1, 2. 1) ¿Tlake tlamantli kichiuaskia ma tikiljuikaj Jehová kej itekipanojkauaj? 2) ¿Kenke techyolchikaua tijmatisej tlen kichijkej toTeotsij itekipanojkauaj?

“TOTEKO [Jehová], ¿hasta keski tonali[?]”. Tlajtolpanextianij Isaías uan Habacuc kiiljuijkej Jehová ni tlamantli (Is. 6:11; Hab. 1:2). Uan kema David kiijkuilok Salmo 13, nojkia najpa kitlajtlanik Jehová ni tlamantli (Sal. 13:1, 2). Uan Jesús nojkia tlajtlanki nopa kema kiitak maseualmej amo kuali tlaneltokayayaj (Mat. 17:17). Uan kemantika, uelis tojuantij nojkia kiampa tikiljuisej toTeotsij.

² ¿Tlake tlamantli kichiuaskia ma tikiljuikaj Jehová “hasta keski tonali”? Uelis pampa se akajya techchiuilia tlen amo kuali, pampa tiueuejtixtokej o timokokouaj. O uelis kiampa tijtlajtlaniskiaj pampa tiitstokej ipan tonali tlen tlauel ouij uan yeka tlauel timotekipachouaj (2 Tim. 3:1). Nojkia uelis pampa tikitaj kenijkatsa maseualmej tlauel amo kuali monejnemiltiaj. Tlaj techpano ni tlamantli, tlauel techyolchikaua tijmatisej kenijkatsa toTeotsij itekipanojkauaj amo majmajkej kiiljuisej Jehová tlen kiyolmatiyayaj uan ya amo kualanki pampa kej nopa kitlajtlanijkej.

3. ¿Tlake techpaleuis kema tikixnamikisej se tlenijki tlen tlauel ouij?

³ ¿Tlake techpaleuis kema tikixnamikisej tlaouijkayotl? Santiago, katli eliyaya iikni Jesús, techiljuia: “Inmojuantij nojkia  xijpiakaj inmoyolo uan ximosemakakaj pampa axuejkauas para sampa ualas toTeko” (Sant. 5:7). Ni kinextia nochi moneki tijpiasej toyolo. ¿Tlake kiijtosneki nopa kuali tlamantli, uan kenijkatsa uelis tijnextisej?

4, 5. 1) ¿Tlake kiijtosneki tijpiasej toyolo uan kenijkatsa tijnextiaj? 2) ¿Kenijkatsa Santiago kinextik moneki tijpiasej toyolo? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

⁴ Biblia kiijtoua toTeotsij itonal techpaleuia ma tijnextikaj se kuali tlamantli: tijpiasej toyolo. Tlaj toTeotsij amo techpaleuiskia, tojuantij amo tiueliskiaj tijnextisej tijpiaj toyolo pampa titlajtlakolejkej. Nopa kuali tlamantli toTeotsij techmakatok, uan ika nopa kuali tlamantli uelis tijnextisej tlauel tikikneliaj. Tijpiasej toyolo nojkia techpaleuia ma tijnextikaj tikinikneliaj sekinok. Tlaj amo tijnextisej ni kuali tlamantli, ayokmo timoiknelisej (1 Cor. 13:4; Gál. 5:22). Kema tijnextiaj tijpiaj toyolo, nojkia tijnextiaj sekinok kuajkuali tlamantli, kej kema tikijiyouiaj nochi uan tikixnamikij tlaouijkayotl ika pakilistli (Col. 1:11; Sant. 1:2-4). Nojkia kiijtosneki amo timomakuepasej uan amo titetlauelkauasej maske techpanos tlen tlauel amo kuali. Kej kiijtoua Santiago 5:7, 8 (xijpoua), moneki tijnekisej tijpiasej toyolo uan kiampa tijchiasej se keski tlamantli.

⁵ ¿Kenke moneki tijnekisej tijpiasej toyolo uan tijchiasej Jehová ma techpaleui? Santiago kiijtok techpano sanse kej se milchijketl. Maske kichiua kampeka kitlamitokas nochi ixinach, amo uelis kichiuas ma uetsi atl uan nima ma moskalti tlen kitoktok. Nojkia amo uelis kichiuas nima ma tlaeli uan kiampa pixkatiuetsis. Ya moneki kipias iyolo uan kichias ma tlaeli. Tojuantij nojkia kiampa techpano pampa onka miak tlamantli tlen amo tiuelij tijchiuaj, yeka san tijchixtokej Jehová ma kichiua nochi tlen kitenkajtok (Mar. 13:32, 33; Hech. 1:7). Kej nopa milchijketl, moneki tijpiasej toyolo.

6. ¿Tlake techmachtia tlen Miqueas kichijki?

⁶ Tlen techpano ipan ni tonali nojkia kipanok tlajtolpanextijketl Miqueas. Ipan nopa tonali tlanauatijketl Acaz kichiuayaya tlen tlauel amo kuali, uan maseualmej kichiuayayaj tlen amo xitlauak uan tlauel tlajtlakolchiuayayaj (xijpoua Miqueas 7:1-3). Miqueas kimajtoya amo ueliskia kipatlas nochi tlen panoyaya, yeka kiijtok: “Na kuali nitlachixtos. Nelnelia nijchias Jehová ma nechmanaui. NoTeotsij nechtlakakilis” (Miq. 7:7, TNM). Kej Miqueas, tojuantij nojkia moneki tijpiasej toyolo uan tijchiasej Jehová ma kichiua tlen kinamiki.

7. ¿Kenke moneki tijchiasej ika pakilistli Jehová ma kichiua tlen kiijtojtok?

⁷ Tlaj kuali titlaneltokaj kej Miqueas, ika nochi toyolo nojkia tijnekisej tijchiasej Jehová ma kichiua tlen kinamiki. Ma tikitakaj se neskayotl tlen techpaleuis kuali ma tijkuamachilikaj ni. Ximoiljui se tlakatl katli kitsaktokej nechka kimiktisej. Maske amo kineki ma asi nopa tonali, amo tleno uelis kichiuas uan moneki mochixtos. Tojuantij amo kinamiki tijyolmatisej kej nopa tlakatl. Tijmatij tiitstosej nochipa pampa Jehová kej nopa kitenkajtok, uan ya kuali kimati ipan tlake tonali kichiuas nopa, yeka tijchixtokej ika miak pakilistli ma asi nopa tonali. Tijchiuaj tlen techtlajtolmaka ni texto: “Xikitakaj para se ueyi pakilistli kema inmechpanotiuala tlaouijkayotl” (Sant. 1:2). Tlaj tikualaniskiaj o tikijtoskiaj Jehová amo tleno kichiua uan amo tikijiyouiskiaj ika pakilistli, uajka tlauel tijyolkokoskiaj Jehová (Col. 3:12).

8. ¿Tlake moneki tikilnamikisej kema tikitstiasej tlen kinpanok toTeotsij itekipanojkauaj?

⁸ ¿Tlake techpaleuis ma tijpiakaj toyolo?  Tlauel techpaleuis tlaj tikitasej kenijkatsa tlakamej uan siuamej katli uejkajkia itstoyaj kipixkej ininyolo uan kichixkej Jehová ma kichiua tlen kintenkauilijtoya (Rom. 15:4). Kema tikitstiasej tlen kinpanok, nojkia ma tikilnamikikaj keski xiuitl kichixkej, kenke kinejkej kichiasej uan tlake tlateochiualistli kiselijkej pampa kipixkej ininyolo.

9, 10. ¿Keski xiuitl panok uan kiampa Jehová kichijki se keski tlamantli tlen kintenkauilijtoya Abraham uan Sara?

⁹ Ma tikitakaj achtoui kenijkatsa Abraham uan Sara kinextijkej kipiayayaj ininyolo. Pampa kuali tlaneltokakej uan kipixkej ininyolo, kiselijkej tlen kintenkauilijtoyaj. Biblia kiijtoua teipa kema “Abraham kipixki iyolo”, toTeotsij kitenkauilik kiteochiuaskia uan kinmiakiliskia ikoneuaj (Heb. 6:12, 15). ¿Kenke Abraham monejki kipias iyolo? Pampa tlen kitenkauilijkej amo nima kiseliskia. Nopa tlajtolsenkaualistli tlen Jehová kichijki iuaya Abraham pejki ipan tonali 14 tlen metstli nisán ipan xiuitl 1943 a.u.J., kema ya uan Sara kiixkotonkej ueyatl Éufrates uan panokej ipan nopa tlali tlen kintenkauilijtoyaj. Abraham monejki kichias ma pano 25 xiuitl, uan ipan 1918 a.u.J. tlakatki ikone Isaac. Teipa kichixki 60 xiuitl, uan ipan 1858 a.u.J. tlakatkej iixuiuaj Esaú uan Jacob (Heb. 11:9).

¹⁰ ¿Kiselik Abraham nopa tlali tlen kiiljuijkej kimakaskiaj? Biblia kiijtoua Jehová “axkimakak Abraham se tlali para iaxka, yon se pilkentsi. Pero toTeko kitenkauilik kinmakaskia ni tlali iteipaixuiuaj” maske ayamo “kipiayaya yon se ikone” (Hech. 7:5). Teipa kema Abraham kiixkotonki ueyatl Éufrates, panok 430 xiuitl uan kiampa iteipaixuiuaj elkej nopa altepetl katli itstoskiaj ipan nopa tlali tlen kitenkauilijtoyaj (Éx. 12:40-42; Gál. 3:17).

11. 1) ¿Kenke Abraham kinejki kichias ma moaxiti tlen kitenkauilijtoyaj? 2) ¿Tlake tlateochiualistli kiselis pampa kipixki iyolo?

 ¹¹ Maske Abraham amo kiitak kenijkatsa moaxitik nochi tlen Jehová kitenkauilijtoya, kinejki kichias ika pakilistli uan kipixki iyolo pampa kuali tlaneltokayaya ipan Jehová (xijpoua Hebreos 11:8-12, TNM *). ¿Timoiljuia kenijkatsa Abraham tlauel yolpakis kema moyolkuis ipan Xochimili? Uan tlauel kuali kiyolmatis kema kiitas Biblia kiijtoua miak tlamantli tlen inemilis uan tlen ichampoyouaj. * Uan nojkia tlauel yolpakis kema kimatis kenijkatsa ika tlen kichijki, nopa Mesías uelki tlakatki. Kiitas amo san tlapik kichixki ma moaxiti nochi tlen kitenkauilijkej.

12, 13. ¿Kenke José monejki kipias iyolo, uan tlake kimajtoya?

¹² Se Abraham iteipaixui, katli motokaxtik José, nojkia kinextik kipiayaya iyolo. Ya kichiuilijkej miak tlamantli tlen tlauel amo kuali. Kema kipixtoya 17 xiuitl, kinamakakej kej se tlatekipanojketl. Teipa kitsajkej pampa kiijtojkej kinekiyaya kiitskis o kipinaualtis isiua katli kitekipanouayaya (Gén. 39:11-20; Sal. 105:17, 18). Maske kuali kitekipanoyaya toTeotsij, amo nesiyaya tlaj kiteochiuayayaj pampa san kipanoyaya tlen amo kuali. Kema panok 13 xiuitl, mopatlak kej itstoya. José kikixtijkej kampa kitsaktoyaj uan nojkia kipixki tlauel miak tlanauatili ipan altepetl Egipto (Gén. 41:14, 37-43; Hech. 7:9, 10).

¹³ ¿Senkuajkualantoya José pampa kipanok miak tlamantli tlen amo kuali? ¿Ayokmo motemachik ipan Jehová? Amo. ¿Kenke kipixki iyolo? Pampa kuali tlaneltokayaya ipan Jehová. Kimajtoya Jehová kimatiyaya kenke kikauayaya ma kipano nopa tlamantli, yeka kiniljuik iikniuaj: “Amo ximajmauikaj. Na axniDios para niinmechtlatsakuiltis. Melauak inkinekiyayaj innechchiuilisej tlen nelia axkuali, pero toTeko [Jehová] kisenkajki [...] kichiuaskia se tlamantli tlen onpano kuali. Yajaya kinekiyaya kinmanauis ininyolis miak tlakamej” (Gén. 50:19, 20). José kiitak kenijkatsa amo san tlapik kipixki iyolo.

14, 15. 1) ¿Kenke tlauel techpaktia tikitasej kenijkatsa David kipixki iyolo? 2) ¿Tlake kipaleuik ma kipia iyolo?

¹⁴ David nojkia kichiuilijkej tlen amo kuali. Maske Jehová kitlapejpenik kej tlanauatijketl kema nojua eliyaya telpokatl, monejki mochias se 15 xiuitl uan kiampa uelis tekichiuas ipan Judá (2 Sam. 2:3, 4). Ipan nopa xiuitl monejki cholojtinemis pampa tlanauatijketl Saúl kinekiyaya kimiktis. * Yeka, kemantika David monejki itstos ipan seyok altepetl o motlatis tekakauako. Maske teipa Saúl mijki kema tlateuiyaya, David nojua mochixki se chikome xiuitl uan kiampa ueliskia tlanauatis ipan nochi altepetl Israel (2 Sam. 5:4, 5).

¹⁵ ¿Kenke David kinejki kipias iyolo? Ya kiijtoua kenke ipan Salmo 13, kampa najpa kitlajtlanik toTeotsij kema tlamiskia nochi  ikuesol. Kiijtok: “Na nimotemachijtok ipan moteiknelijkayo tlen uejkaua para nochipa. Nipaki ipan noyolo pampa tinechmakixtijtok. Niuikas para ta, toTeko, pampa miak tlen kuali tinechchiuilijtok” (Sal. 13:5, 6). David motemachiyaya Jehová amo kitlauelkauaskia pampa kiikneliyaya. Ika pakilistli kichiayaya ma kimakixti, uan moyoliljuiyaya kenijkatsa Jehová ipa kipaleuijtoya. David kimajtoya amo san tlapik kipiaskia iyolo.

16, 17. ¿Kenijkatsa Jehová uan Jesús kinextijtokej kipiaj ininyolo?

¹⁶ Kema Jehová techiljuia ma tijpiakaj toyolo, amo kineki ma tijchiuakaj se tlenijki tlen kimati ya amo kichiuaskia. San ya kuali kinextia kenijkatsa uelis tijnextisej tijpiaj toyolo (xijpoua 2 Pedro 3:9). Jehová tlauel miak xiuitl kinextijtok kipia iyolo uan kichixtok ma asi tonali kema nesis san se istlakatili tlen kiijtok Satanás ipan xochimili Edén. Uan kichixtok kema ayokmo aka kitlaijiljuis. Kema kiampa panos, ¡nelia tlauel kinteochiuas nochi katli “motemachiaj ipan ya”! (Is. 30:18).

¹⁷ Jesús nojkia kinextijtok kipia iyolo. Maske kinextik amo kitlauelkajki Jehová, uan ipan xiuitl 33 iTata kiselik nopa tlakajkaualistli tlen temakatoya, nojua monejki mochias pampa peuaskia tekichiuas ipan xiuitl 1914 (Hech. 2:33-35; Heb. 10:12, 13). Uan nojua moneki kichias nopa tonali kema kintsontlamiltis nochi ikualankaitakauaj, uan nopa panos kema tlamis tekichiuas ipan nopa mil xiuitl (1 Cor. 15:25). Maske moneki mochias miak xiuitl, amo elis san tlapik.

18, 19. ¿Tlake techpaleuis nochipa ma tijpiakaj toyolo?

¹⁸ Nochi moneki tijchiuasej kampeka tijpiasej toyolo. ¿Tlake techpaleuis? Moneki timomaijtosej uan tikiljuisej Jehová ma techmaka itonal. Kinamiki tikilnamikisej uelis tijnextisej tijpiaj toyolo tlaj tijpiasej toTeotsij itonal (Efes. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19). Yeka kema tijpiasej tlaouijkayotl, moneki tikiljuisej Jehová ma techpaleui tijpiasej toyolo.

¹⁹ Nojkia ma tikilnamikikaj tlake kinpaleuik Abraham, José uan David ma kipiakaj ininyolo kema kichixkej ma moaxiti tlen Jehová kintenkauilijtoya. Inijuantij kuali tlaneltokayayaj ipan Jehová uan motemachiyayaj ya nochipa kichiua tlen xitlauak. Uan amo mosentlalijkej ipan tlen kinpanoyaya o ipan tlen kinpaleuiskia. Tlaj timoyoliljuisej kenijkatsa Jehová kinteochijki pampa kipixkej ininyolo, techyololinis nojkia ma tijnekikaj tijchiuasej kej inijuantij.

20. ¿Tlake moneki tijchiuasej kema tikixnamikisej tlaouijkayotl?

²⁰ Maske tikixnamikisej miak tlaouijkayotl, nochipa moneki tijpiasej toyolo uan tijchiasej Jehová ma techpaleui. Uelis kemantika nojkia tikijtosej: “ToTeko [Jehová], ¿hasta keski tonali[?]” (Is. 6:11). Maske kiampa techpanos, toTeotsij itonal techpaleuis ma tikijtokaj kej Jeremías: “San toTeko nijpia, yeka ipan ya nimotemachis” (Lam. 3:21, 24).