1, 2. (a) I cani cingalenga tuzye iuzyo lii ilyakuti: “U kufika lilaci”? (b) U mulandu ci uno tungakomeleziwa ndi twelenganya pa yaomvi ya utailo aaliko mpiti?

“U KUFIKA lilaci?” Cii ali cuzyo cino ya kasema yaili autailo Ezaya na Habakuku yuzizye. (Eza. 6:11; Haba. 1:2) Lino Mwene Davidi walembanga Masamu cipandwa 13, imiku iingi uzizye iuzyo lii ilyakuti: “U kufika lilaci?” (Masa. 13:1, 2) Nanti sile Umwene witu Yesu uzizye antu aataali nu utailo iuzyo kwene lii. (Mate. 17:17) Fwandi tutalinzile ukuzunguka ndi cakuti naswe insita zimwi tukuzya iuzyo lili limwi kwene.

² I cani cingalenga tuzye iuzyo lii ilyakuti: “U kufika lilaci”? Insita zimwi cingaya ukuti iyatufyenga. Nanti limwi tukusipikizya uwavya wa kukota nanti kulwala nanti sile imikalile ya mu “tusita tutale.” (2 Tim. 3:1) Limwi antu atuzinguluka akacita iviipe yangatutoovola. Asi mulandu ni vingacitika, tukakomeleziwa sana ukumanya ukuti aomvi yakwe Yeova autailo aaliko mpiti nayo kwene yuzyanga iuzyo ilili limwi kwene kwaula nu kupita mu mbali nupya yatayapeezile mulandu pa kuzya vivyo.

3. I cani cingatwazwa ndi cakuti twaya na mavya ya musango uwo akome?

³ Nomba i cani cingatwazwa ndi cakuti twaya na mavya ya musango uwo akome? Musambi Yakobo, umuto wakwe Yesu, watunenyile ati: “Inane, lyene tekini myenzo kufika lino Umwene aliiza.” (Yako. 5:7) I cacumi tulinzile ukuya ateekele. Nomba i vyani vino tulinzile ukucita pakuti tuye ni miyele yii yakwe Leza?

4, 5. (a) I vyani ivyaya mu kuteeka mwenzo? (b) Uzye musambi Yakobo walangilile uli vino kuteeka umwenzo kwaya? (Lolini cikope cakutandikilako.)

⁴ Ukulingana na vino Baibo ikalanda, ukuteekela i miyele ino mupasi wa muzilo ukatulenga ukukwata; ukwaula kuti Leza atwazwe, swe yantu atamalilika nga tusiteeka mwenzo wakwe vino cilinzile ukuya. Ukuteekela u wila ukufuma kuli Leza nupya ali inzila yonga ino tukalangilamo ukuti twamutemwa. Ukuteekela u kukalanga ukuti twatemwa antu yauze. Ukukanateekela kukamala ukutemwana kuno twatemwana na anji lelo ukuteekela kwene kukayakomya. (1 Kol. 13:4; Gala. 5:22) Mukuya ateekele mwaya imiyele ya Ina Klistu iingi. Kuteekela kwalemenkana nu kuzizimizya, pano kukatulenga ukuzizimizya lino twaya ni ntazi nu kutwalilila ukuya ni miyele isuma. (Kolo. 1:11; Yako. 1:3, 4) Mukuteeka umwenzo mwaya nu kucuula kwaula ukuilizyanya nu kutwalilila ukuya akome asi mulandu ni vingizako. Nupya, Baibo ikatukomelezya ukuitemelwa ukuteeka mwenzo. Imiyele ii iya kuteeka umwenzo yalondololwa pali Yakobo 5:7, 8. (Welengini.)

⁵ U mulandu ci uno tulinzile ukuitemelwa ukulolela pali Yeova kuti aliwe atwazwe? Yakobo wakolinye ivikatucitikila ku mulimi. Nanti i cakuti umulimi akaombesya pa kukomela imbezu, asikwata amaka ya kusenula umuza nanti aakuvikuzya. Atanga akolezye insita. Akamanya sile ukuti alinzile ukuteeka umwenzo lino akulolela ukuti “vilimwa vya mpomvu vice mu calo cakwe.” Mu nzila ili imwi kwene, naswe kwene kwaya vimwi vino tutange tucite lino tukulolela ukufikiliziwa kwa malayo yakwe Yeova. (Mako 13:32, 33; Mili. 1:7) Wakwe viivi kwene vino mulimi akacita, naswe kwene tulinzile ukulolela ala ituteeka umwenzo.

6. I vyani vino tungasambilila kuli kasema Mika?

⁶ Ivikatucitikila ndakai vyakolana sana ni vyacitikanga mu manda yakwe kasema Mika. Waliko lino Umwene mwipe Aazi wateekanga, insita lino kwavuzile sana mafisakamwa. Nupya antu yali “a yafundi apakucita iviipe.” (Welengini Mika 7:1-3.) Mika wilwike ukuti ku maka yakwe sile atange asenule viivi ivyacitikanga. I vyani lyene vino wali nu kucita? Akatunena ukuti: ‘Lelo nemo namapempukilwa kuli Yeova. Namalolelanga Leza Katuula wane. Leza wane amanguvwa.’ (Mika 7:7) Wakwe vino Mika wacisile, naswe kwene tulinzile ukukwata umwenzo wa ‘kulolela.’

7. I vyani vino tulinzile ukucita ukucila ukulalolela sile ukuti Yeova akafikilizye malayo yakwe?

⁷ Ndi cakuti itukwata utailo wakwe Mika, tulaitemelwa kulolela pali Yeova. Swemo tutaya wa mufungwa akulolela ukuti yamukome. Wene akapatikiziwa ukulolela, nupya wene asitaila ukuti akalole vimwi uku nkoleelo. Swemo twapusanako! Tukaitemelwa ukulolela pali Yeova pano twamanya ukuti alafikilizya ulayo wakwe uwakuti alatupeela umi wa manda pe pa nsita ilinge nupya isuma! Fwandi ‘tukateeka imyenzo mu vintu vyonsi, mu nsansa.’ (Kolo. 1:11, 12) Nomba tutalazanzya Leza ndi cakuti tukucita vivyo ala tukuilizyanya nu kulanda ukuti Yeova akulengela.—Kolo. 3:12.

8. I vyani vino tulinzile ukwiusya lino tukwelenganya pali vino aonsi na anaci ya utailo aaliko mpiti yacisile?

⁸ Tulaitemelwa ukulolela ndi cakuti tukwiusya aonsi na anaci ya utailo aaliko mpiti alolelanga pali Yeova ala iyateeka myenzo lino yalolelanga ukuti afikilizye malayo yano wayalavile. (Loma 15:4) Lino tukwelenganya pali vino yacisile, icizipa kulaiusya utali wa nsita iyapisilepo ala yakulolela sile, umulandu uno yaitemilwe ukulolela alino na mapaalo yano yapokeelile pa mulandu nu kulolela kwene kuu.

9, 10. Uzye Abulaamu na Sala yaali nu kulolela pali Yeova kufika lilaci?

⁹ Elenganyini pali Abulaamu na Sala. Yaya pali yayo “ataila nupya yano akateeka myenzo, nga yapokelela vino Leza walaya.” Amalembelo yakatunena ukuti “Abulaamu watesile mwenzo,” acino wapokeliile na vino Yeova wamulavile ukuti alamupolelela nu kuvuzya ana yakwe. (Ayeb. 6:12, 15) U mulandu ci uno Abulaamu walondekwanga ukuteeka mwenzo? Pano paali nu kupita insita pakuti ulayo uno yamulavile ufikiliziwe. Icipangano cino Yeova wapangine na Abulaamu catandike ukuomba pa Nisan 14, mu 1943 B.C.E. Insita ii yali aiya ino wene na Sala alino na amu ng’anda yakwe yalamvile uluzi lwa Yufuleti nu kwingila mu Mpanga ya Ulayo. Abulaamu wali nu kulolela imyaka 25 ale mwanakwe Isaki atali avyalwe mu 1918 B.C.E., nupya wali nu kulolela imyaka nayuze 60 pakuti aizikulu yakwe, Esau na Yakobo ize yavyalwe mu mwaka wakwe 1858 B.C.E.—Ayeb. 11:9.

¹⁰ Uzye impanga ino Abulaamu wakweti yakuzile uli? Malembelo yakatunena ukuti: “[Yeova] atapile Abulaamu nanti ciputulwa ca mpanga kuti iye impanga yakwe, nanti  impanga kulingana nu lutampulo longa awe. Lelo Leza wamulavile ukumupeela impanga ilya, nu kuti ilaya impanga yakwe nga na amu mupanda wakwe kwene aaliza cisila cakwe. Pa kasita kano Leza wacisile ulayo uu, Abulaamu atakweti ana.” (Mili. 7:5) Papisile imyaka 430 kufuma pano Abulaamu walambiile luzi lwa Yufuleti alino ana yakwe izile yaya uluko ulwapyanyile impanga iyaa.—Kufu. 12:40-42; Gala. 3:17.

11. U mulandu ci uno Abulaamu walolelelanga pali Yeova, nupya ivisuma ci ivilacitika vino alalola pa mulandu pa vino wateesile umwenzo?

¹¹ Abulaamu waitemilwe ukulolela, pano utailo wakwe muli Yeova uwalenzile ateeke umwenzo. (Welengini Ayebulai 11:8-12.) Abulaamu wali sana ni nsansa lino walolelanga, nanti cakuti asi malayo yonsi yano yamulavile aafikiliziwe mu manda yakwe. Mutale mwelenganye vino Abulaamu alatemwa ndi waca watutuluka nu kuya mu paladaise pano nsi. Alazunguka ukulola vino ilyasi lyakwe alino na ma lyasi ya yana yakwe yalemvilwe muli Baibo. * Elenganyini vino alatemwa lino aluvwikisya pa muku wakutandikilapo vino waombisye ukufikilizya milondele yakwe Yeova iyakuti mwana uwalavilwe akafume mu mupanda wakwe! I cumi kwene, alatemwa sana ukumanya ukuti ukulolela kwakwe kutaali ukwasile sile.

12, 13. U mulandu ci uno Yosefu walondekwanga ukulolela, nupya i miyele ci isuma ino wakweti?

¹² Icizikulula cakwe Abulaamu, Yosefu, nawe kwene waitemilwe ukulolela ala watateeka nu mwenzo. Yamufyenzile sana. Umuku wakutandikilapo aina yamukazizye mu uzya ala ali ni myaka ku ma 17. Nupya yamusombiizye ukuti walondanga ukulala nu muci wa musambazi wakwe ku maka nupya yamunyefile mu cifungo. (Utan. 39:11-20; Masa. 105:17, 18) Nanti cakuti wali mulungami, mu cifulo cakuti apolelelwe calolike kwati yamufulula. Nomba pa cisila ca myaka 13, vyonsi vyasenwike zuwa zuwa. Yamufumizye mu cifungo nupya yamusoonsile ukuya wakwe cili mu wene wa mu Eguputo.—Utan. 41:14, 37-43; Mili. 7:9, 10.

¹³ Uzye Yosefu wasosile pali vino yamufyenzile? Uzye watiile ukutaila Yeova? Awe foo. I cani cazwilizye Yosefu ukuteeka umwenzo lino walolelanga? Uutailo uno wakweti muli Yeova. Waweni ikasa lyakwe Yeova muli vyonsi vino wapisilemo. Tukasininkizya vii umu mazwi yano wanenyile aina akuti: “Mwe inane mutuvwa intete, nemo ntanganjike mu cifulo cakwe Leza. Mumine akapi ukucita uyi kunondi, lelo Leza ausenula ukuya usuma, pakuti atuule umi wa antu avule yano ali nu umi pa wanda wilelo.” (Utan. 50:19, 20) Pa cisila, Yosefu wizile ailuka ukuti ukulolela kuno walolezile kwali ukucindame sana.

14, 15. (a) Pa mulandu wakuti Davidi wateesile umwenzo, i visuma ci ivyacitike? (b) I cani icamwazwilizye ukuteeka umwenzo lino walolelanga?

¹⁴ Umwene Davidi nawe kwene yamufyenzile sana. Nanti cakuti Yeova wasoolwile Davidi ukuya umwene wa ina Izlaeli ala acili umwance, wali mu kulolela myaka 15 pakuti atandike ukuteeka amu luko lwakwe. (2 Sam. 2:3, 4) Pa nsita kwene ii ino Davidi walolelanga, Umwene Saulo aataali ni cisinka wamucuzyanga, nupya walondanga ukumukoma. * Ni cafumilemo, Davidi wapuusile nu kuyaikala ku mpanga zyuze nupya insita zimwi wikalanga sile nu mu macele. Nanti sile alino Saulo wakomilwe mu ulwi, Davidi nupya kwene wali nu kulolela pa myaka nayuze 7 lino atatala waya umwene wa luko lwa ina Izlaeli.—2 Sam. 5:4, 5.

¹⁵ U mulandu ci uno Davidi watekiile mwenzo lino walolelanga? Watunena icasuko mwi buku lya masamu ilili limwi kwene muno uzizye ati: “U kufika lilaci?” Walanzile ukuti: ‘Lelo nemo nkutaila umu kutemwa kwako ukwa pe, we Yeova. Ungala uleke umwenzo wane uzangile uku wazwilizyo wako. Namaimbila Yeova, pano wene wancitila ivisuma.’ (Masa. 13:5, 6) Davidi wataile sana mu kutemwa kwakwe Yeova ukwa cumi. Walondesyanga ukukululwa, nupya waweni vino Yeova wamulambwile. Icumi kwene, Davidi waweni ukuti ukulolela kuno walolezile kwali kucindame sana.

16, 17. Uzye Yeova na Yesu yatulangilila uli vino tulinzile ukuitemelwa ukulolela?

¹⁶ Lino tukulolela, Yeova asienekela ukuti tucite ivintu vino wene atanga atemwe ukucita. Watulangilila ningo sana vino tungaitemelwa ukulolela. (Welengini 2 Petulo 3:9.) Yeova wateeka umwenzo pa myaka iingi sana lino akalolela ukuti umulandu uwakatwike mu calo ca Edeni usile. ‘Akalolela’ nu ‘kutaila’ ukuti insita ilafika ino izina lwakwe lilalumbanyiziwa. Cii cilalenga ukuti yayo yonsi akamulolela yace yapolelelwe wakwe cimwi.—Eza. 30:18.

¹⁷ Yesu nawe kwene waitemilwe ukulolela. Nanti cakuti wacimvizye amezyo yonsi aapano nsi nu kuipeela ngi mpolelwa mu 33 C.E., wali nu kulolela mpaka umu 1914 alino atandike ukuteeka. (Mili. 2:33-35; Ayeb. 10:12, 13) Ukuteeka kwakwe kulasila pa mpela ya Myaka Izimbi Lyonga ale watacimvya alwani yakwe nu kuyonona yonsi. (1 Kol. 15:25) Fwandi alalolela pa nsita itali, nomba tulinzile ukusininkizya ukuti ukulolela kwakwe asi kwasile sile.

18, 19. I vyani vilatwazwa ukuteeka umwenzo lino tukulolela?

¹⁸ Fwandi, swensi kwene wenga na wenga tulinzile ukuitemelwa ukulolela, pakuti tulange ukuti twateeka imyenzo. Nomba i cani cilatwazwa ukucita vivyo? U kupepa kuli Leza kuti atupeele umupasi wa muzilo. Mwaiusya ukuti, ukuteeka umwenzo i miyele ino mupasi ukatulenga ukuya nayo. (Efes. 3:16; 6:18; 1 Tesa. 5:17-19) Mwalenga Yeova ukuti amwazwe ukuteeka umwenzo lino mukuzizimizya intazi.

¹⁹ Mwaiusya ni vyazwilizye Abulaamu, Yosefu na Davidi ukuitemelwa ukulolela kufikiliziwa kwa malayo yakwe Yeova ala iyateeka imyenzo. Ukukwata utailo muli Yeova alino nu kutaila vino wayanenyile u kwayazwilizye. Yatasintilile pa mano yao sile nu kulola ukuti vintu vimayazipilanga. Lino tukwelenganya pa visuma ivyayacitikile, naswe tulakomeleziwa ukulaitemelwa ukulolela.

20. I vyani vino tulinzile ukulalondesya ukucita?

²⁰ Fwandi nanti cakuti tukakwata amezyo, tungalanga ukuti twaitemelwa ‘ukulolela.’ I cacumi ukuti insita zimwi tunguzya iuzyo lyakuti, ‘U kufika lilaci, we Yeova?’ (Eza. 6:11) Nomba pa mulandu na maka yano mupasi wakwe Leza ukatupeela, swensi wenga na wenga tungalanda amazwi yakwe Yelemiya akuti: ‘Yeova ali wino nasoolola sile . . . Acino nemo namapaalilanga munoli.’—Ndosya 3:21, 24