1, 2. Sambu na nki bansukami ta landa kuvanda na nsi-ntoto ya Satana?

BUBU YAI, mumbongo me fuluka ti mambu ya mbi mpi ya nku. Mu mbandu, baleke mingi ke zwa ve bisalu. Bantu ya nkaka ke tulaka luzingu na bo na kigonsa, bo ke kwendaka kuzinga na bansi yina bimvwama kele mingi. Ata na bansi ya mutindu yina, bansukami mpi kele mingi. Na ntoto ya mvimba, bamvwama ke landa kukuma ti bimvwama mingi, kansi bantu ya me konda mbongo ke landa kukuma bansukami. Bansosa ya mpa ke monisa nde bantu fioti mpamba kele ti mbongo mingi kuluta mbongo ya bantu yonso na ntoto ya mvimba. Ee, bantu fioti kele ti mbongo mingi, kansi bantu mingi kele bansukami ya ngolo. Yezu monisaka kieleka yai ntangu yandi tubaka nde: “Beno ta vandaka ntangu yonso ti bansukami.” (Marko 14:7) Sambu na nki mambu ya mbi ya mutindu yai?

² Yezu zabaka nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta yidika mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto. Biblia ke monisa nde “bantu ya mumbongo,” mambu ya mumbongo, mambu ya politiki mpi mabundu ya luvunu kele bima ya nsi-ntoto ya Satana. (Kusonga 18:3) Bansadi ya Nzambi fwete yambula mambu yonso ya politiki mpi ya mabundu ya luvunu. Kansi, bo lenda yambula ve mambu yonso ya mumbongo ya nsi-ntoto ya Satana.

3. Inki bangiufula beto ta tadila?

 ³ Beto fwete zikisa mbote-mbote mutindu beto ke tadilaka mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto ya Satana. Beto fwete kudiyula nde: ‘Inki mutindu mono lenda sadila bima na mono ya kinsuni sambu na kumonisa nde mono kele ya kukangama na Nzambi? Inki mutindu mono lenda kudikotisa ve ya mvimba na mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto ya Satana? Bubu yai, nki bambandu ke monisa nde bansadi ya Nzambi ke tudilaka yandi ntima?’

4, 5. (a) Inki kuminaka kapita yina Yezu tubilaka na kingana? (b) Inki Yezu songaka balongoki na yandi na kusala?

⁴ Tanga Luka 16:1-9. Kingana ya Yezu ya kapita ya kukonda lunungu fwete pusa beto yonso na kuyindula. Bo fundaka kapita yai nde yandi bebisaka bima ya mfumu na yandi, yo yina mfumu bakaka lukanu ya kukatula yandi na kisalu. * Kansi kapita salaka “mambu na mayele yonso.” Na ntwala nde mfumu kukatula yandi na kisalu, yandi taka kinduku ti bantu yina lenda sadisa yandi na nima. Yezu pesaka ve kingana yai sambu na kumonisa nde balongoki na yandi fwete sala mambu ya mbi sambu na kuzinga mbote, mutindu bantu ya nsi-ntoto ke salaka. Kansi, Yezu pesaka kingana yai sambu na kulonga dilongi mosi ya mfunu mingi.

⁵ Yezu zabaka nde bonso kapita yai ya kutanaka ti bampasi ya kukonda kukana, balongoki na yandi mingi ta kutana ti bampasi na nsi-ntoto yai ya mbi. Yo yina yandi songaka bo nde: “Beno kudisadila banduku na bimvwama ya kukonda lunungu.” Sambu ntangu bimvwama yai ta mana, Yehowa ti Yezu “[kuyamba] beno na bisika ya kuzinga ya mvula na mvula.” Ndongisila yai ya Yezu ke longa beto nki?

6. Inki mutindu beto me zaba nde mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto yai vandaka ve lukanu ya Nzambi?

⁶ Ata Yezu monisaka ve kikuma yina yandi bingaka bima ya kinsuni nde bima ya “kukonda lunungu,” Biblia ke monisa pwelele nde kuteka bima sambu na kuzwa mbongo mingi vandaka ve lukanu ya Nzambi. Sambu na kilanga ya Edeni, Yehowa pesaka Adami ti Eva bima mingi ya ofele. (Kuyantika 2:15, 16) Na nima, ntangu Nzambi pesaka mpeve santu na Bakristu yina bo me tulaka mafuta, “ata muntu mosi ve vandaka kutuba nde bima yina yandi vandaka na yo vandaka ya yandi mosi, kansi bo vandaka kutula bima yonso kisika mosi.” (Bisalu 4:32) Profete Yezaya tubaka nde na bilumbu ke kwisa bantu yonso ta dia na kiese bima yina ntoto ta basisa. (Yezaya 25:6-9; 65:21, 22) Kansi na ntwala nde mambu yai kulunguna, balongoki ya Yezu fwete sala “mambu na mayele yonso.” Sambu bo zinga, bo fwete sadila bima ya kukonda lunungu ya nsi-ntoto yai mpi kusosa kusepedisa Nzambi.

7. Inki bandongisila Yezu ke pesa na Luka 16:10-13?

⁷ Tanga Luka 16:10-13. Kapita yina Yezu tubilaka na kingana taka kinduku ti bantu sambu yandi bakila yo mambote. Yezu zolaka nde balongoki na yandi kuta kinduku kansi ve sambu bo bakila yo mambote. Yandi zolaka kusonga beto nde mutindu beto ke sadila bimvwama ya nsi-ntoto ke monisaka kana beto kele ya kukangama na Nzambi to ve. Inki mutindu beto lenda sala yo?

8, 9. Pesa bambandu ya ke monisa nde bampangi ya nkaka ke sadilaka mbote bimvwana ya nsi-ntoto yai.

⁸ Kupesa makabu sambu kisalu ya kusamuna  yina Yezu tubaka kusalama na ntoto ya mvimba kele mutindu ya mbote ya kusadila bima na beto ya kinsuni. (Matayo 24:14) Leke mosi ya nkento na Inde vandaka kubumba mbongo malembe-malembe. Nkutu, yandi buyaka kusumba biteki ya kusakana ti yo. Ntangu yo kumaka mingi, yandi tulaka mbongo yonso na kesi ya makabu sambu na kisalu ya kusamuna. Mpangi-bakala mosi na Inde me kunaka bakoko mingi, yandi kabilaka bampangi yina ke balulaka mikanda na ndinga Malayalam bakoko. Sambu bambaludi vandaka ti mfunu ya kusumba bakoko, yandi monaka nde kupesa makabu ya bakoko kele mbote kuluta kupesa mbongo. Yandi salaka mambu na “mayele yonso.” Bampangi ya Grèce ke pesaka mpi dibuta ya Betele mafuta ya kulambila mbala na mbala ti bima ya nkaka ya kudia.

⁹ Mpangi-bakala mosi na Sri Lanka me pesaka lupangu na yandi sambu na balukutakanu ya nene mpi ya fioti mpi sambu na bansadi ya ntangu yonso. Dikabu yai kele ya nene, yo me sadisaka mingi bansamuni ya bwala na bo, sambu bo kele na mbongo mingi ve. Na bansi yina bo me buyisaka kisalu na beto, bampangi ya nkaka me ndimaka nde balukutakanu kusalama na banzo na bo. Bapasudi-Nzila ti bampangi kuna kele na mbongo mingi ve, yo me sadisaka bo na kusala balukutakanu kukonda kufuta mbongo.

10. Kukaba ke natilaka beto nki mambote?

¹⁰ Bambandu yai ke monisa nde bansadi ya Nzambi kele ya “kwikama na bima ya fioti.” (Luka 16:10) Bo ke sadisaka bantu ya nkaka na kubaka mambote ya bima na bo ya kinsuni. Inki mutindu banduku yai ya Yehowa ke kudiwaka sambu na mambu ya mbote yina bo ke salaka? Bo kele na kiese ya kuzaba nde kukaba ke sadisaka bo na kukuma ti bimvwama ya “kieleka” na zulu. (Luka 16:11) Mpangi-Nkento mosi ke pesaka mbongo mbala na mbala sambu kisalu ya Kimfumu kukwenda na ntwala. Yandi ke tendula nde: “Mono me bakisaka nde kana mono ke kaba mingi, mono ke kumaka kuzola diaka mingi bampangi, mu mbandu, mono ke lolulaka mingi bampangi, ke monisilaka bo ntima-nda, ke kangaka ntima na bifu na bo mpi ke ndimaka bandongisila na bo.” Kukaba me natilaka bampangi mambote mingi kibeni.—Nkunga 112:5; Bingana 22:9.

11. (a) Inki mutindu beto ke monisaka “mayele” ntangu beto ke kabaka? (b) Inki mambu ke salama bubu yai na dibundu ya Yehowa? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.)

¹¹ Beto ke monisaka “mayele” ntangu beto ke sadilaka bima na beto sambu na kusadisa bansamuni. Yo yina, ata beto ke sala ve kisalu ya ntangu yonso to ke kuka ve kukwenda kisika mpusa kele mingi, beto lenda landa kusadisa bampangi. (Bingana 19:17) Mu mbandu, makabu na beto ke sadisaka dibundu ya Nzambi na kubasisa mikanda mpi kisalu ya kusamuna kusalama na bansi yina bantu kele bansukami, kansi mingi ke ndima kieleka. Na bansi ya nkaka, mu mbandu Congo, Madagascar, mpi Rwanda, Babiblia kele ntalu mingi. Bantangu ya nkaka, ntalu ya Biblia kele salere ya muntu ya mposo mosi to ya ngonda. Bamvula mingi, bampangi vandaka kupona kusumba madia to Biblia. Makabu ya bampangi ya bansi ya nkaka me salaka nde ‘bima yina bankaka kele na  yo mingi kufika yina bankaka me konda.’ Dibundu ya Yehowa ke balulaka Babiblia mpi ke kabulaka yo ya ofele na bampangi yonso ti balongoki ya Biblia. (Tanga 2 Bakorinto 8:13-15.) Yo yina bantu yina ke pesaka makabu mpi bayina ke bakilaka yo mambote ke kumaka banduku ya Yehowa.

12. Inki mutindu Abrahami monisaka nde yandi vandaka kutudila Nzambi ntima?

¹² Beto lenda kuma mpi banduku ya Yehowa kana beto ke kudikotisa ve mingi na mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto mpi kana beto ke sosa bimvwama ya “kieleka” bonso Abrahami. Abrahami vandaka kulemfukila Nzambi, yandi yambulaka Ure, mbanza ya bimvwama mingi mpi kumaka kuzinga na nsi ya batenta sambu na kukuma nduku ya Yehowa. (Baebreo 11:8-10) Yandi landaka kutula ntima na Nzambi kansi ve na bima ya kinsuni. (Kuyantika 14:22, 23) Yezu lombaka bantu na kulanda mbandu ya lukwikilu ya Abrahami. Yezu tubilaka leke mosi ya mvwama nde: “Kana nge ke zola kuvanda muntu ya kukuka, kwenda kuteka bima na nge mpi pesa mbongo na bansukami, ebuna nge ta vanda ti kimvwama na zulu; na nima kwisa kulanda mono.” (Matayo 19:21) Mvwama yai vandaka ve ti lukwikilu bonso Abrahami. Ata mpidina, bantu ya nkaka tudilaka Nzambi ntima.

13. (a) Inki ndongisila Polo pesaka Timoteo? (b) Inki mutindu beto lenda sadila ndongisila yai ya Polo?

¹³ Timoteo vandaka muntu ya lukwikilu. Polo bingaka Timoteo “soda ya mbote ya Kristu Yezu,” mpi zabisaka yandi nde: “Muntu mosi ve ya ke salaka kisalu ya kisoda ke kudikotisaka na mambu ya mumbongo ya luzingu, sambu muntu yina bakaka yandi na kisalu ya kisoda kundima yandi.” (2 Timoteo 2:3, 4) Bubu yai, balongoki ya Yezu, mingi-mingi bansadi ya ntangu yonso kuluta milio mosi ke salaka bikesa sambu na kusadila ndongisila yai ya Polo. Bo ke sosaka ve kuvanda ti bima mingi na nsi-ntoto yai ya mbi. Bo ke vilaka ve kieleka yai: “Muntu yina me defa kele mpika ya muntu yina defisaka yandi.” (Bingana 22:7) Satana ke zolaka nde beto kudipesa mingi na mumbongo ya nsi-ntoto na yandi. Bantu ya nkaka ke bakaka bamfuka mingi sambu na kusumba banzo, bakamio, kukota banzo-nkanda to nkutu kukwela. Kana beto keba ve, beto lenda kuma bantu ya bamfuka. Beto ta monisa mayele kana beto ke zinga kukonda mindondo, ke baka ve bamfuka mpi ke bebisa ve mbongo na beto. Mpidina, beto ta vanda ti ntangu ya kusadila Nzambi na kisika ya kuvanda bampika ya mumbongo ya nsi-ntoto yai.—1 Timoteo 6:10.

14. Inki fwete vanda lukanu na beto? Pesa bambandu.

¹⁴ Sambu beto landa kuzinga kukonda mindondo, beto fwete tula Kimfumu ya Nzambi na kisika ya ntete. Mpangi mosi ti nkento na yandi vandaka ti kompani mosi ya nene yina vandaka kupesa bo mbongo mingi. Kansi, bo zolaka kusala diaka kisalu ya ntangu yonso. Yo yina, bo tekaka kompani, maswa mpi bima na bo ya nkaka. Ebuna, bo kwendaka kupesa maboko na kutunga babiro ya ke twadisaka kisalu na ntoto ya mvimba na mbanza Warwick, na New York. Bo vandaka na kiese mingi ya kusala na Betele ti mwana na bo ya nkento ti bakala na yandi mpi bamposo ya nkaka ti bibuti ya mpangi-bakala, bibuti ya mpangi-bakala vandaka mpi kusadisa na kutunga babiro na Warwick. Mpangi-nkento mosi ya mupasudi-nzila na Colorado na États-Unis zwaka kisalu na banki. Yandi vandaka kusala yo ve bilumbu yonso. Bamfumu na yandi sepelaka ti kisalu na yandi, yo yina bo lombaka yandi na kusala bilumbu yonso sambu bo futa yandi mbongo mingi. Kansi, sambu kisalu yina zolaka kukanga yandi nzila ya kusamuna mingi, yandi buyaka yo. Yai  kele bibansa yina bansadi ya Yehowa mingi ke salaka. Kana beto ke tula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete, yo ke monisa nde beto ke baka na valere kinduku na beto ti Nzambi mpi bimvwama ya kieleka kuluta bima ya kinsuni.

15. Inki bimvwama ke pesaka kiese mingi kuluta?

¹⁵ Kana muntu kele ti bima mingi ya kinsuni, yo ke tendula kaka ve nde Nzambi ke sakumunaka yandi. Yehowa ke sakumunaka bantu yina kele “bamvwama na bisalu ya mbote.” (Tanga 1 Timoteo 6:17-19.) Mu mbandu, mpangi-nkento Lucia na Italie waka nde na insi Albanie mfunu ya bansamuni kele mingi. * Na 1993 yandi kwendaka kuna. Yandi vandaka ve ti kisalu kansi yandi tulaka ntima nde Yehowa ta sadisa yandi. Yandi longukaka ndinga ya Albanie mpi balongoki na yandi kuluta 60 me kudipesaka na Yehowa. Ziku beto yonso ve ta sadisa bantu mingi mutindu yai na kukuma Bambangi ya Yehowa. Ata mpidina, konso kisalu yina beto ke sala sambu na kusadisa bantu na kuzaba Yehowa mpi kukuma banduku na yandi kele na valere mingi mvula na mvula.—Matayo 6:20.

16. (a) Inki ta kumina mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto yai? (b) Inki mutindu yo ke pusaka beto na kutadila bima ya kinsuni?

¹⁶ Yezu tubaka pwelele nde mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto yai ta mana to ta suka. Yandi tubaka ve nde kana yo me mana, kansi yandi ndimisaka nde yo ta suka. (Luka 16:9) Na bilumbu yai ya nsuka, babanki mingi me bwa mpi bansi ya nkaka me kuma na mpasi ya mbongo. Nkutu ntama mingi ve, mambu ta beba diaka kuluta. Mambu ya politiki, ya mabundu ya luvunu mpi ya mumbongo kele bima ya nsi-ntoto ya Satana, mpi yo ta suka. Profete Ezekiele mpi Sefania tubaka nde wolo ti arza yina ke vandaka mfunu mingi na mumbongo ya nsi-ntoto yai ta kuma bima ya mpamba. (Ezekiele 7:19; Sefania 1:18) Inki mutindu beto ta kudiwa kana na nsuka ya luzingu, beto me bakisa nde beto kudipesaka mingi na bimvwama ya kinsuni, ya kukonda lunungu kansi ve na bimvwama ya kieleka? Beto lenda kudiwa bonso muntu yina vandaka kusosa mbongo mingi luzingu na yandi ya mvimba, kansi na nima yandi me bakisa nde yandi salaka kisalu ya mpamba. (Bingana 18:11) Bima ya nsi-ntoto yai ta suka. Yo yina, beto fwete sadila mbala na mbala bima na beto ya kinsuni sambu na kusala kinduku na zulu. Mambu yonso ya beto ke salaka sambu na Yehowa mpi sambu na Kimfumu ta pesa beto kiese mingi kibeni.

17, 18. Inki mambu banduku ya Nzambi ke vingila?

¹⁷ Ntangu Kimfumu ya Nzambi ta kwisa, ata muntu mosi ve ta futila nzo to ta baka mfuka. Madia ta vanda mingi mpi ya ofele, bantu ta vanda ve na mfunu ya kusumba nkisi to kupesa minganga mbongo. Banduku ya Yehowa ta dia na kiese bima yina ntoto ta basisaka. Bantu ta sadila diaka ve wolo, arza mpi matadi ya ntalu sambu na kukuma bamvwama kansi sambu na kukumisa bima na bo to bo mosi kitoko. Bantu ta sadila banti, matadi mpi bibende ya kitoko sambu na kutunga banzo ya kitoko. Banduku na beto ta sadisa beto na luzolo yonso kansi beto ta futa bo ve mbongo. Beto ta kabila bantu bima yonso yina ntoto ta basisaka.

¹⁸ Bantu yina ke salaka kinduku na zulu ta baka mambote yai ya kuluta mfunu. Bansadi ya Yehowa na ntoto ta tula milolo ya kiese ntangu Yezu ta tuba nde: “Beno kwisa, beno bantu yina Tata na mono me sakumunaka, beno baka Kimfumu yina bo me yidikilaka beno katuka na luyantiku ya nsi-ntoto.”—Matayo 25:34.