Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Tikatumbikika Chomene Chifukwa cha Kuzizipizga

Tikatumbikika Chomene Chifukwa cha Kuzizipizga

WAPOLISI munyake wakati: “Ndiwe dada wankhaza chomene. Nadi ungaleka muwoli wako uku wali na nthumbo, ndiposo mwana wako muchoko! Ni njani waŵaryeskenge na kuŵapwelelera? Leka waka ivyo ukuchita na kuwelera kunyumba.” Ine nkhati: “Banja lane nindalirekepo yayi. Ndimwe muli kunikaka. Kasi muli kunikakirachi?” Wapolisi wakati: “Kuŵa Kaboni ni mulandu ukuru chomene kuluska milandu yose.”

Apo tikazgorananga na mpolisi uyu mukaŵa mu 1959 ndipo nkhaŵa mu jele mu tawuni ya Irkutsk ku Russia. Lekani nilongosore chifukwa icho ine na muwoli wane Maria tikazomerezgera ‘kusuzgika chifukwa cha urunji,’ kweniso umo tikatumbikikira chifukwa cha kulutilira kugomezgeka.—1 Pet. 3:13, 14.

Nkhababika mu 1933 ku Ukraine, mu muzi wa Zolotniki. Mu 1937, amama ŵachoko na afumu ŵawo ŵakiza kuzakatiwona kufuma ku France. Iwo ŵakaŵa Ŵakaboni. Ŵakatilekera mabuku ghaŵiri ghakuti Government na Deliverance ghakupharazgika na Watch Tower Society. Adada ŵakati ŵaŵerenga mabuku agha, ŵakamba kugomezga mwa Chiuta. Chachitima ntchakuti mu 1939 ŵakalwara chomene. Kweni pambere ŵandafwe, ŵakaphalira amama kuti: “Uwu ndiwo mbunenesko. Usambizge ŵana.”

TIKAMBA KUPHARAZGA KU SIBERIA

Mu Epulero 1951, ŵalara ŵa boma ŵakamba kuyora Ŵakaboni ku western USSR na kuŵatumizga ku Siberia. Ine, amama, na munung’una wane Grigory, ŵakatichimbizga ku Ukraine. Tikafumako na kuluta ku Siberia mu tawuni ya Tulun. Kuti tikafike, tikenda mtunda wa makilomita ghakujumpha 6,000 pa sitima yapamtunda. Pakati pajumpha masabata ghaŵiri, mukuru wane Bogdan wakiza ku msasa, mu tawuni ya Angarsk iyo yikaŵa pafupi. Boma likaŵa kuti ladumura kuti wagwire jele vyaka 25.

Ine, amama, na Grigory, tikapharazganga mu chigaŵa cha Tulun. Kweni tikeneranga kuchita vinthu mwamahara. Kuti tipharazgire munthu, tikafumbanga kuti, “Mbanjani ŵakuguliska ng’ombe kuno?” Para tamusanga uyo wakuguliska ng’ombe, tikamuphaliranga kuti ng’ombe zili kupangika mwapadera chomene. Pamanyuma tikamuphaliranga za Mlengi. Nyuzipepara yinyake yikalemba kuti para Ŵakaboni ŵiza, ŵakuti ŵakukhumba ng’ombe uku ŵakupenja mberere. Ndipo mberere tikazisanga nadi. Chikaŵa chakukondweska chomene kusambira na ŵanthu ŵakujiyuyura kweniso ŵakutemwa kuchezga na ŵanthu mu chigaŵa ichi. Pasono ku Tulun kuli mpingo uwo uli na ŵapharazgi ŵakujumpha 100.

CHIPULIKANO CHA MARIA CHIKAYEZGEKA

Muwoli wane Maria, wakasambira unenesko ku Ukraine apo Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose yikaŵa mukati. Apo wakaŵa na vyaka 18, mpolisi wakamba kumusuzga. Wakamunyengeleranga kuti wachite nayo uzaghali. Kweni Maria wakamukanira. Zuŵa linyake Maria wakati wafika pa nyumba kufuma uko wakaluta, wakasanga doda ili lili gada pa bedi la Maria. Maria wakachimbira. Mpolisi uyu wakakwiya chomene, ndipo wakati wamukakiskenge chifukwa ni Kaboni wa Yehova. Ndipo ivi vikachitika nadi. Mu 1952 khoti likadumura kuti Maria wakhale mu jele vyaka 10. Wakajipulika nga ni Yosefe uyo ŵakamujalira mu jele chifukwa cha kugomezgeka kwa Chiuta. (Gen. 39:12, 20) Dirayivara uyo wakamwendeska kufuma ku khoti kuluta ku jele wakamuphalira kuti: “Kopa yayi. Ŵanthu ŵanandi ŵakuluta ku jele, kweni ŵakuwerako na ntchindi zawo.” Mazgu agha ghakamukhozga chomene Maria.

Maria wakagwira jele lakalavura gaga kwambira mu 1952 m’paka mu 1956. Jele ili likaŵa pafupi na tawuni ya Gorkiy (iyo sono ni Nizhniy Novgorod) ku Russia. Ŵakamuphalira kuti wazgurenge makuni nanga mphanyengo yakuzizima chomene. Wakamba kulwaralwara, ndipo mu 1956 ŵakamufumiska. Wakati wafuma wakaluta ku Tulun.

NKHAŴA KUTALI NA ŴANA ŴANE NDIPOSO MUWOLI WANE

Apo nkhaŵa ku Tulun, mubali munyake wakaniphalira kuti kukwiza mudumbu. Nkhaluta pa njinga kukamupokelera ku siteji ya basi kuti nkhamunyamuzgeko katundu. Apo nkhati waka jiso mwa iyo, nyengo yeneyiyo nkhamutemwa. Pakakhora kuti wanizomere, kweni nkhamuthereska. Tikatorana mu 1957. Pakati pajumpha chaka chimoza, mwana withu wakwamba Irina, wakababika. Kweni pakatora nyengo yitali yayi mbwe kukondwa kose kukamara. Mu 1959, ŵakanikaka chifukwa chakuti nkhapurintanga mabuku ghakulongosora Baibolo. Nkhakhala myezi 6 mu selo kwambura kuzengeka mulandu. Kuti nilutilire kuŵa na mtende wa mu mtima, nyengo zose nkhalombanga, kwimba sumu za Ufumu, kweniso nkhaghanaghaniranga umo ningapharazgira para ningafuma mu jele.

Apo tikafumanga ku msasa, mu 1962

Mu jele, mpolisi uyo wakanifumbanga mafumbo wakayowoya mwaukali kuti, “Sonosono apa mose mumarenge, timumbechuraninge pasi nga ni mbeŵa.” Nkhazgora kuti, “Yesu wakati makani ghawemi agha gha Ufumu GHAZAMUPHARAZGIKA ku mitundu yose, ndipo palije uyo wangatondeska.” Pamanyuma wakasintha na kwamba kuninyengelera kuti nisayine kuti naleka Ukaboni nga umo nanguyowoyera kukwambilira. Wakati wayezga nthowa iyi na iyi na kutondeka, ŵakati nigwire jele vyaka 7 mu msasa wa pafupi na tawuni ya Saransk. Apo nkhaŵa pa ulendo wa ku msasa uwu, nkhapokera uthenga wakuti mwana withu msungwana wachiŵiri, Olga wababika. Nangauli muwoli wane na ŵana ŵaŵiri ŵakaŵa kutali, kweni nkhapembuzgikanga kumanya kuti ine na Maria tikaŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova.

Maria na ŵana ŵithu, Olga na Irina, mu 1965

Chaka chilichose, Maria wakizanga ku Saransk kuzakaniwona, nangauli kuluta ku Tulun na kuwerako wakendanga mazuŵa 12 pa sitima yapamtunda. Chaka chilichose wakaniyegheranga skapato. Mukati mwa skapato wakanibisirangamo magazini ghaphya gha Gongwe la Mulinda. Kweni ulendo wa chaka chinyake ukaŵa wapadera chomene chifukwa Maria wakiza na ŵana ŵithu ŵasungwana ŵaŵiri. Nkhakondwa chomene kuwona ŵana ŵane.

MALO GHAPHYA NA MASUZGO GHAKE

Mu 1966 ŵakanifumiska mu jele, ndipo ine, muwoli wane, na ŵana ŵane ŵaŵiri tikasamira mu tawuni ya Armavir, kufupi na Black Sea. Ŵana ŵane ŵanyamata ŵaŵiri, Yaroslav na Pavel, ŵakababikira mu tawuni iyi.

Pakatora na nyengo wuwo yayi, mbwe ŵapolisi ŵakamba kusecha mu nyumba yithu. Ŵakakhumbanga kuwona usange tili na mabuku ghakulongosora Baibolo. Ŵakasechanga palipose, na mu vyakurya vya ng’ombe wuwo. Nyengo yinyake, kukawotcha chomene ndipo ŵapolisi awo ŵakiza ŵakafoma chomene. Malaya ghawo ghakanangika na fuvu. Maria wakaŵalengera lusungu chifukwa ŵakachitanga waka ivyo ŵatumika ku polisi. Wakaŵapa juwisi kuti ŵamwe na bulashi kuti ŵaphatire fuvu mayunifomu. Wakaŵapaso maji pa beseni na mathawulo. Mulara wawo wakati wiza, ŵakamuphalira umo tikaŵapokelera makora. Apo ŵakafumangapo, mulara wawo wakamwemwetera na kutibayibiska. Tikawona kuti pakuŵa viwemi vinandi usange ‘tikulutilira kuchita uwemi kuti tithereske uheni.’—Rom. 12:21.

Nangauli ŵapolisi ŵakizanga kuzakasecha, kweni tikalutilira kupharazga ku Armavir. Kweniso tikawovwirapo kukhozga kagulu ka ŵapharazgi mu tawuni yapafupi ya Kurganinsk. Nkhukondwa chomene kumanya kuti sono ku Armavir kuli mipingo 6, ndipo ku Kurganinsk kuli mipingo 4.

Mu vyaka vyose ivi, yikaŵangapo nyengo apo tikatondekanga kuteŵetera Yehova nga umo tikakhumbiranga. Kweni tikuwonga chomene Yehova kuti wakatovwiranga na kutikhozga kwizira mu ŵabali ŵakugomezgeka. (Sal. 130:3) Kweniso nyengo zinyake tikayezgekanga chomene. Kwambura ise kumanya, gulu linyake la ŵapolisi likawungananga nase mu mpingo nga mbabali. Likalimbikiranga chomene kupharazga na kuchitako milimo yinyake ya pa mpingo. Ŵanyake mwa iwo ŵakapika mauteŵeti mu mpingo. Kweni nyengo yikati yajumphapo, ŵakamanyikwa.

Mu 1978, apo Mariya wakaŵa na vyaka 45, wakaŵaso na nthumbo. Chifukwa chakuti wakaŵa kale na suzgo la mtima, madokotala ghakawopanga kuti wangafwa ndipo ghakamuphalira kuti wafumiske nthumbo. Maria wakakana. Wati wakana, madokotala ghanyake ghakamba kumulondezga na nyeleti kuti ghamulase munkhwala wakuti nthumbo yifume. Kuti waleke kufumiska nthumbo, Maria wakachimbira mu chipatala.

Ŵapolisi ŵakatiphalira kuti tifumemo mu tawuni. Tikasamukira mu muzi unyake kufupi na tawuni ya Tallinn ku Estonia. Panyengo iyi tawuni iyi yikaŵa chigaŵa cha USSR. Ku Tallinn, Maria wakababa mwana msepuka muwemi waka, zina lake Vitaly. Ivyo ŵadokotala ŵakati vichitikenge vikatondeka.

Pamanyuma tikafumako ku Estonia na kuluta ku Nezlobnaya, kumwera kwa Russia. Kufupi na malo agha, kukaŵa matawuni agho ŵanthu ŵakufuma mu vyaru vyakupambanapambana ŵakatemwanga kuchezgerako. Tikapharazganga mwakuchenjera chomene ku malo agha. Ŵanyake ŵakizanga mu matawuni agha kuti ŵasange wovwiri wa ku chipatala, kweni ŵanyake ŵakaweranga na chilindizga cha umoyo wamuyirayira.

KUSAMBIZGA ŴANA ŴITHU KUTI ŴATEMWENGE YEHOVA

Tikayezganga chomene kusambizga ŵana ŵithu kuti ŵatemwenge Yehova kweniso kuti ŵakhumbenge kumuteŵetera. Kanandi tikachemanga ŵabali awo ŵangakhozga ŵana ŵithu. Yumoza wawo wakaŵa mubale Grigory uyo wakaŵa mulaŵiliri wadera kufuma mu 1970 m’paka 1995. Banja lose likakondwanga chomene para mubali Grigory wiza, chifukwa nyengo zose wakaŵa wachimwemwe kweniso wakatemwanga kutisekiska. Para kwiza ŵalendo, tikatemwanga kuseŵera magemu gha vinthu vinyake vya mu Baibolo. Ntheura apo ŵana ŵithu ŵakakuranga, ŵakatemwanga chomene nkhani za mu Baibolo.

Ŵana ŵane na ŵawoli ŵawo.

Kufuma kumazere kuya kumalyero, mzere wakumanyuma: Yaroslav, Pavel, Jr., Vitaly

Mzere wakuthanzi: Alyona, Raya, Svetlana

Mu 1987, mwana withu mwanalume Yaroslav wakasamukira mu tawuni ya Riga ku Latvia, uko wakapharazganga mwawanangwa. Kweni wakati wakana kunjira usilikari, ŵakati wakhale mu jele chaka na hafu, ndipo wakakhala mu majele ghakukwana 9. Nkhaŵa kuti namuphalirapo kale ivyo vikachitikira ine, ndipo ivi vikamovwira kuti wazizipizge. Pamanyuma, wakamba upayiniya. Mu 1990, Pavel wakaŵa na vyaka 19, ndipo wakakhumbanga kuchita upayiniya ku Sakhalin, chirwa icho chikaŵa kumpoto kwa Japan. Pakwamba tikakhumbanga yayi kuti walute. Pa chirwa ichi pakaŵa ŵapharazgi 20 pera, ndipo chikaŵa pa mtunda wa makilomita 9,000 kufuma uko tikaŵa ise. Pamanyuma tikazomera kuti walute, ndipo tikachita makora kumuzomerezga. Ŵanthu ŵanandi pa chirwa ichi ŵakazomeranga makani ghawemi. Pakati pajumpha vyaka vichoko waka, kukaŵa mipingo 8. Pavel wakateŵetera pa Sakhalin m’paka mu 1995. Panyengo iyi, panyumba tikakhala waka na mwana withu muchoko chomene, Vitaly. Wakatemwanga chomene kuŵerenga Baibolo kufuma pa wana. Wakamba kuchita upayiniya wali na vyaka 14, ndipo nkhachita nayo upayiniya vyaka viŵiri. Yikaŵa nyengo yakukondweska chomene. Wakati wakwaniska vyaka 19, Vitaly wakafumapo panyumba na kwamba kuchita upayiniya wapadera.

Kumanyuma mu 1952, mpolisi wakaphalira Maria kuti: “Sayinira kuti waleka chigomezgo chako, para apo cha, mbwenu ukhalenge vyaka 10 mu jele. Panyengo iyo uzamufumira mu jele, uzamuŵa kuti wachekulirathu kweniso ulije mubwezi.” Kweni ndimo vikaŵira yayi. Tikawona kuti Chiuta withu Yehova wakutitemwa kweniso ngwakugomezgeka. Ŵana ŵithu nawo ŵakatitemwanga chomene ndiposo ŵanthu ŵanandi awo tikaŵawovwira kuti ŵamanye unenesko. Ine na Maria tikakondwanga chomene kwendera ŵana ŵithu uko ŵakateŵeteranga. Tikawona umo ŵanthu awo ŵana ŵithu ŵakaŵawovwira kusambira za Yehova ŵakawongeranga.

TIKUWONGA CHIFUKWA YEHOVA NI MUWEMI

Mu 1991, ntchito ya Ŵakaboni ŵa Yehova yikazomerezgeka. Ŵabali ŵakambaso kulimbikira chomene kupharazga. Mpingo withu ukagura na basi wuwo kuti tendengemo pakukapharazga mu matawuni na mizi yapafupi, chisulo na sabata.

Nili na muwoli wane mu 2011

Nili wakukondwa kuti Yaroslav na muwoli wake, Alyona, ndiposo Pavel na muwoli wake, Raya, ŵakuteŵetera pa Beteli. Ndipo Vitaly na muwoli wake, Svetlana, ŵakwendera dera. Irina, mwana withu wakwamba, na banja lake ŵali ku Germany. Mfumu wake Vladimir, na ŵana ŵawo ŵanalume ŵatatu, wose ŵakuteŵetera nga mbalara. Mwana withu munyake mwanakazi, Olga, wakukhala ku Estonia ndipo nyengo zose wakuniyimbira foni. Chachitima ntchakuti muwoli wane Maria, wakafwa mu 2014. Nkhulindilira nyengo iyo nizamumuwonaso para wazakawuskika. Pasono nkhukhala mu tawuni ya Belgorod, ndipo ŵabali kuno ŵakunovwira chomene.

Mu vyaka vyose ivyo nateŵetera Yehova, nasambira kuti ntchipusu yayi kulutilira kugomezgeka kwa Yehova. Kweni para wagomezgeka, Yehova wakukupa mtende uwo palije icho chingayana nawo. Vitumbiko ivyo ine na Maria tasanga chifukwa cha kugomezgeka vikujumpha chilichose. Pambere ulamuliro wa USSR undamare mu 1991, kukaŵa waka ŵapharazgi 40,000. Kweni sono mu vyaru ivyo vikaŵa pasi pa Soviet Union, muli ŵapharazgi ŵakujumpha 400,000. Sono nili na vyaka 83, ndipo nichali kuteŵetera nga mulara. Nyengo zose Yehova wakunovwira kuzizipizga masuzgo. Mbunenesko nadi, Yehova wanitumbika chomene.—Sal. 13:5, 6.