Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

“Ɔmaa Wɔ Adwenle Ngyehyɛlɛ Muala Ɛyɛ Zɔ”

“Ɔmaa Wɔ Adwenle Ngyehyɛlɛ Muala Ɛyɛ Zɔ”

“Maa ɛ nye ɛlie [Gyihova] anwo, na ɔbamaa wɔanyia mɔɔ ɛkpondɛ la.”​—EDW. 37:4.

EDWƐNE: 89, 140

1. Ngyehyɛleɛ boni a ɔwɔ kɛ mgbavolɛ nee mbɛlɛra yɛ maa bɛ kenle bie a, noko nzɔne ati a ɔnle kɛ bɛ ahonle tu a? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.)

MGBAVOLƐ nee mbɛlɛra balie ado nu kɛ kolaa na bɛadu adenle bie la, nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ bɛbayɛ nwolɛ ngyehyɛleɛ. Ɛbɛlabɔlɛ le kɛ adendulɛ, ɔwɔ kɛ ɛyɛ nwolɛ ngyehyɛleɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛle kakula la. Nɔhalɛ nu, ngyehyɛleɛ ɛyɛlɛ ɛnla aze. Kakula raalɛ bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Heather la ka kɛ: “Ɔtu ahonle. Ɔwɔ kɛ ɛsi mɔɔ ɛbava wɔ ngoane mekɛ mɔɔ ɛha wɔayɛ la anwo kpɔkɛ.” Noko nyia akɛnrasesebɛ. Gyihova eze ye menli kɛ: “Bɛmmamaa bɛ ahonle tu, medame a mele bɛ Nyamenle a. Mebamaa bɛ anwosesebɛ, mebaboa bɛ.”​—Aye. 41:10.

2. Kɛzi ɛkola ɛnwu kɛ Gyihova kulo kɛ ɛyɛ ngyehyɛleɛ kpalɛ amaa ɛ nye alie kenle bie ɛ?

2 Gyihova tu wɔ folɛ kɛ ɛyɛ ngyehyɛleɛ kpalɛ ɛmaa wɔ kenle bie. (Nol. 12:1; Mat. 6:20) Ɔkulo kɛ ɛ nye die. Ninyɛne ngɛnlɛma mɔɔ yɛnwu ye, ɛnelɛ nee aleɛ fɛlɛko mɔɔ yɛte la maa yɛnwu ye zɔ. Eza suzu kɛzi ɔdwenle yɛ nwo na ɔkilehile yɛ ɛbɛlabɔlɛ adenle kpalɛ la anwo. Gyihova ka kile menli mɔɔ kpo ye folɛdulɛ la kɛ: “Bɛkpale nu bɛyɛle mɔɔ me nye ɛnlie nwolɛ la. . . . Bɛnlea, me sonvolɛma ne anye balie, na bɛmɛ, bɛ nyunlu bagua aze; bɛnlea, me sonvolɛma ne bava fɛlɛkolilɛ ado edwɛne bɛ ahonle nu.” (Aye. 65:12-14) Saa Gyihova menli si kpɔkɛ kpalɛ a, ɔwula ye anyunlunyia.​—Mrɛ. 27 :11.

NGYEHYƐLEƐ MƆƆ BAMAA Ɛ NYE ALIE

3. Duzu a Gyihova kanvo kile wɔ a?

3 Ngyehyɛleɛ boni a Gyihova kanvo kile wɔ a? Ɔbɔle alesama mɔɔ saa bɛnwu ye na bɛsonle ye nɔhalɛ nu a, bɛ nye die a. (Edw. 128:1; Mat. 5:3) Nane ne mɔ ɛdeɛ, saa bɛdi, bɛno na bɛwo a ɛnee ɔdaye ne ala ɛne. Gyihova kulo kɛ ɛyɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ bamaa ɛ nye alie na wɔ ɛbɛlabɔlɛ agyinla bodane zo la. Wɔ Bɔvolɛ ne le ‘ɛlɔlɛ Nyamenle,’ “anyelielɛ Nyamenle ne” mɔɔ bɔle sonla kɛ “ɔdaye ye ɛsaso la.” (2 Kɔl. 13:11; 1 Tim. 1:11; Mɔl. 1:27) Saa ɛsukoa yɛ ɛlɔlɛ Nyamenle ne a, ɛ nye balie. Baebolo ne ka kɛ: “Anyelielɛ dɔɔnwo wɔ ɛmaanlɛ nu tɛla ɛlielɛ.” (Gyi. 20:35) Ɛhye le nɔhalɛ edwɛkɛ. Gyihova kulo kɛ ɛyɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ kile kɛ ɛkulo Nyamenle nee awie mɔ la.​—Kenga Mateyu 22:36-39.

4, 5. Duzu a maanle Gyisɛse anye liele a?

4 Gyisɛse Kelaese yɛle neazo kpalɛ maanle bɛdabɛ ngakula. Mekɛ mɔɔ ɔle kakula la ɔlile nwɔhoa na ɔliele ɔ nye. Nyamenle Edwɛkɛ ne ka kɛ yɛlɛ “mekɛ mɔɔ bɛsele . . . yɛɛ mekɛ mɔɔ bɛsi agole.” (Nol. 3:4) Gyisɛse eza bikyele Gyihova ɔlua Ngɛlɛlera ne mɔɔ ɔzukoale la azo. Mɔɔ ɔlile ɛvolɛ 12 la, “kɛzi ɔte edwɛkɛ bo nee ye nyelebɛnloa” zinle kilehilevolɛma mɔɔ ɛnee wɔ ɛzonlenlɛ sua ne anu la anwo.​—Luku 2:42, 46, 47.

5 Gyisɛse nyinle yɛle kpanyinli mɔɔ ɔ nye die. Duzu a maanle ɔ nye liele a? Ɛnee ɔze kɛ Nyamenle kulo kɛ ‘ɔka edwɛkpa ne ɔkile ehyianvolɛma . . . na ɔmaa anyezinliravolɛma nwu debie.’ (Luku 4:18) Nyamenle ɛhulolɛdeɛ mɔɔ Gyisɛse yɛle la maanle ɔ nye liele. Edwɛndolɛ 40:8 ka ye nganeɛdelɛ nwo edwɛkɛ kɛ: “O me Nyamenle, mekulo kɛ meyɛ wɔ ɛhulolɛdeɛ.” Ɛnee Gyisɛse anye die kɛ ɔbahilehile menli ye anwuma Selɛ ne anwo debie. (Kenga Luku 10:21.) Mekɛ bie mɔɔ Gyisɛse hilehilele raalɛ bie nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nwo debie ɔwiele la, ɔzele ye ɛdoavolɛma ne kɛ: “Me aleɛ a le kɛ mebayɛ ahenle mɔɔ zoanle me la ɛhulolɛdeɛ na meawie ye gyima ne.” (Dwɔn 4:31-34) Ɛhulolɛ mɔɔ Gyisɛse nyianle maanle Nyamenle nee awie mɔ la maanle ɔ nye liele. Ɔkola ɔmaa ɛdawɔ noko ɛ nye die.

6. Kɛmɔti a ɔwɔ kɛ ɛka wɔ kenle bie ngyehyɛleɛ nwo edwɛkɛ ɛkile Kilisienema mɔɔ bɛnyi sunsum nu la ɛ?

6 Kilisienema dɔɔnwo mɔɔ yɛle adekpakyelɛ wɔ bɛ mgbavolɛ nee mbɛlɛra nu la anye liele. Kɛmɔti a ɛnga wɔ ngyehyɛleɛ ne anwo edwɛkɛ ɛngile bɛ nuhua bie mɔ ɛ? “Adwenle ngyehyɛlɛ mɔɔ folɛdulɛ ɛnle nwo la kyea, na saa folɛdulɛma dɔɔnwo wɔ nwo a ɔwie boɛ.” (Mrɛ. 15:22) Menli ɛhye mɔ mɔɔ ɛnyi sunsum nu la baha ahile wɔ kɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bamaa wɔazukoa debie mɔɔ baboa wɔ wɔ wɔ ngoane mekɛ kɔsɔɔti anu la. Gyisɛse ɔ Ze hilehilele ye wɔ anwuma, noko mɔɔ ɔyɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne wɔ azɛlɛ ye azo la, ɔhɔle zo ɔzukoale debie. Kɛ neazo la, edwɛkpa ne mɔɔ ɔbɔle ye nolo ɔhilele awie mɔ nee ye munli nu mɔɔ ɔgyinlanle wɔ sɔnea nu la maanle ɔ nye liele. (Kenga Ayezaya 50:4; Hib. 5:8; 12:2) Maa yɛzuzu dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne afoa bie mɔ mɔɔ bamaa ɛ nye alie kpalɛ la anwo.

DEƐMƆTI ƐDOAVOLƐYƐLƐ LE GYIMA KPALƐ LA

7. Duzu ati a ngakula dɔɔnwo anye die kɛ bɛbayɛ menli ɛdoavolɛma ɛ?

7 Gyisɛse hanle kɛ: “Bɛhɔ, bɛyɛ . . . menli me ɛdoavolɛma . . . bɛhilehile bɛ.” (Mat. 28:19, 20) Saa ɛyɛ ngyehyɛleɛ ɛyɛ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne bie a, ɛnee wɔkpa gyima mɔɔ yɛ ahunlundwolɛ na ɔwula Nyamenle anyunlunyia la. Kɛmɔ gyima biala de la, ɔdie mekɛ na awie anwu ɔ nye zo. Kenlensa ye, adiema nrenyia bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Timothy mɔɔ bɔle adekpakyelɛ gyima bo wɔ ye ngakula nu la hanle kɛ: “Mekulo kɛ mefa me mekɛ kɔsɔɔti mesonle Gyihova amaa yeanwu kɛ mekulo ye. Alimoa ne ɛnee mengola Baebolo ɛzukoalɛ yɛ, noko nzinlii mɔɔ mengɔle azɛlɛsinli gyɛne nu la, wɔ siane ko anu membɔle Baebolo ɛzukoalɛ dɔɔnwo abo. Sukoavo ko bɔle ɔ bo kɛ ɔba debiezukoalɛ wɔ Belemgbunlililɛ Asalo. Mɔɔ mengɔle Mediema Mrenyia Mɔɔ Bɛtɛgyale Baebolo Sukulu * ne siane nwiɔ menwiele la, menyianle gyimalilɛ fofolɛ na ɛkɛ ne membɔle Baebolo debiezukoalɛ nna abo. Mekulo kɛ mekilehile awie mɔ, ɔluakɛ menwu kɛ sunsum nwuanzanwuanza ne ɛlɛmaa bɛahakyi.”​—1 Tɛs. 2:19.

8. Kɛzi Kilisiene ngakula bie mɔ ɛlɛyɛ dɔɔnwo wɔ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anu ɛ?

8 Kilisiene ngakula bie mɔ ɛzukoa aneɛ gyɛne. Kɛ neazo la, Jacob mɔɔ vi America Sɔlɔ la hɛlɛle kɛ: “Mɔɔ menyianle ɛvolɛ nsuu la, ɛnee me gɔnwo mɔ sukuluma dɔɔnwo le Vietnamma. Ɛnee mekulo kɛ meka Gyihova anwo edwɛkɛ mekile bɛ, ɔti menzukoale bɛ aneɛ ne. Fane dɔɔnwo ne ala, ɛnee mefa Nrelenza Ɛzinzalɛ Arane ne metoto Vietnam ɛdeɛ ne anwo. Eza menyianle agɔnwolɛma wɔ asafo mɔɔ bɛka Vietnam aneɛ mɔɔ bikye la anu. Mɔɔ menyianle ɛvolɛ 18 la membɔle adekpakyelɛ gyima ne abo. Nzinlii mengɔle Mediema Mrenyia Mɔɔ Bɛtɛgyale Baebolo Sukulu ne bie. Sukulu ne ɛboa me wɔ adekpakyelɛ gyima ne anu wɔ ekpunli bie mɔɔ bɛka Vietnam aneɛ mɔɔ me ngome a mele asafo nu kpanyinli wɔ ɛkɛ la. Ɔyɛ Vietnamma dɔɔnwo azibɛnwo kɛ mezukoa bɛ aneɛ ne la. Bɛto ɛsalɛ bɛfɛlɛ me wɔ bɛ sua nu, na me nee bɛ sukoa Baebolo ne. Bie mɔ ɛfɛta ɛmaa ɛzɔnenlɛ.”Fa toto Gyima ne 2:7, 8 anwo.

9. Duzu a ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne maa yɛsukoa a?

9 Ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne maa bɛnyia gyimayɛlɛ nwo subane kpalɛ, adwelielilɛ nu anwubielɛ, anwodozo yɛɛ ndelebɛbo. (Mrɛ. 21:5; 2 Tim. 2:24, ɔbdw.) Eza ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne yɛ anyelielɛ kpalɛ ɔluakɛ ɔmaa ɛnwu Ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛ mɔɔ wɔ diedi ne gyi zo la. Eza ɔmaa ɛsukoa kɛzi ɛ nee Gyihova babɔ nu ayɛ gyima la.​—1 Kɔl. 3:9.

10. Wɔ azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne bɔbɔ la anu, kɛ ɔkɛyɛ na ɛ nye alie wɔ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anu ɛ?

10 Saa menli ekyi bie bɔbɔ a tie edwɛkpa ne wɔ wɔ azɛlɛsinli ne anu a, ɛ nye bahola alie ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anwo. Menli dɔɔnwo a bɔ nu yɛ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne a. Asafo ne amuala a bɔ nu kpondɛ ahonle kpalɛma a. Ɔwɔ nu kɛ adiema nrenyia anzɛɛ raalɛ ko a maa awie bayɛ ɛdoavolɛ a, noko awie biala boa yɛɛ bɛ muala bɛkola bɛnyia anyelielɛ ne bie. Kɛ neazo la, Brandon vale ɛvolɛ ngɔnla yɛle adekpakyelɛ gyima ne wɔ azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne la anu. Ɔka kɛ: “Melɛbɔ edwɛkpa ne nolo ɔluakɛ mɔɔ Gyihova se yɛyɛ la ɛne. Menwiele sukulu ala la yɛɛ membɔle adekpakyelɛ gyima ne abo a. Me nye die kɛ mebamaa mgbavolɛ mɔɔ wɔ yɛ asafo ne anu la anwosesebɛ, na menwu kɛ bɛlɛnyia anyuhɔlɛ wɔ sunsum nu. Mɔɔ menwiele Mediema Mrenyia Mɔɔ Bɛtɛgyale Baebolo Sukulu ne la, bɛmaanle me adekpakyelɛ gyima fofolɛ. Metɛnwunle kɛ me azɛlɛsinli ne anu amra bie ɛfɛta ɛmaa ɛzɔnenlɛ, noko bie mɔ ɛzɔne. Ɔyɛ me fɛ kɛ me ngyehyɛleɛ ne maanle menyɛle dɔɔnwo wɔ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anu la.​—Nol. 11:6.

NWOLƐ ADENLE MƆƆ WƆ NGYEHYƐLEƐ BAMAA WƆANYIA LA

11. Ɛzonlenlɛ nwuanzanwuanza afoa boni a ngakula dɔɔnwo ɛlɛyɛ bie a?

11 Nwolɛ adenle dɔɔnwo ɛbuke wɔ Gyihova ɛzonlenlɛ nu. Kɛ neazo la, mgbavolɛ nee mbɛlɛra dɔɔnwo ɛdu bɛ nwo ɛmaa ɛlɛyɛ suazilɛ gyima ne bie. Bɛhyia Belemgbunlililɛ Asalo fofolɛ dɔɔnwo. Bɛ ɛsisilɛ le ɛzonlenlɛ nwuanzanwuanza, ɔwula Nyamenle anyunlunyia na ɔkola ɔmaa ɛ nye die. Kɛmɔ ɔde ye wɔ ɛzonlenlɛ nwuanzanwuanza afoa gyɛne anu la, mediema mɔɔ yɛ nee bɛ yɛ gyima la maa yɛ nye die. Teokelase suazilɛ gyima ne kilehile wɔ maa ɛnea ɛ nwo boɛ na wɔamboda, ɛyɛ gyima ɛsesebɛ na ɛ nee neavolɛma yɛ ko.

Menli mɔɔ yɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne la nyia nyilalɛ dɔɔnwo (Nea ɛdendɛkpunli 11-13)

12. Nwolɛ adenle boni bieko a adekpakyelɛ gyima ne maa bɛnyia a?

12 Adiema nrenyia bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye Kevin la ka kɛ: “Mele kakula la, ɛnee mekulo kɛ mefa me mekɛ kɔsɔɔti mesonle Gyihova kenle bie. Menyianle ɛvolɛ 19 la, yɛɛ membɔle adekpakyelɛ gyima ne abo a. Ɛnee mefa me mekɛ ne bie meyɛ gyima memaa adiema nrenyia bie mɔɔ si sua la mefa menea me nwo. Menzukoale kɛzi bɛtu sua zo, bɛtuodua nvɛnzɛlɛ nee nlenkɛ la. Nzinlii, me nee ekpunli bie mɔɔ boa bɛdabɛ mɔɔ esiane ɛdo bɛ la yɛle gyima, yɛyɛle Belemgbunlililɛ Asalo ngakyile nee mediema azua boɛ wɔ ɛvolɛ nwiɔ anu. Mɔɔ mendele kɛ bɛhyia suazilɛma wɔ South Africa la, membizale nwolɛ adenle, na bɛvɛlɛle me. Wɔ Africa ɛke, saa mefa dapɛne ekyi meboa Belemgbunlililɛ Asalo mɔɔ bɛlɛsi la mewie a ɛnee mehɔ ɛleka fofolɛ noko. Suazilɛ ekpunli ne mɔɔ me nee bɛ yɛ gyima la le kɛ abusua la. Yɛtɛnla ɛleka ko, yɛsukoa Baebolo ne yɛɛ yɛyɛ gyima yɛbɔ nu. Me nye die kɛ me nee mediema mɔɔ wɔ ɛkɛ la bahɔ daselɛlilɛ dapɛne biala. Ngyehyɛleɛ mɔɔ menyɛle ye me ngakula nu la ɛmaa me nye ɛlie wɔ adenle mɔɔ meannwu ye zɔ la azo.”

13. Kɛzi Bɛtɛle ɛzonlenlɛ maa mgbavolɛ nee mbɛlɛra anye die ɛ?

13 Menli mɔɔ yɛle bɛ ngyehyɛleɛ ne anwo gyima la bie mɔ ɛlɛsonle Gyihova dahuu wɔ Bɛtɛle ɛnɛ. Bɛtɛle ɛzonlenlɛ maa bɛ nye die, ɔluakɛ debie biala mɔɔ bɛyɛ wɔ ɛkɛ ne la bɛyɛ bɛmaa Gyihova. Bɛtɛle abusua ne boa maa bɛnyia sunsum nu aleɛ. Adiema bie mɔɔ wɔ Bɛtɛle mɔɔ bɛfɛlɛ ye Dustin la ka kɛ: “Menyianle ɛvolɛ ngɔnla la yɛɛ menvale dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne menyɛle me bodane a, na menwiele sukulu la yɛɛ membɔle adekpakyelɛ gyima ne abo a. Ye ɛvolɛ ko nee foa anzi, bɛvɛlɛle me wɔ Bɛtɛle, na menzukoale kɛzi bɛfa milahyinli bɛpelente debie la, nzinlii menzukoale kɛzi bɛhyehyɛ kɔmpita ne bɛmaa ɔyɛ gyima bie la. Wɔ Bɛtɛle ɛkɛ, me nye die kɛ medimoa mete anyuhɔlɛ mɔɔ yɛlɛnyia ye wɔ ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anu wɔ ewiade amuala la. Mekulo kɛ mesonle wɔ ɛke, ɔluakɛ mɔɔ yɛyɛ la boa menli ɔmaa bɛbikye Gyihova.”

NGYEHYƐLEƐ BONI MƆ A ƐBAYƐ WƆAMAA WƆ KENLE BIE A?

14. Kɛzi ɛbahola wɔayɛ ngyehyɛleɛ wɔayɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bie ɛ?

14 Kɛzi ɛbahola wɔayɛ ngyehyɛleɛ wɔayɛ dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bie ɛ? Amaa wɔahola wɔazonle Gyihova kpalɛ la, ɔwɔ kɛ ɛnyia Kilisiene subane mgbalɛ. Ɔti, bɔ mɔdenle sukoa Nyamenle Edwɛkɛ ne kpalɛ, dwenledwenle nwolɛ kpalɛ, na da wɔ diedi ne ali wɔ debiezukoalɛ bo. Mekɛ mɔɔ ɛlɛkɔ sukulu la ɛbahola wɔanyia anwubielɛ wɔ edwɛkpa ne nolobɔlɛ nu. Kile menli nwo anyelielɛ, na dua nrɛlɛbɛ adenle zo biza bɛ kpuya, na tie mɔɔ bɛbaha la. Bieko, ɛbahola wɔaboa wɔamaa bɛaziezie, na bɛanlea Belemgbunlililɛ Asalo ne azo boɛ. Gyihova kulo kɛ ɔfa menli mɔɔ bɛle bɛlɛvo na bɛlɛ tunwomaa sunsum la ɔdi gyima. (Kenga Edwɛndolɛ 110:3; Gyima ne 6:1-3) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo vɛlɛle Timote wɔ edwɛkpatɛlɛvolɛ gyima ne anu ɔluakɛ “mediema [ne mɔ hanle] ɔ nwo edwɛkɛ kpalɛ.”​—Gyi. 16:1-5.

15. Ngyehyɛleɛ boni a ɛbayɛ wɔava wɔanlea ɛ nwo a?

15 Ɔwɔ kɛ mekɛ kɔsɔɔti azonvolɛ yɛ gyima nea bɛ nwo. (Gyi. 18:2, 3) Bie a sukulu mɔɔ ɛnlie mekɛ la bamaa wɔanyia gyima mɔɔ bɛfa mekɛ ekyi bɛyɛ wɔ bɛ ɛkɛ la bie wɔayɛ. Ka wɔ ngyehyɛleɛ ne anwo edwɛkɛ kile wɔ maangyebakyi zo neavolɛ ne nee adekpakyelɛma mɔɔ wɔ wɔ maangyebakyi ne anu la. Biza bɛ gyima mɔɔ le kpalɛ maa adekpakyelɛma la. Kɛmɔ Baebolo ne ka la, “fa wɔ gyima wula [Gyihova] asa anu, na wɔ ngyehyɛlɛ muala bali munli.”​—Mrɛ. 16:3; 20:18.

16. Saa mgbavolɛ nee mbɛlɛra sonle Gyihova kpalɛ a, kɛzi ɔbaziezie bɛ yeamaa ɛzonlelilɛ gyɛne kenle bie ɛ?

16 Nyia anwodozo kɛ Gyihova kulo kɛ ‘ɛsɔ’ anzɛɛ ɛnyia kenle bie mɔɔ yɛ anyelielɛ la. (Kenga 1 Timote 6:18, 19.) Dahuu ɛzonlenlɛ gyima ne bamaa wɔabikye mekɛ kɔsɔɔti azonvolɛ gyɛne mɔɔ baboa wɔ amaa wɔanyi sunsum nu la. Mgbavolɛ nee mbɛlɛra dɔɔnwo ɛnwu kɛ Gyihova mɔɔ bɛzonlenle ye kpalɛ la eza maanle bɛnyianle agyalɛ kpalɛ. Fane dɔɔnwo ne ala bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ adekpakyelɛ kolaa na bɛagya la nee bɛ ye anzɛɛ bɛ hu mɔ toa adekpakyelɛ gyima ne azo.​—Wlo. 16:3, 4.

17, 18. Kɛ ɔkɛyɛ na wɔavi wɔ ahonle nu wɔayɛ ngyehyɛleɛ ɛ?

17 Ɔwɔ kɛ ngyehyɛleɛ mɔɔ ɛbayɛ la fi wɔ ahonle nu. Edwɛndolɛ 20:4 ka ye wɔ Gyihova anwo kɛ: “Ɔmaa ɛ sa ɛha mɔɔ ɛkpondɛ la, na ɔmaa wɔ adwenle ngyehyɛlɛ muala ɛyɛ zɔ.” Ɔti, dwenle mɔɔ ɛkulo kɛ ɛyɛ ye wɔ wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu la anwo. Suzu mɔɔ Gyihova ɛlɛyɛ ye kɛkala nee kɛzi ɛbahola wɔayɛ ye ɛzonlenlɛ gyima ne bie la anwo. Akee yɛ ngyehyɛleɛ yɛ mɔɔ bazɔ ɔ nye la.

18 Fa wɔ mekɛ sonle Gyihova kpalɛ na ɛ nye balie wɔ mekɛ mɔɔ ɛlɛwula ye anyunlunyia la. “Maa ɛ nye ɛlie [Gyihova] anwo, na ɔbamaa wɔanyia mɔɔ ɛkpondɛ la.”​—Edw. 37:4.

^ ɛden. 7 Bɛva Belemgbunlililɛ Edwɛkpakavolɛma Sukulu ne bɛzie ɔ gyakɛ anu.