1. Finshi uwacaice alingile ukupanga ukucita, lelo mulandu nshi ashilingile ukusakamikilwa sana? (Moneni icikope pa muulu.)

MWE bacaice mufwile mwalishiba ukuti ilyo mushilatendeka ubulendo, mulingile ukwishiba uko muleya. Ubumi kuti twabulinganya ku bulendo, kabili inshita ya kupekanya ifyo ulefwaya ukucita mu bumi ni lintu uli umwaice. Kwena calyafya ukupanga ifyo ukalacita. Umukashana Heather atile: “Calyafya ukupanga ifyo ukalacita mu bumi bobe bonse.” Lelo taulingile ukufuupulwa. Yehova atweba ati: “Wilasakamana, pantu nine Lesa obe. Nkakukosha. Nkakwafwa.”—Esa. 41:10.

2. Mwaishiba shani ukuti Yehova afwaya mwasala bwino ifyo mukalacita ifikalenga mukabe ne nsansa ku ntanshi?

² Yehova afwaya mulesala bwino ifyo mukalacita ku ntanshi. (Luk. Mil. 12:1; Mat. 6:20) Afwaya ukuti muleba ne nsansa. Nga mwamona ifyo abumba, nga mwaumfwa ifiunda fya fintu abumba, nelyo nga mwasonda ifya kulya cilanga fye ukuti afwaya muleba ne nsansa. Na kabili alatusakamana no kutusambilisha ifintu ifilenga tuleba ne nsansa. Yehova eba abantu abashikonka ifyo atusambilisha ati: “Mwasalile icintu ico nshatemenwe. . . . Moneni! Ababomfi bandi bakasekelela, lelo imwe mukekatwa insoni. Moneni! Ababomfi bandi bakaula utupundu pa mulandu wa kusekelela mu mitima.” (Esa. 65:12-14) Yehova  alalumbanishiwa nga ca kuti abantu bakwe balesalapo ukucita ifisuma.—Amapi. 27:11.

3. Finshi Yehova afwaya ukuti mulecita?

³ Finshi Yehova afwaya mulecita? Yehova apangile abantu mu musango wa kuti bamwishibe kabili balemubombela ne cishinka pa kuti baleba ne nsansa. (Amalu. 128:1; Mat. 5:3) Lelo inama shena ashipangile ukuti shilelya fye, shilenwa, e lyo no kulakwata abana. Lesa afwaya mulepanga ukucita ifingalenga mwaba ne nsansa ifyacila pa kulya, ukunwa e lyo no kukwata fye abana. Kabumba wenu ni “Lesa wa kutemwa,” “Lesa wa nsansa,” ‘uwabumbile abantu mu cipasho cakwe.’ (2 Kor. 13:11; 1 Tim. 1:11; Ukute. 1:27) Nga mulemupashanya, mukaba ne nsansa. Bushe mwalishininkisha amashiwi ayaba pa Imilimo 20:35 aya kuti: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela”? E fyo caba fye, fwe bantu tulaba ne nsansa nga tulepeela. E ico Yehova afwaya mulepanga ukucita ifintu ifilanga ukutila mwalitemwa abantu no kuti mwalitemwa Lesa.—Belengeni Mateo 22:36-39.

4, 5. Finshi fyalengele Yesu aleba ne nsansa?

⁴ Yesu Kristu e o mwe bacaice mulingile ukulapashanya. Ukwabula no kutwishika, ilyo ali umwaice aleyangala na banankwe. Icebo ca kwa Lesa citila kwaliba “inshita ya kuseka . . . ne nshita ya kusansamuka.” (Luk. Mil. 3:4) Na kabili Yesu ali cibusa wa kwa Yehova pantu alebelenga Amalembo. Ilyo ali ne myaka 12, abalesambilisha pe tempele balipapile “amano yakwe ne myasukile yakwe” pa fyo aishibe amalembo.—Luka 2:42, 46, 47.

⁵ Yesu ali ne nsansa ilyo akulile. Cinshi calengele abe ne nsansa? Alishibe ukuti pa fintu ifyo Lesa alefwaya ukuti alecita pali na ukubila “imbila nsuma ku bapiina . . . no kushibula amenso ya mpofu.” (Luka 4:18) Icalengele Yesu abe ne nsansa ni co alecita ukufwaya kwa kwa Lesa. Pa Amalumbo 40:8 palanga ifyo Yesu aleumfwa, patila: “Ukucita ukufwaya kwenu, mwe Lesa wandi, e ko natemwa.” Yesu alitemenwe ukusambilisha abantu pali Wishi wa ku muulu. (Belengeni Luka 10:21.) Inshita imo ilyo apwishishe ukusambilisha umwanakashi pa kupepa kwa cine, Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Ica kulya candi kucita ukufwaya kwa wantumine no kupwisha umulimo wakwe.” (Yoh. 4:31-34) Yesu ali ne nsansa pantu alitemenwe Lesa na bantu. Na imwe bene kuti mwaba ne nsansa nga mwatemwa Lesa na bantu.

6. Mulandu nshi cawamina ukulanshanyako na ba bwananyina ababomba umulimo mulepanga ukubomba?

⁶ Abena Kristu abengi bali ne nsansa ilyo bali abacaice pa mulandu wa kuti bali ni bapainiya. Kuti cawama mwalanshanya nabo pa fyo mulefwaya ukucita. Baibolo itila: “Abantu nga tabalelanshanya amapange yalafulungana, lelo ukuli abapanda amano abengi amapange yalafikilishiwa.” (Amapi. 15:22) Aba bwananyina ba musango uyu bakamweba ukuti bupainiya bukamusambilisha ifintu ifingi. Ilyo Yesu ali ku muulu, Wishi alemusambilisha kabili na lintu aali pano isonde alitwalilile ukusambilila ilyo alebomba umulimo wakwe. Ku ca kumwenako, alisambilile insansa ishaba mu kufika abantu pa mutima ilyo alebila imbila nsuma kabili alishibe ne nsansa ishaba mu kuba uwa cishinka ilyo aleeshiwa. (Belengeni Esaya 50:4; Heb. 5:8; 12:2) Natulande pa milimo iyalekanalekana iyo mwingabombako mu mulimo wa nshita yonse iingalenga mwaba ne nsansa.

7. Mulandu nshi abacaice abengi batemenwa umulimo wa kulenga abantu baba abasambi?

⁷ Yesu atile: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, . . . mulebasambilisha.” (Mat. 28:19, 20) Nga mwapanga ukubombako uyu mulimo, mukaba ne nsansa pantu uyu mulimo ulalenga Lesa alumbanishiwa. Kwena pakapita inshita pa kuti mukeshibe bwino ukubomba uyu mulimo nga filya fine caba na ku milimo imbi.  Tapakokwele ukutula apo munyinefwe Timothy uwatendeke bupainiya ninshi ali ne myaka 19 alandiile ati: “Nalitemwa ukubombela Yehova mu mulimo wa nshita yonse pantu e nshila nangilamo ukuti nalimutemwa. Ilyo natendeke fye nshakwete isambilililo lya Baibolo nangu limo lelo ilyo nakukiile ku cifulo cimbi, no mweshi tawapwile nalitendeke amasambililo ya Baibolo ayengi. Umusambi umo alitampile no kwisa ku Ng’anda ya Bufumu. Ilyo napwishishe Isukulu lya Bamunyinefwe Abashimbe * ilyalebako pa myeshi ibili, balintumine ku cifulo cimbi uko natendeke amasambilililo ya Baibolo yane. Nalitemwa ukusambilisha abantu pantu ndamona ifyo umupashi wa mushilo ubalula.”—1 Tes. 2:19.

8. Finshi abacaice bamo bacita pa kuti balebombesha mu mulimo wa kupanga abasambi?

⁸ Abena Kristu abacaice bamo balisambilila ululimi lumbi. Ku ca kumwenako, Jacob uwa ku United States alembele ati: “Ilyo nali ne myaka 7 abengi abo nalesambilila nabo bali bena Vietnam. Nalefwaya ukubebako pali Yehova, e ico ilyo papitile inshita nalipangile ukusambilila ululimi lwabo. Ifyo nalecita pa kusambilila, nalelinganya Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa ciNgeleshi ku lwa ciVietnamese. Na kabili nalipangile ifibusa na ba bwananyina abali mu cilonganino icali mupepi icalebomfya ulu ululimi. Ilyo nali ne myaka 18 nalitendeke bupainiya. Mu kupita kwa nshita balinjitile ukuya kwi Sukulu lya Bamunyinefwe Abashimbe. Ifyo nasambilile muli ili sukulu filangafwa ukubomba bwino bupainiya mwi bumba lya balanda iciVietnamese, kabili nine fye eluda neka uwaba muli ili bumba. Abena Vietnam abengi balapapa sana ukuti nalishiba ululimi lwabo. Balanyingisha mu mayanda yabo kabili ilingi line ndabasambilisha Baibolo. Bamo balibatishiwa no kubatishiwa.”—Linganyeniko Imilimo 2:7, 8.

9. Finshi mwingasambilila ku mulimo wa kupanga abasambi?

⁹ Umulimo wa kupanga abasambi kuti wamusambilisha ifya kubomba bwino imilimo, ifya kulanshanya bwino na bantu, kabili kuti mwaicetekela. (Amapi. 21:5; 2 Tim. 2:24) Na kabili kuti walenga mwaba ne nsansa pantu ulalenga mwaishiba sana Amalembo ayengalenga mwaba ne citetekelo. Na kabili kuti wamusambilisha ifyo mwingacita pa kuti mulebombela sana pamo na Yehova.—1 Kor. 3:9.

10. Kuti mwaba shani ne nsansa mu mulimo wa kupanga abasambi nangu ca kuti mubombela mu cifulo umwaba abantu abashifwaya ukukutika imbila nsuma?

¹⁰ Nangu ca kuti abantu abengi mu cifulo mubilamo imbila nsuma tabafwaya ukukutika, kuti mwaba ne nsansa mu mulimo wenu. Umulimo wa kupanga abasambi ubombwa na bantu abengi. Bonse ababa mu cilonganino balaya mu kufwaya abantu abafwaya ukusambilila pali Yehova. Nangu ca kuti wa bwananyina fye umo nalimo e wingasanga umuntu uwingesaba umusambi, bonse mu cilonganino balabombako umulimo wa kufwaya, kabili bonse kuti basekelela pamo. Ku ca kumwenako, ba Brandon balibombele bupainiya pa myaka 9 mu cifulo umo abantu bashalefwaya ukukutika. Batile: “Nalitemwa ukubila imbila nsuma pantu e fyo Yehova afwaya tulecita. Natendeke bupainiya ilyo napwishishe fye isukulu. Ndomfwa bwino ukukoselesha bamunyinefwe bacaice mu cilonganino no kumona ifyo balelunduluka mu fya kwa Lesa. Ilyo napwishishe Isukulu lya Bamunyinefwe Abashimbe, balintumine ku cifulo cimbi uko naile mu kubomba bupainiya. Kwena nshasambilishapo umuntu uwa kuti alunduluka afika na ku lubatisho, lelo bambi balisanga abantu ba musango uyu. Ala naliba ne nsansa ifi napangile ukulabombesha mu mulimo wa kupanga abasambi.”—Luk. Mil. 11:6.

11. Mulimo nshi uwa mushilo uo abacaice abengi babombako?

¹¹ Kwaliba imilimo iingi iyo mwingabomba mu mulimo wa kwa Yehova. Ku ca kumwenako, abacaice  abengi balaitemenwa ukubomba mu makuule. Amayanda ya Bufumu ayengi yalingile ukukuulwa. Umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu mulimo wa mushilo uulenga Lesa acindikwa kabili kuti walenga mwaba ne nsansa. Nga filya fine caba ku milimo imbi iya mushilo, tulaba ne nsansa nga tulebombela pamo na ba bwananyina. Na kabili ukubombako mu mulimo wa makuule kulalenga mwasambilila ifya kucincintila amasanso apo mulebombela, ukulabombesha, e lyo no kulaumfwila abaletungulula.

12. Bushe ukubomba bupainiya kuti kwalenga shani mwabomba ne milimo imbi?

¹² Munyinefwe Kevin atile: “Ukutula ku bwaice nalefwaisha ukubombela Yehova umulimo wa nshita yonse. Ilyo nali ne myaka 19 nalitendeke bupainiya. Pa kuti ndeisakamana ilyo ndebomba bupainiya, nalebomba amaawala ayanono kuli munyinefwe uwalebomba umulimo wa makuule. Nalisambilile ifya kupoopa imitenge, ifya kubika amawindo ne fiibi. Pa numa, pa myaka ibili nalibombeleko umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu na mayanda ya ba bwananyina ayaonaike ku cikuuku ca mwela. Ilyo naumfwile ukuti aba kubomba mu makuule balefwaikwa mu South Africa, nalilembeeleko kalata kabili balinjitile. Kuno ku Africa nga twapwa ukukuula Ing’anda ya Bufumu pa milungu iinono, tulakuukila ku cifulo cimbi ku kukuula imbi. Abo momba nabo baba fye kwati ni balupwa wandi. Twikala bonse, tusambilila Baibolo pamo, kabili tubombela pamo. Na kabili cila mulungu ndomfwa bwino ukubila imbila nsuma na ba bwananyina aba mu filonganino ifyalekanalekana. Ifyo napangile ukucita ilyo nali umwaice fyalilenga naba sana ne nsansa isho nshaleenekela no kwenekela.”

13. Bushe abacaice ababombela pa musambo bomfwa shani?

¹³ Bamo abacitile ifyo bapangile, pali ino nshita babombela pa maofeshi ya musambo. Ababombela pa maofeshi ya musambo balaba ne nsansa pantu imilimo yonse iyo babomba pa musambo  ya kwa Yehova. Ababombela pali aya amaofeshi balafwilisha mu kupekanya ifya kulya fya ku mupashi. Ba Dustin ababombela pa maofeshi ya musambo batile: “Natendeke ukufwaya ukubomba umulimo wa nshita yonse ilyo nali ne myaka 9 kabili natampile bupainiya ilyo napwishishe fye isukulu. Ilyo papitile umwaka umo ne myeshi 6 balinjitile ukuya mu kubombela pa maofeshi ya musambo apo nasambilile ifya kubomfya fimashini fya kupulintilako, kabili pa numa nalisambilile ifya kubombela pa makompyuta. Pa maofeshi ya musambo ndomfwa bwino ukulamona ifyo umulimo wa kupanga abasambi ulelunduluka mwi sonde lyonse. Nalitemwa ukubombela pa musambo pantu fyonse ifyo tucita filalenga abantu baba ifibusa fya kwa Yehova.”

14. Kuti mwacita shani pa kuti mukabombeko umulimo wa nshita yonse?

¹⁴ Finshi mwingacita pa kuti mukabombeko umulimo wa nshita yonse? Icikamwafwa sana, kuba ne mibele iisuma iikamwafwa ukubombela Yehova bwino. Kanshi lyonse muleisambilisha Icebo ca kwa Lesa, muletontonkanya pa fyo mulesambilila, kabili muleyasukapo ilyo mulelongana. Ilyo mucili pa sukulu kuti mwasambilila ifya kubila bwino imbila nsuma. Kuti mwasambilila ifya kulanda na bantu ukwabula ukubakalifya lintu mulebepusha ifyo baishiba pali fimo kabili mulekutika ilyo baleyasuka. Na kabili muleitemenwa ukubombako imilimo mu cilonganino pamo nga ukuwamya Ing’anda ya Bufumu no kulungisha ifyonaike. Yehova afwaya ukubomfya abantu abaicefya kabili abaitemenwa ukubomba. (Belengeni Amalumbo 110:3; Imil. 6:1-3) Umutumwa Paulo aebele Timote ukulabomba nankwe bumishonari pantu “aleshimikwa icisuma ku ba bwananyina.”—Imil. 16:1-5.

15. Finshi mwingacita pa kuti mukasange umwa kwikalila ilyo mulebomba bupainiya?

¹⁵ Kwena ababomba umulimo wa nshita yonse balingile ukusanga umwa kwikalila. (Imil. 18:2, 3) Nalimo kuti mwaya ku sukulu uko basambilisha imilimo imo pa nshita iinono pa kuti mukasange incito iyo mukalabomba pa nshiku ishinono mu mulungu ku ncende mwikalila. Ilyo mulepanga ifyo mukacita, kuti mwaipushako kangalila wa muputule na bapainiya abo mwaba nabo mu muputule. Kuti mwabepusha incito iyo bapainiya bengabomba iingalenga balakwata inshita ya kubomba bupainiya. Na kabili Baibolo itila, “tuulila Yehova imilimo yobe e lyo yakapampamikwa amapange yobe.”—Amapi. 16:3; 20:18.

16. Bushe ukubombela Yehova inshita yonse ilyo muli abaice kuti kwalenga shani mwaisabomba bwino imilimo imbi ku ntanshi?

¹⁶ Ukwabula no kutwishika Yehova afwaya ukuti ‘mwikatishe’ ku mweo wine wine. (Belengeni 1 Timote 6:18, 19.) Ukubomba umulimo wa nshita yonse kukalenga mukeshibane na ba bwananyina ababomba umulimo umo wine kabili kukamwafwa ukukula mu fya kwa Lesa. Na kabili abengi basanga ukuti ukubombela Yehova ilyo bali abaice kwalibafwa ukuba ne nsansa mu fyupo. Ilingi line aba bwananyina abalebomba bupainiya ilyo bashilaupana balitwalilila ukubombela pamo uyu mulimo.—Rom. 16:3, 4.

17, 18. Mulandu nshi ukupanga ifyo mukacita ku ntanshi kusanshishamo umutima?

¹⁷ Mulingile ukupanga ukucita ifyo umutima wenu ulefwaya. Pa Amalumbo 20:4 patila: “Shi nakupeele ifyo umutima obe ulefwaya, kabili shi nafishepo ukufwaya kobe konse.” Kanshi mulingile ukutontonkanya pa fyo mulefwaya ukucita mu bumi. Tontonkanyeni pa fyo Yehova alecita muno nshiku ne fyo mwingacita pa kuti mulebombako umulimo wakwe. Lyena pangeni ukucita ifingalenga Yehova alasekelela.

¹⁸ Mukaba sana ne nsansa nga mulebombela Yehova inshita yonse pantu e mulimo uulenga Lesa acindikwa. Kanshi ‘mulesekelela nga nshi muli Yehova, na o akamupeela ififwaya umutima wenu.’—Amalu. 37:4.