1, 2. Ano an mga nangyari bago nabilanggo si Pablo asin Silas sa Filipos? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

KAMATANGAAN nin banggi kaidto. An misyonerong si Pablo asin Silas nakapreso—sa pinakatagong selda kan presuhan—sa siyudad nin Filipos. Dai sinda makahiro ta ibinugtak sa pandog an mga bitis ninda, asin makulog pa an likod ninda huli sa pambubugbog pa sana sa sainda. (Gibo 16:23, 24) Marikason nanggad an mga pangyayari! Bago kaiyan, kan aldaw man sanang idto, bigla na sana sindang ginuyod kan mga tawo pasiring sa plasa tanganing dali-daling bistahon. Hinubaan sinda kan mga tawo, saka pigparahampak nin pamakol. (Gibo 16:16-22) Grabeng inhustisya nanggad! Dapat kuta tinawan ninda si Pablo nin tamang pagbista huli ta siyudadano siya nin Roma. *

² Mantang nasa bilangguan, posibleng iniisip-isip ni Pablo an mga nangyari kan aldaw na iyan. Tibaad iniisip-isip niya an mga taga Filipos. Bakong arog kan dakul na siyudad na binisita ni Pablo, mayo ni sarong sinagoga sa Filipos. Sa katunayan, tanganing makapagsamba,  kaipuhan pa kan mga Judio na magtiripon sa gilid nin salog sa luwas kan trangkahan kan siyudad. (Gibo 16:13, 14) Huli daw ini ta mayo pang sampulo an Judiong lalaki sa siyudad, an kahagadan na bilang tanganing makabilog nin sarong sinagoga? Risang-risa na ipinag-oorgulyong marhay kan mga taga Filipos an pagigin siyudadano ninda nin Roma, dawa pa parsiyal o sekondaryo sana iyan. (Gibo 16:21) Ini daw an dahilan kaya dai lamang ninda naisip na posibleng siyudadano man nin Roma an mga Judiong si Pablo asin Silas? Dai kita sigurado, basta an aram ta bako nanggad makatanusan an pagbilanggo sa sainda.

3. Taano ta tibaad ikinangalas ni Pablo an pagkapreso sa saiya; pero ano an nagin marahay na sabuot niya?

³ Tibaad iniisip-isip man ni Pablo an mga nangyari kan nakaaging pirang bulan. Nasa balyo siya kaidto kan Dagat Aegean, sa Asia Minor. Pauruutro siya duman na pinugulan kan banal na espiritu na maghulit sa nagkapirang lugar. Garo baga ginigiyahan siya kaiyan na magduman sa ibang lugar. (Gibo 16:6, 7) Sain? An simbag itinao sa saiya paagi sa sarong bisyon kan nasa Troas siya. Ini an sinabi ki Pablo: “Bumalyo ka sa Macedonia.” Malinaw nanggad na ini an kabutan ni Jehova, kaya nagduman tulos si Pablo sa Macedonia. (Basahon an Gibo 16:8-10.) Pero ano an sunod na nangyari? Dai nahaloy pakaabot niya sa Macedonia, napreso siya! Taano ta tinugutan ni Jehova na mangyari ini ki Pablo? Gurano siya kahaloy na mapepreso? Dawa kun naisip iyan ni Pablo, dai niya tinugutan na mawara kaiyan an saiyang pagtubod asin kaugmahan. ‘Namibi sinda ni Silas asin nag-awit nin pag-umaw sa Diyos.’ (Gibo 16:25) Naginhawahan an saindang puso asin isip kan katuninungan nin Diyos.

4, 5. (a) Paano nakakaagid an satong sitwasyon sa sitwasyon ni Pablo? (b) Paano biglang nagbago an sitwasyon ni Pablo?

⁴ Tibaad may mga panahon sa buhay mo na, arog ni Pablo, sa hiling mo sinusunod mo an paggiya kan banal na espiritu nin Diyos, pero iba sa inaasahan mo an nangyari pagkatapos. May nag-abot na mga pagbalo, o nagbago an saimong sitwasyon kaya kinaipuhan mong gumibo nin dakulang mga pagbabago sa saimong buhay. (Par. 9:11) Mantang binabalikan mo an mga nangyari, tibaad napapaisip ka kun taano ta tinugutan ni Jehova na mangyari an arog kaiyan na mga bagay. Kun iyo, ano an makakatabang sa saimo na padagos na magtagal na may lubos na pagtitiwala ki Jehova? Tanganing masimbag iyan, aramon ta an sunod na nangyari ki Pablo asin Silas.

⁵ Mantang nagkakanta nin mga pag-umaw si Pablo asin Silas, nagkaigwa nin sunod-sunod na mga pangyayari na dai lamang ninda inasahan. Bigla na sanang naglinog nin makusog. Nagkaburuksan an mga pinto sa presuhan. Nagkatarangkas an mga kadena kan gabos na preso. Tapos, pinugulan ni Pablo na maghugot an bantay kan presuhan, na kan huri nagpabawtismo pati an bilog niyang pamilya. Kan aga na, nagsugo nin mga guwardiya an mga mahistrado kan siyudad tanganing paluwason sa presuhan si Pablo asin Silas. Pinakiulayan ninda an duwa na tuninong na maghali sa siyudad. Dangan, kan maisihan kan mga mahistrado na mga siyudadano palan nin Roma si Pablo asin Silas, narealisar ninda an grabeng sala ninda kaya sinda na mismo an nag-iba sa mga ini. Pero bago sinda maghali, ininsistir ni Pablo asin Silas na maduman nguna sinda sa kababawtismo pa sana nindang tugang na si Lydia para magpaaram. Inaprobetsaran man ninda an oportunidad na iyan tanganing pakusugon an saindang mga tugang. (Gibo 16:26-40) Marikason nanggad na nagbago an mga bagay-bagay!

6. Ano an mga pag-uulayan niyato?

⁶ Ano an manunudan niyato sa mga pangyayaring ini? Kayang gibuhon ni Jehova an mga bagay na dai inaasahan, kaya dai niyato kaipuhan na magparahadit kun napapaatubang sa mga pagbalo. Mayong duda na nagkaigwa nin dakulang epekto ki Pablo an leksiyon na iyan, arog kan mahihiling niyato sa isinurat niya kan huri para sa  mga tugang sa Filipos mapadapit sa paghadit asin sa katuninungan nin Diyos. Pag-ulayan ta nguna an sinabi ni Pablo sa Filipos 4:6, 7. (Basahon.) Dangan, pag-uulayan ta man an iba pang halimbawa sa Bibliya na diyan ginibo ni Jehova an mga bagay na dai inaasahan. Ultimo, pag-uulayan niyato kun paano an “katuninungan nin Diyos” makakatabang sa sato na magtagal na may lubos na pagtitiwala ki Jehova.

7. Anong leksiyon an idinuon ni Pablo kan magsurat siya kan huri sa mga tugang sa Filipos, asin ano an manunudan ta sa mga sinabi niya?

⁷ Siguradong kan mabasa kan mga tugang sa Filipos an surat sa sainda ni Pablo, nagirumduman ninda an nangyari ki Pablo asin Silas asin an dai inaasahan na paagi nin pagtabang sa sainda ni Jehova. Anong leksiyon an itinutukdo sa sainda ni Pablo? Sa simpleng pagtaram: Dai mahadit. Mamibi, dangan aakuon mo an katuninungan nin Diyos. Sinabi sa sainda ni Pablo na “an katuninungan nin Diyos . . . nakakalabi sa gabos na pakasabot.” Ano an buot sabihon kaiyan? May mga paratradusir na nagsasabing iyan “nakakalabi sa gabos na pinapangarap niyato” o “nangingibabaw sa gabos na pagplano nin tawo.” Kaya, sinasabi ni Pablo na an “katuninungan nin Diyos” mas marahay nanggad kisa sa ano man na maiisip niyato. Kaya, dawa kun sa mata nin tawo garo baga mayong solusyon an satong mga problema, ki Jehova igwa, asin kaya niyang gibuhon an dai niyato inaasahan.—Basahon an 2 Pedro 2:9.

8, 9. (a) Dawa ngani nakaeksperyensiya nin inhustisya si Pablo sa Filipos, ano an marahay na nagin resulta kaiyan? (b) Taano ta lubos na makakapagtiwala an mga tugang sa Filipos sa mga sinabi ni Pablo?

⁸ Siguradong napakusog an mga tugang sa Filipos mantang iniisip-isip ninda an mga nangyari sa nakaaging sampulong taon pagkatapos kan nangyari ki Pablo asin Silas. Totoo an sinabi ni Pablo. Dawa tinugutan ni Jehova an inhustisyang nangyari, nagresulta iyan “sa pagdepensa kan maugmang bareta asin sa [pakakua nin] legal na deretso para ihulit iyan.” (Fil. 1:7) Dai na mangangahas an mga mahistrado sa siyudad na gumibo nin maraot laban sa kaeestablisar pa sanang Kristiyanong kongregasyon sa siyudad ninda. Posibleng huli sa mga ginibo ni Pablo kaya an kaiba niya sa pagbiyaheng si Lucas, an doktor, nakapagdanay sa Filipos pagkahali ni Pablo asin Silas. Paagi kaiyan, makakatao si Lucas nin dagdag na tabang sa bagong mga Kristiyano sa siyudad na iyan.

⁹ Kan mabasa kan mga tugang sa Filipos an surat na iyan ni Pablo, aram ninda na bako sana idtong basta personal na mga opinyon. Nakaeksperyensiya si Pablo nin grabeng mga kasakitan; pero, ipinahiling niya na igwa siya kan “katuninungan nin Diyos.” Sa katunayan, kan magsurat si Pablo sa mga tugang sa Filipos preso siya kaidto sa harong niya sa Roma. Pero ipinahiling niya na igwa pa man giraray siya kan “katuninungan nin Diyos.”—Fil. 1:12-14; 4:7, 11, 22.

10, 11. Ano an kaipuhan niyatong gibuhon kun nagpaparahadit kita dapit sa sarong problema, asin ano an rasonable sanang asahan niyato?

¹⁰ Ano an makakatabang sa sato na dai mahadit sa ano man na bagay asin na maeksperyensiyahan an “katuninungan nin Diyos”? Ipinapahiling sa sato kan mga sinabi ni Pablo sa mga taga Filipos na an panglaban sa paghadit iyo an pamibi. Kaya kun nahahadit kita, kaipuhan niyatong ipamibi an satong mga ikinakahadit. (Basahon an 1 Pedro 5:6, 7.) Pag namimibi ka ki Jehova, lubos na magtiwala na talagang nagmamalasakit siya sa saimo. Mamibi sa saiya “na may kaibang pasasalamat,” na ginigirumdom an mga bendisyon na inaako mo. Mapapakusog an satong pagtitiwala sa saiya kun isasaisip niyato na kaya niyang “gibuhon an lampas pang marhay kisa sa gabos na bagay na puwede tang hagadon o isipon.”—Efe. 3:20.

¹¹ Arog kan nangyari ki Pablo asin Silas sa Filipos, tibaad may mga bagay na gibuhon si Jehova na dai niyato inaasahan. Tibaad bako man iyan sobra kapambihirang bagay, pero pirming iyan an  bagay na kaipuhan ta. (1 Cor. 10:13) Siyempre, dai iyan nangangahulugan na mayo na kitang gigibuhon, na mahalat na sana kitang pakarhayon ni Jehova an sitwasyon o resolberan an problema. Kaipuhan niyatong humiro kauyon kan satong mga pamibi. (Roma 12:11) Kaya paagi kan satong mga ginigibo mapapatunayan ta na sinsero kita asin tinatawan ta si Jehova nin dahilan para bendisyunan kita. Pero kasabay kaiyan, dai niyato dapat lingawan na an kayang gibuhon ni Jehova mas labi pa sa mga hinahagad ta, mga plano ta, asin mga inaasahan ta. Kun minsan, sinusurpresa niya kita paagi sa paggibo nin mga bagay na dai ta inaasahan. Pag-ulayan ta an pirang istorya sa Bibliya na makakapakusog sa satong pagtitiwala sa kakayahan ni Jehova na gibuhon para sa sato an mga bagay na dai niyato inaasahan.

12. (a) Ano an ginibo ni Hading Hezekias kan takuton siya ni Hading Senakerib kan Asiria na sasalakayon an Jerusalem? (b) Ano an manunudan niyato sa kun paano rinesolberan ni Jehova an problema?

¹² Mantang nagbabasa kita nin Bibliya, makakanumpong kita nin mga halimbawa na diyan ginibo ni Jehova an dai inaasahan. Nabuhay si Hading Hezekias kan panahon na sinasakop an Juda ni Hading Senakerib kan Asiria asin nabihag na niya an gabos na nakukutaan na siyudad apuwera sa Jerusalem. (2 Ha. 18:1-3, 13) An Jerusalem na an isusunod ni Senakerib. Ano an gigibuhon ni Hading Hezekias? Nagdulok siya ki Jehova sa pamibi asin naghagad nin sadol sa propeta ni Jehova na si Isaias. (2 Ha. 19:5, 15-20) Ipinahiling man ni Hezekias na rasonable siya kan bayadan niya an multang ipinataw sa saiya ni Senakerib. (2 Ha. 18:14, 15) Dangan, inandam ni Hezekias an siyudad para sa halawig na pagsalikop. (2 Cron. 32:2-4) Paano naresolberan an problema? Nagsugo si Jehova nin sarong anghel tanganing gadanon an 185,000 na suldados ni Senakerib sa saro sanang banggi. Iyo, dawa si Hezekias dai inasahan na mangyayari idto!—2 Ha. 19:35.

13. (a) Ano an manunudan ta sa nangyari ki Jose? (b) Anong dai inaasahan na bagay an nangyari ki Sara na agom ni Abraham?

¹³ Pag-isipan an nangyari sa hoben na si Jose, na aki ni Jacob. Mantang nasa presuhan sa Ehipto, may ideya daw si Jose na itatao sa saiya an ikaduwa sa pinakahalangkaw na posisyon sa Ehipto o na gagamiton siya ni Jehova tanganing dai magadan sa gutom an pamilya niya? (Gen. 40:15; 41:39-43; 50:20) Siguradong lampas nanggad sa gabos na inasahan ni Jose an ginibo ni Jehova para sa saiya. Isipa man an dapit sa lola niya sa tuhod na si Sara. Inasahan daw kan gurang nang si Sara na tutugutan ni Jehova na magkaigwa siya nin sadiri niyang aki, bako sanang aki na hali sa saiyang uripon na babayi? An pagkaigwa niya nin sadiring aki, si Isaac, siguradong labi nanggad sa gabos na posibleng naisip ni Sara.—Gen. 21:1-3, 6, 7.

14. Sa ano kita makakapagtiwala ki Jehova?

¹⁴ Siyempre, dai niyato aasahan na milagrosong hahalion ni Jehova an gabos tang problema bago an ipinanugang bagong kinaban; ni hahagadon man niyato na gumibo si Jehova nin pambihirang mga bagay sa satong buhay. Pero  makakapagtiwala kita na an Diyos na nagtabang sa saiyang mga lingkod kaidto sa pambihirang mga paagi iyo man an satuyang Diyos, si Jehova; dai siya nagbabago. (Basahon an Isaias 43:10-13.) Mapapakusog kaini an satong pagtubod sa saiya. Makakasigurado kita na kaya niyang gibuhon an ano man na kaipuhan tanganing pakusugon kita para maisagibo ta nin lubos an saiyang kabutan. (2 Cor. 4:7-9) Ano an mga manunudan ta sa mga istoryang ini sa Bibliya? Arog kan mahihiling ta sa halimbawa ni Hezekias, Jose, asin Sara, kun magdadanay kitang maimbod ki Jehova kaya Niya kitang tabangan na makayanan an mga problema na garo baga dai ta kaya.

15. Ano an makakatabang sa sato na mapagdanay “an katuninungan nin Diyos,” asin paano iyan nagin posible?

¹⁵ Paano niyato mapagdadanay an “katuninungan nin Diyos” dawa napapaatubang sa mga problema? Kaipuhan niyatong papagdanayon na makusog an satong relasyon sa satong Diyos na si Jehova. Posible sana ini “paagi ki Cristo Jesus,” na itinao an saiyang buhay bilang atang na pantubos. An pantubos saro pa sa makangangalas na mga gibo kan satong Ama. Ginagamit ni Jehova an pantubos para tahuban an satong mga kasalan, kaya puwede kitang magkaigwa nin malinig na konsiyensiya asin maparani sa saiya.—Juan 14:6; Sant. 4:8; 1 Ped. 3:21.

16. Ano an mangyayari kun igwa kita kan “katuninungan nin Diyos”? Magtao nin halimbawa.

¹⁶ Ano an mangyayari kun igwa kita kan “katuninungan [na ini] nin Diyos na nakakalabi sa gabos na pakasabot”? Sinasabi kan Kasuratan na ‘babantayan kaiyan an satong puso asin kaisipan paagi ki Cristo Jesus.’ (Fil. 4:7) An termino sa orihinal na lengguwahe para sa “bantay” sarong terminong pangmilitar. Nanunungod iyan sa sarong grupo nin mga suldados na inasignaran na magbantay sa sarong nakukutaan na siyudad kan suanoy na mga panahon. Saro sa mga siyudad na ini an Filipos. Masiram an turog kan mga taga Filipos pag banggi huling aram ninda na may mga suldados na nagbabantay sa mga trangkahan kan saindang siyudad. Kaagid kaiyan, kun igwa kita kan “katuninungan nin Diyos,” magdadanay na tiwasay an satong puso asin isip. Aram niyato na nagmamalasakit sa sato si Jehova asin gusto niya na magin maugma kita. (1 Ped. 5:10) Kun isasaisip niyato iyan, maiingatan kita kaiyan na dai madaog kan kahaditan o pagkadisganar.

17. Ano an makakatabang sa sato na magtiwala ki Jehova sa panahon nin grabeng kasakitan?

¹⁷ Dai mahahaloy mapapaatubang an katawuhan sa pinakagrabeng kasakitan na dai pa nangyari kasuarin man digdi sa daga. (Mat. 24:21, 22) Dai niyato aram an gabos na detalye kun ano an mangyayari sa sato bilang indibidwal. Pero, dai niyato kaipuhan na magparahadit dapit diyan. Dai niyato aram an gabos na gigibuhon ni Jehova, pero midbid niyato an satuyang Diyos. Nahiling niyato an mga ginibo niya para sa saiyang mga lingkod kaidto. Aram niyato na ano man an mangyari, sisiguraduhon pirmi ni Jehova na mauutob an kabutan niya, asin kun minsan ginigibo niya iyan sa dai inaasahan na paagi. Kada may gibuhon si Jehova para sa sato, pagkakataon iyan na maeksperyensiyahan niyato “an katuninungan nin Diyos na nakakalabi sa gabos na pakasabot.”