Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Onde wɛ mbetawɔka nkonga la solo dia lotutsha tshɛ?

Onde wɛ mbetawɔka nkonga la solo dia lotutsha tshɛ?

“Nyu lawɔ nyoyale la solo dia lotutsha.”​—JAK. 5:8.

ESAMBO: 78, 139

1, 2. a) Kakɔna kakoka tokonya dia mimbola ɔnɛ: “Polo l’etena kakɔna?” b) Lande na kakoka bɛnyɛlɔ di’ekambi wa kɔlamelo wa lo nshi yakete tokeketsha ɛlɔ kɛnɛ?

“POLO l’etena kakɔna?” Ɔsɔ aki dimbola diakambola Isaya la Habakuka, amvutshi waki la kɔlamelo. (Isa. 6:11; Hab. 1:2) Etena kakafunde nkumekanga Davidɛ Osambo 13, nde akoke dimbola diakɔ diaamɛ mbala nyɛi. (Os. 13:1, 2) Ndo etena kaki Yeso Kristo la ntondo k’anto waki komonga la mbetawɔ, nde akambola ɔnɛ: “Polo ndo l’etena kakɔna?” (Mat. 17:17) Sho la wɔ koka ndjaoka dimbola diakɔ diaamɛ ɛlɔ kɛnɛ.

2 Kakɔna kakoka tokonya dia mimbola ɔnɛ: “Polo l’etena kakɔna?” Mbeyaka monga l’ɔtɛ wambotokomɛ dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ. L’ɔtɛ weso la hemɔ kana wototatshunde osombe. Mbeyaka monga l’ɔtɛ weso l’ɔkɔmwɛlɔ nɛ dia tekɔ lo nsɛna lo “tena dia paa dia wolo mbikikɛ.” (2 Tim. 3:1) Kana mbeyaka monga l’ɔtɛ wa kɛwɔ ya kɔlɔ y’anto wotodingi mbambotokonya dia nɛmba ndo nkɔmɔ. Oyadi l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ akɔna tshɛ, ekɔ ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ Jehowa komanya ekambi ande wa kɔlamelo wakoke dimbola sɔ lo nshi yakete.

3. Kakɔna kakoka tokimanyiya etena keso l’okakatanu?

3 Kakɔna kakoka tokimanyiya etena keso la dikambo dimɔtshi dia wolo mbikikɛ? Jakɔba ɔnango Yeso akasambiyama dia totɛ ɔnɛ: “Ɔnkɔnɛ analengo, nyoyale la solo dia lotutsha polo lo woongelo wa Nkumadiɔndjɔ.” (Jak. 5:7) Ɔnkɔnɛ, sho tshɛ pombaka monga la solo dia lotutsha. Ko solo dia lotutsha kɛdikɛdi na ndo ngande wakokaso nkɛnɛmɔla dionga dia dimɛna sɔ?

SOLO DIA LOTUTSHA KƐDIKƐDI NA?

4, 5. a) Solo dia lotutsha kɛdikɛdi na, ndo ngande wakokaso monga la diɔ? b) Ngande wakalembetshiya Jakɔba solo dia lotutsha? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

4 Bible mbutaka dia nyuma k’ekila ka Nzambi mbakimanyiya onto dia monga la solo dia lotutsha. Aha l’ekimanyielo ka Nzambi, ekɔ tshondo y’okakatanu di’anto wele keema kokele monga la solo dia lotutsha la ntondo k’ekakatanu wa wolo. Solo dia lotutsha ekɔ woshasha w’oma le Nzambi, ndo sho mɛnyaka ngandji kokaso Jehowa ndo anto akina etena kongaso la diɔ. Naka sho bu la solo dia lotutsha, kete ngandji kokaso anto akina kayɔla. (1 Kɔr. 13:4; Ngal. 5:22) Solo dia lotutsha kɛdikɛdi na? Kɛdikɛdi mbikikɛ ekakatanu wa wolo lo ntetemala monga l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ. (Kɔl. 1:11; Jak. 1:3, 4) Solo dia lotutsha tokimanyiyaka nto dia monga la kɔlamelo le Jehowa, oyadi ekakatanu akɔna wele la so. Diɔ tokimanyiyaka dia mbewɔ nsɔmbɔya etena katosoyawɔ. Bible mbutaka dia sho pombaka mbetawɔ la lolango tshɛ dia nkonga. Ɔsɔ ekɔ wetshelo ɔmɔtshi w’ohomba wakondjaso oma lo Jakɔba 5:7, 8. (Adia.)

5 Lande na kahombaso mbetawɔ nkonga dia Jehowa nsala akambo? Ombeki Jakɔba akɛdika dikambo diaso la di’okambi w’ekambɔ. Kaanga mbakamba okambi w’ekambɔ olimu w’efula dia monɛ diangɔ diande, nde hakoke nsala dia mvula ndɔ kana nsala dia diangɔ diande mbola esadi esadi. Nde pombaka nkonga la solo dia lotutsha tshɛ “elowa w’amɛna oma la nkɛtɛ.” Woho akɔ waamɛ mbele, ekɔ akambo efula wahatakoke nsala etena kakongaso di’alaka wa Jehowa kotshama. (Makɔ 13:32, 33; Ets. 1:7) L’ɛnyɛlɔ k’okambi w’ekambɔ, sho pombaka nkonga la solo dia lotutsha tshɛ.

6. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ k’omvutshi Mika?

6 Omvutshi Mika akakikɛ ekakatanu wa wolo oko wasalaso ɛlɔ kɛnɛ. Nde akasɛnaka l’etena kakolɛka nkumekanga Ahaza. Ahaza aki nkumekanga ka kɔlɔ efula. Etombelo waki la dui sɔ ko, akambo wa kɔlɔ wakayonga efula lo wodja. Akambo waki kɔlɔ efula nɛ dia Bible mbutaka ɔnɛ anto wakayonga “tomanyi lo nsala kɛnɛ kele kɔlɔ.” (Adia Mika 7:1-3.) Mika akeyaka dia nde kokoka ntshikitanya dikambo sɔ. Ko kakɔna kakandasale? Nde totɛka ɔnɛ: “Le mi, dimi layotetemala menda Jehowa. Dimi layɛnya dia lekɔ lo nkonga Nzambi ka panda kami. Nzambi kami ayomboka.” (Mika 7:7) L’ɛnyɛlɔ ka Mika, sho pombaka mɛnya “dia [t]ekɔ lo nkonga.”

7. Lande na kahombaso nsala akambo efula lo dihole dia kongaka tsho dia Jehowa nkotsha alaka ande?

7 Naka tekɔ la mbetawɔ oko Mika, kete tayetawɔ nkonga Jehowa. Dikambo diaso bu oko nɛ di’ose lokanu lakonga lo lokanu lushi layowodiaka. Nde tshutshuyamaka dia nkonga ndo nde hakonge lushi lakɔ l’asolo walomɔlomɔ. Dikambo sɔ ntshikitana efula la diaso! Sho nangaka nkonga Jehowa l’ɔtɛ weyaso dia nde ayokotsha daka diande dia tosha lɔsɛnɔ la pondjo paka l’etena kahombama! Ɔnkɔnɛ, sho pombaka “mbikikɛ tshɛ lo tshɛ la solo dia lotutsha ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.” (Kɔl. 1:11, 12) Etena kakongaso, sho pombaka mbewɔ dia ndjakiyanya ɔnɛ Jehowa hasale akambo esadi esadi. Naka sho nsala ngasɔ, kete nde hɔngɛnangɛna.​—Kɔl. 3:12.

BƐNYƐLƆ DI’ANTO WA KƆLAMELO WAKI LA SOLO DIA LOTUTSHA

8. Wetshelo akɔna wakondjaso oma le apami ndo wamato wa kɔlamelo wakasɛnaka lo nshi yakete?

8 Kakɔna kayotokimanyiya dia ndeka mbetawɔ nkonga? Tokane yimba lo dikambo di’apami la wamato wa kɔlamelo wakasɛnaka lo nshi yakete ndo wakakongɛka la solo dia lotutsha tshɛ dia Jehowa nkotsha alaka ande. (Rɔmɔ 15:4) Etena kakanyiyaso lo dikambo dia bɛnyɛlɔ diawɔ, ekɔ dimɛna sho mbohɔ edja ka ngande kakawahombe nkonga, lande na kakawetawɔ nkonga ndo ngande wakaatshɔkɔla Jehowa l’ɔtɛ wakiwɔ la solo dia lotutsha.

Abrahama akahombe nkonga ɛnɔnyi efula dia ekana ande Esao ndo Jakɔbɔ mbotɔ (Enda odingɔ 9, 10)

9, 10. Edja ka ngande kakakongɛɛ Abrahama la Sara le Jehowa?

9 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Abrahama la Sara. Lam’ele vɔ waki la “mbetawɔ ndo la solo dia lotutsha,” vɔ wakakite “alaka.” Bible totɛka ɔnɛ “l’ɔkɔngɔ wa Abrahama mɛnya solo dia lotutsha,” Jehowa akawolake dia nde ayowɔtshɔkɔla ndo ayowetɛ she wodja wa woke. (Hɛb. 6:12, 15) Lande na kakahombe Abrahama monga la solo dia lotutsha? Nɛ dia akahombe mbɔsa etena dia daka sɔ kotshama. Lo Nisana 14 ɔnɔnyi wa 1943 la ntondo ka Kristo, Abrahama la Sara ndo anto tshɛ waki lo luudu lawɔ wakatehɔ ɔkɛdi wa Efarata ndo wakɔtɔ lo Nkɛtɛ ya daka. Koko oma laasɔ, Abrahama akahombe nkonga ɛnɔnyi 25 dia ɔnande Isaka mbotɔ ndo ɛnɔnyi ekina 60 dia ekana ande Esao la Jakɔbɔ mbotɔ.​—Hɛb. 11:9.

10 Nkɛtɛ ya daka ngana yakakite Abrahama? Bible mbutaka dia Jehowa “kombosha ndooko sango lanɛ, kaanga yɛtshi ya nkɛtɛ ya nde nkitsha dikaka diande, koko nde akalake dia mbosha nkɛtɛ yakɔ nde la tokanula tande, kaanga mbakinde atote ndooko ɔna.” (Ets. 7:5) Dui sɔ kosalema polo ɛnɔnyi 430 l’ɔkɔngɔ wa Abrahama ntehɔ ɔkɛdi w’Efarata dia tokanula tande monga wodja wakahombe nsɛna lo nkɛtɛ yakɔ.​—Eto. 12:40-42; Ngal. 3:17.

11. Lande na kaketawɔ Abrahama nkonga, ndo ɛtshɔkɔ akɔna wayondokondja l’ɔtɛ wakinde la solo dia lotutsha?

11 Abrahama aketawɔ nkonga nɛ dia nde aki l’eshikikelo dia Jehowa ayokotsha alaka ande. Nde aki la mbetawɔ le Jehowa. (Adia Hɛbɛru 11:8-12.) Abrahama aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nkonga kaanga mbakinde kɔmɛna ekotshamelo k’alaka tshɛ waki Nzambi ntondo ka nde mvɔ. Ko ohokanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wayonga l’Abrahama lam’ayondolɔ lo paradiso ka la nkɛtɛ! Nde ayamba efula etena kayondadia akambo wendana la ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ lande ndo la nkumbo kande lo avɛsa efula wa lo Bible. * Ohokanyiya nto ɔngɛnɔngɛnɔ wayonga la nde lo mbeya ɔkɛndɛ ande w’ohomba l’okotshamelo wa sangwelo dia Jehowa diendana la Mɛsiya wakalakema! Sho koka monga l’eshikikelo dia nde ayeya ɔnɛ dia nkondja ɛtshɔkɔ ɛsɔ, aki ohomba nkonga.

12, 13. Lande na kakahombe Yɔsɛfu monga la solo dia lotutsha, ndo naa ekanelo k’ɔlɔlɔ kaki la nde?

12 Yɔsɛfu kanula y’Abrahama nde la wɔ aketawɔ monga la solo dia lotutsha. Wakosalɛ akambo amɔtshi wa kɔlɔ efula. Ntondotondo, anango wakosondja oko mfumbe etena kakinde l’ɛnɔnyi suke la 17. Oma laasɔ, wakomamatanyɛ ɔnɛ nde akalange mbeyana la wadi aki owandji ande la wolo ndo l’ekomelo wakawodje lo lokanu. (Eta. 39:11-20; Os. 105:17, 18) Kaanga mbaki Yɔsɛfu okambi wa kɔlamelo wa Nzambi, akɛnama dia nde akalongola dilanya lo dihole dia tshɔkwama. Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi 13, akambo tshɛ wakatshikitana. Wakatondja Yɔsɛfu oma lo lokanu ndo nde akayala onto la hende lakaleke wolo lakolɛ l’Edjibito.​—Eta. 41:14, 37-43; Ets. 7:9, 10.

13 Onde akambo wa kɔlɔ asɔ wakalɛndja Yɔsɛfu? Onde nde akayaoke dia Jehowa akokalɛ? Ndooko. Yɔsɛfu akakonge la solo dia lotutsha tshɛ. Kakɔna kakokimanyiya? Mbetawɔ kande le Jehowa. Nde akashihodiaka dia Jehowa akeyaka akambo akɔ. Sho mɛnaka dui sɔ lo kɛnɛ kakandatɛ anango ate: “Tanyokake wɔma. Onde dimi Nzambi kemi? Kaanga mbakinyu la kanyi ya salɛmi kɔlɔ, Nzambi akakongɛ dia nkadimola dui sɔ lo ɔlɔlɔ dia nshimbɛ nsɛnɔ y’anto efula, oko wasalande ɛlɔ.” (Eta. 50:19, 20) Yɔsɛfu akeyaka ɔnɛ dia nkondja ɛtshɔkɔ oma le Jehowa, aki ohomba nkonga.

14, 15. a) Lande na kele solo dia lotutsha dia Davidɛ tambiyaka? b) Kakɔna kakakimanyiya Davidɛ dia nkonga la solo dia lotutsha tshɛ?

14 Nkumekanga Davidɛ nde la wɔ akadiɛnɛ l’akambo efula wa kɔlɔ. Jehowa akakite Davidɛ esɔ dia monga nkumekanga k’Isariyɛlɛ etena kakinde dikɛnda. Koko Davidɛ akahombe nkonga ɛnɔnyi 15 dia nde ndjonga nkumekanga kaanga lo dioho diande hita. (2 Sa. 2:3, 4) L’etena kɛsɔ, Davidɛ akahombe ndawɔ ndo ndjashɛ oma le nkumekanga Saolo lakayangaka dia mbodiaka. * Etombelo waki la dui sɔ ele Davidɛ komonga la luudu lande hita. Nde akahombaka ntshikala lo wodja okina kana lo weoko w’ave l’oswe. L’ekomelo, Saolo akadiakema lo ta. Koko Davidɛ akahombe nkonga ɛnɔnyi ekina oko esambele dia ndjonga nkumekanga lo wodja w’Isariyɛlɛ w’otondo.​—2 Sa. 5:4, 5.

15 Lande na kaketawɔ Davidɛ dia nkonga la solo dia lotutsha tshɛ? Nde toshaka okadimwelo l’osambo akɔ waamɛ wakandambola mbala nyɛi ate: “Polo l’etena kakɔna?” Nde mbutaka ate: “Lo wedi ami, dimi ndjaɛkɛka lo ngandji kayɛ ka kɔlamelo; otema ami wayɔngɛnangɛnaka etsha ayɛ wa panda. Dimi layembɛ Jehowa, nɛ dia nde ambomfuta efula.” (Os. 13:5, 6) Davidɛ akeyaka dia Jehowa akolangaka ndo ayongaka la kɔlamelo le nde. Nde akakane yimba lo dikambo dia tena diakokimanyiya Jehowa lo nshi yakete ndo nde akakongɛka etena kakahombe Jehowa komiya ehemba ande. Davidɛ akeyaka ɔnɛ dia nkondja ɛtshɔkɔ oma le Jehowa, aki ohomba nkonga.

Jehowa hatɔlɔmbɛ dia sho nsala dui dimɔtshi diahandetawɔ ndamɛ nsala

16, 17. Ngande wakatotshikɛ Jehowa Nzambi nde la Yeso Kristo ɛnyɛlɔ koleki dimɛna ka mbetawɔ nkonga?

16 Jehowa hatɔlɔmbɛ dia sho nsala dui dimɔtshi diahandetawɔ ndamɛ nsala. Nde akatotshikɛ ɛnyɛlɔ koleki dimɛna ka mbetawɔ nkonga. (Adia 2 Petero 3:9.) Ɛnyɛlɔ ambeta ɛnɔnyi nunu lo ekambɔ k’Ɛdɛna, Satana akate dia Jehowa ekɔ kanga kɔlɔ. Jehowa ekɔ “lo nkonga la solo dia lotutsha” etena kayokidiama lokombo lande tshɛ lo tshɛ. Etombelo wayonga la dui sɔ ele wanɛ “wakongɛ la asolo walomɔlomɔ” wayokondja ɛtshɔkɔ wa diambo.​—Isa. 30:18; nɔtɛ.

17 Yeso nde la wɔ aketawɔ nkonga. Etena kakinde la nkɛtɛ, nde akatshikala la kɔlamelo polo lo nyɔi kande. L’ɔnɔnyi 33, nde akatokimɔ nɛmɔ di’olambo ande le Jehowa l’olongo. Koko Yeso akahombe nkonga polo lo 1914 dia ntatɛ mbolɛ oko Nkumekanga. (Ets. 2:33-35; Hɛb. 10:12, 13) Kaanga mbediɔ ngasɔ, Yeso ayotetemala nkonga polo l’ekomelo k’Ɛlɔmbwɛlɔ kande k’ɛnɔnyi kinunu di’atunyi ande tshɛ ndanyema. (1 Kɔr. 15:25) Ɔsɔ ekɔ etena k’otale ka nkonga. Koko dia nkondja ɛtshɔkɔ, ayonga ohomba nkonga.

KAKƆNA KAYOTOKIMANYIYA?

18, 19. Kakɔna kayotokimanyiya dia mbetawɔ nkonga la solo dia lotutsha tshɛ?

18 Mbokɛmaka hwe dia Jehowa nangaka dia sho monga la solo dia lotutsha ndo mbetawɔ nkonga. Kakɔna kayotokimanyiya dia nsala dui sɔ? Sho pombaka nɔmbaka dia nkondja nyuma k’ekila ka Nzambi. Tohɔ dia nyuma k’ekila ka Nzambi mbakimanyiya onto dia monga la solo dia lotutsha. (Ɛf. 3:16; 6:18; 1 Tɛs. 5:17-19) Ɔnkɔnɛ, nsɛngasɛnga Jehowa dia kokimanyiya dia mbikikɛ la solo dia lotutsha tshɛ!

19 Tohɔ nto kɛnɛ kakakimanyiya Abrahama, Yɔsɛfu ndo Davidɛ dia nkonga la solo dia lotutsha tshɛ okotshamelo w’alaka wa Jehowa. Aki mbetawɔ kawɔ ndo woho wakawayaɛkɛ le Jehowa. Vɔ kokanyiyaka tsho lo dikambo diawɔ vɔamɛ ndo kɛnɛ kakawalangaka. Etena kakanyiyaso woho wakayotshikitana akambo awɔ, sho la wɔ koka keketshama dia mɛnya dia tekɔ lo nkonga.

20. Kakɔna kahombaso ndjashikikɛ dia nsala?

20 Kaanga mbakokaso ndɔshana l’ehemba, tamboyashikikɛ dia mɛnya “dia [t]ekɔ lo nkonga.” Lo tena dimɔtshi sho koka ndjambola ɔnɛ: “Jehowa le, polo l’etena kakɔna?” (Isa. 6:11) Koko l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila ka Nzambi, sho koka mbokoya omvutshi Jɛrɛmiya ndo mbuta ɔnɛ: “Jehowa ekɔ etenyi kami k’okitɔ” ndo ɔnɛ “diakɔ diele dimi layɛnyaka dia lekɔ lo kongɛɛ le nde.”​—Del. 3:21, 24.

^ od. 11 Totshapita oko 15 ta dibuku dia Etatelo tɛkɛtaka dikambo dia lɔsɛnɔ l’Abrahama. Ndo nto, afundji w’Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ wakatɛkɛta dikambo di’Abrahama mbala ndekana 70.

^ od. 14 Jehowa akatone Saolo l’ɔkɔngɔ wa nde mbolɛ ɛnɔnyi ehende. Koko, Saolo akatetemala mbolɛ ɛnɔnyi ndekana 38 polo lo nyɔi kande.​—1 Sa. 13:1; Ets. 13:21.