1, 2. Diesorọ ivwiogbere cha sa kanre akpọ nana-a?

UWENRE pha gangan nonẹna. Ighene buebun vwo iruo-o. Efa phi arhọ rayen phiyọ ẹdia rẹ imuoshọ, rẹ ayen vwo kpo ẹkuotọ rọ vọnre vẹ igho. Ẹkẹvuọvo, uwenre je gan kẹ ihwo vwẹ ẹkuotọ tiọyena. Vwọba, ofẹnẹ rọhẹ uvwre rẹ ivwiogbere vẹ edafe rhoma hẹrephiyọ. O ji kri nọ-ọ na, iyẹnrẹn djerephia nẹ, e rhe nomaso-o, ẹkẹn ọvo rẹ ujorin rẹ ihwo ri feri vwẹ akpọ na, che fe vrẹ ihworakpọ eje kẹrẹkpẹ. A cha sa riẹn sẹ ukeri yena ghene gba-a, ẹkẹvuọvo, a rhọnvwere nẹ iduduru rẹ ihwo buebun yen rioja rẹ uwenre ọgangan, jẹ efa vwo igho ro che te ayen vẹ ivwrọmọ re, tobọ re te ẹdẹ ughwu. Jesu mrẹ ọnana vughe, kọyensorọ ọ vwọ ta: “Ovwan vẹ igbere na re gba herọ vwẹ ọke ejobi.” (Mak 14:7) Die nẹrhẹ uwenre gan kẹ ihwo evo, jẹ efa feri?

² Jesu nabọ riẹn nẹ ekuakua cha sa lọhọ kẹ ihwo vwẹ akpọ nana-a, bẹsiẹ rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ vwọ rhe. Usuon rẹ akpọ nana, ẹga rẹ efian, kugbe ikoko ride rẹ eki ẹchuọ re seri vwẹ Ẹvwọphia 18:3 nẹ, “ineki rẹ akpọ na,” yen kuomakugbe vwọ dia ẹbẹre ọvo rẹ akpọ rẹ Eshu na. Vwọ fẹnẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ ri sioma rayen riẹriẹriẹ nẹ isuesun vẹ ẹga rẹ efian, ihwo buebun ji rhi sioma nẹ ikoko ri titi ẹvwọtua rẹ efe vwẹ akpọ rẹ Eshu nana-a.

3. Enọ vọ yen a cha fuẹrẹn?

 ³ Kerẹ Inenikristi, ofori nẹ avwanre vwẹ enọ nana vwọ fuẹrẹn ẹro rẹ avwanre vwo ni efe rẹ akpọ na: ‘Mavọ me sa vwọ vwẹ obo mi vwori, vwo dje evun-ẹfuọn mẹ phia kẹ Ọghẹnẹ? Mavọ mi se vwo siobọ rẹ ẹvwọtua rẹ efe kpotọ? Ikuegbe vọ yen djerephia nẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ vwẹrosuọ karekare vwẹ ọke ọgangan nana?’

4, 5. (a) Ẹdia vọ yen odibo rọhẹ itẹ rẹ Jesu na mrẹ oma rọyen phiyọ? (b) Uchebro vọ yen Jesu vwọ kẹ idibo rọyen?

⁴ Se Luk 16:1-9. Ofori nẹ e roro kpahen Itẹ rẹ odibo umwemwu rẹ Jesu kperi. Odibo na re seri nẹ ọghwọrokọn, reyọ “aghwanre” vwo ruiruo, ro vwo “mu ugbeyan” rẹ ihwo re sa vwẹ ukẹcha kẹ ọke ra da djẹ nẹ iruo. * Ọ dia Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ ayen gbe phi iwayo vwọ wanvrẹ eyeren nana-a, kidie ọ tare nẹ “emọ rẹ akpọ nana” yen vwo uruemu tiọyen. Ukperẹ ọyena, Jesu vwẹ itẹ na vwo dje ẹkpo ọvo phia.

⁵ Jesu riẹnre nẹ kerẹ odibo yena, idibo rọyen cha davwẹngba mamọ vwọ guọnọ oborẹ ayen vwọ ghẹrẹ oma rayen, vwẹ akpọ nana rẹ ihwo evo da mrẹ ria, jẹ efa rioja. Kọyensorọ ọ vwọ vuẹ ayen nẹ, ayen “mu ugbeyan rẹ ẹro hrehre rẹ efe rẹ okpakpa na, rere o de ku we rhire, [Jihova vẹ Jesu ke] mrasan reyọ owẹ kpo ighẹn ri bẹdẹ.” Die yen uchebro rẹ Jesu na yono avwanre?

6. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ efe rẹ akpọ nana dia ẹbẹre ọvo rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ-ẹ?

⁶ Jesu se efe rẹ akpọ na efe rẹ “okpakpa,” jẹ o ghwe dje oboresorọ o vwo se ọtiọye-en, ẹkẹvuọvo Baibol na djere phephẹn nẹ ẹvwọtua rẹ efe dia ẹbẹre ọvo rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Adam vẹ Ivi vwọ hẹ ogba rẹ Idẹn, Jihova kẹ ayen oborẹ ayen guọnọre eje. (Jẹn. 2:15, 16) Ọke re vwo ku ẹwẹn ọfuanfon ku idibo na vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ, ohwo vuọvo rọ tare nẹ “obo rẹ ọye vwori na kẹ ọ rọye ọvo herọ-ọ, ẹkẹvuọvo ayen de vwo kemu kemu kugbe.” (Iruo 4:32) Aizaya mraro kpahen ọke rẹ ihwo eje cha vwọ riavwerhen rẹ ekuakua rẹ Ọghẹnẹ ma phiyọ akpọ na. (Aiz. 25:6-9; 65:21, 22) Jẹ enẹna, ofori nẹ idibo rẹ Jesu vwẹ “aghwanre” vwo yerin, rere ayen sa vwẹ “efe” rẹ akpọ na vwo ru ọhọre rẹ Ọghẹnẹ.

7. Uchebro vọ yehẹ evunrẹ Luk 16:10-13?

⁷ Se Luk 16:10-13. Odibo rọhẹ evunrẹ itẹ rẹ Jesu na, mu ugbeyan fikirẹ ojevwe romobọ. Ẹkẹvuọvo, Jesu vwẹ uchebro kẹ idibo rọyen nẹ ayen vwẹ ugbeyan vwo mu ọyen vẹ Jihova. Awọreta ri nene itẹ rẹ Jesu na, churu “efe rẹ okpakpa” rẹ akpọ na, si evun-ẹfuọn. Jesu guọnọ vuẹ avwanre nẹ, a sa “dia ọvwata” dede nẹ e feri yẹrẹ sun igho re vwori. Vwẹ idjerhe vọ?

8, 9. Djudje rẹ oborẹ iniọvo evo reyọ oborẹ ayen vwori vwo ruiruo vwọrẹ evun-ẹfuọn.

⁸ Idjerhe ọvo kiriguo rẹ avwanre sa vwọ fuevun kpahen ekuakua re vwori, ọyen e vwo ruẹ itetoro vwọ kẹ ẹyan-obaro rẹ iruo aghwoghwo na, rẹ Jesu tare nẹ e che ru vwẹ akpọneje. (Mat. 24:14) Ọmọtẹ ọvo vwẹ ẹkuotọ rẹ India ro vwo emekpeti rọ vwọ sẹro rẹ igho, kpairoro vrẹ itọi rọ guọnọ dẹ, o de phi igho na phiyọ emekpeti na. Ekpeti na vwọ vọn, o de toro igho na eje vwọ kẹ ẹyan-obaro rẹ iruo aghwoghwo na. Vwẹ India, oniọvo ọshare ọvo ro vwo aghwa  rẹ ikokodia, siobọ nẹ ikokodia buebun vwọ kẹ ọfisi ra da fan eta vwo kpo ephẹrẹ rẹ Malayalam; rọ vwọ dianẹ iniọvo na guọnọ ikokodia, ko niro nẹ ọyena idjerhe ọvo ro se vwo ru itetoro rọyen bunphiyọ. Ọyena omamọ rẹ aghwanre. Ọtiọyen iniọvo rehẹ Greece ji muẹ evwri rẹ oliv, shiz, kugbe erọnvwọn efa vwo rhe orua rẹ Bẹtẹl rọhẹ ẹkuotọ rayen.

⁹ Oniọvo ọshare ọvo vwẹ Sri Lanka ro kpo ẹkuotọ ọfa ra dia, vwẹ uwevwin rọyen kpahotọ nẹ e se vwo ru uyono yẹrẹ osikoko; iniọvo rehẹ ẹga ọkieje je sa dia etiyin. Ọnana ghwa itetoro rọyen vwọ kẹ iruo rẹ akpọeje na, kugbe obọdẹn rẹ ukẹcha vwọ kẹ ighwoghwota re dia ivwiogbere. Vwẹ ẹkuotọ ra da dobọ rẹ iruo avwanre ji, iniọvo sansan vwẹ iwevwin rayen vwo ru Eguan Ruvie; ọtiọyena, ekobaro vẹ iniọvo efa ri ghwe fe-e, ki se ruẹ uyono vwẹ etiyin ọphẹ.

10. Ebruphiyọ vọ yen se te ohwo obọ siẹrẹ e de ruẹse?

¹⁰ Idje yena nẹrhẹ a riẹn oborẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ vwọ “dia ọvwata vwẹ emu otete,” womarẹ oborẹ ayen vwẹ efe rayen vwo ru, dede nẹ a cha sa vwẹ efe rayen na vwo dje ọ ro nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe-e. (Luk 16:10) Ẹro vọ yen igbeyan rẹ Jihova nana vwo ni oborẹ ayen vwo ze na? Ayen mrẹvughe nẹ ra vwọ kokẹ, ọyen idjerhe ọvo re se vwo vwo obọdẹn rẹ efe, yẹrẹ “omamọ rẹ efe.” (Luk 16:11) Oniọvo aye ọvo ro toro vwọ kẹ iruo rẹ Uvie na ọkeneje vwo djisẹ rẹ ebruphiyọ ọvo ro te re obọ, ọ da ta: “Fikirẹ itetoro mi ruẹ kọke kọke na, mi rhi vwo oniso rẹ emu ọvo ro gbevwunu vwẹ ikpe evo rhire na. Fikirẹ uruemu rẹ ẹse eruo mẹ na, ẹguọnọ mi vwo kpahen ihwo efa, kọ rhoma ganphiyọ. Mi fobọ vwo ghovwo, me nabọ chirakon rẹ ihwo, me je fobọ rhiabọreyọ odjekẹ.” Ihwo buebun rhi mrẹvughe nẹ ẹse eruo ghwa erere buebun cha.​—Une 112:5; Isẹ 22:9.

11. (a) Mavọ yen uruemu rẹ ẹse eruo vwo dje “aghwanre” phia? (b) Idjerhe vọ yen ihwo rẹ Ọghẹnẹ vwọ chọn ohwohwo uko womarẹ itetoro? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

¹¹ A vwọ reyọ obo re vwori vwọ kpahotọ kẹ iruo rẹ Uvie na, dje “aghwanre” phia vwẹ idjerhe ọfa. Ọ nẹrhẹ a sa chọn ihwo efa uko. Iniọvo ri feri, jẹ ayen se ruiruo rẹ ọkobaro yẹrẹ kpo ẹkuotọ ra da ma guọnọ ukẹcha-a, sa mrẹ omavwerhovwẹn siẹrẹ ayen de ru itetoro vwọ kẹ ẹyan-obaro rẹ iruo Uvie na. (Isẹ 19:17) Itetoro ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe, yen nẹrhẹ a sa teyen ẹbe, ji ruiruo aghwoghwo na vwẹ ẹkuotọ ra da ma guọnọ ighwoghwota, dede nẹ ihwo na rioja rẹ uweren ọgangan. Vwẹ ikpe buebun re wanre, iniọvo rehẹ ẹkuotọ kerẹ Congo, Madagascar kugbe Rwanda, rioja rẹ uwenre ọgangan; ọkiọvo na, osa rẹ udughwrẹn yẹrẹ emeranvwe ọvo yen a vwọ dẹ Baibol. Ọtiọyena, orua ọvuọvo ke jẹ ojẹ sẹ Baibol yen a cha dẹ, yẹrẹ e che chere emu vwọ kẹ orua na. Enẹna, womarẹ itetoro rẹ ihwo buebun, rẹ ihwo ri vwori na vwo “siobọ nẹ . . . kẹ ayen otu re guọnọ,” ukoko rẹ Jihova kọ sa fan je ghara Baibol kẹ kohwo  kohwo vwevunrẹ orua na, kugbe ihwo ra vwẹ Baibol vwo yono, ri vwo obọdẹn urhurusivwe kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ. (Se 2 Kọrẹnt 8:13-15.) Vwẹ idjerhe nana, te ihwo re kokẹ vẹ e ra kẹ re, ki se vwo uphẹn rẹ ayen vwọ dia igbeyan rẹ Jihova.

12. Mavọ yen Ebraham vwo djephia nẹ ọyen vwẹroso Ọghẹnẹ?

¹² Idjerhe ọfa avwanre sa vwọ dia igbeyan rẹ Jihova, ọyen e vwo siobọ rẹ ẹvwọtua rẹ igho kpotọ, rere a sa vwẹ ọke avwanre vwọ guọnọ obọdẹn rẹ efe, yẹrẹ “omamọ rẹ efe.” Ebraham rọ dia odibo rẹ Ọghẹnẹ vwẹ ọke awanre, vwo esegbuyota ọgangan. O nyupho rẹ Ọghẹnẹ, ọ da kua nẹ orere rẹ Ur rẹ efe hepha, itughẹ keyen ọ dia. (Hib. 11:8-10) Ebraham vwẹroso Ọghẹnẹ ukperẹ ọ vwọ reyọ vwọ tua efe rẹ okpakpa, kidie ọ riẹnre nẹ obọ rẹ Jihova yen efe rẹ obọdẹn nẹ cha. (Jẹn. 14:22, 23) Jesu jiri oka rẹ esegbuyota nana, rọ vwọ vuẹ eghene ọdafe ọvo nẹ, “Wọ da guọnọ nẹ wọ fon, gba ra shẹ obo ri wo vwori ejobi, re wọ kẹ igbere, ku wo vwo efe vwẹ obo odjuvwu: gba yanrhe ri wo nene uvwe.” (Mat. 19:21) Ọshare yena vwo oka rẹ esegbuyota rẹ Ebraham vwori-i, ẹkẹvuọvo ihwo evo herọ re nabọ vwẹroso Ọghẹnẹ.

13. (a) Uchebro vọ yen Pọl vwọ kẹ Timoti? (b) Mavọ yen e se vwo nene uchebro yena nonẹna?

¹³ Timoti vwo esegbuyota ọgangan. Ọyinkọn Pọl vwo se Timoti “omamọ rẹ isodje ri Kristi Jesu” nu, ọ da ta: “O vwo isodje ro phiẹ ofovwi ro de phi oma phihọ ọghrọrọn rẹ ihwo diodi-i, obo ro nẹ kẹ rere o vwo ru obo ri je ohwo rọ reyerọ phihọ iruo.” (2 Tim. 2:3, 4) Idibo rẹ Jesu nonẹna, ji te ekobaro ọkieje re vrẹ oduduru ọvo, reyọ uchebro rẹ Pọl na vwo ruiruo te asan rẹ ẹgba rayen teri. Ayen họnran vwọsua ọnyẹ rẹ akpọ na kugbe ọdavwini ra vwọ dẹ kemu kemu ra vwọphia, kidie ayen karophiyọ iji rẹ Baibol na nẹ, “Omomo igho ọviẹn rẹ ohwo ro momo kẹ.” (Isẹ 22:7) Oma cha vwerhen Eshu mamọ siẹrẹ a da ghwọrọ ọke vẹ ẹgba avwanre eje phiyọ ẹvwọtua rẹ efe rẹ akpọ nana. E rhe nomaso-o, e se brorhiẹn rọ cha nẹrhẹ a dia ọviẹn kẹ ihwo vwẹ ikpe buebun. Kerẹ udje, e se momo igho vwọ bọn uwevwin, dẹ imoto, hwosa rẹ isikuru rẹ ẹbe eyono ride yẹrẹ ru orọnvwe ro kperusi. Aghwanre herọ dẹn, siẹrẹ e de ru akpeyeren rẹ ohwo lọhọ, ji kẹnoma kẹ okposa. Ọyena cha nẹrhẹ a sa nabọ ga Ọghẹnẹ ukperẹ a vwọ reyọ vwọ tua efe.​—1 Tim. 6:10.

14. Oka rẹ orhiẹn vọ yen a guọnọ nẹ avwanre bru? Djudje evo.

¹⁴ Ofori nẹ a tẹnrovi obo re ma ghanre, rere e se vwo ru akpeyeren avwanre lọhọ. Oniọvo ọvo vẹ aye rọyen vwo ikọpini rode ọvo. Ẹkẹvuọvo, kidie nẹ ayen guọnọ rhoma ton iruo ọkobaro phiyọ, ayen da shẹ ikọpini na. Ayen je shẹ okọ vẹ ekuakua efa rẹ ayen vwori. Ayen da vwoma kpahotọ kẹ iruo rẹ ebabọn rẹ esiri ukoko rọhẹ Warwick, vwobẹ New York. Ebruphiyọ oghẹresan te ayen obọ, rẹ ayen vwo nene ọmọtẹ rayen vẹ ọshare rọyen ga kugbe vwẹ Bẹtẹl; ayen ji nene ọsẹ vẹ oni rẹ ọshare rẹ ọmọ rayen ruiruo rẹ ebabọn rẹ esiri ukoko na vwẹ idughwrẹn evo. Ọkobaro ọkieje ọvo vwẹ Colorado, U.S.A., mrẹ iruo rẹ ubrọke vwẹ ibanki ọvo. Kidie nẹ iruo rọyen da ayen aro mamọ, ayen da vuẹ nẹ uphẹn rhiephiyọ kẹ ro vwo ruiruo rẹ ọkieje, a je cha hwa okposa kẹ. Ẹkẹvuọvo, rọ vwọ riẹn nẹ iruo na che gbowọphiyọ iruo ọkobaro rọyen, ọ da siọn. Enana ghwa evo usun rẹ ekuakua rẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ evo vwo ze fikirẹ Uvie na. Orhiẹn tiọyen re bruru rere a sa  vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro, ọyen odjephia nẹ avwanre ni oyerinkugbe avwanre vẹ Ọghẹnẹ ghanghanre, efe ro nẹ obọ rọyen rhe, yen je ma ghanre kẹ avwanre vwọ vrẹ ẹvwọtua rẹ efe rẹ akpọ na.

15. Oka rẹ efe vọ yen ma kẹ ohwo omavwerhovwẹn?

¹⁵ Efe rẹ ugboma ghwa dia odjephia rẹ ebruphiyọ rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Jihova ku ebruphiyọ kuẹ ihwo ri “fe efe rẹ uruemu esiri.” (Se 1 Timoti 6:17-19.) Kerẹ udje, ọke rẹ Lucia * vwọ riẹn nẹ a guọnọ ighwoghwota buebun vwẹ Albania, vwẹ ukpe rẹ 1993 ọ da kua nẹ Italy kpo Albania; dede nẹ o vwo obo rọ cha vwọ ghẹrẹ oma rọyen vwẹ oboyi-in, ọ vwẹroso Ọghẹnẹ nẹ ọ cha vwẹrote ọyen. O yono ephẹrẹ rẹ Albania, ọ da vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re vrẹ 60 te ẹdia rẹ omaebrophiyame. Ọ ghwa dia idibo rẹ Ọghẹnẹ eje yen ghwoghwo vwẹ asan tiọye-en, ẹkẹvuọvo kemu kemu rẹ avwanre ruru vwọ chọn ihwo uko vwọ mrẹ je dia evunrẹ idjerhe rẹ arhọ na, cha sa chọrọ avwanre vẹ ihwo tiọyena ẹro-o.​—Mat. 6:20.

16. (a) Die yen cha phia kẹ efe rẹ akpọ nana? (b) Ẹro vọ kọyen ofori nẹ e vwo ni ekuakua rẹ ugboma?

¹⁶ Jesu tare nẹ, “[efe rẹ akpọ na] de ku we rhire,” ọ dia ọ tare nẹ ‘siẹrẹ ayen de ku we-e.’ (Luk 16:9) Ibanki buebun ri sheri vẹ uwenre ọgangan rẹ ihwo buebun rioja rọyen vwẹ ẹdẹ re koba nana, ghwa họhọ emu eha, siẹrẹ e de roro kpahen obo re cha phia vwẹ akpọ na kẹrẹkpẹ. A cha ghwọrọ usuon rẹ Idẹbono, ro churobọ si ẹga rẹ efian, ikoko ride rẹ eki ẹchuọ kugbe isuesun rẹ akpọ na. Izikiẹl vẹ Zẹfanaya mraro phiyotọ jovwo nẹ, iro vẹ idọnọ efuanfon ri mudiaphiyọ efe rẹ akpọ na, rhe che fi erere kẹ ihwo-o. (Izi. 7:19; Zẹf. 1:18) Mavọ yen ọ cha dia, ọ dia dianẹ e yerin akpọ te oba nu, tavwen e ki rhi noso nẹ avwanre ghwọrọ ọke avwanre eje phiyọ ẹvwọtua rẹ “efe rẹ okpakpa,” ukperẹ obọden rẹ efe? Avwanre ke cha họhọ ohwo rọ vwẹ akpeyeren rọyen eje vwo koko igho phiyọ asan nu, tavwen ọ ke rhe riẹn nẹ igho rẹ ijebu yen ọ ghwọrọ ọke rọyen eje vwo koko. (Isẹ 18:11) Efe tiọyena cha sa dia bẹdẹ bẹdẹ-ẹ, kọyensorọ o vwo fo nẹ a reyọ ayen vwo “mu ugbeyan” rẹ Ọghẹnẹ vẹ Jesu asaọkiephana. Ẹgbaẹdavwọn avwanre eje fikirẹ ẹyan-obaro rẹ iruo rẹ Uvie na, cha nẹrhẹ a mrẹ ebruphiyọ rẹ Jihova.

17, 18. Erere vọ yen che te igbeyan rẹ Ọghẹnẹ obọ?

¹⁷ Uvie rẹ Ọghẹnẹ de suẹn re, a rha cha riosa uwevwin yẹrẹ momo igho vwọ bọn uwevwi-in, emu cha vọn asan eje, họspito rha cha dia-a. Idibo rẹ Jihova rehẹ otọrakpọ na cha riavwerhen rẹ ekuakua iyoyovwin rehẹ akpọ na. Ayen ke cha vwẹ ekuakua kerẹ iro, idọnọ efuanfon kugbe evwarha iyoyovwin vwọ sẹn, ukperẹ a vwọ vwẹ ayen vwọ chueki. A cha mrẹ omamọ irhe, ikuta vẹ utehru ra sa vwọ bọn iwevwin iyoyovwin. Igbeyan avwanre cha vwomaba avwanre vwo ruiruo na ọphẹ, ọ dia fikirẹ igho ra cha hwa kẹ aye-en. E che kuomakugbe riavwerhen rẹ obo re vun nẹ otọ na rhe.

¹⁸ Enana ghwa evo usun rẹ erere ro che te igbeyan rẹ Ọghẹnẹ obọ. Oma cha nabọ vwerhen idibo rẹ Jihova rehẹ otọrakpọ na, rẹ ayen che vwo nyo eta rẹ Jesu nana: “Wa yanrhe ihwo rẹ ọsẹ mẹ bruba kẹ, wa rhe reuku rẹ uvie ra rhuẹrẹ vwọ otọ kẹ ovwan nẹ otọ rẹ akpọ rhe.”​—Mat. 25:34.