Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Omu Tunahase Kuzula Mutu Wamwaka Nakumumbila

Omu Tunahase Kuzula Mutu Wamwaka Nakumumbila

“Zulenu mutu wamwaka navilinga vyenyi.”—KOLO. 3:9.

MYASO: 121, 142

1, 2. Vatu vavavulu vanahanjikanga vyuma muka hali Vinjiho jaYehova?

VATU veji kusangejekanga Vinjiho jaYehova mwomwo yavilinga vyavo vyamwaza. Chakutalilaho, Anton Gill muka-kusoneka mikanda, asonekele hali vandumbwetu vaze vapwile muGermany muchiyulo chavaka-Nazi ngwenyi: “Vinjiho jaYehova vavemanyinyine chikuma nakole kuli vaka-Nazi. . . . Kuheta mu 1939 Vinjiho vakuheta ku 6,000 vavatwalile [muvilombo vyavafunge].” Ambile nawa ngwenyi, numba tuhu Vinjiho vavayanjishilenga oloze vapwile vakwononoka, vakuunda, vakulinunga, nakupwa vakushishika kuli Kalunga.

2 Kalinwaha vene ngana, vatu mulifuchi lyaSouth Africa vamwene vilinga vyamwaza vasolwele vatu jaKalunga. Shimbu yimwe Vinjiho vavisemwa navikova vyakulisezaseza kavapwilenga nakulivwasanako. Oloze kuheta LyaSondo haDecember 18, 2011, vatu valikomokelele hakumona Vinjiho vakuzomboka 78,000 vavisemwa navikova vyakulisezaseza muSouth Africa navaze vafumine kumafuchi valihata nawo vanalikungulwila hamwe muchivaza chakuhemena munganda yaJohannesburg nakulivwishila hamwe kuwaha vihande vyakushipilitu. Mukulwane wachize chivaza ahanjikile hali Vinjiho ngwenyi: “Kanda ngumonengaho lyehi vatu vavilinga vyamwaza ngana ava. Vatu vosena vanavwale kanawa mukavumbi. Kaha nawa munawahisa kanawa muchivaza. Oloze chuma chakukomwesa chikuma shina kamwalitala hamiyachi navikovako.”

3. Vyuma muka vyatuhandununa kumauka eka?

3 Mazu kana veji kuhanjikanga vatu vaze kavapwa Vinjihoko asolola nge etu Vinjiho twalihandununa kuvatu veka. (Petu. 1, 5:9) Uno vyuma muka vyatulingisa tulihandunune kumauka eka akwitava? Tweji kuzatanga nangolo mangana Mazu aKalunga nashipilitu yenyi yajila vitukafwe ‘tuzule mutu wamwaka.’ Ngocho tweji ‘kuvwalanga jino mutu wamuhya.’—Kolo. 3:9, 10.

4. Vyuma muka natushimutwila muchihande chino, kaha mwomwo ika?

4 Nge mutu nazulu mutu wamwaka atela nawa kumumbila. Muchihande chino natushimutwila mwakuzulila mutu wamwaka, novyo twatela kwanguhwila kulinga ngocho, novyo twafwelela ngwetu mutu nahase kwalumuka numba apwa navilinga vyavipi ngachilihi. Natushimutwila nawa havyuma vatela kulinga vaze vanashimbula mumuchano mangana vambile mutu wamwaka. Mwomwo ika kushimutwila vyuma kana chapwila chachilemu? Chaluvinda, vatu vamwe vaze vazachililenga Yehova vanavwale cheka mutu wamwaka. Shikaho, tuvosena twatela kushinganyeka hamazu akwamba ngwavo: “Ou nashinganyeka ngwenyi nemana azangame kuchina mwalimbuka.”—Koli. 1, 10:12.

“JIHENU” KALA VYUMA NAVIMILINGISA ‘MUFWILE UJILA’

5. (a) Hanenu chakutalilaho chakusolola ovyo chasakiwila kuzula mutu wamwaka mukwanguhwa. (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Kweseka namukanda Wavaka-Kolose 3:5-9, vilinga muka vize vyapwa vyamutu wamwaka?

5 Vyuma muka namulinga nge uvwalo wenu uli namajilo chipwe vene uli nakunuka livumba lyalipi? Twafwelela ngwetu namuzula uvwalo kana washiwashi. Chochimwe nawa, nayetu twatela kwanguhwa kwitavila mazu aze vatulweza ngwavo tuseze vilinga vyavipi vize ahunga Kalunga. Tunakufwila kukavangiza mazu aPaulu aze ahanjikile kuli vaka-Kulishitu vamumakumbi enyi ngwenyi: “Mwatela kuseza vyuma vyosenevi.” Ngocho tushimutwilenuko vilinga vivali havilinga vyavipi vize avulukile Paulu, ujila namajilo.—Tangenu Wavaka-Kolose 3:5-9.

6, 7. (a) Uno mazu aPaulu asolola ngachilihi nge twatela kuzata nangolo numba tuzule mutu wamwaka? (b) Chiyoyelo muka apwile nacho Sakura, kaha iya amukafwile numba aseze vilinga kana?

6 Ujila. Lizu lyachiHelase valumuna ngwavo “ujila,” lyalumbununa kulisavala chavatu vaze kavalimbata kweseka najishimbiko, chipwe vaka-kulisavala namutu wausonyi umwe. Paulu alwezele vakwavo vaka-Kulishitu ‘vajihe vilyo vyamijimba yavo,’ kulumbununa kuseza kala vyuma navivalingisa valinge “ujila.” Mazu aPaulu asolola nge chasakiwa kuzata nangolo numba mutu ambile vilinga kana. Kaha twafwelela ngwetu mutu nahase vene kuseza vilinga kana.

7 Achitalenu vyuma vyasolokele kuli Sakura * wakuJapan. Kuunyike wenyi evwilenga uli nakulivwa kupwa wamokomoko. Jino omu apwile namyaka 15, aputukile kulinga ujila namalunga vakulisezaseza hakushinganyeka ngwenyi mwapwa wakuwahilila. Oloze apwile jino muukalu waunene. Kaha ambile ngwenyi, “Ngwalifumishile majimo mapapa katatu.” Ambile nawa ngwenyi: “Hakavanga ngwalivwile kupwa nguwakukingiwa hakulinga ujila, kaha nawa ngwamwene ngwami vatu vanguzangile. Oloze jino omu ngwatwalileho kulinga ujila, ngwaputukile kulivwa nge nguwamokomoko.” Sakura alingile vyuma kanevi swi nomu apwile namyaka 23. Jino aputukile kulinangula Mbimbiliya naVinjiho. Sakura alivwishilenga kuwaha vyuma alinangwilenga, kaha Yehova amukafwile ahone kulivwa kupwa wamokomoko nakuseza nawa vilinga kanevi vyavipi vyakulinga ujila. Oholyapwa Sakura ali nakuzata upayiniya washimbu yosena, kaha keshi cheka kwivwa uliko. Eji kwambanga jino ngwenyi, “Ngwawahilila kulikata naYehova hakumbi hakumbi.”

KUHONESA VILINGA VYAMAJILO

8. Vilinga muka vinahase kutulingisa tupwenga vamajilo kumeso aKalunga?

8 Majilo. Lizu lyachiHelase valumuna ngwavo “majilo” kalyatalisa kaha kukulisavalako. Lyalumbununa nawa kulinga vyuma vyavipi vyakufwana nge kunwa makanya chipwe kuseseka chakasautu. (Koli. 2, 7:1; Efwe. 5:3, 4) Lyatalisa nawa kuvilinga vyamajilo nahase kulinga mutu kupenge vyakufwana nge, kutanga mikanda yahanjika vyauvumbi chipwe kutala vatu vali uselesele vize vinahase kuneha tato yakulisokota kuusonyi.—Kolo. 3:5. *

9. Uno kupwa “napeha yayipi yakusaka kulisavala” cheji kunehanga ukalu muka?

9 Vaze veji kutalanga vyavatu vali uselesele veji kupwanga “napeha yayipi yakusaka kulisavala,” yize yinahase kuvalingisa vapwenga nachijililo chakulinga ujila. Vaka-kuhehwojola vawana nge vatu vaze vatwama natato yakutala vatu vali uselesele, veji kupwanga nachijililo nganomu vapwa vitakwa, navaka-kunwa makanya namaundu akupendesa. Shikaho kutala vyavatu vali uselesele cheji kunehanga vyuma vyavipi vyakufwana nge, sonyi, kuhona kuhaka mangana kumilimo, kuhona kupwa vakuwahilila mutanga, kulilukulula nakulijiha. Omu lunga umwe atwamine mwaka wamuundu chakuhona kutala vyavatu vali uselesele, asonekele ngwenyi: “Nguli nakulivwa jino kupwa nguwamulemu kuhambakana omu ngwapwilenga kunyima.”

10. Uno Ribeiro ahonesele ngachilihi tato yakutala vatu vali uselesele?

10 Vatu vavavulu cheji kuvakaluhwilanga kwecha tato yakutala chipwe kutanga vyavatu vali uselesele. Oloze vyuma vyasolokele kuli Ribeiro wakuBrazil, vyasolola nge tato kana vanahase kuyecha. Ribeiro afumine hembo omu apwile mukweze, kaha azachilenga hakapani yakufwatula mapapilo akuzachisa lyehi. Echi chamulingishile jino atangenga mikanda yavatu vali uselesele. Ambile ngwenyi: “Mukuhita chamakumbi ngwapwile jino natato yakutanganga mikanda kana. Tato kana yatohwele chikuma, ngocho nge kajila kami ali hembo ngwasakilenga afumeho washi mangana ngutalileko jivindiyo jize jasolwelenga vatu vali uselesele.” Likumbi limwe omu Ribeiro apwile kumilimo, amwene mukanda waJila Yakuwana Kuwahilila chaTanga hamulumba wamikanda vanehele mangana vayifwatule. Aumbachile nakuutanga. Vyuma atangile vyamulingishile alinangule Mbimbiliya naVinjiho jaYehova, oloze mwahichile lwola numba ambile tato kana. Vyuma muka vyamukafwile mukuhita chalwola? Ambile ngwenyi: “Kulomba, nachilongesa chaMbimbiliya, nakushinganyeka havyuma ngwatangilenga vyangukafwile nguzange chikuma vilinga vyaKalunga, kaha zangi kana yangulingishile ngwechenga kutala vyavatu vali uselesele.” Chapundu vene, Ribeiro azulile mutu wamwaka hakumukafwa kungolo jaMazu aKalunga nashipilitu yenyi yajila. Ngocho vamumbapachishile, kaha apwa jino mukulwane muchikungulwilo.

11. Vyuma muka navikafwa mutu echenga kutala chipwe kutanga vyavatu vali uselesele?

11 Tachikizenu ngwenu Ribeiro kalinangwilenga kaha Mbimbiliya hakusaka kumbila tato apwile nayoko. Ashinganyekelenga havyuma atangilenga. Kulomba nakushinganyeka havyuma atangilenga chamukafwile azange chikuma Kalunga, ngocho ahonesele tato yakutala chipwe kutanga vyavatu vali uselesele. Chikupu vene, kuzanga chikuma Yehova nakuhunga vyuma vyavipi nachikafwa mutu aseze tato kana.—Tangenu Samu 97:10.

MBILENU MATOTO NAHANJIKISOYAKASAUTU NAKWONGA

12. Vyuma muka vyakafwile Stephen echenga utenu nahanjikiso yakasautu?

12 Kakavulu vatu vaze veji kusulakananga washi vatwama nahanjikiso yakasautu. Muchima kana kaweshi kuhasa kulingisa vatu mutanga vapwenga vakuwahililako. Stephen chisemi walunga wakuAustralia, ambile ngwenyi: “Kakavulu ngwalishingilenga, kaha ngwapihilililenga nahavyuma vyamavokovoko. Twalihandunwine napuwami mapapa katatu, ngocho twasakile jino nakulilukulula.” Oloze ava valunga napwevo vaputukile kulinangula Mbimbiliya naVinjiho jaYehova. Uno chiyoyelo chaStephen chapwile ngachilihi omu aputukile kukavangiza jindongi jamuMbimbiliya? Ambile ngwenyi: “Chiyoyelo mutanga yetu chalumukile mwamunene. Yehova nangukafwe ngupwenga jino nguwakuunda, kuhambakana muze ngwapihilililenga mwamupi nakuhanjika nakasautu.” Stephen jino apwa muka-kuzachila muchikungulwilo, kaha puwenyi nazate upayiniya washimbu yosena hamyaka yayivulu. Vakulwane muchikungulwilo muze atwama Stephen vambile ngwavo: “Stephen apwa ndumbwetu wakuunda, wakulinyisa kaha nawa samalikita.” Ngwavo kanda lyehi vachimumone napihilila. Uno Stephen eji kwivwanga ngachilihi hakwalumuka chenyi? Eji kuhanjikanga ngwenyi: “Yehova ikiye nangukafwe numba ngupwenga navilinga kanevi vyamwaza.”

13. Mwomwo ika chapwila chaponde kupwa namatoto, kaha Mbimbiliya yatuhuhumuna ngachilihi?

13 Mbimbiliya yatuhuhumuna tuseze matoto, nahanjikiso yakasautu nakukalwomoka, mwomwo vilinga kana vyapwa vyavipi. (Efwe. 4:31) Vilinga kana vyeji kunehanga ulyanyi. Vatu mukaye kavamona matoto kupwa amapiko, oloze Tengi yetu ahunga muchima kana. Ngocho vatu vavavulu vanazulu vilinga kanevi vyavipi nakuvwala mutu wamuhya.—Tangenu Samu 37:8-11.

14. Uno mutu wamuchima waupi nahase kwalumuka nakupwa wakulinyisa tahi?

14 Tutalenu hachakutalilaho chaHans uze apwa mukulwane muchikungulwilo chamuAustria. Muka-kuwanyisa lizavu lyavakulwane wamuchikungulwilo chize atwama Hans ambile ngwenyi: “Ndumbwetu Hans apwa wakulinyisa chikuma.” Oloze omu keshi mukiko apwilenga kunyimako. Omu apwile mukweze aputukile kunwa wala mujila yayipi ngocho apwile jino namuchima waupi. Kaha ajihile nakajila kenyi, ngocho vamuhakile mukamenga nakumutomena myaka 20. Hakavanga Hans kalumwine muchima wenyi waupiko. Oloze mukuhita chalwola, naye alivwasanyine namukulwane wamuchikungulwilo akamunangule Mbimbiliya muze mukamenga. Ambile ngwenyi: “Chapwile chachikalu kumbila mutu wamwaka. Oloze chisoneka changukafwile chikuma shina, Isaya 55:7, chize chamba ngwacho: ‘Muka-kuhuka aseze jijila jenyi,’ nachaWavaka-Kolinde 1, 6:11, chize chahanjika hali vaze vanaseze vilinga vyavipi ngwacho: ‘Omu mukiko mumwapwilenga nayenu vamwe.’ Yehova nangukafwe hamyaka yayivulu kuzachisa shipilitu yenyi yajila mangana nguvwale mutu wamuhya.” Omu apikile njele hamyaka 17 nachimbwa, Hans vamufumishile mukamenga. Oloze vamumbapachise shimbu kanda vamufumisemo. Ngocho ambile ngwenyi: “Ngwasakwilila Yehova hakeke yenyi nahakungukonekela.”

15. Vatu vavavulu veji kulinganga ika, oloze Mbimbiliya yahanjika ika hachihande kana?

15 Kwonga nachikiko chapwa vilinga vyamutu wamwaka. Chakutalilaho, vatu vavavulu veji kwonganga kuchina navafweta mitelo chipwe navavazangamisa havyuma vanalingi. Oloze Yehova apwa “Kalunga wamuchano.” (Samu 31:5) Shikaho asaka ngwenyi vaka-kumulemesa vosena ‘vahanjikenga muchano navakwavo’ nakuhona ‘kulyonga.’ (Efwe. 4:25; Kolo. 3:9) Ngocho twatela kuhanjikanga muchano numba tuhu kulinga ngocho chinahase kutwivwisa sonyi chipwe kutuhaka muukalu.—Vishi. 6:16-19.

VYUMA VALINGILE NUMBA VALUMUKE

16. Mutu nahase kumbila ngachilihi mutu wamwaka?

16 Kuzula mutu wamwaka kachapendamina hangolo jamutu iveneko. Vatu tunashimutwila muchihande chino vaSakura, naRibeiro, naStephen, naHans, vazachile nangolo numba vaseze vilinga vyavo vyavipi. Valumwine vilinga vyavo hakwitavila Mazu aKalunga nashipilitu yenyi yajila vivakafwe. (Luka 11:13; Hepe. 4:12) Nayetu nawa hakusaka tunganyale, twatela kutanganga Mbimbiliya hakumbi hakumbi, nakushinganyekangaho, nakulombanga kuli Kalunga atuhane mangana, nangolo jakuzachisa vyuma tunakulinangula. (Yoshu. 1:8; Samu 119:97; Teso. 1, 5:17) Tweji kunganyalanga nawa kuMazu aKalunga nashipilitu yenyi yajila nge natuliwahishilanga chimweza vyakukunguluka nakuyanga kukukunguluka. (Hepe. 10:24, 25) Kaha nawa twatela kunganyala kuMazu aKalunga kuhichila mukulya chakushipilitu chize vanakuhananga vatu jaKalunga mukaye kosena.—Luka 12:42.

Vyuma muka navitukafwa tuzule mutu wamwaka? (Talenu palangalafu 16)

17. Vyuma muka natushimutwila muchihande nachikavangizaho?

17 Tunashimutwila havilinga vyavipi vyavivulu vize vaka-Kulishitu vatela kuzula nakumbila. Uno evi vikiko kaha vyasakiwa hakusaka Kalunga atwivwile kuwaha tahi? Nduma. Twatela nawa kuvwala mutu wamuhya. Muchihande nachikavangizaho natushimutwila havilinga vyavivulu vyamutu wamuhya vize twatela kuvwala mukuyoya chetu chosena.

^ par. 7 Majina amwe ali muno muchihande vanawalumuna.

^ par. 8 Talenu Vihande Vyakuhakilako mumukanda waTwamenunga muZangi yaKalunga, mafwo 218, 219 hamutwe waundende wakwamba ngwavo, Mwakuhonesela Tato Yakulisokota kuUsonyi.