Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Bɔ Nɛ Wa Jeɔ Su Momo ɔ Ngɛ Wa He Nɛ Wa Yɛ He Hu

Bɔ Nɛ Wa Jeɔ Su Momo ɔ Ngɛ Wa He Nɛ Wa Yɛ He Hu

“Nyɛ sake nɔmlɔ su momo ɔ, kɛ e ní tsumi ɔmɛ ngɔ pue he.”​—KOL. 3:9.

LAHI: 121, 142

1, 2. Mɛni nihi yɔse ngɛ Yehowa Odasefohi a he?

NIHI fuu yɔse kaa Yehowa we bi ngɛ su kpakpahi, nɛ a jeɔ wa yi ngɛ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ womi ngmalɔ Anton Gill ngɛ wa nyɛmimɛ nyumuhi kɛ yihi nɛ a ngɛ Nazi Germany ɔ he munyu tue ɔ, e de ke: ‘Nazi ɔ wa Yehowa Odasefohi a yi mi wawɛɛ. Ngɛ jeha 1939 ɔ mi ɔ, Odasefohi 6,000 lɛ a ngɛ tsu womi he ɔmɛ.’ E ngɛ mi kaa a wa mɛ yi mi wawɛɛ mohu lɛɛ, se womi ngmalɔ ɔ tsɔɔ kaa Odasefo ɔmɛ tsɔɔ kaa “a ma nyɛ maa fia ngɔ fɔ a nɔ, nɛ a to a tsui si kɛ da nɔ nyɛmi ɔ nya,” nɛ a tsɔɔ kaa “a yeɔ anɔkuale, nɛ kake peemi ngɛ a kpɛti” hulɔ.

2 Lingmi nɛ ɔ, nihi nɛ a ngɛ South Africa a hu yɔse kaa Mawu we bi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ ngɛ su kpakpa nɛ ɔmɛ eko. Be ko nɛ be ɔ, Odasefohi nɛ a ngɛ lejɛ ɔ nyɛ we nɛ a kɛ a nyɛmimɛ nɛ e slo a he womi nɔ su ɔ nɛ bɔ faa. Se ngɛ Hɔgba, December 18, 2011 ɔ, wa nyɛmimɛ nɛ a he hiɛ pe 78,000 nɛ e slo a he womi nɔ su nɛ a je South Africa kɛ mahi nɛ bɔle mɛ ɔ a nɔ ba bua a he nya ngɛ fiɛmi he nɛ kle pe kulaa nɛ ngɛ Johannesburg ɔ konɛ a kase Mawu he ní. Enɛ ɔ pee nihi nyakpɛ wawɛɛ. Benɛ fiɛmi he ɔ nɔ hyɛli ɔmɛ a kpɛti nɔ kake ngɛ he nya buami nɛ ɔ he munyu tue ɔ, e de ke: “I nɛ nimli asafo nɛ a baa a je mi saminya kaa kikɛ hyɛ ngɛ fiɛmi he nɛ ɔ. Nyɛ tsuo nyɛ dla nyɛ he saminya. Nyɛ ha nɛ fiɛmi he ɔ tsɔ nyaii. Nɔ́ nɛ peeɔ mi nyakpɛ pe kulaa ji kaa nyɛ je wɛtso munomunohi a mi, se nyɛ pee kake.”

3. Mɛni ha nɛ wa nyɛmi peemi ɔ ngɛ slɔɔto ɔ?

3 Munyuhi kaa kikɛ nɛ nihi nɛ a pi Odasefohi ɔ tu ɔ tsɔɔ kaa wa je kɛ wɛ nyɛmi peemi ɔ ngɛ slɔɔto niinɛ. (1 Pet. 5:9, NW, sisi ningma.) Se mɛni ha nɛ wa je kpa ngɛ jami kpahi a he ɔ? Mawu Munyu ɔ kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ ye bua wɔ nɛ wa ‘sake nɔmlɔ su momo ɔ ngɔ pue he.’ Wa je su momo nɛ ɔ, nɛ wa wo ‘nɔmlɔ su ehe’ ɔ.​—Kol. 3:9, 10.

4. Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi, nɛ mɛni he je?

4 Ke wa je su momo ɔ ngɛ wa he ɔ, e sɛ nɛ wa ya wo ekohu. Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa ma susu bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ je su momo ɔ ngɛ wa he, nɔ́ he je nɛ e sa kaa waa pee jã amlɔ nɔuu, kɛ nɔ́ he je nɛ ke waa kɛ wa he wo su yaya komɛ a mi be kɛkɛɛ po ɔ, wa ma nyɛ ma tsake ɔ he. Jehanɛ hu ɔ, wa ma susu nɔ́ nɛ nihi nɛ a ba le anɔkuale ɔ jehahi fuu ji nɛ ɔ ma nyɛ maa pee konɛ a ko ya su momo ɔ he hu ɔ he. Mɛni he je nɛ e he hia kaa wa susu ní nɛ ɔmɛ a he ɔ? Aywilɛho sane ji kaa, ni komɛ nɛ be ko nɛ be ɔ a sɔmɔɔ Yehowa a ha we nɛ a hɛ nɛ hi a he nɔ, nɛ a kpale ya wo a sá jemi bami ɔ. Enɛ ɔ he ɔ, e sa nɛ wɔ tsuo wa susu kɔkɔ bɔmi nɛ ɔ he: “Nɔ nɛ susuɔ kaa e daa si ɔ, e hyɛ e he nɛ hi, konɛ e ko nɔ si.”​—1 Kor. 10:12.

AKƆNƆ NÍHI TSUO NƐ HAA NƐ NƆ NGƆƆ E HE KƐ WOƆ ‘AJUAMA BƆMI’ MI Ɔ, “NYƐƐ GBE”

5. (a) Mo ha nɔ́ he tomi nɔ́ nɛ tsɔɔ nɔ́ he je nɛ e sa kaa wa je su momo ɔ ngɛ wa he. (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Kaa bɔ nɛ Kolose Bi 3:5-9 ɔ tsɔɔ ɔ, mɛni suhi nɛ a piɛɛ su momo ɔ he?

5 Ke tade nɛ ngɛ o he ɔ sɛ mu, aloo e mi ngɛ fu jee ɔ, mɛni o maa pee? O kɛ oya yemi ma je amlɔ nɔuu. Jã kɛ̃ nɛ e sa nɛ waa kɛ oya yemi nɛ bu kɔkɔ bɔmi nɛ a kɛ ha wɔ kaa waa ngmɛɛ su yayahi nɛ kɛ Mawu su ɔmɛ kpa we gbi ɔ a he ɔ tue. Wa suɔ kaa waa kɛ Paulo ga womi nɛ e mi tsɔ heii nɛ e kɛ ha Kristofohi nɛ a hi si ngɛ e be ɔ mi ɔ ma tsu ní. E de ke: “Nyɛ kpa ní nɛ ɔmɛ tsuo.” Nyɛ ha nɛ wa susu su yayahi nɛ Paulo tu a he munyu ɔ a kpɛti enyɔ nɛ ji ajuama bɔmi kɛ mu ní tsumi he nɛ waa hyɛ.​—Kane Kolose Bi 3:5-9.

6, 7. (a) Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ Paulo munyu ɔ tsɔɔ kaa e biɔ mɔde bɔmi loko wa ma nyɛ ma je su momo ɔ ngɛ wa he? (b) Sisije ɔ, kɛ Sakura baa e je mi ha kɛɛ, nɛ mɛni wo lɛ he wami nɛ e tsake?

6 Ajuama bɔmi. Hela munyu nɛ a kɛ ngma Baiblo ɔ nɛ a tsɔɔ sisi ke “ajuama bɔmi” ɔ tsɔɔ nyumu kɛ yo nɛ a kɛ a he náa bɔmi be mi nɛ a sɛ we gba si himi mi ngɛ mlaa nya, aloo nyumu kɛ nyumu loo yo kɛ yo nɛ a kɛ a he náa bɔmi. Paulo de e nyɛmimɛ Kristofohi kaa a ‘gbe akɔnɔ níhi nɛ haoɔ mɛ ɔ.’ Enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ a gbe akɔnɔ fɛɛ akɔnɔ nɛ ma ha nɛ a ngɔ a he kɛ wo ‘ajuama bɔmi’ mi ɔ. Paulo munyu ɔmɛ tsɔɔ kaa e sa nɛ waa bɔ mɔde wawɛɛ nɛ waa gbe akɔnɔ yayahi. Se kɛ̃ ɔ, wa ma nyɛ maa ye akɔnɔ yayahi a nɔ.

7 Mo susu yo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sakura * nɛ e je Japan ɔ he nɛ o hyɛ. Benɛ e ngɛ wae ɔ, e bua jɔɛ, nɛ e hɛ jaa. Benɛ e ye jeha 15 ɔ, e kɛ nihi fuu bɔni bɔmi nami konɛ e hɛ nɛ ko ja hu. E kɛ zo de ke: “Enɛ ɔ he ɔ, i puɛ hɔ si etɛ.” E kpale de ke: “Sisije ɔ, ke i kɛ nihi ná bɔmi ɔ, i susuɔ kaa i ngɛ he piɛ pomi, nɛ i susuɔ kaa a susuɔ ye he, nɛ a suɔ mi. Se si abɔ nɛ i kɛ nihi ngɛ bɔmi nae ɔ, si abɔ nɛ i naa kaa i be he piɛ pomi.” Sakura kɛ e he wo jemi bami yaya nɛ ɔ mi kɛ ya si e ye jeha 23. Pee se ɔ, e kɛ Odasefohi bɔni Baiblo ɔ kasemi. Sakura bua jɔ nɔ́ nɛ a kɛ lɛ kase ɔ he, nɛ ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, e he nile bui lɛ fɔ hu, zo pee we lɛ hu, nɛ e kua ajuama bɔmi ɔ. Amlɔ nɛ ɔ, Sakura ngɛ sɔmɔe kaa daa blɔ gbalɔ, nɛ e hɛ ja we hu. Mohu ɔ, e de ke, “Daa jenanɛɛ ɔ, i naa kaa Yehowa suɔ mi wawɛɛ, nɛ ye bua jɔɔ.”

BƆ NƐ O MA PLƐ KƐ KPA MU NÍ TSUMI

8. Mɛni ji ní komɛ nɛ be hae nɛ nɔ ko he nɛ tsɔ ngɛ Mawu hɛ mi?

8 Mu ní tsumi. Hela munyu nɛ a tsɔɔ sisi ke “mu ní tsumi” ɔ kɔ we ajuama bɔmi pɛ he. E ma nyɛ maa tsɔɔ sigaleti numi, aloo munyu yayahi nɛ a kɛ woɔ nɔ nya muɔ. (2 Kor. 7:1; Efe. 5:3, 4) E kɔɔ mu níhi nɛ nihi peeɔ ngɛ laami mi ɔ a he hulɔ. Ní nɛ ɔmɛ ekomɛ ji womihi nɛ tleɔ bɔmi nami he akɔnɔ si ɔ a kanemi, aloo bɔmi nami he fonihi a hyɛmi. Ní nɛ ɔmɛ ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ko nɛ fiɛ e fɔmi níhi a he.​—Kol. 3:5. *

9. Ke wa ná “akɔnɔ yaya” nɛ wa gbi lɛ ɔ, mɛni ma nyɛ maa je mi kɛ ba?

9 Nihi nɛ bɔmi nami he foni hyɛmi ba pee a su ɔ náa “akɔnɔ yaya,” nɛ enɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ ke a kɛ nɔ ko ná we bɔmi ɔ, a be nyɛe maa hi si. Níhi a mi hlami ko tsɔɔ kaa nihi nɛ bɔmi nami he foni hyɛmi tlɔ a he ɔ ngɛ kaa nihi nɛ ke a nui dã, aloo tsopa yaya ko ɔ, a nyɛ we si himi ɔ. E be nyakpɛ kaa bɔmi nami he fonihi a hyɛmi haa nɛ nɔ hɛ mi pueɔ si, e ha we nɛ nɔ tsuɔ ní saminya, e ha we nɛ bua jɔmi hii wekuhi a mi, e kɛ gba puɛmi baa, nɛ e haa nɛ nihi gbeɔ a he po. Benɛ nyumu ko nyɛ nɛ e kpa bɔmi nami he fonihi a hyɛmi jeha kake se ɔ, e de ke: “Jinɛ i nuɔ he kaa se nami be ye he, se amlɔ nɛ ɔ lɛɛ i nui he jã hu.”

10. Kɛ Ribeiro plɛ kɛ kpa bɔmi nami he fonihi a hyɛmi ha kɛɛ?

10 Jehahi fuu ji nɛ ɔ nɛ nihi fuu ngɛ mɔde bɔe wawɛɛ kaa a ma kua bɔmi nami he fonihi a hyɛmi. Se kɛ̃ ɔ, kaa bɔ nɛ Ribeiro nɛ e je Brazil ɔ sane ɔ tsɔɔ ɔ, a ma nyɛ ma kpa. Ribeiro hia kɛ je we mi benɛ e yi jeha 20 lolo, nɛ e ya tsu ní ngɛ he ko nɛ a ngɔɔ womihi nɛ a puɛ ɔ kɛ peeɔ ní kpahi. Lejɛ ɔ nɛ e ya na womihi nɛ bɔmi nami he fonihi ngɛ mi ɔ ngɛ, nɛ e bɔni hyɛmi. E de ke: “Bɔɔbɔɔbɔɔ ɔ, e ba su be ko nɛ ke i hyɛ we ɔ, i nyɛ we si himi. Níhi puɛ hluu kaa e ba su be ko nɛ i hyɛɛ blɔ kaa ye yo ɔ nɛ je we mi konɛ ma ná he blɔ kɛ hyɛ bɔmi nami he videohi.” Ligbi ko nɛ Ribeiro ngɛ e ní tsumi he ɔ, e na womi nɛ ji Nɔ́ Nɛ Haa Nɛ Bua Jɔmi Hii Weku Mi ɔ ngɛ womihi nɛ a kɛ ba pue si nɛ e kɛ ma tsu ní ɔ mi. E je womi ɔ nɛ e kane. Nɔ́ nɛ e kase ngɛ womi ɔ mi ɔ wo lɛ he wami nɛ e kɛ Yehowa Odasefohi bɔni ní kasemi, se e he be saii loko e nyɛ nɛ e kpa e su yaya a. Nyagbenyagbe ɔ, mɛni ye bua lɛ? E de ke: “Sɔlemi, Baiblo kasemi, kɛ níhi nɛ i kase nɛ i pueɔ ye yi mi tɛ ngɛ he ɔ, ha nɛ ye bua ba jɔ Mawu su ɔmɛ a he wawɛɛ. Enɛ ɔ ha nɛ suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha Yehowa a nya ba wa pe suɔmi nɛ i ngɛ kɛ ha bɔmi nami he fonihi.” Mawu Munyu ɔ kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ ye bua Ribeiro nɛ e je e su momo ɔ ngɛ e he, e ha nɛ a baptisi lɛ, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa asafo mi nɔkɔtɔma.

11. Mɛni maa ye bua nɔ ko konɛ e yu e he ngɛ bɔmi nami he fonihi a he?

11 Mo kadi kaa e he ba hia nɛ Ribeiro nɛ e kane Baiblo ɔ nɛ e nyɛ nɛ e ye e he nɔ, se pi lɔ ɔ kɛkɛ. E he ba hia nɛ e ha nɛ Baiblo ɔ mi sɛ gbi ɔ nɛ sɛ e tsui mi hulɔ. Sɔlemi kɛ yi mi tɛ puemi ha nɛ suɔmi nɛ e ngɛ ha Mawu ɔ mi ba wa pe suɔmi nɛ e ngɛ ha bɔmi nami he fonihi ɔ. Ke wa ha nɛ suɔmi nɛ wa ngɛ ha Yehowa a nya wa, nɛ wa hiee ní yayahi ɔ, lɔ ɔ ji blɔ nɛ hi pe kulaa nɛ wa ma nyɛ maa gu nɔ kɛ yu wa he ngɛ bɔmi nami he fonihi a he.​—Kane La 97:10.

NYƐ KPA MI MI LA, NƆ JƐMI, KƐ LAKPA YEMI

12. Mɛni ye bua Stephen nɛ e ngmɛɛ mi mi la, kɛ nɔ jɛmi he ɔ?

12 Nihi nɛ a mi mi fuɔ mlamlaamla a pɔɔ nɔ jɛmi. E ngɛ heii kaa su nɛ ɔ be nyɛe ma ha nɛ bua jɔmi nɛ hi weku ko mi. Bitsɛ ko nɛ ngɛ Australia nɛ a tsɛɛ lɛ ke Stephen ɔ de ke: “Bɔɔ kɛkɛ i bɔni kita kami, nɛ ní tsɔwitsɔwihi po woɔ ye mi mi la. I fiee ye yo ɔ si etɛ, nɛ jinɛ wa ngɛ wa gba a mi poe.” Kɛkɛ nɛ Odasefohi kɛ mɛ bɔni ní kasemi. Benɛ Stephen kɛ Baiblo ga womi ɔmɛ bɔni ní tsumi ɔ, mɛni je mi kɛ ba? E de ke: “Wa weku si himi ɔ tsake amlɔ nɔuu. Ngɛ Yehowa yemi kɛ buami nya a, amlɔ nɛ ɔ, i ngɛ tue mi jɔmi wawɛɛ, nɛ i toɔ ye tsui si, se be ko nɛ be ɔ, jinɛ i ngɛ kaa oplɛmi. Ke nɔ ko pee mi nɔ́ nyafii ko po, kɛkɛ sane ba.” Mwɔnɛ ɔ, Stephen ngɛ sɔmɔe kaa asafo mi sɔmɔlɔ, nɛ e yo ɔ hu ngɛ sɔmɔe kaa daa blɔ gbalɔ jehahi fuu ji nɛ ɔ. Asafo mi nikɔtɔmahi nɛ a ngɛ asafo nɛ Stephen ngɛ mi ɔ mi ɔ de ke: “Stephen ngɛ kpoo, e tsuɔ ní wawɛɛ, nɛ e baa e he si.” A nɛ Stephen nɛ e mi mi fu hyɛ. Anɛ Stephen nitsɛ he wami nya nɛ e nyɛ pee tsakemi nɛ ɔ lo? E de ke: “Ke pi nɛ i ha nɛ Yehowa ye bua mi konɛ ma tsake ye su ɔ kulaa a, jinɛ i be nyɛe ma ná su kpakpa nɛ ɔmɛ.”

13. Mɛni he je nɛ mi mi la ngɛ oslaa wawɛɛ ɔ, nɛ mɛni kɔkɔ bɔmi Baiblo ɔ kɛ ha ngɛ he?

13 Yi mi tomi kpakpa ko he je ɔ, Baiblo ɔ bɔ wɔ kɔkɔ ngɛ mi mi la, jɛmi munyu, kɛ ngmlaa kpami he. (Efe. 4:31) Aywilɛho sane ji kaa behi fuu ɔ, su nɛ ɔmɛ kɛ basabasa peemi baa. Je ɔ nɛ tɔmi ko ngɛ abofu he, se abofu wui wa Bɔlɔ ɔ hɛ mi nyami. Nihi fuu je su yaya nɛ ɔmɛ ngɛ a he loko a nyɛ nɛ a wo su ehe ɔ.​—Kane La 37:8-11.

14. Anɛ nɔ ko nɛ e peeɔ basabasa a ma nyɛ maa pee nɔ nɛ he jɔ lo?

14 Mo susu Hans sane ɔ he nɛ o hyɛ. E sɔmɔ kaa asafo mi nɔkɔtɔma ngɛ Austria. Nikɔtɔmahi a kuu ɔ sanehi a he blɔ nya tolɔ nɛ e ngɛ asafo nɛ Hans ngɛ mi ɔ de ke, “E piɛɛ nyɛmimɛ nɛ a baa a he si pe kulaa nɛ o maa suɔ kaa o kɛ mɛ nɛ bɔ ɔ a he.” Se be ko nɛ be ɔ, jinɛ Hans be jã. Benɛ Hans yi jeha 20 lolo ɔ, e bɔni dã tɔmi, nɛ lɔ ɔ ha nɛ e peeɔ e ní basabasa. Be ko nɛ e tɔ dã wawɛɛ nɛ e mi mi fu ɔ, e gbe e plã ko, nɛ a fã ke a wo lɛ tsu jeha 20. Tsu nɛ a wo Hans ɔ nyɛ we nɛ e tsake lɛ. Se pee se ɔ, e yayo to blɔ nya nɛ asafo mi nikɔtɔmahi ya slaa lɛ ngɛ tsu womi he ɔ, nɛ a kɛ lɛ bɔni Baiblo ɔ kasemi. Hans de ke: “E he wa ha mi wawɛɛ kaa ma je ye su momo ɔ ngɛ ye he. Ngmamihi nɛ wo mi he wami wawɛɛ ji Yesaya 55:7 nɛ deɔ ke: ‘Nyɛ yiwutsotsɛmɛ, nyɛ kpa awi yemi,’ kɛ 1 Korinto Bi 6:11 nɛ deɔ ke: ‘Be ko ɔ, kikɛ nɛ ɔ nyɛ ti ni komɛ ba nyɛ je mi’ ɔ. Yehowa to e tsui si ha mi, e kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ ye bua mi nɛ i kɛ jehahi fuu pee tsakemi, nɛ i wo su ehe ɔ.” Benɛ Hans ye jeha 17 kɛ fã ngɛ tsu ɔ mi ɔ, a je lɛ. Jamɛ a be ɔ, a baptisi lɛ kaa Kristofo no. E de ke: “Ye bua jɔ kaa Yehowa dloo mi wawɛɛ, nɛ e ngɔ ye he yayami ɔmɛ kɛ pa mi.”

15. Mɛni su lɛ pɔ he, nɛ mɛni Baiblo ɔ deɔ ngɛ he?

15 Lakpa yemi hu piɛɛ su momo ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nihi yeɔ lakpa ngɛ tó womi he, aloo a yeɔ lakpa konɛ a ko gbla a tue ngɛ tɔmi ko nɛ a tɔ̃ ɔ he. Se Yehowa ji “Mawu anɔkualetsɛ.” (La 31:5) Enɛ ɔ he ɔ, e suɔ kaa e sɔmɔli ɔmɛ a ti “nɔ tsuaa nɔ kɛ e nyɛmi nɛ tu anɔkuale sisiisi” nɛ ‘wa ko ye lakpa.’ (Efe. 4:25; Kol. 3:9) Enɛ ɔ he ɔ, ke anɔkuale nɛ wa maa tu ɔ he wa ha wɔ, aloo e ma ha nɛ wa hɛ mi nɛ pue si po ɔ, e sa nɛ waa pee jã.​—Abɛ 6:16-19.

NƆ́ NƐ HA NƐ A YE KUNIMI

16. Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa je su momo ɔ ngɛ wa he?

16 Wa be nyɛe ma je su momo ɔ ngɛ wɔ nitsɛmɛ wa he wami nya. E he ba hia nɛ Sakura, Ribeiro, Stephen, kɛ Hans nɛ wa wo a ta ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ nɛ a bɔ mɔde wawɛɛ nɛ a kpa a su yaya amɛ. A kase Mawu Munyu ɔ wawɛɛ, nɛ a ha nɛ he wami nɛ ngɛ Mawu Munyu ɔ kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ mi ɔ ta a tsui he, nɛ lɔ ɔ ye bua mɛ nɛ a nyɛ kpa a su yaya amɛ. (Luka 11:13; Heb. 4:12) Ke wa ma ná Mawu he wami ɔ he se ɔ, ja wa kaneɔ Baiblo ɔ daa, wa pueɔ wa yi mi tɛ ngɛ he, nɛ wa sɔleɔ daa konɛ wa ná nile kɛ he wami nɛ maa ye bua wɔ konɛ waa ngɔ ga womi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ kɛ tsu ní. (Yosh. 1:8; La 119:97; 1 Tes. 5:17) Ke wa dla wa he loko wa yaa asafo mi kpehi ɔ, lɔ ɔ hu maa ye bua wɔ konɛ wa ná Mawu Munyu ɔ kɛ e mumi klɔuklɔu ɔ he se. (Heb. 10:24, 25) Jehanɛ hu ɔ, wa suɔ kaa wa maa ngɔ ní slɔɔtohi nɛ Yehowa asafo ɔ guɔ nɔ kɛ haa Mawu we bi nɛ a ngɛ je kɛ wɛ ɔ mumi mi niye ní ɔ kɛ tsu ní saminya.​—Luka 12:42.

Mɛni ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ wa je su momo ɔ ngɛ wa he? (Hyɛ kuku 16)

17. Mɛni he wa ma susu ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi?

17 Ngɛ munyu nɛ ɔ mi ɔ, wa susu su yaya komɛ nɛ e sa kaa Kristofohi nɛ a je ngɛ a he nɛ a ko ya he hu ɔ he. Se ke Mawu bua maa jɔ wa he ɔ, anɛ lɔ ɔ pɛ e sa kaa waa pee lo? Ohoo. E sa nɛ waa wo su ehe ɔ hulɔ. Ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa ma susu su komɛ nɛ a piɛɛ su ehe ɔ he nɛ e sa kaa wa ha nɛ e hi wa he daa kaa tade ɔ he.

^ kk. 7 A tsake biɛ ɔmɛ ekomɛ ngɛ munyu nɛ ɔ mi.

^ kk. 8 Moo hyɛ womi nɛ ji Questions Young People Ask​—Answers That Work, Kpo 1 ɔ yi 25.