼon wa baʼax kʼaaseʼ. Yaʼab máakeʼ tsʼoʼok u yilik wa ku yeʼesik kabal óolaleʼ ku páajtal u perdonar yéetel u tuʼubsik baʼax ku beetaʼaltiʼ. Chéen baʼaleʼ wa talam k-ilik k-beetkeʼ, jach jeʼel u yáantkoʼon le baʼax ku yaʼalik Mateo 18:15. Kex táan u tʼaan kaʼach Jesús tiʼ baʼax unaj u beetik máak ken kʼebanchajak wa máax tu contraeʼ, le baʼax tu yaʼaloʼ jeʼel u yáantkoʼon k-utskíint jeʼel baʼalak talamil ku yantaltoʼon yéetel juntúul sukuʼuneʼ. K-ilik túuneʼ kʼaʼabéet k-eʼesik kabal óolal yéetel utsil ken xiʼikoʼon k-utskíint junpʼéel problema yéetel wa máax.

U jaajileʼ le Bibliaoʼ ku taasik uláakʼ tsolnuʼukoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Chéen baʼaleʼ utiaʼal k-jóoʼsik u yutsileʼ kʼaʼabéet k-eʼesik u yich le kiliʼich muukʼoʼ: «Yaabilaj, kiʼimak óolal, jeetsʼelil, chúukaʼan óolal, maʼalob bisajbail, utsil, fe, maʼ u séeb kʼuuxil máak, u controlarkuba máak» (Gal. 5:22, 23). Jeʼex le aceite ku yáantaj utiaʼal u jalbal junpʼéel maquinaoʼ, le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le kiliʼich muukʼoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-bisikba tubeel yéetel le sukuʼunoʼoboʼ.

LE MÁAXOʼOB BEETIK U JATSʼUTSTAL LE MÚUCHʼULILOʼ

Cada juntúul máakeʼ yaanal bix u modos, bix u tuukul yéetel bix u tʼaan. Lelaʼ ku yáantaj utiaʼal u biskuba máak yéetel kiʼimak óolal. Pero yaan horaeʼ jeʼel xan u beetik u yantal problemaʼobeʼ. Juntúul sukuʼun úuch káajak u beetik u ancianoileʼ ku yaʼalik: «Juntúul máax suʼlakeʼ maʼ maʼalob jeʼel u yuʼubikuba tu tséel juntúul máax séeb u tsikbaleʼ. Lelaʼ bey maʼ nojoch baʼaleʼ, pero jeʼel u taasik nukuch problemaʼobeʼ». ¿Jeʼel wa túun u béeytal u biskuba kaʼatúul máakoʼob kex maʼ igual u modosoʼobeʼ? Tuukulnakoʼon tiʼ apóstol Pedro yéetel Juan. Yoʼolal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ k-ilkeʼ Pedroeʼ juntúul máak séeb u yaʼalik yéetel u beetik baʼax ku tuklik. Chéen baʼaleʼ Juaneʼ juntúul máak jach ku yeʼesik yaabilaj yéetel ku kanáantik baʼax ku yaʼalik yéetel baʼax ku beetik. Jeʼex k-ilkoʼ le kaʼatúul apostoloʼobaʼ maʼ igual bix u modosoʼobiʼ, baʼaleʼ maʼalob úuchik u múul meyajoʼob (Bax. 8:14; Gal. 2:9). Leloʼ ku yeʼesikeʼ le máaxoʼob meyajtik Dios bejlaʼoʼ kex maʼ igual u modosoʼobeʼ jeʼel u páajtal u múul meyajoʼobeʼ.

Maʼ xaaneʼ t-múuchʼulileʼ yaan juntúul sukuʼun ku beetik wa ku yaʼalik wa baʼax jeʼel u beetik k-tsʼíikileʼ. Kex beyoʼ kʼaʼabéet k-yaabiltik, tumen Cristoeʼ tu kʼubaj u kuxtal xan tu yoʼolal (Juan 13:34, 35; Rom. 5:6-8). Bey túunoʼ tu lugar u xuʼulul k-tʼanik yéetel k-tuklik mix bikʼin ken k-bisba maʼalobeʼ, unaj k-tuklik: «¿Táan wa u beetik le sukuʼun wa le kiik junpʼéel baʼal ku bin tu contra le Bibliaoʼ? ¿Chéen wa u kʼáat u beet u kʼasaʼanil ten, wa chéen maʼ igual bix k-modosiʼ? ¿Baʼax jeʼel in kanik tiʼ le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ?».

Maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le u tsʼook kʼáatchiʼoʼ. U jaajileʼ juntúul máax séeb u tsikbaleʼ maʼ talam u káajsik u tsikbal ken jóokʼok kʼaʼaytajiʼ. Wa suʼlakoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-invitartik ka jóokʼok kʼaʼaytaj t-éetel utiaʼal k-kaanbal tiʼ letiʼeʼ. ¿Kux túun wa juntúul sukuʼun jach séeb u yeʼesik u yutsil tiʼ u maasil? Maʼalob ka joʼopʼok k-beetik jeʼex letiʼoʼ, beyoʼ yaan u kiʼimaktal xan k-óol ken k-áant le nukuch máakoʼoboʼ, le kʼojaʼanoʼoboʼ bey xan le máaxoʼob kʼaʼabéet áantajtiʼoboʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ maas jeʼel u páajtal k-bisikba yéetel le sukuʼunoʼob wa k-beetik u cuentail chéen le jatsʼuts modos yaantiʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ ken k-il bey juntúul k-amigoeʼ, baʼaleʼ wa k-kanik k-bisba tu yéeteleʼ maʼ ken kʼuuxil yoʼolal bix u modos, tsʼoʼoleʼ yaan k-áantaj utiaʼal u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ.

Evodia yéetel Síntique, kuxlajoʼob teʼ yáax siglooʼ, maʼ igual kaʼach bix u modosoʼobiʼ. Le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj «ka yanak junpʼéeliliʼ tuukul tiʼob le táan u meyajtikoʼob Yuumtsiloʼ» (Fili. 4:2). Bejlaʼa xaneʼ bey unaj k-beetik utiaʼal u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ.

UNAJ K-UTSKÍINTIK LE KʼUUXILOʼOBOʼ

Le kʼuuxilil yéetel le chʼaʼpʼektajiloʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel le xíiwoʼob ku jóokʼol ichil junpʼéel jardinoʼ, wa maʼ u joʼokleʼ yaan u seguer u nuuktal. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ wa maʼ u luʼsik máak le kʼuuxilil yéetel le chʼaʼpʼektajil tu puksiʼikʼaloʼ jeʼel u beetik u xuʼulul u yantal jeetsʼelil ichil le múuchʼuliloʼ. Baʼaleʼ wa k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel k-sukuʼunoʼobeʼ, maʼ kun xuʼulul k-bisikba tu yéeteloʼob kex maʼ igual k-modosiʼ.

Wa kabal k-óol yéetel k-ilik k-utskíint wa baʼax kʼuuxilileʼ yaan u yantaltoʼon jeetsʼelil

Wa k-ilik k-utskíintik le kʼuuxiloʼob ku yantaltoʼonoʼ jach yaʼab utsil jeʼel u taaskeʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ juntúul kiik, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Juntúul kiikeʼ ku taasken bey juntúul paaleʼ, leloʼ jach ku beetik in pʼuʼujul. Tumen cada ku beetik in kʼuuxileʼ, xuʼul in tratartik yéetel yaabilaj. Tin tuklaj: ‹Bey maʼatech u tratarken maʼaloboʼ, maʼ ken in tratart xan maʼalob›».

Ka máan kʼiineʼ tu tsʼáaj cuenta maʼ maʼalob baʼax ku beetkiʼ, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin tsʼáaj cuenta maʼ maʼalob bix in tratartikiʼ. Le oʼolal tin chʼaʼtuklaj in kʼexik in modos. Ka tin waʼalaj tiʼ Jéeoba baʼax in kʼáat in beete. Ka tsʼoʼokeʼ tin manaj junpʼéel regalo in tsʼáa tiʼ le kiikoʼ yéetel tin tsʼíibtaj junpʼéel tarjeta tuʼux kin kʼáatiktiʼ ka u perdonarten. Ka tin tsʼáajtiʼeʼ tin méekʼaj, ka t-aʼalaj yaan k-tuʼubsik le baʼax úuch toʼonoʼ. Desde leloʼ maʼ kaʼa kʼuuxilnakoʼoniʼ».

Bejlaʼeʼ tuláakal máak u kʼáat ka yanak jeetsʼelil tiʼ. Chéen baʼaleʼ tumen kaʼanal u yichoʼob yéetel ku beetaʼal wa baʼax maʼ maʼalob tiʼobeʼ ku kʼuuxiloʼob. Kex u maasil máakoʼob bey u beetkoʼoboʼ, ichil u kaajal Jéeobaeʼ unaj u yantal jeetsʼeliliʼ yéetel u múuchʼ biskubaʼob tubeel. Jéeobaeʼ tu nuʼuktaj apóstol Pablo ka u tsʼíibte: «Kin kʼáatikteʼex ka xíimbalnakeʼex jeʼex u páaʼtaʼal tiʼ teʼex le ka tʼaʼaneʼexoʼ, ka kabalchajak a wóoleʼex mantatsʼ, ka yanakteʼex jetsʼ óolal, ka chúukpajak a wóoleʼex, ka a muʼyajtabaʼex ta baatsileʼex yéetel yaabilaj, ka yanakteʼex jeetsʼelil ta baatsileʼex yéetel ka a xachabaʼex utiaʼal ka múuchʼ pʼáatkeʼex jeʼex úuchik a muʼuchʼleʼex tumen le kiliʼich muukʼoʼ» (Efe. 4:1-3). Toʼoneʼ unaj k-ilik u ‹yantal jeetsʼelil t-baatsil utiaʼal k-múuchʼ› meyaj. Le oʼolaleʼ unaj k-utskíintik le problemaʼob ku yantaltoʼon yéetel u maasil utiaʼal u seguer u yantaltoʼon jeetsʼeliloʼ.