1, 2. (a) Otjikwaye tji mape ya atji tu hingi okupura kutja, “Nga ruṋe?” (b) Ongwaye tji matu yenene okuyanḓiparisiwa i ovihorera vyovakarera vaJehova ovaṱakame voruveze orukuru?

OVAPROFETE ovaṱakame ooJesaja na Habakuk va pura epuriro otja indi: “Nga ruṋe?” (Jes. 6:11; Hab. 1:2) Ombara David tja tjanga Epsalme 13, eye wina wa pura povikando vitano kutja, “Nga ruṋe?” (Eps. 13:1, 2) Nangarire Omuhona wetu Jesus Kristus wa pura epuriro ndi indu tja ri mokati komuhoko mbu hari nongamburiro. (Mat. 17:17) Okutja eṱe wina katu sokuhimwa indu povikando tjiva tji matu pura epuriro otjingero.

² Otjikwaye tji mape ya atji tu hingi okupura kutja, “Nga ruṋe”? Ngahino kwa tjitwa ouhasemba kweṱe. Poo ngahino twa vera poo tu kondja noukurundu. Ngahino tu nombameno mena rokutja tu hupa ‘motuveze otuzeu.’ (2 Tim. 3:1) Poo ngahino ozongaro ozombi zovandu ongondoroka na eṱe za utu okutuurisa nokutungundiparisa. Kainatja kutja otjikeṋa tji tji ku hinga okupura nao, tjiri otjiṋa otjitunduuze okutjiwa kutja Jehova kena pa vera ovakarere ve ovaṱakame voruveze orukuru indu tji va pura epuriro otja indo!

3. Otjikwaye tji matji tu vatere indu tji tu ri mozongaro ozonḓeu?

 ³ Nu hapo otjikwaye tji matji tu vatere indu tji tu ri mozongaro ozonḓeu otja inḓo? Omuhongewa Jakobus, omuangu waJesus, wa hingwa okutjanga omambo nga: “Kareye nomuretima, vakwetu vandje, nga Muhona tji me ya.” (Jak. 5:7) Otjiperi kutja atuhe tu hepa omuretima. Posi yokutja otjikwaye tji tji heperwa po kutja tu kare notjikaṋena otjiwa hi?

4, 5. (a) Okukara nomuretima ku kamburira mo tjike? (b) Omuhongewa Jakobus wa sasaneka vi otjikaṋena tjomuretima? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.)

⁴ Okuisira kOmbeibela, ombepo ondjapuke ondji ku vatera kutja u kare notjikaṋena hi. Nokuhina ombatero yaMukuru, eṱe otjovandu ovahahomonena kamaatu yenene okukara nomuretima otja pu pe heperwa po. Omuretima otjiyandjewa okuza ku Mukuru, nu omuano umwe omunanḓengu wokuraisa kutja twe mu suvera, okukara nomuretima. Okukara nomuretima wina ku raisira varwe kutja twe ve suvera. Okuhina omuretima ku tjita kutja varwe ave ha kara norusuvero, nungwari okukara nomuretima ku tjita kutja ve kare norusuvero. (1 Kor. 13:4; Gal. 5:22) Omuretima u kamburira mo ovikaṋena vyarwe ovinahepero Omukriste mbye hepa. Otjotjihorera, omuretima nonḓaro orure ovikaṋena mbi yenda kumwe, orondu ovyo vi tu vatera okuraisa ongaro ombwa nangarire tji tu ri mouzeu. (Kol. 1:11; Jak. 1:3, 4) Omuretima u kamburira mo okuhina okuyarura ouvi mouvi indu tji matu munu ouzeu. Wina u kamburira mo okuzikama mongamburiro nokuhina okuteratera tji tu ri kehi yondatumisire ngamwa aihe. Okuweza ko, Ombeibela i tu tunduuza kutja ngatu kare nonḓero yokuundja. Otjikaṋena hi tja ṋunisiwa mu Jakobus 5:7, 8. (Lesa.)

⁵ Omena ratjike tji matu sokukara nonḓero yokuundja ku Jehova? Jakobus wa sasaneka ongaro mu tu ri kuna indji yomuungure wehi romakunino. Nangarire kutja omuungure wehi romakunino u ungura oukukutu okukuna ovikunwa vye, eye kamaa yenene okurundurura omuinyo weyuru kutja ombura i roke poo okuhapisa ovikunwa mbi. Eye kamaa yenene okutjita kutja oruveze ru hakahane. Ma tjiwa kutja ma sokuundja ehi re nomuretima “nga tji mari eta ovihape oviwa.” Momuano otjingewo, pe noviṋa ovingi mbi tu ha yenene okurundurura otja tji matu undju ku Jehova okuyenenisa omakwizikiro we. (Mar. 13:32, 33; Oviung. 1:7) Tjimuna omuungure wehi romakunino, eṱe wina matu hepa okuundja nomuretima.

6. Matu rihongere ko tjike kotjihorera tjomuprofete Mika?

⁶ Ongaro mu tu ri ndinondi ya sana kuna indji yoruveze romuprofete Mika. Eye wa hupire moruveze romananeno wOmbara Ahas. Ahas wa ri ombara ombi tjinene nu mena rouvi we mehi mwe urire ouhasemba. Oviṋa ovandu mbyaave tjiti vya ri ovivi tjinene nga Ombeibela tji i tja ovandu va ri “omapenda mokutjita ouvi.” (Lesa Mika 7:1-3.) Omuprofete Mika aa tjiwa kutja eye omuini kamaa yenene okurundurura ozongaro nḓo. Nu hapo eye wa tjita vi? Eye wa tja: “Nungwari ami me tara ku Muhona nu me undju ku Ndjambi ngu ri ombatero yandje. Ndjambi wandje me ndji zuvire.” (Mika 7:7) Otja Mika, eṱe wina matu sokukara nombepo ‘yokuundja.’

7. Omomuano uṋe mu matu sokuundja ku Jehova okuyenenisa omakwizikiro we?

⁷ Tji tu nongamburiro tjimuna indji yomuprofete Mika eṱe matu kara nonḓero yokuundja ku Jehova. Ongaro mu tu ri kai ri tjimuna yomupandekwa ngu ma undju eyuva re rokuzepewa. Eye ke nomuano warwe pendje nokuundja, nu ke nokuundja nonḓero ku imbi mbi mavi katjitwa. Eṱe katu ri mongaro otja indjo! Tu nonḓero yokuundja ku Jehova, orondu matu tjiwa  nawa kutja ma yenenisa omakwizikiro we wokutupa omuinyo waaruhe moruveze oruwa norusemba! Kunao eṱe matu ‘sokukara nonḓaro orure mu avihe nenyando.’ (Kol. 1:11, 12) Ngunda amatu undju, ngatu kondje nomasa kutja atu ha unauna kutja Jehova ma kambura orure. Eye kamaa tjaterwa tji twa tjiti nao.—Kol. 3:12.

8. Ovikwaye mbi matu sokuzemburuka indu tji matu ripurire ko oukoto kovihorera vyovarumendu novakazendu ovaṱakame voruveze orukuru?

⁸ Matu kara nonḓero yokuundja indu tji matu zemburuka ovarumendu novakazendu ovaṱakame voruveze orukuru mba undja nomuretima ku Jehova okuyenenisa omakwizikiro we. (Rom. 15:4) Otja tji matu ripurire ko oukoto kovihorera vyawo mbi, ma rire nawa ku eṱe okuzemburuka kutja owo aave hepa okuundja orure ndu ṱa pi, nu ongwaye tji va ri nonḓero yokuundja, nomuano Jehova mbwe ve sera ondaya mena rokutja va undja.

9, 10. Abraham na Sara aave sokuundja oure woruveze ndu ṱa pi ku Jehova?

⁹ Ngatu tare kotjihorera tjaAbraham na Sara. Owo va ri mokati ka “imba mbe nongamburiro nomuretima.” Omatjangwa ye tja: “Abraham wa undjire nomuretima,” nu komuhingo mbwi otja perwe omakwizikiro wokutja Jehova me mu sere ondaya nu me mu pe orukwato oruingi. (Hebr. 6:12, 15) Ongwaye Abraham tjaa hepa okuraisa omuretima? Ousupi atjatu tja, omayenenisiro womakwizikiro aaye kambura oruveze. Omerikutiropamwe Jehova nga tjita kuna Abraham ya uta okuyenenisiwa mu Nisan tji ya ri 14, 1943 K.O.Z. Ya ri oruveze indu Abraham na Sara na imba oveṱunḓu rawo tji va konda Onḓondu Eufrat nave kahita mEhi Ekwizikwa. Okuzambo Abraham aa sokuundja  ozombura 25 ngandu omuatje we omuzandu Isak tja kwatwa mombura ndji 1918 K.O.Z., nu wina aa hepa okuundja ozombura zarwe 60 ngandu ooEsau na Jakob tji va kwatwa mombura ndji 1858 K.O.Z.—Hebr. 11:9.

¹⁰ Abraham wa rumata ehi ndi ṱa pi? Ombeibela itja: “Ndjambi ka yandjere eṱa ku Abraham mehi ndi nangarire pu pe ṱa ondambo yomundu, nungwari Ndjambi wa kwizikira okuriyandja ku ye, nokutja oro mari rire ore nozondekurona ze. Noruveze Ndjambi ndwa tjita omakwizikiro nga tjandje nao Abraham ke novanatje.” (Oviung. 7:5) Kombunda yozombura 430 Abraham tja za nokukonda Onḓonḓu Eufrat, ozondekurona ze otji za rira otjiwaṋa tjaatji sokurumata ehi.—Eks. 12:40-42; Gal. 3:17.

11. Ongwaye Abraham tja ri nonḓero yokuundja ku Jehova, nu ozondaya zaye nḓu ma kamuna mena romuretima we?

¹¹ Abraham wa ri nonḓero yokuundja, orondu omuretima we wa zikamenene kongamburiro ye mu Jehova. (Lesa Ovaheberi 11:8-12.) Abraham wa ri nohange okuundja, nangarire kutja kena pa muna omayenenisiro aehe womakwizikiro indu tja ri nomuinyo. Posi yokutja ripura uriri ondjoroka Abraham ndji ma kakara na yo tji ma kapendurwa moparadisa kombanda yehi. Eye ma kahimwa tji ma kamuna kutja Ombeibela ya hungira ovingi ohunga na ye nozondekurona ze. * Abraham tjiri ma katjaterwa tjinene indu tji ma kazuva otjikando otjitenga kutja eye wa ri norupa rwaye momayenenisiro wondando yaJehova ohunga norukwato ndwa kwizikwa! Otjiperi kutja eye ma kamuna kutja omuretima we kari omungandjo.

12, 13. Ongwaye Josef tjaa hepa omuretima, neye wa ri nongaro iṋe ombwa?

¹² Umwe wozondekurona zaAbraham wena Josef wina wa raisa omuretima. Eye wa ri umwe wovandu mba munine ouzeu pondondo yokombanda. Rutenga, omarumbi we ve mu randisa otjomukarere indu tja ri nozombura ape 17. Okuzambo wa kumininwa kutja wa vanga okutjera omukazendu womuhona we nu a pandekwa nouketanga na tuwa motjovakamburwa. (Gen. 39:11-20; Eps. 105:17, 18) Aape munika aayo eye aa verwa moruveze rwokuserwa ondaya mena rovitjitwa vye oviwa. Nungwari kombunda yozombura 13, oviṋa avihe vya runduruka tjimanga. Eye wa pitisiwa motjovakamburwa na pewa otjihako tjokurira omundu omutjavari okuza kombara yaEngipte.—Gen. 41:14, 37-43; Oviung. 7:9, 10.

¹³ Hapo omauhasemba nga ya pindikisa poo ya hihamisa Josef omutima? Eye wa pandjara ongamburiro mu Mukuru we, Jehova? Kako. Otjikwaye tji tja vatera Josef okuundja nomuretima? Ya ri ongamburiro ye mu Jehova. Josef wa muna ombatero yaJehova motjiṋa hi. Matu munu momambo we nga raera komarumbi we indu tja tja: “Amu tira, ami himee sora okuritwa moruveze rwaNdjambi. Eṋe mwe ripura okutjita ouvi ku ami, nungwari Ndjambi wa tanaurira ouvi kouwa kutja a yamene po omiinyo vyovandu ovengi otja tji pe ri ndinondi.” (Gen. 50:19, 20) Josef wa kamuna kutja ka undjire omungandjo.

14, 15. (a) Otjikwaye tji matji ku tjatere ohunga nomuretima waDavid? (b) Otjikeṋa tji tja vatera David okuundja nomuretima?

¹⁴ Ombara David wina wa munine omauzeu omengi. Nangarire kutja Jehova wa twirisire David okurira ombara yaIsrael yoruyaveze ngunda e ri omuṱiṱi, eye aa sokuundja ozombura ape 15 amaa rire ombara yotjiwaṋa tje. (2 Sam. 2:3, 4) Nu moruveze ndwo, Ombara Saul ngwa ri omuhaṱakame aa paha okuzepa David. * Kunao,  David aa hupu otjomutaure, povikando tjiva wa ri mehi rozonganda nu oruveze rwarwe wa ri motupoko mokuti ongaango. Nangarire Saul tja za nokuṱa movita, David aa sokuundja ozombura ape 7 amaa utu okuhonaparera otjiwaṋa tjaIsrael atjihe.—2 Sam. 5:4, 5.

¹⁵ Ongwaye David tja ri nonḓero yokuundja nomuretima? Eye me tu pe eziriro mepsalme otjingero ma pura povikando vitano kutja, “Nga ruṋe?” Eye wa tja: “Ami me riyameke kounyaṋutima woye oukarerere, nomutima wandje mau nyandere ombatero yoye. Me imburire Ove, Muhona, orondu Ove we ndji tjitira ouwa.” (Eps. 13:5, 6) David wa ri nongamburiro morusuvero rwaJehova. Eye aa undju nonḓero konguturiro nu ee ripurire komuano Jehova me mu raisira ouwa. David aa munu kutja okuundja kwe kamungandjo.

16, 17. Jehova Mukuru na Jesus Kristus va raisa vi otjihorera otjiwa tjokuundja nonḓero?

¹⁶ Jehova ka undjire ko kutja tu tjite otjiṋa eye omuini tje ha vanga okutjita. Eye wa raisa otjihorera otjisembasemba tjokuundja nonḓero. (Lesa 2 Petrus 3:9.) Jehova wa undja ozombura ozengi nomuretima kutja ombata ndja zikama motjikunino tjaEden i yenene okuzengururwa momuano omusemba. Eye u ‘undja’ nomuretima koruveze indu ena re tji mari yapurwa okuura. Ihi matji eta ozondaya ozohimise ku imba “mbe riyameka ku Ye.”—Jes. 30:18.

¹⁷ Jesus wina wa ri nonḓero yokuundja. Indu tja ri kombanda yehi eye wa ṱakama nga konḓiro ye. Nu mombura ndji 33 O.Z., eye wa yandja onḓengu yotjisuta tje tjonguturiro ku Jehova meyuru, posi yokutja aa sokuundja nga mombura ndji 1914 amaa utu okuhonapara otjOmbara. (Oviung. 2:33-35; Hebr. 10:12, 13) Eye nangarire ma sokuundja nga komaandero wOzombura Eyovi zOuhonapare we, ovanavita na ye avehe tji va yandekwa oparukaze. (1 Kor. 15:25) Indwi tjiri oruveze orure okuundja, posi yokutja ozondaya nḓu maze ya kamungandjo okuzeundja.

18, 19. Otjikeṋa tji matji tu vatere okukara nonḓero yokuundja nomuretima?

¹⁸ Okutja auhe wetu ma hepa okukara nonḓero yokuundja, nokuraisa omuretima. Nu hapo otjikeṋa tji matji tu vatere okutjita nao? Matu sokuningira ombepo yaMukuru ondjapuke. Tjiwa kutja omuretima otjikaṋena tjombepo ondjapuke. (Ef. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19) Okutja riheka ku Jehova kutja me ku vatere okupanḓera po nomuretima.

¹⁹ Wina zemburuka imbi mbya vatera Abraham, Josef na David okuundja nomuretima kutja omakwizikiro waJehova ye yenenisiwe. Owo va ri nongamburiro mu Jehova. Owo kaave ripurire ku wo oveni uriri na koviṋa mbyaave vanga. Tji twe ripurire kouwa mbu va muna mena rokuraisa omuretima, maku tu yanḓiparisa kutja tu raise ombepo yokuundja.

20. Eṱe matu sokutoorora okuraisa ombepo iṋe?

²⁰ Okutja nangarire kutja tu muna omarorero nomauzeu, eṱe twe rirongera okuraisa ombepo ‘yomaundjiro.’ Otjiperi kutja povikando tjiva mape ya atu pura kutja, “Nga ruṋe, Muhona?” (Jes. 6:11) Posi yokutja nomasa wombepo yaMukuru ondjapuke, kape notjiṋa tji matji tu tjaere okuhungira omambo waJeremia nga: “Muhona ongu ri avihe mbi mbi na vyo, notji me undju ku Ye.”—Omiimbo 3:21, 24.