Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulilibambilide Kulindila Cakukkazika Moyo?

Sena Mulilibambilide Kulindila Cakukkazika Moyo?

“Andinywe mbubonya amukkazike myoyo.”—JAK. 5:8.

NYIMBO: 78, 139

1, 2. (a) Ino ncinzi cikonzya kutupa kubuzya kuti: “Kwaciindi cilamfwu buti”? (b) Nkaambo nzi ncotukonzya kukulwaizyigwa azikozyanyo zyabantu basyomeka ibakali kupona kaindi?

“KWACIINDI cilamfwu buti?” Ooyu ngomubuzyo ngobakabuzya basinsimi basyomeka bobilo, Isaya alimwi a Habakuku. (Is. 6:11; Hab. 1:2) Ciindi naakali kulemba Intembauzyo 13, Mwami Davida awalo wakabuzya ziindi zyone kuti: “Kwaciindi cilamfwu buti?” (Int. 13:1, 2) Naba Mwami wesu Jesu Kristo wakaubuzya mubuzyo ooyu kubantu ibakajisi muuya wakutasyomeka mumazuba ngaakali kupona. (Mt. 17:17) Aboobo tatweelede kugambwa ikuti twajana kuti andiswe tulaubuzya mubuzyo nguwenya ooyu.

2 Ino ncinzi cikonzya kutupa kubuzya kuti: “Kwaciindi cilamfwu buti”? Ambweni twali kuliyumya akaambo kakucitilwa cakutalulama. Naa ambweni tuli mukuliyumya akaambo kabucembele alimwi akuciswa naa buyumuyumu bwakupona ‘muziindi eezyi zikatazya ncobeni.’ (2Tim. 3:1) Naa ambweni micito yabaabo ibatuzingulukide ilatutyompya kapati. Kufwumbwa naa ncinzi cipa boobo, cilakulwaizya kuzyiba kuti babelesi ba Jehova basyomeka bakaindi bakali kuubuzya mubuzyo nguwenya ooyu walo uukonzya kuboola amumizeezo yesu, pele tiibakanyemenwa pe akaambo kakuubuzya!

3. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya ciindi notuli mubukkale bukatazya?

3 Pele ino ncinzi cikonzya kutugwasya ciindi notuli mubukkale bukatazya buli boobu? Sikwiiya Jakobo, mwanookwabo Jesu, wakasololelwa kutwaambila kuti: “Aboobo bakwesu, amukkazike myoyo mane kusikila kukubako kwa Mwami.” (Jak. 5:7) Inzya, toonse tuyandika kukkazika moyo. Pele ino ncinzi cijatikizyidwe mukuba abube oobu bwabunaleza?

INO KUKKAZIKA MOYO CAAMBA NZI?

4, 5. (a) Ino ncinzi cijatikizyidwe mukukkazika moyo? (b) Mbuti sikwiiya Jakobo mbwaakakozyanisya cibeela cimwi cakukkazika moyo? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

4 Kweelana ambolyaamba Bbaibbele, kukkazika moyo kulaboola akaambo kamuuya uusalala; aboobo ikuti bantu batalondokede tiibagwasyigwa a Leza, tabakonzyi kuba abube oobu bwakukkazika moyo kusikila waawo aayandika. Kukkazika moyo ncipego kuzwa kuli Leza, alimwi kuba abube oobu nenzila iiyandika kapati mbotukonzya kutondezya kuti tulamuyanda Leza. Alimwi kukkazika moyo ncitondezyo cakuti tulabayanda bamwi. Kutakkazika moyo kunyonganya luyando luliko akati kesu abantu bamwi; pele kukkazika moyo kuyumya luyando. (1Kor. 13:4; Gal. 5:22) Kukkazika moyo kulabikkilizya abube bwa Bunakristo bumbi ibuyandika kapati. Mucikozyanyo, buliswaangene kapati akuliyumya, ibube ibutupa kuti tuliyumye mubukkale bukatazya pele kumwi katuzumanana kuzilanga munzila yeelede zintu. (Kol. 1:11; Jak. 1:3, 4) Kukkazika moyo alimwi kulabikkilizya akutapilusya cibi ciindi bamwi nobatulubizyila pele kutupa kuzumanana kuzyandamana alimwi akutazungaana kufwumbwa naa twacitikilwa zintu zili buti. Kuyungizya waawo, Bbaibbele litukulwaizya kuba bantu balibambilide kukkazika moyo. Cibeela eeci cakukkazika moyo cilaambidwe kulugwalo lwa Jakobo 5:7, 8. (Amubale.)

5 Ino nkaambo nzi ncotweelede kuba bantu balibambilide kulindila Jehova kuti abweze ntaamu? Jakobo wakakozyanisya bukkale bwesu kubukkale bwamulimi. Nokuba kuti mulimi inga wabeleka canguzu kusyanga zisyango zyakwe, takonzyi kweendelezya mboyeelede kuwa mvwula naa kukomezya zisyango. Takonzyi kupa kuti ciindi cifwambaane kusika. Ulizyi kuti weelede kwiilindila cakukkazika moyo “micelo miyandisi yaanyika.” Ncimwi buyo, kuli zintu zinji nzyotutakonzyi kweendelezya ciindi notulindila kuzuzikizyigwa kwazisyomezyo zya Jehova. (Mk. 13:32, 33; Mil. 1:7) Mbubwenya mbuli mulimi, tweelede kulindila cakukkazika moyo.

6. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo camusinsimi Mika?

6 Bukkale mbotubona mazuba aano bulikozyenye aboobo ibwakaliko mumazuba aamusinsimi Mika. Wakali kupona muciindi cabulelo bwa Mwami mubi Ahazi, ciindi nokwakali misyobo yoonse yabubi. Mane buya bantu bakasika aciimo cakwaambwa kuti ‘bakalicibwene kucita bubi.’ (Amubale Mika 7:1-3.) Mika wakalizyi kuti lwakwe kumugama tanaakali kukonzya kubucinca bukkale oobu. Aboobo, ino ncinzi ncaakeelede kucita? Mboobu mbwatwaambila: “Mebo ndinoolangila Jehova. Cakukkazika moyo ndinoolindila Leza walufwutuko lwangu. Leza wangu uyoondimvwa.” (Mik. 7:7) Mbubwenya mbuli Mika, andiswe tweelede ‘kulindila.’

7. Nkaambo nzi ncotuteelede kugolela buyo akulindila kuti Jehova azuzikizye zisyomezyo zyakwe?

7 Ikuti katujisi lusyomo mbuli lwa Mika, tunoolibambilide kulindila Jehova kutegwa abweze ntaamu. Bukkale bwesu tabuli mbuli bwamwaange uuli muntolongo walo uulindila buzuba bwakwe bwakujaigwa. Kufwumbwa naa ulayanda naa tayandi, weelede kulindila alimwi talangili caluyandisisyo kuli ceeco ciyoocitika kumbele. Eelo kaka zintu ziliindene azyeezyo swebo nzyotulangila! Tulilibambilide kulindila Jehova kuti abweze ntaamu akaambo kakuti tulizyi kuti uyakucizuzikizya cisyomezyo cakwe cakutupa buumi butamani aciindi ceelede! Aboobo ‘tulaliyumya cakumaninina kumwi katukkazikide moyo alimwi akukondwa.’ (Kol. 1:11, 12) Ikuti twacita ciimpene aceeci nkokuti ikulindila kumwi katutongooka kuti Jehova wamuka kubweza ntaamu inga kwamunyemya Leza wesu.—Kol. 3:12.

BANTU BASYOMEKA IBAKAKKAZIKA MOYO

8. Ino ncinzi ncotweelede kuyeeya ciindi notuzumanana kuzinzibala kuyeeya zikozyanyo zyabamaalumi abamakaintu bakaindi?

8 Tunoolibambilide kapati kulindila ikuti naa katubayeeya bamaalumi abamakaintu ibakaindi aabo ibakalindila cakukkazika moyo kuti Jehova azuzikizye zisyomezyo zyakwe. (Rom. 15:4) Notuzumanana kuzinzibala kuyeeya zikozyanyo eezyo, cilatugwasya kuyeeya bulamfwu bwaciindi ncobakeelede kulindila, ikaambo ncobakalibambilide kulindila alimwi azilongezyo izyakaboola akaambo kakulindila kwabo.

Abrahamu wakeelede kulindila kwamyaka minji bazyukulu bakwe ba Esau alimwi a Jakobo kabatanazyalwa (Amubone muncali 9 a 10)

9, 10. Ino Abrahamu a Sara bakeelede kulindila Jehova kwaciindi cilamfwu buti?

9 Atulange-lange cikozyanyo ca Abrahamu a Sara. Bali akati ‘kabaabo kwiinda mulusyomo akukkazika moyo ibayookona zyakasyomezyegwa.’ Magwalo atwaambila kuti “Abrahamu naakatondezya kukkazika moyo,” wakatambula cisyomezyo cakuti Jehova wakali kuyoomulongezya akumuvwuzizya lunyungu lwakwe. (Heb. 6:12, 15) Ino nkaambo nzi Abrahamu ncaakeelede kukkazika moyo? Bwiinguzi mbwakuti, kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo kwakali kuyootola ciindi cilamfwu. Cizuminano Jehova ncaakapangana a Abrahamu cakatalika kubeleka mu Nisani 14, 1943 B.C.E. Eeco cakali ciindi walo a Sara antoomwe abamukwasyi wabo nobakazabuka Mulonga wa Firate akunjila Munyika Yakasyomezyegwa. Abrahamu wakeelede kulindila kwamyaka iili 25 kutegwa azyalwe Izaka imwanaakwe mu 1918 B.C.E., kuyungizya waawo wakeelede kulindila alimwi myaka iimbi iili 60 kabatanazyalwa bazyukulu bakwe ba Esau a Jakobo balo ibakazyalwa mu 1858 B.C.E.—Heb. 11:9.

10 Ino Abrahamu wakakona nyika mpati buti? Twaambilwa kuti: “Pele kunyina [Jehova] naakamupa [Abrahamu] lukono luli loonse mucisi eeci, nokaba kanyika kasyoonto buyo; pele wakasyomezya kumupa nyika eeyi kaluli lukono lwakwe abaluzubo lwakwe, nokuba kuti aciindi eeco tanaakajisi mwana.” (Mil. 7:5) Nokwakainda myaka iili 430, kuzwa ciindi Abrahamu naakazabuka Mulonga wa Firate, ndendilyo balunyungu lwakwe nobakaba cisi icakali kuyookona nyika.—Kul. 12:40-42; Gal. 3:17.

11. Ino nkaambo nzi Abrahamu ncaakalibambilide kulindila kuti Jehova abweze ntaamu, alimwi nzilongezyo nzi nzyayoojana akaambo kakukkazika moyo kwakwe?

11 Abrahamu wakalilibambilide kulindila, akaambo kakuti kukkazika moyo kwakwe kwakayeeme alusyomo ndwaakajisi muli Jehova. (Amubale Bahebrayo 11:8-12.) Abrahamu wakalindila cakukkazika moyo kumwi kakkomene nokuba kuti tanaakakubona cakumaninina kuzuzikizyigwa kwacisyomezyo mumazuba ngaakali kupona. Pele amweezyeezye buyo mbwayookkomana Abrahamu aakubusyigwa munyika yaparadaiso. Uyoogambwa kubona kuti cibeela cipati camu Bbaibbele cakabelesyegwa kulemba makani aakwe alimwi amakani aajatikizya lunyungu lwakwe. * Amweezyeezye buyo mbwayookkomana ikuzyiba kuti wakajisi lubazu lupati mukuzuzikizyigwa kwamakanze aa Jehova kujatikizya lunyungu lwakasyomezyegwa! Cakutadooneka, uyakukkomana kuzyiba kuti ikulindila kwakwe tiikwakali kwabuyo pe.

12, 13. Nkaambo nzi Josefa ncaakali kuyandika kukkazika moyo, alimwi mbube buli buti bubotu mbwaakajisi?

12 Muzyukululwa wa Abrahamu, Josefa awalo wakatondezya kuti wakalilibambilide kukkazika moyo. Josefa wakacitikilwa zintu zibyaabi zitaluleme. Cakusaanguna, banabokwabo bakamusambala mubuzike naakali aamyaka iisika ku 17. Kuzwa waawo, wakatamikizyigwa kuti wakali kuyanda kujata mukaintu wasimalelaakwe aboobo wakaangwa muntolongo alimwi bakamunjizya munsimbi. (Matl. 39:11-20; Int. 105:17, 18) Kulibonya kuti milimo yakwe yabululami yakamupa kusubulwa muciindi cakulongezyegwa. Pele nokwakainda myaka iili 13, zintu zyoonse zyakacinca cakufwambaana. Wakaangununwa muntolongo akusumpulwa kwiinda mukupegwa cuuno cabili mucisi ca Egepita.—Matl. 41:14, 37-43; Mil. 7:9, 10.

13 Sena kucitilwa cakutalulama ooku kwakamunyemya Josefa? Sena kwakamupa kuti acileke kuba alusyomo muli Leza wakwe, Jehova? Peepe. Ino ncinzi cakamugwasya Josefa kulindila cakukkazika moyo? Ndusyomo ndwaakajisi muli Jehova. Wakalibona janza lya Jehova mumakani aakwe woonse. Amubone mbwaakaasinizya makani aaya kweelana amajwi ngaakaambila banabokwabo aakuti: “Mutayoowi pe. Sena mebo ndili mubusena bwa Leza? Nokuba kuti mwakakanzide kundicitila cibi, Leza wakayanda kuti cibe cintu cibotu alimwi akufwutula maumi aabantu banji, mbubonya mbwacita asunu.” (Matl. 50:19, 20) Cakutadooneka, Josefa wakabona kuti kulindila kwakwe tiikwakali kwabuyo pe.

14, 15. (a) Ncintu nzi cigambya kujatikizya kukkazika moyo kwa Davida? (b) Ino ncinzi cakamugwasya Davida kulindila cakukkazika moyo?

14 Mwami Davida awalo wakacitilwa cakutalulama munzila zinji. Nokuba kuti wakananikwa a Jehova kuti akabe mwami wa Israyeli kacili muniini, Davida wakeelede kulindila kwamyaka iili 15 katanapegwa cuuno cabwami cakweendelezya bantu bamusyobo wakwe. (2Sam. 2:3, 4) Mukati kaciindi eeci, Mwami Saulo walo iwakalekede kusyomeka, wakali kuyandaula nzila zyakuti ajaye Davida. * Akaambo kaceeci, Davida wakapona buumi bwakwiingaila, zimwi ziindi mucisi cabantu, mpoonya zimwi ziindi wakali kuyubaila mumampangala aamabwe munkanda. Noliba leelyo Saulo naakajaigwa munkondo, Davida wakacili kuyandika kulindila kwamyaka aimbi iili ciloba katanapegwa bwami bwakulela cisi coonse ca Israyeli.—2Sam. 5:4, 5.

15 Nkaambo nzi Davida ncaakalibambilide kulindila cakukkazika moyo? Ulatupa bwiinguzi mulugwalo lwa Intembauzyo njiyona eeyo mwalo mwaakabuzya ziindi zyone kuti: “Kwaciindi cilamfwu buti?” Mboobu mbwaamba: “Pele mebo, ndisyoma muluyando lwako lutamani; moyo wangu ulakkomana amilimo yako yalufwutuko. Ndilaimbila Jehova, nkaambo wandileleka kapati.” (Int. 13:5, 6) Davida wakali kulusyoma luyando lwa Jehova lutamani. Wakali kulangila calukkomano kuciindi ncaakali kuyoofwutulwa, alimwi wakali kuyeeya kujatikizya Jehova mbwaakamweendelezya kabotu muziindi zyamusyule. Masimpe, Davida wakali kulimvwa kuti kulindila kwakwe takukabi kwabuyo pe.

Kujatikizya kukkazika moyo, Jehova talangili kuti tucite cintu walo ncatalibambilide kucita

16, 17. Ino mbuti Jehova Leza alimwi a Jesu Kristo mbobatondezya zikozyanyo zibotu kujatikizya kulindila cakukkazika moyo?

16 Kujatikizya kukkazika moyo, Jehova talangili kuti tucite cintu walo ncatalibambilide kucita. Ulatondezya cikozyanyo cibotu kwiinda cakukkazika moyo. (Amubale 2 Petro 3:9.) Jehova wali kulindila cakukkazika moyo kwamyaka minji kapati kutegwa makani aakulisalila cibotu acibi alo aakatalisyigwa mumuunda wa Edeni akabambwe cakumaninina mukuyakwaciindi. Ulalindila “kakkazikide moyo” alimwi ‘akulangila’ ciindi zina lyakwe noliyoosalazyigwa cakumaninina. Eeci ciyooleta zilongezyo zinji kuli baabo “bamulindila caluyandisisyo.”—Is. 30:18; bupanduluzi buyungizyidwe.

17 Mbubwenya buyo, awalo Jesu wali kulindila cakukkazika moyo. Nokuba kuti wakazumanana kusyomeka nomuba mumasunko naakali anyika akuti wakapa mpindu yacituuzyo cacinunuzyo mu 33 C.E., wakeelede kulindila kusikila mu 1914 katanatalika kweendelezya. (Mil. 2:33-35; Heb. 10:12, 13) Mane kusikila kumamanino aa Myaka iili 1000 ya Bulelo bwa Jesu ndendilyo basinkondonyina nobatiikanyonyoonwe cakumaninina. (1Kor. 15:25) Uyoolindila kwaciindi cilamfwu kapati, pele tulakonzya kusyoma kuti kulindila ooku takukabi kwabuyo pe.

INO NCINZI CIYAKUTUGWASYA?

18, 19. Ino ncinzi cikonzya kutugwasya kulyaaba kulindila cakukkazika moyo?

18 Aboobo kakunyina akudooneka, umwi aumwi wesu weelede kulyaaba kulindila cakukkazika moyo. Pele ino ncinzi cikonzya kutugwasya kucita boobu? Amulombe muuya wa Leza. Mutalubi kuti kukkazika moyo ncibeela cimwi camucelo wamuuya. (Ef. 3:16; 6:18; 1Tes. 5:17-19) Amumukombelezye Jehova kuti amugwasye kuliyumya cakukkazika moyo.

19 Alimwi amuyeeye icakagwasya Abrahamu, Josefa alimwi a Davida kuti balindile cakukkazika moyo kutegwa zisyomezyo zya Jehova zizuzikizyigwe. Lusyomo ndobakajisi muli Jehova alimwi akubona mbwaakali kubeendelezya ncecakabagwasya. Tiibakali kubikkila buyo maano kuzintu izyakali kubakkomanisya pe. Twalanga zintu mbozyakabeendela, andiswe inga twakulwaizyigwa kuba amuuya wakulindila.

20. Ino ncinzi ncotweelede kukanza kucita swebo lwesu kutugama?

20 Aboobo nokuba kuti tulasunkwa alimwi akuba amapenzi, tulikanzide ‘kulindila.’ Inzya, zimwi ziindi tulakonzya kulilauka naa kweembauka kuti: “Kusikila lili, O Jehova?” (Is. 6:11) Pele akaambo kamuuya uusalala wa Leza walo uutupa nguzu, umwi aumwi wesu weelede kukanza kwaamba majwi ngaakaamba Jeremiya aakuti: “Jehova ncaabilo cangu . . . Aboobo ngonguwe ngondinoolindila.”—Mal. 3:21, 24.

^ munc. 11 Zyaandaano zili 15 zyabbuku lya Matalikilo zyaamba makani aajatikizya Abrahamu. Kuyungizya waawo, balembi ba Magwalo aa Banakristo aa Chigiriki bakaamba kujatikizya Abrahamu ziindi ziinda ku 70.

^ munc. 14 Nokuba kuti Jehova wakamukaka Saulo naakamana kulela kwamyaka iinda buyo aali yobilo, wakamuzumizya kuti azumanane kulela kwamyaka aimbi iili 38 kusikila naakafwa.—1Sam. 13:1; Mil. 13:21.