Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Keba biuma bilelela

Keba biuma bilelela

“Nudikebele balunda ku diambuluisha dia biuma bidi kabiyi biakane.”​—LUKA 16:9.

MISAMBU: 122, 129

1, 2. Bua tshinyi nekuikale amu bamue bantu bapele mu ndongoluelu wa malu eu?

NDONGOLUELU wa malu a mabanji udiku lelu mmubi menemene, ne ki mmuakane to. Tshilejilu, mbikole bua bansonga ba bungi kupetabu mudimu lelu eu. Bamue bantu badi bateka mioyo yabu mu njiwu bua kuya mu matunga mabanji. Nansha mu matunga mabanji au mudi pamu bapele ba bungi. Pa buloba bujima, babanji badi benda anu balua babanji banene eku bapele benda balua bapele ba menemene. Bilondeshile matshinka adibu benze matuku mashale aa, tshia pa lukama tshimue tshia bantu badi ne bubanji bua bungi menemene badi ne makuta bungi bumue ne a bia pa lukama 99 bia bantu. Bidi bimueneka patoke ne: padi bamue bantu ne makuta makumbane bua kubambuluisha munkatshi mua bidimu bia bungi, bantu miliyare ya bungi badi mu bupele bua dikema. Yezu wakitaba bualu ebu pakambaye ne: “Nudi ne bapele aba matuku onso.” (Mâko 14:7) Bua tshinyi kudi dishilangana dia mushindu eu?

2 Yezu uvua mumanye ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke buvua mua kushintulula ndongoluelu wa malu a bungenda eu. Bible udi uleja ne: “bangenda mushinga” anyi ndongoluelu wa malu a bungenda, pamue ne wa malu a tshididi ne a bitendelelu ke idi yenza bulongolodi bua Satana. (Buak. 18:3) Bantu ba Nzambi badi mua kuditapulula ne malu onso a tshididi ne a ntendelelu wa dishima. Kadi batendeledi ba Nzambi ba bungi kabena mua kuditapulula ne malu onso a bungenda adi tshitupa tshia bulongolodi bua Satana to.

3. Nnkonko kayi ituandamuna?

3 Mutudi bena Kristo, tudi ne bua kukonkonona mmuenenu utudi nende bua ndongoluelu wa malu a bungenda eu. Bua kuenza nanku, tudi ne bua kudiebeja ne: ‘Mmunyi mundi mua kuenza mudimu ne bintu bianyi bia ku mubidi bua kuleja ne: ndi ne lulamatu kudi Nzambi? Mmunyi mundi mua kubenga kudifila mu malu a bungenda? Mmalu kayi adi aleja ne: lelu bantu ba Nzambi mbamueyemene ne muoyo wabu wonso?’

MUYUKI WA MULAMI WA BINTU UVUA KAYI MUAKANE

4, 5. a) Ntshinyi tshivua tshifikile mulami wa bintu wa mu muyuki wa Yezu? b) Ntshinyi tshivua Yezu muambile bayidi bende bua kuenza?

4 Bala Luka 16:1-9. Muyuki wa Yezu wa mulami wa bintu udi kayi muakane udi ne bua kutueleshisha tuetu bonso meji. Bavua babande mulami wa bintu eu ne: uvua unyangakaja bintu bia mfumuende, ke yeye kuangata dipangadika dia kumuipata ku mudimu. * (Bala dimanyisha.) Kadi mulami wa bintu wakenza malu ne “meji adi ambuluisha.” (NWT) Kumpala kua kulekelaye mudimu, wakadia bulunda ne bantu bavua mua kulua kumuambuluisha. Yezu kavua mulonde muyuki eu bua kusaka bayidi bende bua benze malu mu mushindu uvua kawuyi muakane bua bikale ne nsombelu muimpe to. Ke tshitu bena panu benza. Kadi Yezu wakalonda muyuki eu bua kubapesha dilongesha dia mushinga wa bungi.

5 Yezu uvua mumanye ne: anu bu mulami wa bintu uvua mutuilangane ne nsombelu mukole diakamue, bivua mua kukolela bayidi bende ba bungi bua kuikala ne nsombelu muimpe mu bulongolodi bubi ebu. Nunku wakabambila ne: “Nudikebele balunda ku diambuluisha dia biuma bidi kabiyi biakane.” Bua tshinyi? Bua padi biuma ebi bijika, balunda abu, mmumue ne: Yehowa ne Yezu “banuakidile mu miaba ya kusomba ya tshiendelele.” Mubelu wa Yezu eu udi utulongesha tshinyi?

6. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: ndongoluelu wa malu a bungenda udiku lelu ki mbualu buvua Nzambi mulongolole?

6 Nansha mudi Yezu kayi umvuija bua tshinyi udi ubikila bintu bia ku mubidi ne: bintu bidi “kabiyi biakane,” Bible udi uleja patoke ne: kupetela makuta a bungi ku bintu ki mbualu buvua Nzambi mulongolole to. Tshilejilu, Yehowa wakapesha Adama ne Eva bintu bia bungi menemene mu budimi bua Edene tshianana. (Gen. 2:15, 16) Panyima pa matuku, pavua Nzambi mupeshe bela manyi bende nyuma muimpe, “kakuvua muntu nansha umue uvua wamba ne: bintu bindi nabi mbianyi nkayanyi, kadi bakasangisha bintu bionso muaba umue.” (Bien. 4:32) Muprofete Yeshaya uvua muambe ne: kuvua ne bua kuikala tshikondo tshivua bantu bonso mua kupeta bintu bidi buloba bupatula kakuyi bualu bua kubisumba. (Yesh. 25:6-9; 65:21, 22) Kadi mu dindila tshikondo atshi, bayidi ba Yezu bavua ne bua kuenza malu ne “meji adi ambuluisha.” Bua kuikalabu ne muoyo, bivua bikengela benze mudimu ne bintu bia ku mubidi bia pa buloba ebu bidi kabiyi biakane, eku badienzeja bua kusankisha Nzambi.

DIENZA MUDIMU NE BIUMA BIDI KABIYI BIAKANE NE MEJI

7. Mmubelu kayi udi Yezu ufila mu Luka 16:10-13?

7 Bala Luka 16:10-13. Mulami wa bintu wa mu muyuki wa Yezu wakadikebela balunda bua diakalenga diende. Kadi Yezu uvua musue bua balongi bende badikebele balunda mu diulu kabiyi bua bipatshila biabu nkayabu to. Uvua musue bua tumvue ne: mushindu utudi tuenza mudimu ne biuma bietu bidi kabiyi biakane udi mua kuleja ne: tudi ne lulamatu kudi Nzambi anyi katuena nalu. Mmunyi mutudi mua kuenza nanku?

8, 9. Fila bilejilu bia mudi bamue bana betu baleja lulamatu padibu benza mudimu ne biuma biabu bidi kabiyi biakane.

8 Umue mushindu utudi tuleja lulamatu patudi ne bintu bia ku mubidi mpatudi tufila mapa bua mudimu wa diyisha uvua Yezu mumanyishe ne: uvua ne bua kuenzeka. (Mat. 24:14) Muana wa bakaji kampanda wa mu Inde uvua ne kashete kavuaye wela tukuta tuende ku kakese ku kakese. Wakalekela kusumba too ne tubintu tua kunaya natu. Pakuwula kashete aku, wakafila makuta onso avuaye mulame au bua mudimu wa diyisha. Muanetu wa balume kampanda wa mu Inde utu ne budimi bua mitshi ya koko. Wakafila koko ya bungi ku biro bia mudimu wa dikudimuna bia mu Malayalam. Bu muvua bena ku biro ne dijinga dia kusumba misa ya koko, wakamona ne: dipa diende divua ne mushinga wa bungi kupita makuta avuaye mua kufila. Atshi ke “meji adi ambuluisha.” Mu mushindu wa muomumue, bana betu ba mu Grese batu ne tshibidilu tshia kupesha bena mu dîku dia Betele mapa a mafuta a olive, fromaje ne biakudia bikuabu.

9 Muanetu mukuabu wa balume wa mu Sri Lanka wakafila nzubu wende bua bikale benzelamu bisangilu ne mpuilu ne bua kuakidila bana betu badi benza mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Muanetu wa balume eu mmudipangishe makuta a bungi, kadi tshienzedi etshi ntshiambuluishe bikole bamanyishi ba muaba eu badi kabayi ne makuta a bungi. Muaba udibu bakandike mudimu wetu, bana betu badi bafila nzubu yabu bua kuenzelamu bisangilu. Ebi bidi biambuluisha bampanda-njila ne bana betu bakuabu badi kabayi ne makuta a bungi bua kupeta muaba wa kuenzela bisangilu kabayi bawufutshila.

10. Ngamue malu mimpe kayi atudi tupeta patudi tupeshangana bintu?

10 Bilejilu bia nunku bidi bileja ne: bantu ba Nzambi badi ne “lulamatu mu bintu bikese.” (Luka 16:10) Badi benza mudimu ne bintu biabu bia ku mubidi bua kuambuluisha bantu bakuabu. Mmunyi mudi balunda ba Yehowa abu badiumvua padibu badipangisha malu mushindu eu? Badi ne disanka dia bungi bamanye ne: padibu bafila bintu biabu, badi bapeta biuma “bilelela” mu diulu. (Luka 16:11) Muanetu wa bakaji kampanda utu ne tshibidilu tshia kufila makuta bua kutua mudimu wa Bukalenge mpanda, udi wamba ne: bualu kampanda bua pa buabu mbumufikila kukadi ndambu wa bidimu. Udi umvuija ne: “Ndi mumone ne: kutamba kupeshangana bintu bia ku mubidi nkushintulule bikole lungenyi luanyi bua mushindu wa kuenzela bantu bakuabu malu. Ndi mfuilangana luse bikole, ndi ne lutulu lua bungi kudi bantu bakuabu, ne ndi ngitaba diedibua mâyi ku makasa ne mibelu bikole.” Bantu ba bungi mbafike ku dimanya ne: dipeshangana bintu ndibambuluishe bobu bine.​—Mis. 112:5; Nsu. 22:9.

11. a) Mmunyi mudi muoyo wetu wa kupa uleja “meji adi ambuluisha”? b) Ntshinyi tshidi tshienzeka munkatshi mua bantu ba Nzambi lelu? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

11 Tudi kabidi tuleja “meji adi ambuluisha” patudi tuenza mudimu ne bintu bietu bia ku mubidi bua kuambuluisha bakuabu mu mudimu wa buambi. Nanku, nansha tuetu katuyi mua kuenza mudimu wa ku dîba ne ku dîba anyi kuya muaba udibu dijinga ne bamanyishi ba bungi, netuikale anu tuambuluisha bakuabu. (Nsu. 19:17) Tshilejilu, mapa etu adi ambuluisha bua kutuma mikanda ne kutua mudimu wa diyisha mpanda miaba idi bupele bua bungi kadi bantu ba bungi bitaba bulelela. Mu matunga bu mudi Congo, Madagascar, ne Rwanda, Bible udi mushinga mukole. Imue misangu Bible umue udi mushinga wa difutu dia muntu dia lumingu lujima anyi dia ngondo mujima. Kukadi bidimu bia bungi, bana betu batu badimona benzejibue bua kusumbila bena mu mêku abu biakudia pamutu pa kusumba Bible. Kadi ku diambuluisha dia mapa adi bakuabu bafila ne “dikumbajijangana” dia makuta, bulongolodi bua Yehowa budi bukudimuna Bible ne buyabanyina muena mu dîku yonso tshianana, too ne balongi ba Bible. (Bala 2 Kolinto 8:13-15.) Nunku aba badi bafila ne aba badi bapeta badi mua kulua bonso balunda ba Yehowa.

KATUDIFIDI BIKOLE MU MALU A BUNGENDA

12. Mmunyi muvua Abalahama muleje ne: uvua mueyemene Nzambi?

12 Tudi kabidi mua kulua balunda ba Yehowa patudi tukeba biuma “bilelela” ne katuyi tudifila bikole mu malu a bungenda. Ke tshivua muena lulamatu Abalahama muenze. Wakatumikila Yehowa, kushiyaye tshimenga tshia bubanji tshia Ula bua kuya kusombela mu ntenta bualu uvua musue kuikala mulunda wa Yehowa. (Eb. 11:8-10) Uvua weyemena Nzambi misangu yonso pamutu pa kueyemena bintu bia ku mubidi. (Gen. 14:22, 23) Yezu wakakankamija bantu bua kuidikijabu ditabuja diende adi. Umue musangu, wakambila nsongalume kampanda mubanji ne: “Wewe musue kuikala mupuangane, ndaku upane bintu biebe, ubipeshe bapele, neupete biuma mu diulu, pashishe ulue, undonde.” (Mat. 19:21) Nsongalume au kavua ne ditabuja bu dia Abalahama to. Kadi kuvua bantu bakuabu bavua beyemene Nzambi.

13. a) Mmubelu kayi uvua Paulo mupeshe Timote? b) Mmunyi mutudi mua kutumikila mubelu wa Paulo lelu?

13 Timote uvua muntu wa ditabuja. Paulo mumane kubikila Timote ne: “musalayi muimpe wa Kristo Yezu,” wakamuambila ne: “Muntu udi wenza mudimu wa busalayi kena mua kuditua mu dienda dia mushinga bu muntu wa tshianana bikalaye musue kusankisha muntu udi mumuangate ku busalayi.” (2 Tim. 2:3, 4) Bayidi ba Yezu lelu, too ne bantu bapite pa muliyo umue badi benza mudimu wa ku dîba ne ku dîba, badi badienzeja ne muabu muonso bua kutumikila mubelu wa Paulo eu. Badi babenga kulonda madisuisha adi akoka bantu a mu bulongolodi ebu budi buwule tente ne lukuka. Badi bavuluka dîyi dinene edi: ‘Musombi wa bintu udi mupika wa mumusombeshi.’ (Nsu. 22:7) Satana mmusue bua tufile dîba dietu dionso ne makanda etu onso mu malu ende a bungenda. Bamue batu basomba makuta a bungi bua kusumba lupangu, mashinyi, bua kulonga kalasa, anyi mene bua kuenza dibaka. Tuetu katuyi badimuke, tudi mua kubuela mabanza a bidimu bia bungi. Tudi tuleja meji adi ambuluisha patudi tupepeja nsombelu wetu, tuepuka mabanza, ne tutula makuta makese. Mu mushindu eu netuenzele Nzambi mudimu badilekelele pamutu pa kulua bapika ba ndongoluelu wa malu a bungenda udiku lelu.​—1 Tim. 6:10.

14. Ntshinyi tshitudi ne bua kudisuika bua kuenza? Fila bilejilu.

14 Bua kuikala ne nsombelu mupepele, tudi ne bua kuteka Bukalenge bua Nzambi pa muaba wa kumpala. Mulume kampanda ne mukajende bavua ne bintu bia bungi bivua bibapetesha makuta. Kadi bavua basue kupingana mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba. Nunku bena dibaka abu bakapanyisha bintu biabu bivuabu benduluka nabi mushinga, buatu buabu ne bintu biabu bikuabu. Pashishe bakatuadija kuenza mudimu wa budisuile wa dibaka biro bietu bidi bilombola mudimu wa pa buloba bujima mu Warwick, mu New York. Bualu ebu buvua bua pa buabu kudibu bualu bavua bafike ku dienza mudimu ku Betele pamue ne muanabu wa bakaji ne bayende, ne munkatshi mua mbingu ndambu, bakenza kabidi mudimu ne baledi ba bayende wa muanabu bavua pabu benza mudimu mu Warwick amu. Muanetu wa bakaji kampanda uvua mpanda-njila mu Colorado, mu États-Unis, wakapeta mudimu wa mêba makese ku banke. Bamfumu bende ba mudimu bavua banyisha mudimu wende bikole, kufikabu too ne ku dimulomba bua kuenza mudimu mêba a bungi bua bavudije difutu diende misangu isatu. Kadi bu muvua mudimu eu kawuyi mua kumupetesha mpunga wa kudifila bikole mu mudimu wa buambi, wakabenga dilomba diabu adi. Ebi mbilejilu bikese patupu bia batendeledi ba Yehowa bavua badipangishe amue malu. Tuetu badisuike bua kuteka malu a Bukalenge pa muaba wa kumpala, bidi bileja ne: tudi tuangata bulunda buetu ne Nzambi ne biuma bilelela ne mushinga wa bungi kupita bintu bia ku mubidi.

PADI BIUMA BIA KU MUBIDI BIJIKA

15. Mbiuma kayi bidi bipetesha disanka dia bungi?

15 Kuikala ne biuma bia ku mubidi kakuena kumvuija menemene ne: Nzambi mmutuanyishe to. Yehowa udi ubenesha bantu badi “babanji mu midimu mimpe.” (Bala 1 Timote 6:17-19.) Tshilejilu, muanetu wa bakaji kampanda diende Lucia wakamanya ne: bavua dijinga ne bamanyishi mu Albanie. * Nunku mu 1993 wakumbuka mu Italie kuyaye mu ditunga edi. Kavua ne mudimu to, kadi uvua ne dieyemena dia ne: Yehowa uvua mua kumupesha bivuaye nabi dijinga. Wakalonga tshiena Albanie, kuambuluishaye bantu bapite pa 60 bua kudilambula kudi Nzambi. Tuetu bonso katuena mua kupatula bipeta bia muomumue patudi tuyisha mu teritware wetu to. Kadi tshionso tshitudi tuenza bua kuambuluisha bantu bakuabu bua kumanyabu Yehowa ne kulua balunda bende ke tshintu tshituadibutshila bua kashidi.​—Mat. 6:20.

16. a) Ntshinyi tshiafikila ndongoluelu wa malu a bungenda udiku lelu eu? b) Mmunyi mudi bualu ebu mua kushintulula mmuenenu wetu wa bintu bia ku mubidi?

16 Yezu wakaleja patoke ne: ndongoluelu wa malu a bungenda udiku lelu neashikile. Wakamba ne: ‘Padi biuma bia ku mubidi ebi bijika,’ kadi kavua muambe ne: ‘biobi bijike’ to. (Luka 16:9) Mu matuku a ku nshikidilu aa, imue banke mmikuluke, ne amue matunga mmabuele mu lutatu lukole lua malu a mpetu. Kadi mu matuku makese emu malu neanyanguke bikole. Ndongoluelu wa malu a tshididi, a bitendelelu ne a bungenda idi yenza ndongoluelu wa Satana neyishikile. Muprofete Yehezekele ne Sefanya bakamanyisha ne: or ne arjan bitu ne mushinga wa bungi mu ndongoluelu wa malu a bungenda eu nebilue bintu tshianana. (Yeh. 7:19; Sef. 1:18) Netumvue bishi tuetu bafike ku ndekelu kua muoyo wetu mu bulongolodi ebu ne balue kujingulula ne: tuvua bakebe bintu bia ku mubidi bivua kabiyi biakane bia mu bulongolodi ebu pamutu pa kukeba biuma bilelela? Tudi mua kudiumvua bu muntu udi muenze mudimu matuku ende onso a muoyo bua kukeba makuta a bungi, kadi pashishe ulua kumona ne: makuta onso au nga dishima. (Nsu. 18:11) Bintu bia ku mubidi bia mu bulongolodi ebu nebitue ku ndekelu. Nunku kulekedi mpunga uudi nende wa kudikebela balunda mu diulu ku diambuluisha dia bintu biebe bia ku mubidi upita to. Malu atudi tuenza bua Yehowa ne bua Bukalenge buende neatupeshe disanka dilelela.

17, 18. Mmalu kayi adi balunda ba Nzambi bindile ne muoyo kuulu kuulu?

17 Palua Bukalenge bua Nzambi, muntu nansha umue kakufutshila nzubu anyi kubuela mabanza to. Biakudia kabiakuikala bia kusumba to, ne nebikale bipite bungi; katuakuikala dijinga ne kufuta baminganga anyi kusumba manga a kunua to. Balunda ba Yehowa nebadie bintu bitambe buimpe biapatula buloba. Bantu nebenze mudimu ne or, arjan, ne mabue a mushinga bua bulengele buawu kadi ki mbua kuvuija muntu mubanji to. Mabaya, mabue ne biamu bia mushinga mukole nebikalaku bua kuibaka nabi nzubu milenga kakuyi bualu bua kubisumba to. Balunda betu nebatuambuluishe bualu mbasue, kadi ki mbualu tudi tubafuta to. Netupeshangane bintu bionso biapatula buloba.

18 Aa mmalu makese patupu a mu difutu dia mushinga mukole diapeta bantu badi badikebela balunda mu diulu. Batendeledi ba Yehowa ba pa buloba nebele mbila ya disanka pumvuabu mêyi a Yezu aa: “Luayi, nuenu badi Tatu wanyi mubeneshe, nupiane Bukalenge buvuabu banulongoluele katshia ku ntuadijilu kua buloba.”​—Mat. 25:34.

^ tshik. 4 Yezu kavua muambe ne: bualu buvuabu babande nabu muntu au buvua bulelela anyi bua dishima to. Muaku ‘kubanda’ udi mu Luka 16:1 uvua usua kuleja ne: muntu kampanda uvua mushiminyine mulami wa bintu eu ne: uvua unyangakaja bintu. Kadi Yezu uvua muimanyine pa tshivua mulami wa bintu muenze, ki mpa tshivua tshimufikishe ku dijimija mudimu wende to.