1, 2. Ginipai namangi Firipoi yo nga gu naasa gupai nga i ba aPauro na Sira ku bambukiso yo? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

GU REGBO re nga bara bebere yuru. Amokedi ue nga Pauro gbiati Sira gu du bambukiso yo, rogo gu paparaha du ku dimoyo, rogo gu gbata nga Firipoi. I kisi andu yo nyanyaki ni angboro, giiyo yo naigirã kindi be gu kpata i nadihe. (Amo. 16:23, 24) Nairiwo wai apai naˈariatihe ni kina boro ipo! Zanga i ini, zingizingi ndurumo aboro aziyo ki gbeyo ku bangbeahe yo na i ki saringbanga yo ni kina boro ipo. I asipi aroko tiyo na ki taki yo ni kerehe na angbangbaki. (Amo. 16:16-22) Gure angia kere iraira sarangbanga! Pauro nga guko nangia vuru gu ringara nga Roma aima rẽ tipa i saringbanga ko ngba wene gene. *

² Wa Pauro nasungu rogo bitimo, ko naberãkurii agu apai namangi ni gu uru re. Ko naberãpa agu aboro nga ga Firipoi yo. Kandara bambutiria nga ga aYudo rogo gayo gbata wa gu kura agbata nga gu Pauro nandu ku rogoho te. Nirengo, si naida agu aboro pambori nga ga aYudo du yo naadunguratiyo kina ku pangbadimo bakporo  pangba ime. (Amo. 16:13, 14) Wa du he re, ya mo si wo mbiko gupai nga kandara agu akumba nga aYudo yo da ti bawe te, nga gu bange aboro si aidaha tipa i du na bambutiria beyo? Si tie ziazia nga aboro Firipoi namanga rukö ni kerehe na padu yo ni avuru Roma. (Amo. 16:21) Ya mo si rengbe kadu nga gu ndupai re du sa yo i naaberãha nga agi aYudo nga aPauro na Sira re nga avuru Roma te? Singia ginipai du, gu rengo duho nga i bayo ku bambukiso yo zanga na nduhe.

3. Tipagine Pauro aarengbanga ka rugatiko ti ni na pa bayo ko ku bambukiso yo ya; Ono wa si avura duwo, gini ngbatunga bipai ko adu na ni?

³ Isoke Pauro naberã aberã kurii agu apai a namangi bete adiwi kusayo. Ko adu mbiti gu Baime yo nga Aegean du Asia Minor yo. Ho Pauro adu ni yo, ziazia toro azako bara dunguhe ka ko tungusinga pai rogo gu kura ngbatunga arago ya. Si adu wa ka i ya ziazia toro aatuturã ko tipa ko ndu ku rogo gu kura ba kia. (Amo. 16:6, 7) Ono ku rogo gini ba? Karagapai aye rogo yuguyugupai yo ho ko adu ni Turoa yo. I agumba gupai fu Pauro nga: “Oni si ku Makedonia no.” Na gu ngbatunga goapai nga gu naayugo gupai ziazia Mbori aaidaha re, Pauro aidi gu yambahe re ni kina boro ipo. (Oni gedi Amokedi 16:8-10.) Ono ginipai namangi fuo gure? Ngbutuko fuo ko da Makedonia yo, i abako ku bambukiso yo! Tipagine du Yekova ambu gipai re si mangi Pauro ti ni? Bagizo regbo wai si adu nga ko nika diaha ku bambukiso yo? Ka si vura du nga Pauro aaberã ni bakerehe kurii agi asanahe re, ko ambungaha si gberesipa gako idapase gbiati gako ngbarago te. Ko gbiati Sira atona ka ‘kpara na kini bi aimina fu Mbori.’ (Amo. 16:25) Gu zereda nga ga Mbori aima zeresa kpotoyo yo na berãyo yo.

4, 5. (a) Wai du rengbe gupai du tipa rani kadu wa gu naadu tipa Pauro? (b) Wai du apai aˈariatihe tipa Pauro wa ikpirogumba?

⁴ Isoke wakina Pauro, si rengbe kadu nga regbo niidu kinaho rogo gamo raka yo nga gu mo abi gupai nga mo aapekafuo gu ngbembatayo nga ga ga Mbori ziazia toro, ono tie, ka apai amanganga wa gu mo aaberãha ya. Mo agbia tiro na kpakaraapai, watadu mo agbia tiro na gupai nga gu naaida mo mangi bakere ariapai rogo gamo raka yo. (Batu. 9:11) Wa mo nikaa ngera kusayo, isoke mo ima rengba kaa bakabangiro nga tipagine Yekova ambu kura ngbatunga apai ti ni si mangi. Ka si du nga wo du duhe, gine rengbe ka undo ro mo nihipai ahi kindi ki du na bakere kido kuti Yekova? Tipa ka gbia karagapai kuti gu sanahe re, ani karaganga tirani berewe kuti gu pangbanga du tipa Pauro na Sira.

⁵ Wa aPauro na Sira abi abia tambuahe, apai tona ka manga kina ti mburu kuraha nga gu i naaberãnga paha ya. Wakina ikpirogumba, bazigizo tona ka manga. Ngbadimo bambukiso ki za nga gbägäzä. Agu ahe i avodi zizi aboro na ni zaki dunduko. Pauro za babanda bambukiso ka ko imingo tiko ya. Babanda bambukiso na gako aborokporo dunduko zi bapatiza. Wa rago nagiri, abasapungbanga nga ga gu gbata re kedi abaira aparanga i ndu ka kusa aPauro na Sira. Agu abanyaki re ya fuyo i guari zezeredi rogo gu gbata re. Fuo kurayo bara gupai tie nga aPauro na Sira nga avuru Roma, agu abasapungbanga re bihe nga ingahe du i amangihe ka bayo ku bambukiso yo, sidu, i nitiyo ki gasi agu akumba re kusayo. Ono aPauro na Sira aka nga i naida ka fu sene mbata fu gu vovo wirinayo nazi bapatiza nga Rudia. Kurigure, i amangisunge na gu momu re ka ngarasa awirina. (Amo. 16:26-40) Nairiwo wai apai aye ka ariatihe ni kina boro ipo!

6. Ginipai ani nika sakapai tipaha awere na ki fuguhe kusa?

⁶ Ginipai ani awirikaha ti agu apai namangi re? Yekova rengbe ka manga gupai ani aberãnga ha ya, sidu, si aidanga ani naabakabangirani ho du ani ni barangba asada te. Zanga  kapa, gupai re aima zio ngbadu Pauro yo, a wa duhe ni yuguyuguhe rogo gupai yo ko akehe kusa fu agu awirina naadu Firipoi yo tipa bakabangirise gbiati gu zereda nga ga Mbori. Ani sakingo pai mbata tipa agu afugo Pauro du rogo AFiripoio 4:6, 7. (Oni gedihe.) Fuani, ani nika fugö gu kura akpiapai nga ga Ziazia Kekeapai du tipa wai Yekova amangi gupai aboro aaberãnga ha ya. Niyangaraha, ani nika sakapai tipa wai rengbe “gu zereda nga ga Mbori” ka undo rani ani hipai na kidu na bakere kido kuti Yekova.

7. Ginipai Pauro anyakasipaha ho ko ake waraga ni kusa fu agu awirina naadu Firipoi yo, na ginipai rengbe ani ka wirikaha ti afugoko?

⁷ Kango ti ni te nga ho agu awirina naadu Firipoi yo agedi gu waraga ni Pauro akehe fuyo, i aima tingida gupai namangiko na wai i aaberãnga ha nga Yekova nika mangapai wa gu ko amangihe re ya. Ginipai du Pauro aaida ka yugoho fuyo? Gu memepai ko aaida i wirikihe nga: Ka i bakingo bangiriyo ya. I mangi kparakpee, fuani i ki gbia gu zereda nga ga Mbori. Ono oni tingidi gupai nga “gu zereda nga ga Mbori nagasi rugatinapai dunduko.” Rogo gu fugo re yo nga gine? Gu kura abasafugo nasa gu fugo re nga “susi amaabangirise dunduko” watadu “susi agu asogima pai nga ga boro dunduko.” Gupai nzunzu Pauro aaida ka gumbaha nga, “gu zereda nga ga Mbori” ima ngba kisusi guhe rengbe boro ka berãpaha. Sidu, wa vura duhe nga, na gu bipai nga ga aboro, ani arengbanga ka ino wai rengbe ani ka kura rogo kpakaraapai yo te, Yekova ima inoho, na ko rengbe ka manga gupai ani aberãnga paha ya.—Oni gedi 2 Petero 2:9.

8, 9. (a) Wa vura duhe nga Pauro agbiatiko na iraira mangaapai Firipoi yo, gini wenepai naaye mbiko agu apai namangiko re? (b) Tipagine agu awirina naadu Firipoi yo arengbe ka dia afugo Pauro ti ni na nyanyakipaha?

⁸ Wa agu awirina naadu Firipoi yo aaberãkurii agu apai namangi rogo agu agarã bawe fuo agu apai namangi Pauro re, si aima rengba ka nyakasa yo. Agu apai Pauro akehe re angia rengo. Wa vura duhe nga Yekova ambu iraira mangaapai si mangi, niyangaraha, si aye na “pa banda wene pangbanga na pa nyakasa ha.” (Frp. 1:7) Agu abasapungbanga nga ga gu gbata re arengbe ka berã mbata bara ue mbata fu i mangi gu vovo dungurati nga ga aKristano naadu rogo gayo gbata re na ai pai. Isoke mbiko ga Pauro mangaapai, si ambu gene fu gako badia nunguro nangia gu munganga nangia Ruka ko nye kina Firipoi yo tingbafuo aPauro na Sira guari yo. Rogo gu gene re, Ruka arengbe ka fu kura aundo fu gu vovo aKristano naadu rogo gu gbata re.

⁹ Nirengo, ho agu awirina naadu Firipoi yo agedi ga Pauro waraga ni, i aima ino gupai nga agu afugoko re aangianga afugo gu bawirikipai sungu gbua rogo gani biro te. Pauro aima gbiatiko na kere akpakarapai; ono wa si avura duwo, ko ayugu gupai nga ko adu na “gu zereda nga ga Mbori.” Nirengo, ho Pauro akepai ni fu agu awirina re, ko adu ni zizi ko ku kporo Roma yo. Ono ko aayugo gupai kindi nga ko adu na “gu zereda nga ga Mbori.”—Frp. 1:12-14; 4:7, 11, 22.

10, 11. Ginipai si aida ani mangihe ho ani abakabangirani ni ni kerehe tipa kpakarapai, na ginipai rengbe ani ka maaberã rani tipaha?

¹⁰ Gine rengbe ka undo rani ka ani idinga fu pai si fudi rani wa sa ya na ani gbia “gu zereda nga ga Mbori”? Afugo Pauro fu AFiripoio nayugo gupai furani nga ziga nga ga bakabangirise nga kparakpee. Sidu, ho ani abakabangirani ni, si naida ani peke agu apai nafuda rani re rogo kparakpee yo. (Oni gedi 1 Petero 5:6, 7.) Oni kpari fu Yekova kidu na bakere idapase, ki ini gupai nga ko naberã paroni aberã. Oni kpari fuko “ni tambuahe,” du nga ka tingidapa gaoni amaku. Gaani kido kutiko nika kio bakere gbe ka ani tingidi gupai nga ko rengbe ka manga “bakere gbe si ki moi pai susi gu ani aõ na gu ani aberã dunduko.”—Ef. 3:20.

 ¹¹ Wakina gupai naadu tipa aPauro na Sira Firipoi yo, kina ngbarani rengbe ka zera ka bi gupai Yekova amangaha furani. Si arengbanga kadu ni kere iˈiriwoho te, ono si ti aregbo dunduko nga gupai ani aidaha. (1 Kor. 10:13) Rengo ngaha nga, gipai re ayugongo ho nga ani sungu gbua zanga mangapai kini sungudi kina Yekova ko mangipai kuti gaani akpakarapai te. Si naida ani mangipai ringbisihe kuti gaani akparakpee. (Rom. 12:11) Rogo gu gene re, gaani mangaapai nayugo gupai nga gaani rengo du ani akpara tipaha, na si kini fu guhe rengbe Yekova ka fu maku kuriihe. Ono ti kina gu ngisa regbo re, si naida ani ini gupai nga Yekova ni zizi ko ka mangapai sa kina kuti gupai ani asanahe tipaha, gu ani asogimaha, na gu ani aberãha te. Ti gu kura aregbo, ko natunguo rani ni manga ko gupai ani aberãnga paha ya. Ani wisigingo bete apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai nga gu nanyakasa gaani kido kuti gu tandu du Yekova na ni ka manga gupai furani ani aberãnga paha ya.

12. (a) Ginipai Bakindo Izikiya amangihe ho Bakindo Saneriba nga ga aAsuro ko aserekpohe ni? (b) Ginipai ani awirikaha ti gu gene Yekova anyasi gu kpakarapai re ngbaha?

¹² Wa ani aweteka Ziazia Kekeapai, ani nabi badungu akpiapai nga ga Yekova ko nimangi agu apai aboro aaberãnga paha ya. Bakindo Izikiya araki ti gu regbo Bakindo Saneriba aye na vura kuti Yuda rogoho na ki zi agu abaakporo dunduko nangia ga Yuda kparakusayo ti Yerusarema. (2 Aba. 18:1-3, 13) Fuo gure, Saneriba ki sa tiko fuo Yerusarema. Ginipai Bakindo Izikiya amangihe ho ko agbiatiko ni na gu kere serekpohe re? Ko akpari fu Yekova na ki gbata rugute be gu ga Yekova nebi nangia Yesaya. (2 Aba. 19:5, 15-20) Izikiya aˈasadi ka yugo gako ruru berã ni tumo ko gu marã Saneriba aaidaha beko. (2 Aba. 18:14, 15) Fuo bete regbo kusa, ko ki mangi mbakadapai tipa ru nguru. (2 Peka 32:2-4) Ono wai du gupai re anyasi? Yekova akedi maraika ni ki imi ga Saneriba asekere rogo yuru sa nga 185,000. Nirengo, kandara Izikiya aaberãnga ha nga pai nika manga wa gure te!—2 Aba. 19:35.

13. (a) Ginipai ani awirikaha ti gupai namangi Yosefa? (b) Wai du pai amangi tipa dia Abarayama nangia Sara nga gu ri aaberãnga paha ya?

¹³ Oni bingo gupai namangi gu paranga kumba nangia Yosefa nangia wiri Yakobo. Ho Yosefa adu ni bambukiso Ezipeta yo, ya mo ko ainingo gupai nga i nika maa ko ni ue nyanyakipa boro rogo gu ringara re watadu Yekova nika mangasunge na ko tipa ka batasa gako aborokporo be gomoro? (Bam. P. 40:15; 41:39-43; 50:20) Zanga kapa, agu apai Yekova amangihe aima susa agu apai Yosefa aaberãha. Oni berẽnga a tipa gu tita Yosefa nangia Sara. Ya mo gu gbinza dee nangia Sara re ainingo gupai nga Yekova nika sari ri vungu wiiri, angianga ka sa gu gude gbua gari kanga avunguru ni wiiri ya? Pa vunga Sara Yisaka aima susa agu apai dunduko ri arengbe ka berãha.—Bam. P. 21:1-3, 6, 7.

14. Gini kido rengbe ani kadu na ni kuti Yekova?

 ¹⁴ Nirengo, ani amaanga bangirani nga Yekova nika dia gaani akpakarapai ngba iˈiriwo gene mbata fu vovo zegino da te; ani amaanga bangirani a nga iˈiriwoapai mangi rogo gaani raka te. Ono ani ima ino gupai nga gu Mbori naaundo gako amoyambu ngba iˈiriwo gene, ko nga Yekova gaani Mbori. (Oni gedi Yesaya 43:10-13.) Gi kido re naundo rani ani du na idapase kutiko. Ani ima ino gupai nga ko rengbe ka manga ai gupai si aidaha tipa ka fu ome furani ani mangi gako pai. (2 Kor. 4:7-9) Ginipai ani awirikaha ti agi apangbanga nga ga Ziazia Kekeapai re? A wa agu akpiapai nga ga Izikiya, Yosefa, na Sara ayugoho, Yekova rengbe ka undo rani ani dibe gupai nangera wa ka boro dinga behe te ka si du nga ani nye ni ruru rani Fuko.

15. Gine nika undo rani ani nye na “gu zereda nga ga Mbori,” na si namanga mbiko gine?

¹⁵ Wai du rengbe ani kaa gbiatirani na kpakaraapai ani ki du kindi na “gu zereda nga ga Mbori”? Nibanda ani gaani wene pagume na gaani Mbori nga Yekova. Ani rengbe kadu na gu ngbatunga pagume re sa kina “rogo Kristo Yesu yo,” nga guko naafu gako raka ni motumo tumorii. Pa fu motumo tumorii nga gu kura iˈiriwopai berewe Barani amangihe. Yekova namangasunge na motumo tumorii ka dada gaani aingapai, si kini mbugene furani ani du na gigiri sangbakpotoseyo na ani mbedi na ko.—Yo. 14:6; Yak. 4:8; 1 Pet. 3:21.

16. Gini sangbanapai nakura ho ani agbia “gu zereda nga ga Mbori” ni? Oni yugungo ho na kpiapai.

¹⁶ Gini sangbanapai nakura ho ani agbia “gu zereda nga ga Mbori nagasi rugatinapai dunduko” ni? Ziazia Kekeapai nakaragapai nipe he gupai nga si nika ‘bánda kpotorani yo na gaani berã rogo Kristo Yesu yo.’ (Frp. 4:7) Gu ndikidi fugo sayo ho nga ‘bánda,’ si angia gu fugo nangia ga abanzengere. Si aayugopa badona nga ga abanzengere nga aguyo i afu gu sunge fuyo nga ga banda bakporo bakuru kusayo. Firipoi angia gu ngbatunga bakporo re. Avuru Firipoi anaara yuru zezeredi mbiko i aima ino gupai nga abanzengere adu kinaho naabanda ngbadimo gayo bakporo. Wakina gure a, ho du ani ni na “gu zereda nga Mbori,” kpotoraniyo na berãrani yo nadu zezeredi. Ani ima ino gupai nga Yekova naberãpa rani aberã na ko naida ani du na diabese. (1 Pet. 5:10) Padu ani na gu inohe re nabanda rani ka bakabangirise watadu gberãrago funga rii omerani ya.

17. Gine nika undo rani ani du na kido ho ani ka gbiatirani ni na apai kumbatayo?

¹⁷ Fuo regbo ngbutuko, ngbatunga aboro dunduko nika gbiatiyo na gu bakere gberãngbi naamanganga mbata auru kpotosende ane ya. (Mt. 24:21, 22) Ani ainongo wai apai nika du tipa rani wa du ani ni basasa dunduko te. Ono tie, ndupai ho ani bakibangirani kisusi te. Wa vura duhe nga ani ainongo agu apai dunduko Yekova nika mangaha te, ani ima ino gaani Mbori. Agu apai ko amangihe kusayo nayugo gupai furani nga, ka kina ginipai vura kaa manga vurũ, Yekova ti aregbo dunduko nadigiso gako ringbisipai adigiso, na ti gu kura aregbo, ko namangaha ngba gu gene aboro aberãnga nga ko nika mangaha ngbaha ya. Agu aregbo dunduko Yekova amangaha wo furani nasa rani ani bi “gu zereda nga ga Mbori nagasi rugatinapai dunduko” ngba kura vovo agene.