Ir al contenido

Ir al índice

Diospa sonqo tiyaykuynenqa mana entiendey atina

Diospa sonqo tiyaykuynenqa mana entiendey atina

“Diostaj sonqo tiyaykuyta qosonqachej, mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu, chayta. Ajinamanta payqa sonqoykichejta, [...] waqaychanqa” (FILI. 4:7).

76, 141 TAKIYKUNA

1, 2. ¿Imapitaj Filipos llajtapi Pablowan Silaswan rikukorqanku? (Patapi kaj dibujota qhawariy).

PABLOWAN Silaswanqa, Filipos llajtapi Diosmanta willasharqanku. Jinallamanta ashkha runas paykunata japʼispa mercado plazaman qhataterqanku. * Ropasninkuta lluchʼuspataj paykunata seqʼorqanku. Chaytataj mana juchachaspalla ruwarqanku (Hech. 16:16-22). Chaymantaqa carcelman wisqʼaykucherqanku, chakisninkutataj cepoman japʼiykucherqanku (Hech. 16:23, 24). Pablotaqa romano kashajtinpis chay tukuy imata ruwarqanku. Chaytaj mana leyesman jinachu karqa.

2 Chaupi tutata jinataj, ichá Pabloqa carcelpi kashaspa chay tukuy imaspi piensarinman karqa, jinallataj Filipos llajtayoj runaspipis. Pabloqa ñaupajta misionero jina ashkha llajtasman rerqa, chay llajtaspitaj judiosqa sinagogasniyoj karqanku, Diosta yupaychanankupaj. Filipos llajtapirí ni uj sinagogallapis karqachu. Chayrayku judiosqa llajta punkuta llojsispa mayu kantupi tantakoj kanku (Hech. 16:13, 14). ¿Imaraykú Filipospi ni uj sinagogallapis karqachu? Imaraykuchus uj sinagoga kananpajqa, 10 judío qharisllapis kanan karqa. Chantá Filiposmanta runasqa maytachá jatunchakoj kanku, romanos kasqankumanta (Hech. 16:21). Ichapis chayrayku mana creerqankuchu Pablowan Silaswan romanos kasqankuta. Ajinapis Filiposmanta runasqa, iskayninkuta qhasillamanta carcelman wisqʼaykorqanku.

3. 1) ¿Imastataj Pablo ichá tapukunman karqa? 2) ¿Imatataj Pablowan Silaswan carcelpi kashaspa ruwarqanku?

3 Chantá Pabloqa ichá piensarishallarqataj imaynamantachus Filipos llajtaman chayasqanpi. Ñaupaj killaspeqa Asia provinciapi kasharqa. Chaypitaj Jesusqa, Diospa atiyninnejta payta jarkʼarqa ama chay lugarespi willananpaj. Jesusqa munarqa Pablo waj ladoman willaj rinanta (Hech. 16:6, 7). Pablotaj Troas llajtapi kashajtin chayta repararqa. Imaraykuchus uj mosqoypi jina, uj runa nerqa: “Jamuriy ari Macedoniaman”, nispa. Chay kutipiraj Pabloqa sutʼita repararqa, imachus Jehovaj munaynin kasqanta. Chay ratopachataj Macedoniaman rinanpaj wakichikorqa (Hechos 16:8-10 leey). Macedoniaman chayasqanmanta pisi tiemponmantaj, carcelman wisqʼaykorqanku. Ichapis Pablo tapukunman karqa: “¿Imaraykutaj Jehová kay kananta saqenri? ¿Mashkha tiempotataj wisqʼasqa kasajri?”, nispa. Pablo ajinapi tarikuspa, ichá imatachus ruwananta mana yacharqachu. Jinapis Diospi creellarqapuni, kusisqallapunitaj karqa. Chayrayku Bibliaqa nin, Pablowan Silaswan carcelpi kashajtinku Jehovaman takisqankuta, paymanta mañakusqankutapis (Hech. 16:25). Arí, Jehová Diosqa sonqo tiyaykuyta paykunaman qorqa.

4, 5. 1) ¿Imapí wakin kuti Pablo jina rikukusunman? 2) ¿Imastaj pasarqa Pablo carcelmanta kacharichisqa kananpaj?

4 Ichá wakin kuti noqanchejpis apóstol Pablo jina, imata ruwanapajpis Jehovamanta yanapata mañakorqanchej. Jehovaj munayninman jina ruwashasqanchejtataj yuyarqanchej. Jinapis mana allinchu riwarqanchej. Astawanqa sinchʼi llakiykunapi rikukorqanchej, chaymantapachataj kausayninchejqa manaña kikinchu karqa (Ecl. 9:11). Chayrayku ichá wakin kuti ninchej, “¿imaraykutaj Jehová chay pasanawanta saqerqari?”, nispa. Ajina llakiypi tarikuspa, Jehovapi atienekunallapajpuni, Pablomantawan Silasmantawan yacharikuna.

5 Pablowan Silaswan carcelpi takishajtinku, ujllata jallpʼaqa ikhakorqa, carcelpa punkusninpis kicharikorqanku, presospa cadenasninkutaj phaskarakorqanku. Carcelerotaj chayta rikuspa yuyarqa presos ayqekusqankuta, wañuchikuytataj munarqa. Pablotajrí qhaparispa nerqa: “¡Ama wañuchikuychu! Tukuyniyku kaypi kakushayku”, nispa. Chaymantataj carcelerowan, tukuy familianwan bautizakorqanku. Llajtata kamachejkunaqa, sutʼiyamusqantanwan guardiasta kacharqanku, Pablota Silastawan kacharichinankupaj, Filiposmantataj allillanta ripunankupaj. Pablowan Silaswan romanos kasqankuta yachajtinkutaj, kamachejkunaqa mana allintachu ruwasqankuta reparakorqanku. Chayrayku Pablota Silastawan kʼachallamanta nerqanku, chay llajtamanta ripunankuta. Pablowan Silaswantajrí, niraj ripushajtinku Lidiaj wasinmanraj rerqanku. Lidiaqa chaypachallaraj bautizakorqa. Chaypi hermanoswan tinkuspataj Pablowan Silaswan paykunata kallpacharqanku, chantá riporqanku (Hech. 16:26-40). Chay tukuy imaqa, casi uj diallapi karqa.

RUNAS CHAYTA MANA ENTIENDEYTA ATINKUCHU

6. ¿Imastataj kay yachaqanapi yachakusunchej?

6 ¿Imatataj Pabloj kausayninmanta yachakunchej? Wakin kuti Jehová mana yuyasqanchejta ruwasqanta. Chayrayku ima problemapi kashaspapis ama anchata llakikunachu. Pablopis mana anchata llakikorqachu. Chayrayku Filiposmanta hermanosman nerqa ama anchata llakikunankuta, Jehová Diostaj sonqo tiyaykuyta paykunaman qonanta. Kay yachaqanapi yachakusunchej imastachus Pablo nisqanta kay Filipenses 4:6, 7 (leey) versiculospi. Chantá yachakullasuntaj imaynatachus unay tiempopi Jehová, tʼukunapaj jina kamachisninta yanapasqanta. Astawanpis yachakullasuntaj, Jehová sonqo tiyaykuyta qowasqanchej, imaynatachus llakiypi kashaspa yanapanawanchejta.

7. 1) ¿Imatataj apóstol Pablo Filiposmanta hermanosman nerqa? 2) ¿Imatataj apóstol Pabloj nisqanmanta yachakusunman?

7 Filiposmanta hermanosqa, Pabloj cartanta leeshaspa ichapis yuyarikorqanku, imaynatachus Pablowan Silaswan Filipospi ñakʼarisqankuta, imaynatatajchus Jehová tʼukunapaj jina yanapasqantapis. Apóstol Pabloqa chay cartanpi nerqa. “Ama imamantapis llakikuychejchu. Astawanpis tukuy imapaj Diospa yanapayninta mañakuychej [...]. Diostaj sonqo tiyaykuyta qosonqachej, mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu, chayta”, nispa. Chaymanta parlaspa waj Bibliapi nin: “Diospa sonqo tiyakuynintaj, tukuy runaspa yuyayninta atipan”, nispa. Wajpitaj nin: ‘Diospa tiyasqa sonqontaj, tukuy entiendey atinata atipan’, nispa. Chaywanqa apóstol Pablo nisharqa, ‘Diospa sonqo tiyaykuynin’ tʼukunapaj jina, mana entiendeyta atinapaj jinataj kasqanta. Jehovaqa tʼukunapaj jina ima llakiyninchejtapis tukuchinman, mana tukukunanta yuyajtinchejpis (2 Pedro 2:9 leey).

8, 9. 1) ¿Imataj karqa apóstol Pablo leymanta valekusqanrayku? 2) ¿Imaraykutaj Filiposmanta cristianos Pabloj yuyaychasqanta tukuy sonqo japʼikorqanku?

8 Pabloj cartanqa Filiposmanta hermanosta maytachá kallpacharqa. Paykunaqa, pasaj chunka wataspi imaynatachus Jehová yanapasqanta yuyarikorqanku. Jehovaqa, Filipospi Pablo ñakʼarinanta saqerqa. Chay kutipitaj Pabloqa romano kasqanta nispa leymanta valekorqa. Chaytaj yanaparqa “leymanta valekuspa, sumaj willaykuna ni ima jarkʼayniyoj willakunanpaj” (Fili. 1:7). Chaymantapacha Filiposmanta kamachejkunaqa, sumajtaraj tʼukurinanku karqa cristianospa contranpi imallatapis ruwayta munajtinku. Chantapis Pablo romano kasqanta nisqanqa, Lucasta yanaparqachá Filipospi qhepakunanpaj, ajinamanta bautizakojkunata kallpacharinanpaj.

9 Filiposmanta hermanosqa, allinta yacharqanku Pablo imaspichus rikukusqanta. Chayraykutaj Pabloj yuyaychasqanta tukuy sonqo japʼikorqanku. Pabloqa imaymana llakiykunapi tarikorqa. Jinapis Diosqa payman “sonqo tiyaykuyta” qorqa. Filiposmanta hermanosman cartanta qhelqashajtin Pabloqa, Romapi presochasqa kasharqa. Jinapis sonqo tiyasqallapuni kasharqa (Fili. 1:12-14; 4:7, 11, 22).

“AMA IMAMANTAPIS LLAKIKUYCHEJCHU”

10, 11. 1) ¿Imatataj ruwasunman ima llakiypipis rikukuspa? 2) ¿Imaynatataj Jehová yanapawasunman?

10 ¿Imatataj ruwasunman mana anchata llakikunapaj, sonqo tiyasqataj kanapaj? Jehová Diosmanta mañakusunman. Apóstol Pabloqa chayta yuyaycharqa. Chayrayku ima llakiyninchejpis kajtin Jehovamanta yanapata mañakuna (1 Pedro 5:6, 7 leey). Mañakushaspaqa, Jehová cuidayta atiwasqanchejmanta mana iskaychakuspa mañakuna. Chantapis Jehová tukuy ima allin kajta qowasqanchejmanta agradecekuna. “Diosqa mañakusqanchejmantapis chayri yuyasqanchejmantapis, aswan ashkhataraj ruwayta atin”. Chayta yachaspa Jehová Diospi astawan atienekunchej (Efe. 3:20).

11 Imaynatachus Pablotawan Silastawan Jehová yanaparqa, ajinallatataj noqanchejtapis yanapawasunman. Ichá mana uj milagronejtachu yanapawasun. Jinapis necesitashajtinchejpuni yanapawasunchej (1 Cor. 10:13). Paymanta yanapata mañakuytawan ama jinalla qhepakunachu, problemasninchej jinallamanta chinkananta yuyaspa. Astawanqa mañakusqanchejman jina ruwanapaj kallpachakuna (Rom. 12:11). Ajinamanta sonqomantapacha mañakusqanchejta rikuchisun. Jehovataj kallpachakusqanchejman jina yanapawasun. Jehovaqa yuyasqanchejmanta nisqaqa astawanraj ruwanman. Payqa mana suyashajtillanchej noqanchejrayku tʼukuna imasta ruwanman. Chaytataj unay tiempopi ruwarqa kamachisninta yanapananpaj. Kunanqa chaymanta parlarina.

JEHOVAQA TʼUKUNA IMASTA RUWARQA

12. 1) ¿Imatataj rey Ezequías ruwarqa rey Senaquerib Jerusalenta japʼikapunanta nejtin? 2) ¿Imaynasmantá Jehová yanapawasunman?

12 Bibliapi leesqanchejman jina, Jehovaqa kamachisninta yanapananpaj ashkha kutispi tʼukuna imasta ruwarqa. Rey Ezequiasmanta parlarina. Pay kamachishajtin Asiriamanta rey Senaqueribqa, Judaj jallpʼasninta atipaspa japʼikaporqa. Jerusalenta japʼikapunanpajtaj kasharqa (2 Rey. 18:1-3, 13). Chantá rey Senaqueribqa, Ezequiasman nichimorqa Jerusalenpi kajkuna jaywaykukunankuta. Ezequiastajrí chayta uyarispa Jehovamanta yanapata mañakorqa, Diospa profetan Isaiaswantaj yuyaychachikorqa (2 Rey. 19:5, 15-20). Rey Ezequiastaj mana maqanakunankupaj uj tratota ruwayta munarqa. Chayrayku rey Senaqueribman mashkhatachus mañasqanman jina qolqeta apacherqa (2 Rey. 18:14, 15). Chantá Ezequiasqa, asiriosmanta jarkʼakunanpaj llajtata wakicherqa (2 Cró. 32:2-4). ¿Imataj chantá karqa? Jehová Diosqa ujnin angelta kachamorqa, chay angeltaj 185.000 asirio soldadosta uj tutallapi wañuracherqa. Ezequiastaj Jehová chayta ruwananta nichá yuyallarqapischu (2 Rey. 19:35).

¿Imatá Josej kausayninmanta yachakunchej? (Gén. 41:42). (13 parrafota qhawariy).

13. 1) ¿Imataj Josej kausayninpi karqa? 2) ¿Imatataj Sara mana yuyallanmanpischu karqa?

13 Kunanqa Josemantañataj parlarina. Payqa Jacobpa wawan karqa. Jovenllaraj kashajtintaj Egiptopi presochasqa kasharqa. Payqa nichá yuyallarqapischu Egiptopi may atiyniyoj kananta. Chantá, nichá yuyallanmantajchu karqa, Jehová Dios paynejta familianta yanapananta, yarqhaymanta mana wañunankupaj (Gén. 40:15; 41:39-43; 50:20). Jehová Diosqa, Joseta yanapananpaj tʼukuna imasta ruwarqa. Kunanqa Saramantañataj parlarina. Payqa Jacobpa abuelitan karqa. Sara abuelitaña kashaspa, nichá yuyallarqapischu Jehová uj wawata qonanta. Chay wawataj Isaac karqa (Gén. 21:1-3, 6, 7).

14. ¿Imaraykú Jehová yanapanawanchejmanta mana iskayrayasunmanchu?

14 Kay tiempopi mana suyasunmanchu Jehová Dios uj milagrota ruwaspa tukuy problemasninchejta chinkachinanta. Imaraykuchus chayqa paraisollapi kanqa. Chantapis Diosmantaqa mana mañakusunmanchu kausayninchejpi tʼukuna imasta ruwananta. Jinapis unay tiempopi Jehovaqa kamachisninta tʼukunapaj jina yanaparqa. Jehová Diostaj kasqan jinallapuni (Isaías 43:10-13 leey). Chaykunata yachayqa, Paypi atienekunallapajpuni yanapawanchej. Jehová Diosqa munayninta ruwananchejpaj tukuy imaymanamanta yanapawasunman (2 Cor. 4:7-9). Jehovata kasukullasunpuni chayqa, imaynatachus Ezequiasta, Joseta, Saratawan yanaparqa, ajinallatataj noqanchejtapis yanapawasunchej ima llakiypi tarikojtinchejpis.

Jehovata kasukullasunpuni chayqa, payqa ima llakiytapis atipanapaj yanapawasunchej

15. 1) Jatun llakiypi kashajtinchej Jehová sonqo tiyaykuyta qonawanchejpaj, ¿imatataj ruwasunman? 2) ¿Imataj yanapawasunman llimphu sonqowan Jehovaman qayllaykunapaj?

15 Jatun llakiypi kashajtinchej Jehová sonqo tiyaykuyta qonawanchejpaj, ¿imatataj ruwasunman? Payman astawan qayllaykusunman, “Cristo Jesusnejta”. Payqa juchamanta kacharichinawanchejpaj noqanchejrayku wañorqa. Jehová Dios juchamanta kacharichinawanchejpaj wawanta qosqanqa, tʼukunapaj jinapuni. Jehovaqa, Jesuspa yawarninnejta juchanchejmanta perdonawasunman. Chaytaj llimphu sonqowan payman qayllaykunapaj yanapawanchej (Juan 14:6; Sant. 4:8; 1 Ped. 3:21).

SONQOYKICHEJTA, YUYAYNIYKICHEJTAWAN WAQAYCHANQA

16. Jehová sonqo tiyaykuyta qowasqanchej, ¿imaynatá yanapawanchej?

16 Jehová Diosqa, sonqo tiyaykuyta qowanchej. Ajinamanta payqa ‘sonqonchejta, yuyayninchejtawan, Cristo Jesusnejta waqaychanʼ (Fili. 4:7). Griego parlaypi “waqaychay” palabrataqa oqharikoj, uj llajtata ashkha soldados jarkʼasqankumanta parlakunanpaj. Unay tiempopi Filipos llajtaqa soldadoswan muyurisqa karqa. Paykunaqa llajtata waqaychaj chayri jarkʼaj kanku. Ajinamanta chaypi tiyakojkunaqa mana manchachikuspa puñukoj kanku. Kikillantataj Diospa sonqo tiyaykuynenqa, yuyayninchejta sonqonchejtawan waqaychan, ama imamantapis manchachikunapaj. Jehovaqa cuidayta munawanchej, kausayninchejpi allin rinawanchejpaj (1 Ped. 5:10). Chayta yachayqa ima manchikuytapis atipanapaj yanapawanchej.

17. ¿Imatataj Jehová qowasunpuni?

17 Tumpamantawan “manchay ñakʼariy kanqa, mayqenchus kay mundoj qallariyninmantapacha kunankama manaraj karqachu” (Mat. 24:21, 22). Mana yachanchejchu imachus sapa ujninchejmanta kananta. Jinapis ama anchata chaymanta llakikunachu kanman. Imaraykuchus yachanchej Jehová Dios may kʼacha Dios kasqanta. Payqa unay tiempopi kamachisninta yanapallarqapuni, ima llakiykunapi tarikojtinkupis. Payqa yuyasqanchejmanta nisqa, astawanraj ruwanman. Arí, Jehová Diosqa ima llakiypipis kashajtinchej “sonqo tiyaykuyta” qowasunpuni, “mayqentachus runas mana entiendeyta atinkuchu chayta”.

^ párr. 1 Silaspis romanollatajsina karqa (Hech. 16:37).