Atambaʼtaa mu matraxnuu

Ayuʼ náa naʼthí rí xú káʼnii nindxu̱u̱ ináa

Lá nandulúʼ muguaʼthi̱i̱n rá.

Lá nandulúʼ muguaʼthi̱i̱n rá.

Mangáanʼ gaʼngala guguaʼthi̱i̱n(SANT. 5:8).

AJMÚÚ 114 GA̱JMA̱A̱ 79

1, 2. a) Náa numuu rí ma̱ndoo muraxi̱i̱: “Asndu nguánáa” Jeobá rá. b) Náa numuu rí naxnúlú tsiakii xkri̱da ndrígu̱ún xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ nikuwa nákha wajyúúʼ bi̱ niguájun jmbu rá.

“ASNDU nguánáa, oh Jeobá”. Graxe̱ rígi̱ nini a̱jmi̱i̱n gaʼyee bi̱ niguájun jmbu bi̱ nigumbiʼñún Isaías ga̱jma̱a̱ Habacuc (Is. 6:11; Hab. 1:2). Rey David ikháá má niraxi a̱jkhu̱ nuthu náa Salmo 13 (Sal. 13:1, 2). Asndu Jesucristo niʼni mbá graxe̱ ikháá má kayuʼ índo̱ ndiʼyoo rí na̱nguá guáʼdáá fe bi̱ xtáa gajmíi̱n (Mat. 17:17). Ikha jngó xáʼyóoʼ maʼniulú tsiánguá mangáanʼ á mu nuraximíjna̱ xúʼko̱ kaʼnii.

2 Náa numuu rí ma̱ndoo muraxi̱i̱: “Asndu nguánáa” Jeobá rá. Mbáa ikháanʼ niguáʼniin mbá dí ra̱májánʼ. Mbáa kuwáanʼ tsingíná numuu rí naniáanʼ o ga̱jma̱a̱ numuu mbá nandii. Mbáa naxmiéjunlú wéñuʼ numuu rí kuwáanʼ náa “iwáá mbiʼi” náa nindxu̱u̱ gakhi̱i̱ ga̱jma̱a̱ mingíjyúuʼ makuwáanʼ (2 Tim. 3:1). O mbáa nakáguabáanʼ índo̱ nduʼyáá dí raʼkhí eni xa̱bu̱ bi̱ kuwa náa kuwáanʼ. Asndu xú káʼnii má, naxnúlú tsiakii índo̱ nduʼyáá rí xa̱bi̱i̱ Dios bi̱ niguájun jmbu bi̱ nikuwa nákha wajyúúʼ, nithi rí nikumu̱ún ga̱jma̱a̱ Jeobá na̱nguá nixprígún ga̱jma̱a̱ numuu rúʼko̱.

3. Ndiéjunʼ gándoo gambáyulú índo̱ nuraʼníí xkujndu gakhi̱i̱ rá.

3 Ndiéjunʼ gándoo gambáyulú índo̱ nuraʼníí mbaʼa gamiéjunʼ xóo rúʼko̱ rá. Dios niʼni rí discípulo Santiago, bi̱ nindxu̱u̱ giʼtio̱o̱ skojo̱o̱ Jesús, maxná xtágabu rígi̱: “Gaʼngala guguaʼthi̱i̱n a̱ngui̱nʼ, asndu índo̱ gáʼkha̱a̱ Señor” (Sant. 5:7). Xúʼko̱ kaʼnii, xúgiáanʼ ndayóoʼ majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n. Mú káʼnii nindxu̱u̱ rí maʼngulú muguaʼthi̱i̱n, ga̱jma̱a̱ xú káʼnii gándoo gusngajmálu bi̱ ni̱ndxu̱lú cristianos rá.

NDIÉJUNʼ NINDXU̱U̱ RÍ MAʼNGULÚ MUGUAʼTHI̱I̱N

4, 5. a) Ndiéjunʼ nindxu̱u̱ rí majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n, ga̱jma̱a̱ xú káʼnii esngajmálu rá. b) Ndiéjunʼ niʼthí Santiago ga̱jma̱a̱ numuu rí majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n rá. (Atayáá timbá xtiʼkhu.)

4 Xó má eʼthí náa Biblia, rí majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n nindxu̱u̱ xóo mbá rí nusngájma índo̱ Dios naxnúlú xi̱ʼ kaʼwu. Á mu Dios tsembáyulú, ikháanʼ rí ni̱ndxu̱lú xa̱bu̱ aʼkhá maʼniulú mingíjyúuʼ maʼngulú muguaʼthi̱i̱n. Rí maʼngulú muguaʼthi̱i̱n nindxu̱u̱ mbá rí Dios nixnúlú, ga̱jma̱a̱ rí majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n nindxu̱u̱ mbá rí gíʼdoo wéñuʼ numuu rí xú káʼnii musngájma rí nandulúʼ kuʼyáá Jeobá ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ numbaaʼ. Índo̱ na̱nguá eguáʼthi̱i̱n, rúʼko̱ gáʼni rí ní xáʼndulú kuʼñúún eʼwíínʼ (1 Cor. 13:4; Gál. 5:22). Rí maʼngulú muguaʼthi̱i̱n kagujtuminaʼ ga̱jma̱a̱ i̱ʼwáʼ cualidad rí gíʼdoo wéñuʼ numuu. Mbá xkri̱da, rí majmáanʼ muguaʼthi̱i̱n nandoo gáʼthúu̱n maʼngulú ga̱jma̱a̱ muraʼníí xkujndu gakhi̱i̱ ga̱jma̱a̱ mundxaʼwáá edxu̱lúʼ rí ikháanʼ majmáanʼ muʼni (Col. 1:11; Sant. 1:3, 4). Ma̱ngaa nandoo gáʼthúu̱n rí mumíniiʼ rí asndu xurtangáanʼ muʼniu̱u̱n xó má niniulú ga̱jma̱a̱ muguajún jmbu tséʼniuu má rí gúgiʼnii. Ma̱ngaa náa Biblia naʼthí rí gíʼmaa mbuʼyáá rí ndayóoʼ muguaʼthi̱i̱n. Rígi̱ nindxu̱u̱ mbá ikha rí gíʼdoo numuu rí najmañulúʼ náa Santiago 5:7, 8 (atraxnuu). *

5 Náa numuu rí gíʼmaa mbuʼyáá rí ndayóoʼ muguaʼthi̱i̱n rí Jeobá maʼnimbánuu rígi̱ rá. Santiago niʼthí rí xóo egíʼniin nindxu̱u̱ xóo mbáa xa̱bu̱ bi̱ naʼdu. Náa numuu rá. Numuu rí bi̱ naʼdu naʼni tsiakii mu maʼdu tsígáʼ mú tséʼngo̱o̱ maʼni rí maʼni mijkha o miguwan ní tséʼngo̱o̱ maʼni rí mbaja̱a̱ plantas. Ma̱ngaa xáʼngo̱o̱ gáʼni rí maxná nacha̱ rí niʼdu. Ikhaa ndaʼyoo rí gíʼmaa magiʼthu̱u̱n rí ku̱ba̱ʼ maxná “xndú rí mitsaan”. Xúʼko̱ má, mangáanʼ kuwáanʼ ruguaʼthi̱i̱n rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ maʼni, mú rígá mbaʼa wéñuʼ rí xáʼngulú guʼtañajuíínʼ (Mar. 13:32, 33; Hech. 1:7). Xó má xa̱bu̱ bi̱ naʼdu, mbaʼyóoʼ muguaʼthi̱i̱n.

6. Ndiéjunʼ ejmañulú ga̱jma̱a̱ numuu xkri̱da ndrígóo Miqueas rá.

6 Rí xóo egíʼnii xúgi̱ ikhaa má xóo rí nigíʼnuu Miqueas. Ikhaa nixtáa nákha nixtáa rey Acaz bi̱ ninindxu̱u̱ ra̱májánʼ wéñuʼ. Mbiʼi rúʼko̱, nirígá xúgíʼ enii dí raʼkhí ga̱jma̱a̱ xa̱bu̱ nijmañún májánʼ muni “dí ra̱májánʼ” (atraxnuu Miqueas 7:1, 3). * Numuu rí ndiʼyoo rí na̱nguá xóo mariʼkhu̱u̱ rí xóo xtáa rarígá, niʼthí: “Mú ikhúúnʼ mayejngoo ga̱jma̱a̱ numuu Jeobá. Gajkhun rí magúʼthu̱u̱n náa Dios bi̱ maʼni kríñunʼ. Dios ndrígóʼ maʼdxawunʼ” (Miq. 7:7). Miqueas nijmaa nigi̱ʼthu̱u̱n, ga̱jma̱a̱ mangáanʼ gíʼmaa ‹muguaʼthi̱i̱n›.

7. Náa numuu rí gíʼmaa maʼndulú muguaʼthi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ rá.

7 Á mu fe ndrígúlú nindxu̱u̱ xóo rí nigiʼdoo Miqueas, maʼndulú muguaʼthi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ. Náa numuu rá. Mu ma̱ndoo makru̱ʼu̱lú, gundxaʼwamíjna̱ ga̱jma̱a̱ numuu mbáa xa̱bu̱ bi̱ xtáa náa guʼwá e̱jua̱nʼ bi̱ gíʼthu̱u̱n maʼga̱nú mbiʼi rí muxiyáa. Maski ajndu tsíyoo maʼga̱nú mbiʼi rúʼko̱, nda̱a̱ imbo̱o̱ rí ma̱ndoo maʼni, indió rí magiʼthu̱u̱n. Mú náa ikháanʼ nindxu̱u̱ mixtiʼkhu. Numuu rí nduʼyáá rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ rí maʼni makuwáanʼ kámuu mbiʼi ga̱jma̱a̱ maʼni índo̱ ikhaa ndaʼyoo rí mani̱ndxu̱u̱ mbá mbiʼi rí phú kaʼyoo, nuguaʼthi̱i̱n ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱lú rí ikhaa maʼnimbánuu rígi̱. Nuʼnimbánii xtágabu rígi̱: ‹Gaʼngala guguaʼthi̱i̱n› “ga̱jma̱a̱ gagi” (Col. 1:11, 12). Jeobá magawúunʼ á mu ikháanʼ nuguáʼthi̱i̱n ga̱jma̱a̱ tsiakii ga̱jma̱a̱ nuxiéʼkha rí ikhaa ndajyúuʼ wéñuʼ (Col. 3:12).

XKRIDÚN BI̱ NIʼNGU̱U̱N NIGUAʼTI̱I̱N

8. Índo̱ gúʼyáá xkridún xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ niguájun jmbu nákha wajyúúʼ, ndiéjunʼ gíʼmaa marmáʼáan a̱jkiu̱lú rá.

8 Ndiéjunʼ gambáyulú rí maʼndulú muguaʼthi̱i̱n rá. Rí mbuʼyáá xkridún xa̱bekha ga̱jma̱a̱ gu̱ʼu̱ bi̱ niguájun jmbu bi̱ nikuwa nákha wajyúúʼ bi̱ niʼngu̱u̱n niguaʼti̱i̱n rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ maʼni (Rom. 15:4). Índo̱ gúʼyáá rígi̱, guʼyáá nguáthá mba̱yu̱ʼ ndiyóoʼ muguaʼthi̱i̱n, náa numuu nindúún muguaʼthi̱i̱n ga̱jma̱a̱ ndiéjunʼ rí májánʼ nindrigú numuu rí niʼngu̱u̱n niguaʼti̱i̱n xá.

Abrahán ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mba̱yu̱ʼ tsiguʼ mu magumii e̱jín xíñiiʼ Esaú ga̱jma̱a̱ Jacob. (Atayáá kutriga̱ 9 ga̱jma̱a̱ 10).

9, 10. Nguáthá mba̱yu̱ʼ ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n Abrahán ga̱jma̱a̱ Sara mu Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ maʼni rá.

9 Gugíʼdi̱i̱ guʼthá ga̱jma̱a̱ numuu Abrahán ma̱ngaa Sara. Numuu rí nisngajma ‹fe ga̱jma̱a̱ rí niʼngo̱o̱ a̱jkiu̱ún› nikhánun rí nijuiʼthá ‹mixnúún›. Náa Biblia naʼthí rí “nda̱wa̱á rí Abrahán nisngájma rí niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n”, nigiʼdoo mbá rí Jeobá nikudaminaʼ maʼnimbánuu dí ikhaa maʼni tsajkurámááʼ ga̱jma̱a̱ rí maʼni mbaʼin e̱ji̱i̱n (Heb. 6:12, 15). Náa numuu rí Abrahán ndiyóoʼ rí majmaa magiʼthu̱u̱n xáʼ. Xóo muʼthá, numuu rí mambanúu rígi̱ mba̱yu̱ʼ tsiguʼ nda̱wa̱á. Rí Jeobá nimbánuminaʼ ga̱jma̱a̱ Abrahán nigi̱ʼdu̱u̱ nimbánuu 14 ñajunʼ gu̱nʼ judío rí nindxu̱u̱ nisán tsiguʼ 1943 tsiguʼ ginii. Mbiʼi rúʼko̱, Abrahán, Sara mangiin bi̱ kuwa gajmiún nikidiin náa mañu Éufrates ga̱jma̱a̱ nitu̱ʼu̱u̱n náa Ku̱ba̱ʼ rí nijuiʼthá mixnún. Mú Abrahán xóó ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mbá skiñúʼ witsu tsiguʼ mu tsiguʼ 1918 maxtáa a̱ʼdióo Isaac. Ga̱jma̱a̱ nda̱wa̱á ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mbá ajtsú skíñúʼ tsiguʼ itháan mu índo̱ gáʼni tsiguʼ 1858 magumiin e̱jín xíñiiʼ, Esaú ga̱jma̱a̱ Jacob (Heb. 11:9).

10 Lá ni̱jkha̱nú nigruigúu Ku̱ba̱ʼ rí nijuiʼthá makhánúu xáʼ. Náa Biblia naʼthí rí Jeobá “taxnu jubaʼ ri maʼne mbayu ri jaʼyo maxnu, ni xi lajuin mba xo ri matsiji mba naku, indo-ma nijudamineʼ ri maxnu maʼne mbayu ndahua rido majañu, maʼne mbañu ijin, maske-ma asjndo xo raguiʼda ade” (Hech. 7:5). Nda̱wa̱á rí Abrahán nikidaa náa mañu Éufrates, ninújngoo mbá a̱jkhu̱ ciento mbá skíñúʼ gu̱wa̱ʼ tsiguʼ asndu índo̱ bi̱ niguwáʼ náa ikhaa nini mbá xuajen bi̱ makuwa náa ku̱ba̱ʼ rúʼko̱ (Éx. 12:40-42; Gál. 3:17).

11. a) Náa numuu rí Abrahán nindoo nigi̱ʼthu̱u̱n rá. b) Xú káʼnii Jeobá niʼni tsajkurámááʼ Abrahán ga̱jma̱a̱ numuu rí niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n xá.

11 Abrahán táʼyoo xú nimbánuu xúgíʼ rí Dios nikudaminaʼ maʼni, mú nindoo magiʼthu̱u̱n ga̱jma̱a̱ xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n numuu rí nigiʼdoo fe náa Jeobá (atraxnuu Heb. 11:8-12). * Lá nundxa̱ʼwáá edxu̱lúʼ xú káʼnii gákumu̱u̱ índo̱ gátuxi̱i̱ náa Ku̱ba̱ʼ mitsaan xáʼ. Maʼniuu tsiánguá índo̱ gáʼyoo xúgíʼ rí na̱ʼkha̱ náa Biblia ga̱jma̱a̱ numuu ikhaa gajmíi̱n e̱ji̱i̱n. * Ma̱ngaa maxtáa gagi wéñuʼ índo̱ gákro̱ʼo̱o̱ rí nigiʼdoo wéñuʼ numuu rí niʼni mu mambanúu rí nindoo maʼni Jeobá náa bi̱ nijuiʼthá ma̱ʼkha̱. Mbaʼyoo rí tánindxu̱u̱ ndíí rí niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n.

12, 13. a) Náa numuu rí José ndiyóoʼ majmaa magiʼthu̱u̱n xá. b) Xú káʼnii májánʼ rí niʼni José rá.

12 Ma̱ngaa mbáa aʼdá xíñi ege Abrahán nisngájma rí nindoo magiʼthu̱u̱n. Nigumbiʼyuu José ga̱jma̱a̱ ikhaa nijma gínáa wéñuʼ. Ginii nigujua̱a̱ xóo mbáa esclavo nákha ikhaa gíʼdoo 17 tsiguuʼ. Nda̱wa̱á ninitsudi̱i̱ rí nitsíjmaa a̱ʼgiu̱u̱ xa̱bu̱ bi̱ náa nañajunʼ. Ga̱jma̱a̱ numuu rígi̱ niʼni rí maʼga̱ náa guʼwá e̱jua̱nʼ (Gén. 39:11-20; Sal. 105:17, 18). Maski ajndu ninindxu̱u̱ mbáa xa̱bu̱ jmbii, nakujmaa rí nigruigú rí niʼni mamínuʼ ki xóo rí magruigú rí májánʼ. Mú gu̱wa̱ʼ i̱jtsu̱ tsiguʼ nda̱wa̱á nixtiʼkhuu mbá nacha̱. José nigájna̱a̱ náa guʼwá e̱jua̱nʼ ga̱jma̱a̱ ni̱jkha̱nú ninindxu̱u̱ ragajmi̱i̱n xa̱bu̱ bi̱ itháan nigiʼdoo numuu náa Egipto (Gén. 41:14, 37-43; Hech. 7:9, 10).

13 Lá niyéxi̱i̱ sia̱nʼ José ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rí nimínuuʼ xáʼ. Lá niniñuʼ rakumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá Dios ndrígóo xáʼ. Na̱nguá. Náa numuu rí niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n xá. Numuu rí nigiʼdoo fe náa Jeobá. Ndiʼyoo rí Jeobá maʼngo̱o̱ maʼnimbánuu xkujndu. Ikha jngó niʼthún a̱ngui̱i̱n: “Xámiñalaʼ, lá ikhúúnʼ ni̱ndxu̱ʼ Dios ráʼ. Maski ajndu ikháanʼ nindala muniuʼ dí raʼkhí. Dios nindoo marigá rí májánʼ, mu xakháñun mbaʼin xa̱bu̱” (Gén. 50:19, 20). Nda̱wa̱á kayuʼ José ndiʼyoo rí tánindxu̱u̱ ndíí rí ikhaa niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n.

14, 15. a) Náa numuu rí naʼniulú mundxa̱ʼwa̱a̱ edxu̱lúʼ rí xú káʼnii David niʼngo̱o̱ nigi̱ʼthu̱u̱n rá. b) Ndiéjunʼ nimbáyúu David mu maʼngo̱o̱ magiʼthu̱u̱n rá.

14 Rey David ma̱ngaa nigumaa mbaʼa dí raʼkhí. Maski ajndu Jeobá nirawíi nákha dxámá mu maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ rey nda̱wa̱á náa Israel, David ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mbá gu̱wa̱ʼ nítsu tsiguʼ mu maʼga̱nú mani̱ndxu̱u̱ rey náa xuajñu (2 Sam. 2:3, 4). Mbiʼi rúʼko̱, ndiyóoʼ markaʼwuminaʼ numuu dí rey Saúl nindoo maxíyáa. * Ikha jngó, nguáná ndiyóoʼ maxtáa náa i̱ʼwáʼ xuajen o náa awúu̱n tsíñu náa ku̱ba̱ʼ mixooʼ. Nda̱wa̱á Saúl nikháñu náa mbá guerra. Maski ajndu xúʼko̱, David ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n mbá juwan tsiguʼ mu mani̱ndxu̱u̱ rey náa xúgíʼ xuajen ndrígóo Israel (2 Sam. 5:4, 5).

15 Náa numuu rí David nindoo magiʼthu̱u̱n asndu xúgíʼ a̱jkiu̱u̱n rá. Ikhaa niriʼña̱a̱ náa Salmo 13, náa rí niraxu̱u̱ a̱jkhu̱ nuthu Jeobá asndu nguánáa gájyúuʼ xkujndu ndrígóo. Niʼthí: “Ikhúúnʼ, naku̱mu̱ʼ ka̱ya̱ʼ numuu rí ikháánʼ natasngájma ngajua rí jmbu; a̱jkiu̱nʼ maʼdxuu náa xúgíʼ rí nitanikríyaʼ. Mani ajmúú náa Jeobá, numuu rí niʼni tsajkurámúúnʼ wéñuʼ” (Sal. 13:5, 6). David nikumu̱u̱ kaʼyoo Jeobá bi̱ nandoo kaʼyulú má xúʼko̱. Nigi̱ʼthu̱u̱n ga̱jma̱a̱ gagi mbiʼi rí Jeobá maʼni gámbóo xúgíʼ xkujndu. Ma̱ngaa nindxa̱ʼwáminaʼ xú káʼnii Jeobá nimbáyúu nákha ginii. David ndiʼyoo májánʼ rí xánindxu̱u̱ ndíí rí ikhaa magiʼthu̱u̱n.

Índo̱ Jeobá na̱ndu̱ʼu̱lú rí gaʼngulú muguaʼthi̱i̱n, ikhaa na̱nguá gíʼthu̱u̱n muʼni mbá rí ikhaa tsíyoo maʼni

16, 17. Xú káʼnii esngájma Jeobá ga̱jma̱a̱ Jesús rí nandún muguaʼthi̱i̱n xá.

16 Índo̱ Jeobá na̱ndu̱ʼu̱lú rí gaʼngulú muguaʼthi̱i̱n, ikhaa na̱nguá gíʼthu̱u̱n muʼni mbá rí ikhaa tsíyoo maʼni. Ikhaa nagíʼ itháan májánʼ xkri̱da dí nandoo magiʼthu̱u̱n (atraxnuu 2 Pedro 3:9). * Mbá xkri̱da, mba̱yu̱ʼ tsiguʼ ikhaa gíʼthu̱u̱n makujmaa rí nindxu̱u̱ nduwaʼ rí niʼthí Satanás náa ixi̱ ri̱ʼi̱ Edén ga̱jma̱a̱ numuu. Jeobá ‹xtáa xawii›, gíʼthu̱u̱n mbiʼi rí maguma kaʼwi̱i̱ mbiʼyuu. Asndu tsíyoo gundxaʼwamíjna̱ xú káʼnii gaguma tsajkurámiinʼ bi̱ “naguáʼti̱i̱n náa ikhaa” (Is. 30:18).

17 Jesús ma̱ngaa nandoo magiʼthu̱u̱n. Índo̱ nixtáa náa tsu̱du̱u̱ Ku̱ba̱ʼ, niwi̱ji̱ jmbu asndu índo̱ nikháñu. Nákha tsiguʼ 33, nixnáxu̱u̱ Jeobá tsigijñaʼ náa mekhuíí. Mú ndiyóoʼ magiʼthu̱u̱n asndu tsiguʼ 1914 mu magíʼdu̱u̱ maʼtáñajunʼ (Hech. 2:33-35; Heb. 10:12, 13). Ga̱jma̱a̱ mbaʼyóoʼ magiʼthu̱u̱n asndu índo̱ gámbóo raʼtáñajunʼ mbá Mil tsiguʼ mu xúgínʼ xa̱bu̱ sia̱nʼ mambíin mbá kayuʼ (1 Cor. 15:25). Mbaʼyóoʼ magiʼthu̱u̱n mba̱yu̱ʼ tsiguʼ, mú nduʼyáá rí xánindxu̱u̱ ndíí.

NDIÉJUNʼ GAMBÁYULÚ MU MAʼNDULÚ MUGUAʼTHI̱I̱N RÁ.

18, 19. Ndiéjunʼ gambáyulú mu maʼndulú muguaʼthi̱i̱n rá.

18 Xúgiáanʼ gíʼmáanʼ maʼndulú muguaʼthi̱i̱n. Ndiéjunʼ gambáyulú muʼni rígi̱ rá. Muʼtháán Dios rí maxnúlúʼ xi̱ʼ ndrígóo. Garmáʼáan a̱jkiu̱lú rí mu musngájma rí nuguaʼti̱i̱n ndayóoʼ muguaʼdáá xi̱ʼ kaʼwu ndrígóo (Efes. 3:16; 6:18; 1 Tes. 5:17-19). Ikha jngó gíʼmáanʼ muʼtákáñii Jeobá mu mambáyulúʼ maʼngulú muguaʼthi̱i̱n.

19 Garmáʼáan a̱jkiu̱lú náa numuu rí Abrahán, José ga̱jma̱a̱ David niʼngu̱u̱n niguaʼti̱i̱n rí Jeobá maʼnimbánuu rí nikudaminaʼ maʼni. Numuu rí niguáʼdáá fe náa Jeobá ga̱jma̱a̱ nikumu̱ún kuyáá ga̱jma̱a̱ numuu xúgíʼ rí niʼni. Túni i̱ndó rí ninigu̱nʼ ikhiin o rí mambáñun ikhiin. Rí mundxaʼwamíjná xú káʼnii ikhiin niguma tsajkurámiinʼ mambáyulúʼ mu maʼngulú muguaʼthi̱i̱n.

20. Ndiéjunʼ gíʼmaa maʼndulú muʼni rá.

20 Maski ajndu muraʼníí mbaʼa gamiéjunʼ, gíʼmaa maʼndulú ‹muguáʼthi̱i̱n›. Mú mbáa nguáná nuraximíjna̱: “Asndu nguánáa, oh Jeobá”. (Isa. 6:11). Mú ga̱jma̱a̱ tsiakii ndrígóo xi̱ʼ kaʼwu, ma̱ndoo muʼthá xóo Jeremías: “Jeobá nindxu̱u̱ bi̱ kaʼyooʼ” ga̱jma̱a̱ “masngajmá rí magúʼthu̱u̱n ikhaa” (Lam. 3:21, 24).

^ párr. 4 Santiago 5:7, 8: “Gaʼngala guguaʼthi̱i̱n a̱ngui̱nʼ, asndu índo̱ gáʼkha̱a̱ Señor. Bi̱ naʼdu xtáa ragíʼthu̱u̱n xndú rí mitsaan rí najma̱a̱ náa ku̱ba̱ʼ, naʼngo̱o̱ nagiʼthu̱u̱n asndu índo̱ naxnúu wapháá ruʼwa ga̱jma̱a̱ ruʼwa rí naxnúu nda̱wa̱á. Mangáanʼ gaʼngala guguaʼthi̱i̱n; guni jmbu má xúʼko̱ a̱jkia̱la, numuu rí inuu ma̱ʼkha̱a̱ Señor”.

^ párr. 6 Miqueas 7:1, 3: “¡Ra̱ʼkhá tháán migínún! Ni̱ndxu̱ʼ xóo bi̱ naguxi̱i̱ xndú rí nijma̱a̱ ruʼphu, ga̱jma̱a̱ magúxi̱i̱ nda̱wa̱á rí niraxi̱i̱ uva, nda̱a̱ nimbá xtáxu̱u̱ uva mu miʼkhu, nimbá higo rí najma̱a̱ ginii rí nagua̱ʼa̱ amiuʼ mi̱khu̱ . Ñawúunʼ najmañún muni dí ra̱májánʼ; príncipe rígá rí e̱nda̱ʼa̱, juez na̱nda̱ʼa̱ rí madaaʼ, ga̱jma̱a̱ bi̱ gíʼdoo numuu naʼthí rí eyoo, ga̱jma̱a̱ xúgínʼ nakhánun”.

^ párr. 11 Hebreos 11:8-12: “Ga̱jma̱a̱ numuu fe Abrahán, índo̱ nitháán, niʼnimbo̱o̱ ga̱jma̱a̱ nigájnuu ni̱jkha̱ náa mbá mbaaʼ rí kaʼyoo magruigú xóo herencia; nigájnuu maski ajndu tseʼyoo náa ejkha̱. Ga̱jma̱a̱ numuu fe nixtáa xóo mbáa xa̱bu̱ na̱ʼkháá náa ku̱ba̱ʼ rí nijuiʼthá makhánúu náa ku̱ba̱ʼ ndrígu̱ún eʼwíínʼ, ga̱jma̱a̱ nixtáa náa guʼwá xtíin ga̱jma̱a̱ Isaac ma̱ngaa Jacob, bi̱ mangiin mudrigú rí nijuiʼthá makhánun. Numuu rí nigi̱ʼthu̱u̱n mbá xuajen rí wíji̱ májánʼ, numuu rí bi̱ nitsiji ga̱jma̱a̱ bi̱ niʼni nindxu̱u̱ Dios. Ga̱jma̱a̱ numuu fe mínaʼ Sara ma̱ngaa nigruigú tsiakii mu magiʼdaa ada̱, maski ajndu ikhaa nikhi̱i̱ má wéñuʼ, numuu rí ikhaa ndiʼyoo rí nindxu̱u̱ jmbii bi̱ nikudaminaʼ. Ikha jngó, ga̱jma̱a̱ numuu mbáa xa̱biya̱, ga̱jma̱a̱ bugi̱ asndu xóo nikháñu, nigiʼdiin e̱ji̱n, mbaʼin xóo a̱ʼgua̱a̱n bi̱ kuwa mekhuíí ga̱jma̱a̱ xóo jui̱ʼi̱ dí rígá náa rawúnʼ lamáa, rí xáʼngulú guraxnuu”.

^ párr. 11 Náa libro ndrígóo Génesis na̱ʼkha̱ mbá gu̱wa̱ʼ nítsu capítulos rí naʼthí ga̱jma̱a̱ numuu Abrahán, ga̱jma̱a̱ náa Escrituras Griegas Cristianas na̱ʼkha̱ mbá ajtsú skíñúʼ gu̱wa̱ʼ nuthu.

^ párr. 14 Jeobá nánguá nindoo gáʼyoo Saúl índo̱ niʼni itháan rí a̱jma̱ tsiguʼ rí naʼtáñajunʼ xóo rey, mú niniñuʼ rí maʼtáñajunʼ má xúʼko̱ asndu índo̱ nikháñu, mbá skíñúʼ gu̱wa̱ʼ imigiñuʼ tsiguʼ nda̱wa̱á (1 Sam. 13:1; Hech. 13:21).

^ párr. 16 2 Pedro 3:9: “Jeobá na̱nguá ejyúuʼ ga̱jma̱a̱ numuu rí naʼthí maʼni, xóo eyáá tikhun xa̱bu̱, mú ikhaa naʼngo̱o̱ a̱jkiu̱u̱n numuu rí nimbáa tsíyoo mandáti̱ga̱a̱; ikhaa nandoo rí xúgínʼ maguanu mata̱nga̱a̱ a̱jkiu̱ún”.