1, 2. Amu jé bia yiane kobô ajô ya avale bi ne volô minleme mi bôte ba te bi awu? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

SUSI a jô na: “Mvuse bebé ngumba mbu, éyoñe mon a wuya bia, bi nga ke ôsu a wô’ô mintaé angôndô ya abui.” Kristen éfe é nga jô na, éyoñe ngal a nga wu atemetem, a nga wô’ôtan “avale mintaé a nji be ngule ya kañete bôte befe.” Éngôngole jam e ne na, bizu’u bi bôte fe bia wô’ôtan aval ane Bekristene ba bebaé. Abui bôte ya akônda e nji be e yeme’e na, bôte bap ba ye wu ôsusua na Harmaguédon a so. Éko éziñe na, môte wo to ô nye’e a wuya, nge ke na, wo yeme môt éziñ a bili awu. Ô ne sili womiene na, ‘Aval avé me ne volô bôte be bili awu na, be dañe mintaé ba wôk?’

² Éko éziñ ô wô’ôya bôte be jô’ô na, éyoñ é ne beta biañ. Ve, ye nlem ô ne ntya’an ô ne bi mvolan fo’o ve amu na, abui éyoñ é lôteya? Nkuse minga éziñ ô nga jô na, “Me nga yene na, sa ke éyon nje ja saé, ve avale bia belane je.” Aval ane aveñe ya minsôn é ne saéban, éyoñe ba nyoñ éyoñe ya saé de, nde fe mintaé ya nleme mi ne man ôte’ete’e ôte’etek, éyoñe ba volô môte nlem. Jé é ne dañe bo na, mintaé bôte ba wôk éyoñe be bili awu mi man?

3, 4. Amu jé bi ne tabe ndi na, Yéhôva a yeme miñyiane mi môt a te bi awu?

³ Teke bisô, Yéhôva, Ésa wongane ya yôp a wô’ô bia éngôngol, nnye a ne môt ôsu a volô bia minlem. (Lañe’e 2 Becorinthien 1:3, 4.) Yéhôva a ne mbamba éve’ela mfa’a ya nkoone bôt éngôngol. A nga ve ayoñe dé ndi nleme na: “Ma, mamien, me ne nyô a volô mia minlem.”​—És. 51:12; Bs. 119:50, 52, 76.

⁴ Yéhôva, Ésa wongan a wô’ô bia éngôngol, émiene fe a nga wô’ô mintaé éyoñ Abraham, Isaac, Jacob, Moïse, a Njô bôte David be nga wu. (Nb. 12:6-8; Mt. 22:31, 32; Mam. 13:22) Kalate Zambe a ve bia ndi nleme na, Yéhôva a ne ôjeja’a ya wômôlô be, a bili fe beta nkômbane ya bo de. (Jb. 14:14, 15) Ba ye nyiñe mevak été, be to fe mvo’é minsôn. Tame fe simesane na, Mone Zambe a nga dañe nye’e, “mie mbo ésaé,” a nga wu awu mintaé. (Min. 8:22, 30) Bifia bi se ngule ya kate bia abime mintaé Yéhôva a nga wôk éyoñe Mon a nga wu.​—Jn. 5:20; 10:17.

5, 6. Aval avé bi ne bi mvolane nlem wo so be Yéhôva?

⁵ Bi ne bi nya ndi nleme na, Yéhôva a ye su’u bia. Bi nji yiane ko woñ ya kate Yéhôva mam ma taé bia minlem. Ngo’o avale mbamba jam éyoñe bia yeme na, Yéhôva a yeme minju’u miangan, a mintaé bia wôk, a na, a volô bia minlem mbamba éyoñ. Aval avé Yéhôva a volô bia minlem?

⁶ Zene jia Yéhôva a belane je na a volô bia, é ne ‘mbamba nsisim.’ (Mam. 9:31, Mfefé Nkôñelan) Ngule Yéhôva é ne beta zene ya bi mvolane nlem. Yésus a nga ka’ale na, Ésa wongane ya yôp été, a ne ôjeja’a ya “ve bôt be aja’é nye mbamba nsisim.” (Lc. 11:13) Susi bia te jô nye yôp a jô na: “Bi mbe bi kute meboñ, bi ye’elane Yéhôva na a volô bia minlem. Mvo’é Zambe é mbe é kôme fo’o ba’ale minleme miangan, a asimesane dangan éyoñ ése.”​—Lañe’e Bephilippien 4:6, 7.

7, 8. Amu jé bi ne tabe ndi na, Yésus a ye volô bia minlem?

⁷ Éyoñe Yésus a mbe si va, mejô mé a mimboane mié, mi nga liti beta nye’ane Yéhôva. (Jn. 5:19) Yéhôva a nga lôme Yésus si asu ya na, a zu volô bôte be ne “mbu’ane minlem,” a “ba bese b’awô’ ôlun minlem.” (És. 61:1, 2; Lc. 4:17-21) Yésus a mbe a wô’ô bôt éngôngol abui, a yeme’e minju’u miap, a mbe fe a bili beta nkômbane ya sé’é minju’u mite.​—Beh. 2:17.

⁸ Éyoñe Yésus a mbe ésoé, bôte ya nda bôte jé, a bivuvumane bié be nga wu. Joseph, ésa ntoñe wé, a nga yiane wu Yésus a ngenane nkpwa’a ndôman. * Yésus a nga wô’ô mintaé, fo’o ve ane nyia wé, bobenyañ a bekale bé, akusa bo a mbe a ngenan ésoé, nge zia mimbu 20.

9. Aval avé Yésus a nga liti na, awu Lazare da bo nye nleme mintaé?

 ⁹ Éyoñe Yésus a mbe a bo’ok ésaé nkañete jé, a mbe a kôme’e yem asimesane bôt, a avale ba wô’ôtan. Tame yene jam e nga kui éyoñe Lazare a nga wu. To’o Yésus a mbe a yeme’e na, a zu wômôlô Lazare, nye fe a nga wô’ô mintaé aval ane Marie ba Marthe. Awu Lazare e nga bo nye mbia mintaé nlem, jôm éte nje a nga yôn.​—Jn. 11:33-36.

10. Amu jé bi ne tabe ndi na, Yésus a wô’ô bia éngôngole den?

¹⁰ Aval avé ñwô’an éngôngol, a mvolane minleme Yésus bi ne volô bia den? Kalate Zambe a bôé bia minleme si, amu a jô na: “Yésus Krist a ne avale da angô’é a den, ya, a nnôm éto.” (Beh. 13:8) Yésus Krist, “Ntômba ô bili ényiñ,” a kôme yeme mintaé bia wôk, “a ne ngule ya volô ba be ayene meve’ele.” (Mam. 3:15, Mfefé Nkôñelan; Beh. 2:10, 18) Nde bi ne tabe ndi na, Yésus a ke ôsu a wô’ô bôte mintaé, a yeme tebe été jap, a ve fe be mvolane minlem ‘éyoñ ba yiane nyoñ.’​—Lañe’e Behébreu 4:15, 16.

11. Bifuse bivé ya Kalate Zambe bia dañe volô wo nlem?

¹¹ Kalate Zambe a bili abui minkañete mife mi ne volô bia minlem éyoñe bi bili awu. E nji bo jame ya semé, “amu na, mam mese me nga tiliban melu mvus, me nga tiliban mfa’a ya ñyé’ane wongan, nde, amu njiban a amu mvolane minleme ya mintilan, bi aye tabe ndi minlem.” (Bero. 15:4) Nge wo fe ô bili awu, Kalate Zambe a ne volô wo nlem a zene ya bifuse bi:

• “Yéhôva a ne ba be ne minlem ntya’ane, bebé, a nyii avale bôt e ne minlem nje’ebane si.”​—Bs. 34:18, 19.

• “Éyoñe nleme wom ô nga jaé a minsimesan, ô nga [Yéhôva] volô ma, ô nga ve ma avak.”​—Bs. 94:19, Mfefé Nkôñelan.

• “Tate Yésus Krist wongan émien, a Zambe Ésa wongan, nnye a nga nye’e bia a ve bia mvolane minlem a mbamba ntaban ndi ya nnôm éto amu mvam, a volô’ô minlem mienan a yemete mia.”​—2 Bet. 2:16, 17. *

12. Beta zene mbé bi ne belane nye na, bi volô bôte bevo’o minlem?

¹² Bi ne fe bi mvolane minlem a zene ya akônda. (Lañe’e 1 Bethessalonicien 5:11.) Aval avé ô ne ve bôte be bili “nsisim ô ne nte’an” ngule nyul, a mvolane minlem? (Min. 17:22) Ba’ale’e na, “éyoñe ya tabe évô, a éyoñe ya kobô” bi ne. (Ec. 3:7) Dalene, nkuse minga a jô na: “Bôte be bili awu ba yiane kate ba bevok asimesane dap, a avale ba wô’ôtan. Ve beta jam bi ne bo môt a bili awu a ne na, bi vô’ôlô nye teke tyi’i nye nkobô.” Junia, nnye ate ndôm é nga wôé ébien a jô na: “To’o ô se ngule ya yem abime mintaé ba wôk, jam da dañe mfi e ne na, wo kômbô yem avale ba wô’ôtan.”

13. Jé bia yiane yem a lat a mintaé môt a wôk éyoñ a bili awu?

¹³ Wo yiane yeme na, bôte bese be nji wô’ô mintaé, nge liti mintaé ba wôk avale da. Biyoñe biziñ, môt a ne wô’ô  mintaé nlem été, ve a teke kui na, a kôme kate bôte bevok aval a wô’ôtan. Kalate Zambe a jô na: “Nlem môt étam ñwô wo yem ôlun ô bili, a môte mfe a se nguleya kabane meva’a mé.” (Min. 14:10, Mfefé Nkôñelan) Môt a ne kate bia aval a wô’ôtan, ve biyoñe biziñ, e nji bo tyi’ibi ya kôme wô’ô jôm a kômbô bia kat.

14. Aval avé bi ne volô minlem mi bôte be bili awu?

¹⁴ E ne fe bo ayaé ya yeme bifia bi ne kate môt a bili awu. Ve jame da, Kalate Zambe a jô na, “ôyeme ya ñyeme mam ô ne aval ane mvo’é ya nyô.” (Min. 12:18) Bôt abui be nga bi mvolane minlem éyoñe be nga lañe nsoé kalate ba loone na, Quand la mort frappe un être aimé. * Jam e ne dañe volô e ne na, ô ‘yi a ba ba yi.’ (Bero. 12:15, Mfefé Nkôñelan) Gaby, nnye ate nnôm a wuya a jô na: “Ma yôn éyoñ ése. Ma bi mvolane nlem éyoñe bemvôé bam ba yôn a ma. Éyoñ éte, me nji wô’ôtane na, me ne étam nju’u wom été.”

15. Aval avé ô ne ve môt a bili awu mvolane nlem nge wo yen ayaé ya laan a nye? (Lañe’e fe nka’ale ô ne nlô ajô na, “Bone bifia bia volô nlem.”)

¹⁵ Nge wo yen ayaé ya laan a môt a bili awu, ô ne tili nye kalate, ô ne belan afep, téléfôn, nge internet. Ô ne tili nye mon éfus éziñe ya Kalate Zambe, ô ne fe kate nye mbamba mefulu môt a te wu a mbe a bili, nge ke kañete nye jam da ve wo nlem avak. Junia a jô na: “Éyoñe sita a tili ma, nge bañete ma na, bia nye bi tabe nsamba, ma bi avale mvolane nlem me se ngule  ya kañete. Mam mete ma bo na, me yeme na, bôte ba nye’e ma, a nyoñe ma ngap.”

16. Aval avé bi ne kôme volô bôte minlem?

¹⁶ Te biasé meye’elane wo bo a môt a bili awu, a ma wo bo asu dé. Ye’elan asu dé, to’o wo kate kôme kat asimesane dôé. To’o wo yôn, to’o ke tyiñe ja tane wo éyoñe wo ye’elan a be, a se ke ajô, mboan ôte ô ne volô be na, be dañe mintaé ba wôk. Dalene a jô na: “Éyoñe besita be mbe be za’a volô ma nlem, me mbe me sili’i be na, be ye’elan asu dam. Éyoñe be mbe be taté meye’elan, be mbe be kate kobô, ve éyoñe be mbe be kele meye’elan ôsu, be mbe be kui na be kobô, a kate Yéhôva mam ma so be nlem été. Nye’ane wop, ngule mbunane jap, a avale be nga nyoñe ma ngap, bi nga ve ma ngule nyôl.”

17-19. Amu jé e ne mfi ya volô bôte minlem?

¹⁷ Mintaé ya awu mia mane ki be bôte bese avale da. Ajô te va’a be éyoñe jôé, sa ke ve bone melu, éyoñe bemvôé a bivuvuman biap bi ngenan a be. Ve kelek ôsu a jome be mvus abime bengon éziñ. Kalate Zambe a jô na, ‘nya mvôé a nye’e biyoñe bise; a ne monyañ a bialé éyoñe ya njuk.’ (Min. 17:17) Nté ôse môt a bili awu a ngenan a wô’ô mintaé nlem, bobejañ be ne ke ôsu a volô nye nlem.​—Lañe’e 1 Bethessalonicien 3:7.

¹⁸ Ba’ale’e na, môt a te bi awu, a ne beta wô’ô mintaé éyoñe môs aluk, nge môs awu wo kpwan, éyoñ a wô’ô mezik méziñ, nge yene befôtô, nge ke éyoñ a bo mam méziñ. Mintaé mi ne fe beta so éyoñ a wôk ényum éziñ, éduñ éziñ, nge ke ngumba éyoñ éziñe ya mbu. Mame môt a li’i étam a bo, éyoñe nnôm, nge ngal a wuya, aval ane e tabe étôkan, nge ke Mesimesa’ane ya awu Yésus, me ne bo nye benya mintaé nlem. Mojañ éziñ a jô na: “Mvus awu minga wom, me mbe me yeme’e na, éyoñe môse bi nga lu’an wo ye kui, nlem wo ye bo ma mintaé abui. Ve bobejañe béziñe ya akônda, be nga bo mon abôk, a bañete bemvôé bam asu ya na, me bo teke bo étam môs ôte.”

¹⁹ Ve wo yiane yeme na, bôte be bili awu, be nji yi na ô volô be nlem fo’o ve mingumba biyoñ. Junia a jô na: “Mvolane bobejañe be ne ve ma biyoñe bi nji bo ngumba aval, ô ne ma beta mfi. Biyoñe bite bia volô ma nlem.” E ne été na, bi se ngule ya mane vaa mintaé môt a wôk éyoñ a bili awu, ve bi ne volô nye nlem abim éziñ éyoñe bia su’u nye. (1 Jn. 3:18) Gaby a jô na: “Ma ve Yéhôva akiba amu bemvendé ba te liti na, ba nye’e ma, ba te su’u ma nté ôse wu. Ba te bo na, me wô’ôtane nye’ane Yéhôva.”

20. Amu jé bengaka’a be Yéhôva ba volô bia minleme nya mvolane?

²⁰ Ngo’o abime meva’a bi né éyoñe bia yeme na, Yéhôva, Zambe ya mvolane minlem ôse, a ye vaa mintaé ya awu, a volô bia minlem éyoñe jia ya biyoñe bise, éyoñe “bôte bese be ne mesoñ be aye wô’ô tyiñe [Krist], be aye so.” (Jn. 5:28, 29) Zambe a ka’ale na, a ye ‘min awu nnôm éto; a Tate Yéhôva a ye fimi mesu mese milik.’ (És. 25:8) Bôte ya si ése, b’ aye ke beta ‘yi a ba ba yi,’ ve ba ye ‘vak a ba ba vak.’​—Bero. 12:15, Mfefé Nkôñelan.