Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Kuwina Nkhondo ya mu Maghanoghano

Kuwina Nkhondo ya mu Maghanoghano

MULWANI winu wakulimbana namwe. Mulwani winu mukuru chomene uyu ni Satana, ndipo wali na chilwero chakofya chomene. Ntchilwero wuli? Uryarya. Wakulimbana na thupi linu yayi, kweni maghanoghano ghinu.

Mpositole Paulosi wakamanyanga kuti mauryarya gha Satana ngakofya chomene. Kweni Mbakhristu wose yayi ŵakamanyanga. Ŵakhristu ŵanyake ku Korinte ŵakajigomezganga chomene. Ŵakawonanga kuti mbakukhora mwauzimu ndipo ŵangawa yayi. (1 Kor. 10:12) Lekani Paulosi wakaŵachenjezga kuti: “Nkhopa kuti panyake nga umo njoka yikapusikira Eva na uchenjezi wake, maghanoghano ghinu ghanganangika na kufumako ku unenesko na utuŵa ivyo vikwenelera Khristu.”—2 Kor. 11:3.

Fundo yikuru ya Paulosi yikaŵa yakuti, ntchiwemi kuŵa maso nyengo zose. Kuti muwine nkhondo ya mu maghanoghano, mukwenera kumanya kofya kwa mauryarya gha Satana na kujivikilira.

KASI URYARYA NGWAKOFYA WULI?

Kasi uryarya ni vichi? Kuyana na nkhani iyi, uryarya ni utesi panji fundo zakupuluska izo zikuyowoyeka kuti ŵanthu ŵapusikike na kwamba kuchita panji kughanaghana mwakubudika. Buku linyake likuti, ŵanthu ŵanyake ŵakuti uryarya vikuyana waka na “utesi, kubendezga unenesko, kupusika munthu, kumwenda pasi kuti wagomezge ivyo ukuyowoya, kutimbanizga maghanoghano gha munthu kuti wendere fundo zako.” Ndiposo ŵakuti kuchita nthena “nkhuheni chomene, nkhwakofya, ndipo ni nkhaza.”—Propaganda and Persuasion.

Kasi uryarya ngwakofya wuli? Ngwakofya chomene chifukwa tingawuwona yayi. Uli nga ni mphepo ya poyizoni iyo yikuwoneka yayi panji kununkha. Ungananga maghanoghano ghithu kwambura ise kumanya. Uryarya tingawuwona yayi. Vance Packard, nkhwantha yakusanda nkharo za ŵanthu, wakati: “Taŵanandi tikumanya yayi kuti tikuyegheka waka na kuchita vinthu vinyake chifukwa cha uryarya wa ŵanthu ŵanyake.” Nkhwantha yinyake yikatiso, chifukwa cha uryarya wa ŵanthu ŵanyake, ŵanthu “ŵakuchita vinthu viheni chomene kweniso vyakofya.” ‘Ŵakuchita nkhondo, kukomana ŵekhaŵekha mu charu chawo, kusankhana mitundu, vyaru, na chigaŵa. Ŵakutambuzgana chifukwa cha chisopa, na kuchita viheni vinandi.’—Easily Led—A History of Propaganda.

Usange ŵanthu ŵanyithu ndiwo ŵangatipusika na mauryarya ghawo, kuli wuli Satana? Iyo wakuŵamanya makora ŵanthu kufuma waka apo ŵakalengekera. “Charu chose” chili mu nkhongono zake. Wangachita chilichose na charu ichi kuti wathandazge mautesi ghake. (1 Yoh. 5:19; Yoh. 8:44) Satana vyamwendera chomene pa ‘kubulumutizga maghanoghano gha ŵanthu,’ ndipo pasono “wakupuluska charu chose.” (2 Kor. 4:4; Chivu. 12:9) Kasi mungagega wuli mauryarya ghake?

JIVIKILIRANI

Yesu wakayowoya umo tingajivikilira ku mauryarya gha Satana. Wakati: ‘Manyani unenesko, ndipo unenesko umufwaturaninge.’ (Yoh. 8:31, 32) Ŵasilikari ŵangawina yayi nkhondo para ŵapusikika. Namwe muli nga mbasilikari. Mukwenera kumanya uko mungasanga unenesko kuti mulimbane na mauryarya gha Satana. Yehova ndiyo wali na unenesko uwu. Mu Baibolo muli vyose ivyo vingamovwirani kulimbana na mauryarya gha Satana.—2 Tim. 3:16, 17.

Pakuti Satana ni muryarya chomene, wakumanya kuti para tingaŵerenga Baibolo, mbwenu timanyenge mauryarya ghake. Lekani waŵika vinthu vinandi mu charu kuti vititimbanizgenge kuŵerenga na kusambira Baibolo. Tingapusikikanga yayi na njomba zake. (Efe. 6:11) Mukwenera ‘kumanya makora’ unenesko. (Efe. 3:18) Mukwenera kuŵikapo mtima kuti muchite nthena. Kumbukani ivyo Noam Chomsky, uyo wakulemba mabuku wakayowoya. Wakati: “Palije uyo wangapungulira unenesko mu mutu winu. Mukwenera kuwupenja mwekha.” Ntheura ‘penjani mwekha’ unenesko. Mukwenera kulimbikira ‘kusanda Malemba mwakupwelelera zuŵa lililose.’—Mil. 17:11.

Kuti muwine nkhondo ya mu maghanoghano, mukwenera kumanya kofya kwa mauryarya gha Satana na kujivikilira

Kuluwa yayi kuti Satana wakukhumba kuti muleke kughanaghana makora, panji kuwona vinthu mwakwenelera. Chifukwa wuli? Buku linyake likuti, “munthu wakupusikika makora para waleka kughanaghana makora.” (Media and Society in the Twentieth Century) Ntheura kuyegheka waka bweka na vyose ivyo mwapulika yayi. (Zinth. 14:15) Gwiliskirani ntchito nkhongono ya kughanaghana iyo Chiuta wali kumupani kuti mutore unenesko kuŵa winu.—Zinth. 2:10-15; Rom. 12:1, 2.

MUKOLERANENGE

Nyengo zinyake ŵasilikari ŵakuchita vinthu mwauryarya kuti ŵapusike ŵalwani ŵawo kuti ŵaŵathereske. Ŵangapusika ŵalwani ŵawo kuti ŵatimbane ŵekhaŵekha, panji kuti ŵalute kunyake. Mulara munyake wa ŵasilikari ŵa German wakati, chifukwa chimoza icho chikapangiska kuti boma la German lithereskeke pa Nkhondo Yakwamba ya Charu Chose ntchakuti ŵanthu “ŵakapusikika na mauryarya, nga umo kalulu wakupusikira njoka.” Satana wakuchita mwakuyana waka kuti Ŵakhristu ŵaleke kukolerana. Iyo wakupangiska kuti ŵabali na ŵadumbu ŵapambanenge maghanoghano. Kweniso wakupangiska kuti ŵabali ŵafumemo mu gulu la Yehova chifukwa cha kughanaghana kuti vinthu vikwenda mwaurunji yayi.

Mungapusikikanga yayi. Zomerezgani kuti Mazgu gha Chiuta ghamulongozgani. Mwachiyelezgero, pa nkhani ya umo mungaŵira ŵakukolerana na ŵabali na ŵadumbu, Baibolo likumuchiskani kuti lutilirani “kugowokerana na mtima wose.” Kweniso likuti mumazgenge luŵiro mphindano. (Kol. 3:13, 14; Mat. 5:23, 24) Likutichenjezga kuti tileke kujipatura ku ŵanyithu mu mpingo. (Zinth. 18:1) Jisandani usange mwapusikika na mauryarya gha Satana panji yayi. Jifumbani kuti: ‘Kasi nkhachita wuli apo nkhapambana maghanoghano na mubali panji mudumbu? Kasi nkhalongora mzimu wa charu, panji wa Chiuta?’—Gal. 5:16-26; Efe. 2:2, 3.

LUTILIRANI KUGOMEZGA CHIUTA

Msilikari uyo wakumugomezga yayi mulongozgi wake, wakulimbikira yayi kurwa nkhondo. Lekani ŵalwani ŵakuyezga kupusika ŵasilikari kuti ŵaleke kugomezga awo ŵakuŵalongozga. Iwo ŵangayowoya kuti: “Kugomezga mulongozgi winu yayi!” panji “Mungazomeranga yayi kuti wamupwetekeskani!” Kuti ŵalongore kuti ŵakuneneska, ŵakuyowoya tumaubudi uto ŵalongozgi ŵawo ŵakuchita na kutukuzga. Ndimo Satana nayo wakuchitira. Nyengo zose wakuyezgayezga kumupangiskani kuti muleke kugomezga ŵabali awo Yehova waŵimika kuti ŵatilongozgenge.

Kasi mungajivikilira wuli? Mukwenera kulutilira kuŵa mu gulu la Yehova na kupulikira awo ŵakutilongozga nangauli nawo mbakwananga. (1 Tes. 5:12, 13) Para ŵakugaluka panji ŵanthu ŵanyake ŵakuyowoyera viheni gulu la Yehova, ‘lekani kusunkhunyika luŵiro maghanoghano,’ nanga ivyo ŵakuyowoya vingawoneka vyaunenesko. (2 Tes. 2:2; Tito 1:10) Londezgani ulongozgi uwo Timote wakapokera. Kumbukani uko mukasambira unenesko na kuwukoleska. (2 Tim. 3:14, 15) Tili na vifukwa vyakukwana vyakugomezgera gulu ilo Yehova wagwiliskira ntchito nyengo yitali kuti litisambizge unenesko.—Mat. 24:45-47; Heb. 13:7, 17.

KOPA YAYI

Kuluwa yayi kuti nyengo zinyake mauryarya gha Satana ghakuŵa ghakudunjika. Nyengo zinyake wakutiwofya. “Uryarya uwu ukamba kugwira ntchito ni kale.” (Easily Led—A History of Propaganda) Pulofesa wa ku Britain, zina lake Philip M. Taylor, wakalemba kuti: Ŵaasiriya ŵakagwiliskiranga ntchito uryarya wa kofya ŵalwani ŵawo. Satana wakupangiska ŵanthu kuti ŵawopenge munthu, kopa kutambuzgika, kopa nyifwa, na vinthu vinyake ivyo vingatiwofya kuti tileke kuteŵetera Yehova.—Yes. 8:12; Yer. 42:11; Heb. 2:15.

Mungazomerezganga yayi kuti Satana wamuwofyani kuti muleke kugomezgeka na kutaya nkharo yinu yiwemi. Yesu wakati: “Mungopanga yayi awo ŵakukoma thupi chifukwa palije chinyake icho ŵangachita.” (Luka 12:4) Gomezgani kuti Yehova wafiskenge ivyo wali kulayizga kuti wamupweleleraninge na kumupani “nkhongono zakuluska zakawiro.” Wamovwiraninge kuti muleke kopa ivyo Satana wangamofyani navyo kuti mupulikire iyo.—2 Kor. 4:7-9; 1 Pet. 3:14.

Mbunenesko kuti nyengo zinyake mukumanenge na vinthu ivyo vingamofyani na kumugongoweskani. Kweni kuluwa yayi mazgu agho Yehova wakakhozga nagho Joshuwa, ghakuti: “Khwima mtima na kuŵa wankhongono. Ungatenthemanga yayi panji kopa, chifukwa Yehova Chiuta wako wali nawe kulikose uko ukuya.” (Josh. 1:9) Para mukwenjerwa, muphalirani mwaluŵiro Yehova mu lurombo vyose ivyo mukufipa navyo mtima. Muzamujiwonera mwekha kuti ‘mtende wa Chiuta . . . uzamuvikilira mitima yinu na maghanoghano ghinu.’ Muzamuŵa na nkhongono zakutondera mauryarya ghose gha Satana.—Fil. 4:6, 7, 13.

Kasi mukukumbuka uryarya uwo Rabushake, thenga la Asiriya wakayowoya kuti wawofye ŵanthu ŵa Chiuta? Wakati, ‘Palije uyo wangamuponoskani ku Ŵaasiriya. Nanga ni Chiuta winu nayo, uyo mukuti Yehova, wangamuponoskani yayi.’ Wakayowoyaso kuti: ‘Yehova wakatiphalira kuti tiparanye charu ichi.’ Kweni kasi Yehova wakati wuli? “Ungawopanga chara chifukwa cha mazgu agho wapulika, agho ŵateŵeti ŵa themba la Asiriya ŵakuninena nagho.” (2 Mathe. 18:22-25; 19:6) Pamanyuma wakatuma mungelo uyo wakakoma Ŵaasiriya 185,000 usiku umoza pera.—2 Mathe. 19:35.

ŴANI ŴAMAHARA, NYENGO ZOSE TEGHEREZGANI KWA YEHOVA

Kasi muli kuwonelerapo filimu yakuti munthu ŵakumwenda pasi panji ŵakumupusika kweni iyo wakumanya yayi? Kasi mukayowoyapo mu mtima kuti: ‘Kugomezga yayi! Ŵakukupusika!’ Muŵe nga mukuwona ŵangelo ŵakuchita mwakuyana waka kwa imwe. Ŵakuti: “Mungapusikikanga yayi na mautesi gha Satana!”

Lekani kutegherezga mauryarya gha Satana. (Zinth. 26:24, 25) Tegherezgani kwa Yehova na kumugomezga mu vinthu vyose. (Zinth. 3:5-7) Wakumutemwani chomene ndipo wakumuchiskani kuti: “Mwana wane, uŵe wavinjeru na kukondweska mtima wane.” (Zinth. 27:11) Para muchitenge nthena, muwinenge nkhondo ya mu maghanoghano.