Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Nanchi Muji na Muchima wa Kupembelela Saka Mwatekanya Nyi?

Nanchi Muji na Muchima wa Kupembelela Saka Mwatekanya Nyi?

“Ne anweba saka mutekanya.”—YAKO. 5:8.

NYIMBO: 78, 139

1, 2. (a) Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kwipuzha amba, “kufika ñanyi kimye,” nangwa “bimye binga”? (b) Mambo ka o kitutundaikila pa kuyuka’mba ne bakalume ba Lesa ba kishinka ba kala nabo baipuzhanga buno bwipuzho?

NGAUZHI Isaya waipwizhe’mba: “Kufika ñanyi kimye?” Kabiji ngauzhi Habakuka naye waipwizhe’mba “Bimye binga?” (Isa. 6:11; Ha. 1:2) Mfumu Davida naye byo anembelenga Salamo 13, waipwizhe’mba: “Bimye binga?” (Sala. 13:1, 2) Nangwatu Nkambo yetu Yesu Kilishitu waipwizhe buno bwipuzho kimye kyo ajinga na bantu babujile lwitabilo. (Mat. 17:17) Onkao mambo, ne atweba kechi twakonsha kukumya inge bimye bimo twashikisha buno bwipuzho ne.

2 Ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kwipuzha amba: “Kufika ñanyi kimye?” Kampe bimye bimo bantu betuba nshiji. Nangwa kampe tubena kupita mu makatazho eyako na mambo a bukote ne kukolwakolwa nangwa makatazhotu akwabo o tupitamo na mambo a kwikala mu bino “bimye byakatazha.” (2 Timo. 3:1) Nangwa kampe byubilo byatama bya bantu bibena kwitulengela kubula kwikala bulongo. Bino kitutundaika bingi kuyuka kuba’mba bakalume ba Yehoba ba kishinka ba kala nabo baipwizhenga buno bwipuzho, kabiji kechi bebapelemo mambo pa kwipuzha buno bwipuzho ne.

3. Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha inge ke tupite mu makatazho?

3 Ñanyi kintu kiketukwasha inge kya kuba ketupite mu makatazho? Mwana wa bwanga Yakoba, wajinga nkasanji Yesu bamutangijile ku mupashi wazhila kunemba’mba: “Balongo bami, saka mutekanya kufikatu ne kimye kikekalapo Nkambo.” (Yako. 5:7) Kya kine, atweba bonse twafwainwa kutekanya. Pano twakonsha kuba byepi pa kuba’mba twikale na kino kyubilo kijipo ne Lesa?

KUTEKANYA KULUMBULULA KA?

4, 5. (a) Ñanyi bintu byavwangwa mu kutekanya? (b) Nga mwana wa bwanga Yakoba waambilepo’mba ka pa kutekanya? (Monai kipikichala kitanshi.)

4 Kwesakana na Baibolo, kutekanya ke kipangwa kya mupashi wazhila, kabiji kwa kubula bukwasho bwa Lesa, bantu bambulwa kulumbuluka kechi bakonsha kwikala na kino kyubilo ne. Butekanye ke bupe bwafuma kwi Lesa kabiji kwikala na kino kyubilo jo jishinda jo tumwesheshamo byo twatemwa Lesa ne bantu. Kubula kutekanya kukepesha butemwe, pakuba kwikala batekanya kukosesha butemwe. (1 Ko. 13:4; Nga. 5:22) Butekanye bwakwatankana pamo na byubilo bikwabo bya bwina Kilishitu. Butekanye bwitukwasha kuchinchika, kabiji kuchinchika nako kwitukwasha kutwajijila kwikala na lusekelo nangwa kya kuba tubena kupita mu makatazho. (Kolo. 1:11; Yako. 1:3, 4) Kabiji butekanye bwitukwasha kuchinchika kwa kubula kubwezha kibi pa kibi ne kutwajijila kwikala bakosa inge ketupite mu makatazho akatampe. Kikwabo, Baibolo witutundaika kuba’mba twafwainwa kwikala na muchima wa kupembelela saka twatekanya. Uno muchima wa kutekanya ye ye baambapo pa Yakoba 5:7, 8. (Tangai.)

5 Mambo ka o twafwainwa kupembelela Yehoba kubapo kimo pa makatazho etu? Yakoba waesakenye bintu byo tubena kupitamo ku byuba njimi. Nangwa kya kuba njimi wingila na ngovu kubyala nkunwa, bino kechi uji na bulume bwa kunokesha mvula nangwa kulengela bijimwa kukoma bukiji ne. Kabiji kechi wakonsha kulengela kajo kupya bukiji ne. Upembelela “bipangwa byawama bya pano pa ntanda” saka atekanya. Ne atweba kuji bintu bimo byo twabula bulume bwa kuba kimye kyo tubena kupembelela kufika kwa milaye ya Yehoba. (Mako 13:32, 33; Byu. 1:7) Byonkatu byuba njimi, ne atweba twafwainwa kutekanya.

6. Tufunjilako ka ku byaubile ngauzhi Mika?

6 Bintu byo tubena kupitamo ano moba bipasha bingi na byapichilengamo ngauzhi Mika. Wajingako kimye kya bukalama bwa mfumu wakanamine bingi aye Ahaza, kabiji bantu bajinga na byubilo byatama bingi. Bantu baikele “na busendwe bwa kuba byatama.” (Tangai Mika 7:1-3.) Mika wayukile’mba kechi wajinga na bulume bwa kupimpula bintu ne. Pano wafwainwe kuba ka? Witubuula’mba: “Pakuba amiwa nkatalanga kwi Yehoba. Nkapembelelanga Lesa wa lupulukilo lwami [“Nkapembelenga saka natekanya,” tubyambo twa munshi]. Lesa wami ukañumvwa.” (Mika 7:7) Byonka byaubile Mika, ne atweba twafwainwa ‘kupembelelanga saka twatekanya.’

7. Ñanyi kintu kikebewa byo tubena kupembelela Yehoba kufikizha milaye yanji?

7 Inge twaikala na lwitabilo lwajingapo ne Mika, tukapembelelanga Yehoba. Atweba kechi tuji nobe kaili ubena kupembelela juba ja kumwipaya ne. Kaili bamukanjikizha kupembelela, kabiji kechi utengela bintu byawama ne. Kupembelela kwetu kechi byo byo kuji ne. Tupembelela Yehoba mambo twayuka’mba ukafikizha mulaye wanji wa kwitupa bumi bwa myaka ne myaka pa kimye kyafwainwa. Onkao mambo, ‘tuchinchika saka twatekanya mu bintu byonse ne kwikala na lusekelo.’ (Kolo. 1:11, 12) Pakuba kimufichisha bingi ku muchima Lesa inge tubena kumupembelela saka twijizhanya’mba Yehoba kechi wafumyapo makatazho bukiji ne.—Kolo. 3:12.

BAKALUME BA LESA BA KALA BA KISHINKA BATEKENYE

8. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuvulukanga kimye kyo tubena kulanguluka pa banabalume ne banabakazhi ba kishinka bajingako kala?

8 Kiketupelela kupembelela umvwe twavuluka banabalume ne banabakazhi ba kala bapembelejilenga Yehoba kufikizha milaye yanji. (Loma 15:4) Kimye kyo tubena kulanguluka pa byo baubile, kyawama kuyuka kimye kyapichilepo na kupembelela, kibalengejile kupembelela kabiji ne bintu byawama byafuminemo mu butekanye bwabo.

Abalahama wapembelejile pa myaka yavula bingi pa kuba’mba bankana banji ba Isao ne Yakoba basemwe (Monai mafuka 9, 10)

9, 10. Ba Abalahama ne Sala bapembelejile myaka inga pa kuba’mba Yehoba afikizhe mulaye wanji?

9 Akilangulukai byaubile Abalahama ne Sala. Baji pa “boba baswana bintu byo alayile Lesa na mambo a lwitabilo ne na butekanye bwabo.” Binembelo bitubuula’mba “Abalahama byo apembelejile mu butekanye,” watambwile mulaye wa kuba’mba Yehoba ukamupesha ne kuvuzha baana banji. (Hebe. 6:12, 15) Mambo ka Abalahama o afwainwe kutekanya? Mambo papichile kimye kyabaya pa kuba’mba uno mulaye afike. Lulayañano lwalayañene Yehoba ne Abalahama lwatendekele kwingila pa Nisanyi 14, 1943 B.C.E., kimye Abalahama ne Sala ne ba mu nzubo yanji kyo baabukile Mukola wa Ufelata ne kutwela mu Kyalo kya Mulaye. Abalahama wapembelejile myaka 25 kufika mu 1918 B.C.E., mwaka wasemekelwe mwananji aye Izaka, kabiji wapembelejile myaka ikwabo 60 kufika mu mwaka wa 1858 B.C.E., mwaka wasemekejilwemo bankana banji babiji, Isao ne Yakoba.—Hebe. 11:9.

10 Abalahama waswaine kyalo kyabaya byepi? Baibolo waamba’mba: “[Yehoba] kechi wamupelepo [Abalahama] kya buswanyi mu kino kyalo nangwa pa kunyanta kulu kwanji ne, nangwa byonkabyo, wamulayile kumupa kino kyalo kwikala ke kyanji ne kya baana banji, nangwa kya kuba kechi wakijingapo na mwana ne.” (Byu. 7:5) Kufuma kimye Abalahama kyo aabukile mukola wa Ufelata, papichile myaka 430 pa kuba’mba baana banji bekale ke kisaka ne kuya na kutambula kyalo kyo bamulayile.—Lupu. 12:40-42; Nga. 3:17.

11. Mambo ka Abalahama o aswijile kupembelela Yehoba kufikizha milaye yanji, kabiji ñanyi bintu byawama byo akamona na mambo a kino?

11 Abalahama waswile kupembelela mambo wajinga na lwitabilo mwi Yehoba. (Tangai Bahebelu 11:8-12.) Abalahama wajinga na lusekelo kimye kyo apembelejilenga nangwa kya kuba kechi wamwene kufika kwa milaye yonse ya Lesa ne. Bino fwanyikizhai Abalahama byo akekala na lusekelo kimye kyo akasangulwa ne kwikala mu paladisa pano pa ntanda. Ukakumya bingi pa kumona kuba’mba jishimikila ja bwikalo bwanji ne bwa baana banji janembelwe mu mabuku avula a mu Baibolo. * Wafwainwa ukekala bingi na lusekelo pa kuyuka kuba’mba waingijile mwingilo wanema bingi mu kufikizha kyaswa muchima wa Yehoba na mambo a kuba’mba mu kisemi kyanji mo mwafumine mwana walayilwe. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, ukamona kuba’mba mu kupembelela kwanji mwafumine byawama bingi.

12, 13. Mambo ka Yosefwa o afwainwe kutekanya, kabiji wamwesheshe muchima wa mutundu ka?

12 Munkanununa wa kwa Abalahama aye Yosefwa naye watekenye. Bamubile nshiji yatama bingi ku bantu bapusana pusana. Patanshi, bakolojanji bamupoteshe mu buzha saka ajitu na myaka nobe 17. Kabiji bamupelemo mambo a bubela a kuba’mba wakebelenga kulaala na bamuka nkambo yanji ne kumutaya pa kaleya. (Nte. 39:11-20; Sala. 105:17, 18) Kyajingatu nobe babena kumukambwila pa byubilo byanji byawama. Bino byo papichile myaka 13, bintu byapimpwilwetu nobe mu kukopa kwa jiso. Bamukasulwile mu kaleya kabiji bamutongwele kwikala wa kibiji ku mfumu mu kyalo kyonse kya Ijipita.—Nte. 41:14, 37-43; Byu. 7:9, 10.

13 Nanchi nshiji yalengejile Yosefwa kuzhingila nyi? Abya walekele kuketekela Lesa wanji, Yehoba nyi? Kwalepeshatu. Ñanyi kintu kyakwashishe Yosefwa kupembelela saka atekanya? Lwitabilo lwanji mwi Yehoba. Wamwenenga Yehoba byo amukwashishenga. Kino kyamwekejile mu byambo byo abuujile bakolojanji amba: “Kange muchine ne. Nanchi amiwa yami Lesa nyi? Nangwa kya kuba mwakebelenga kunguba kyatama, Lesa wikipimpwile kwikala ke kintu kyawama kuba’mba akapulushe bantu bavula, byonkatu byo abena kuba lelo jino.” (Nte. 50:19, 20) Pa kikye kimye, Yosefwa wamwene kuba’mba kupembelela kwanema bingi.

14, 15. (a) Ki ka kimwesha’mba Davida watekenye? (b) Ñanyi kintu kyakwashishe Davida kupembelela saka atekanya?

14 Mfumu Davida naye bamubile bintu byatama bingi ku bantu bapusana pusana. Nangwa kya kuba bamushingile manyi kwi Yehoba saka akijitu mwanyike kuba’mba akekale mfumu wa bena Isalela, Davida wapembelejile myaka 15 pa kuba’mba ekale mfumu mu mukoka wanji wa bena Yuda. (2 Sam. 2:3, 4) Kimye kyo apembelejilenga, Mfumu Saulo wabujile bukishinka watendekele kumulondaizha kuba’mba amwipaye. * Na mambo a kino, Davida wasusuchilengatu, bimye bimo wayile na kwikala bwenyi mu kyalo kingi kabiji pa bimye bikwabo wafyamanga mu makelo mungye. Nangwatu kimye Saulo kyo bamwipayile mu nkondo, Davida watwajijile kupembelela pa myaka itanu ne ibiji pa kuba’mba ekale mfumu wa kulama kisaka kyonse kya bena Isalela.—2 Sam. 5:4, 5.

15 Mambo ka Davida o aswijile kupembelela saka atekanya? Aye mwine wakumbula buno bwipuzho mu salamo mo aipwizhe bimye bina amba: “Bimye binga?” Waambile’mba: “Pakuba amiwa, naketekela mu butemwe bwenu bubula kwaluka; muchima wami ukasangalela mu mingilo yenu ya lupulukilo. Nkamwimbilanga Yehoba, mambo wangubila byawama.” (Sala. 13:5, 6) Davida waketekejile mu butemwe bwa Yehoba bubula kwaluka. Wapembelejilenga kumupokolola kabiji wavulukilenga Yehoba byo amubijilenga byawama. Kine, Davida wamwene kuba’mba kupembelela kwanema bingi.

Yehoba watekanya kabiji kechi ukeba atweba kuba kintu kyo abula kukeba kuba aye mwine ne

16, 17. Yehoba Lesa ne Yesu Kilishitu bamwesha byepi muchima wa kupembelela saka batekanya?

16 Yehoba watekanya kabiji kechi ukeba atweba kuba kintu kyo abula kukeba kuba aye mwine ne. Twafwainwa kwikala na muchima wa kupembelela byonka biji Yehoba. (Tangai 2 Petelo 3:9.) Yehoba wapembelela pa biumbi ne biumbi bya myaka kuba’mba apwishe bulongo mambo a kuzhinauka bumfumu bwanji atendekejile mu bujimi bwa Edena. “Ubena kupembelela” kimye jizhina janji po jikazhijikwa. “Aba bonse babena kumupembelela” bakamwenamo bintu byawama bingi.—Isa. 30:18; tubyambo twa munshi.

17 Yesu naye uji na muchima wa kupembelela. Nangwa kya kuba waikele wa kishinka mu meseko kimye kyo ajinga pano pa ntanda ne kupana kitapisho kya bukuzhi mu 33 C.E. bino wapembelejile pa myaka yavula bingi kufika mu mwaka wa 1914 po atatwile kulama. (Byu. 2:33-35; Hebe. 10:12, 13) Balwanyi banji bakebazhiya kimye bukalama bwanji bwa Myaka Kiumbi kyo bukafikanga ku mpelo. (1 Ko. 15:25) Yesu ukapembelela pa myaka yavula, pano bino mu kupembelela kwanji mukafuma byawama bingi.

KI KA KIKETUKWASHA KUPEMBELELA SAKA TWATEKANYA?

18, 19. Ki ka kiketukwasha kupembelela saka twatekanya?

18 Onkao mambo, atweba bonse twafwainwa kwikala na muchima wa kupembelela ne kutekanya. Bino ki ka kiketukwasha kuba bino? Kulomba mupashi wa Lesa. Vulukainga kuba’mba butekanye ke kipangwa kya mupashi. (Efi. 3:16; 6:18; 1 Tesa. 5:17-19) Sashijilainga Yehoba kuba’mba emukwashe kuchinchika saka mwatekanya.

19 Kabiji vulukainga bintu byakwashishe Abalahama, Yosefwa, ne Davida kupembelela kufika kwa milaye ya Yehoba saka batekanya. Kibakwashishe ke lwitabilo lwabo mwi Yehoba ne kuketekela kuba’mba wibakwashanga. Kechi bateletu muchima pa bintu byo bakebanga ne kwikala bwikalo bwawama ne. Inge ketulanguluke pa bintu byawama byafuminemo mu kupembelela kwabo, ne atweba tukatundaikwa kwikala na muchima wa kupembelela.

20. Twafwainwa kufuukulapo kuba ka pa muntu pa muntu?

20 Onkao mambo, nangwa kya kuba tupita mu meseko apusana pusana, twafwainwa kutwajijila kupembelela saka ‘twatekanya.’ Ibyo kuba’mba bimye bimo twakonsha kwijizhanya ne kwamba’mba: “Anweba Yehoba, kufika ñanyi kimye?” (Isa. 6:11) Bino na mambo a bulume bupana mupashi wazhila wa Lesa, atweba bonse pa muntu pa muntu twakonsha kwamba byambo byaambile Yelemiya amba: “Yehoba kyo kya buswanyi kyami; o ene mambo o nkamupembelelanga.”—Jila. 3:21, 24.

^ jifu. 11 Mu buku wa Ntendekelo muji bitango 15 byaambatu pa bwikalo bwa kwa Abalahama. Kabiji banembi ba mabuku a Binembelo bya Kingiliki bya Bwina Kilishitu bamutongolamo bimye kukila pa 70.

^ jifu. 14 Nangwa kya kuba Saulo bamukaine kwi Yehoba byo aikelekotu pa bufumu myaka kukila pa ibiji, bino bamuswishishe kutwajijila kulama myaka kukila pa 38 kufikatu ne byo afwile.—1 Sam. 13:1; Byu. 13:21.