1, 2. ¿Kʼusi chalik epal krixchanoetik ta sventa li stestigotak Jeovae?

EPAL krixchanoetike chalik ti lekik tajek jtalelaltik li stestigoutik Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li jtsʼibajom Anton Gille xi laj yal ta jlik slivro ta sventa li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolal li ermanoetik ta Alemania nazie: «Li ta 1939 oy vakmil stestigotak Jeova ti te takbilik batel li ta tsatsal abtelale. Pʼajatik tajek yuʼun li jnazietike xchiʼuk laj yichʼik ilbajinel. Akʼo mi jech, laj yakʼik-o ta ilel ti xuʼ jpat koʼontontik ta stojolalike, jmoj oyik, chʼan xiʼik noʼox xchiʼuk tukʼ-o yakʼoj sbaik ta stojolal li Sdiosike».

² Li junantik krixchanoetik ta Sudraficae laj yakʼik venta ek ti lek stalelalik li yajtuneltak Diose. Kalbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta pasel achʼtik toe. Li j-abteletik te ta lume mu toʼox xakʼik ti akʼo jmoj tstsob sbaik li stestigotak Jeova ti jelel skoloral sbekʼtalike. Akʼo mi jech, li ta domingo 18 yuʼun disiembre ta 2011 mas ta 78 mil ermanoetik la snojesik li mukʼta Estadio ta Johannesburgo sventa xaʼiik jun mantal ti lokʼem ta Vivliae. Li ermanoetik taje likemik ta Sudafrica xchiʼuk junantike ta lumetik ti te noʼox nopole xchiʼuk ti jeltos stsʼunbalike. Xi laj yal jun vinik ti jaʼ sbainoj skʼelel li estadioe: «Muʼyuk bu jech kiloj epal krixchanoetik ti lek tajek stalelalike. Lek tajek akʼuʼ apokʼ alapoj akotolik xchiʼuk lek sak laj  aviktaik li estadioe. Pe li kʼusi labal tajek sba chkile jaʼ ti muʼyuk bu chapʼaj abaik ta skoj ti jelel atsʼunbalike».

3. ¿Kʼu yuʼun stuk noʼox jech ti kermano jbatik ta spʼejel Balumile?

³ Li kʼusitik chalik li krixchanoetik taje jaʼ chakʼ ta ilel ti stuk noʼox jech ti kermano jbatik ta spʼejel Balumile (1 Ped. 5:9). ¿Kʼu yuʼun mu xijkoʼolaj-o xchiʼuk li yan organisasionetike? Jaʼ koliyal li Vivliae xchiʼuk li chʼul espiritu ti jaʼ yakʼoj kiptik yoʼ ‹jiptik lokʼel li jmol talelaltike› xchiʼuk ti jaʼ jlaptik «li achʼ talelale» (Kol. 3:9, 10).

4. ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li ta xchanobil liʼe, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁴ Pe tsots me skʼoplal ti j-echʼeluk-o jiptik lokʼel li jmol talelaltike. Jaʼ yuʼun, li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik batel kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jiptik lokʼel li jmol talelaltike xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jpastike. Te chkiltik ti xuʼ xjel stalelal li krixchanoetike, akʼo mi chopol toʼox tajek li kʼusi tspasike. Ta jkʼeltik batel xtok kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jchaʼlaptik li jmol talelaltike, akʼo mi oy xa ta sjayibaluk jabil kocheltik li ta mantale. Pe, ¿kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jvules ta joltik taje? Yuʼun oy buchʼutik ti jaʼ xa jech lik snopik xchiʼuk lik spas stalelalik jech kʼuchaʼal kʼalal maʼukik toʼox yajtunel Jeovae. ¿Kʼuxi jech kʼot ta stojolalik taje? Jaʼ ta skoj ti muʼyuk la skʼel sbaike. Jaʼ yuʼun, jkotoltik ta jkʼan vulesbel ta joltik li pʼijubtasel liʼe: «Li buchʼu tsnop ti lek vaʼale, akʼo me skʼel sba ti mu xyal ta lume» (1 Kor. 10:12).

5. 1) Albo junuk skoʼoltasobil kʼu yuʼun ti skʼan ta anil noʼox jlokʼtik li jmol talelaltike (kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) Jech kʼuchaʼal chal li Kolosenses 3:5 kʼalal ta 9, ¿kʼusitik chopol chakʼ jpastik li mol talelale?

⁵ ¿Kʼusi van ta jpastik mi la jkiltik ti ikʼ tajek xchiʼuk mi chopol tajek yikʼ li jkʼuʼ jlapojtike? ¿Mi mu jechuk ti ta anil noʼox ta jiptik lokʼele? Jaʼ noʼox jech ek, skʼan jchʼuntik ta anil kʼalal chalbutik Jeova ti xkiktatik spasel li kʼusi tspʼaje. Xi jamal laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo li Pabloe: «Skʼan xajipik lokʼel skotol ta atojolalik». Kalbetik skʼoplal chaʼtos mulil ti laj yalbe skʼoplale, taje jaʼ li mulivajele xchiʼuk li kʼusitik ibal sbae (kʼelo Kolosenses 3:5-9).

6, 7. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jlokʼtik li jmol talelaltike? 2) ¿Kʼu toʼox yelan stalelal li Sakurae, xchiʼuk kʼuxi laj yikta li xchopol talelale?

⁶ Li mulivajele. Kʼalal ‹mulivajel› xi li Vivliae, jaʼ skʼoplal kʼalal chchiʼin sbaik ta vayel li buchʼutik muʼyuk nupunemik lek ta stojolal li ajvalile xchiʼuk li buchʼutik chchiʼin sbaik ta vayel ti xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsile. Li jtakbol Pabloe laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ti akʼo smilik li stsʼakbenaltak sbekʼtalik ta sventa li mulivajele. Taje jaʼ skʼan xal ti jpʼeluk ta koʼonton jbultik lokʼel li kʼusitik chopol tskʼan koʼontontik ta sventa li chiʼinejbail ta vayele. Taje xuʼ van tsots chkaʼitik, pe xuʼ me spas kuʼuntik.

⁷ Kalbetik avaʼi skʼoplal jun tseb ta Japón ti Sakura sbie. * Kʼalal la sta xa ox talel xchʼiele, stuk lik yaʼi sba xchiʼuk mu xa noʼox junuk yoʼonton. Jaʼ yuʼun, kʼalal la sta 15 sjabilale lik mulivajuk xchiʼuk jayibuk viniketik. Ta skoj taje, oxib to velta la syales yol. Xi laj yale: «Ta slikebale jun xa koʼonton laj kaʼi, kʼalal chimulivaje oy jbalil xchiʼuk kʼanbilun chkaʼi jba. Pe ta tsʼakal une, mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas». Ta jelavele lik xchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae. Lek tajek laj yaʼi li kʼusi la xchan talele. Jaʼ yuʼun, koliyal ti koltae yuʼun li Jeovae laj yikta xchopol talelal kʼalal 23 xa ox sjabilale, tsʼik yuʼun li kʼexlale xchiʼuk ti chopol toʼox tajek chaʼi sbae. Li avi une prekursora xa xchiʼuk muʼyuk bu stuk chaʼi sba. Xi chal kaʼitike: «Jaʼ chakʼ  jmuyubajel kʼalal chkaʼi jujun kʼakʼal ti skʼanojun li Jeovae».

8. ¿Kʼusitik muʼyuk ta jpastik mi ta jkʼan sak chilutik li Jeovae?

⁸ Li kʼusitik ibal sbae. Kʼalal ‹kʼusitik ibal sba› xi li ta Vivliae, li ta orijinale laj yichʼ tunesel jpʼel kʼop ti ep tajek kʼusi smakojbe skʼoplale. Maʼuk noʼox skʼan xal li chiʼinejbail ta vayele. Yuʼun xuʼ jaʼ skʼoplal li sikʼolajele o li ixtol loʼil ti chalbe skʼoplal chiʼinejbail ta vayele (2 Kor. 7:1; Efes. 5:3, 4). Xuʼ van jaʼ skʼan xal xtok li kʼusi mukul chichʼ pasele, jech kʼuchaʼal li skʼelel livroetik ti tstij oʼontonal ta sventa li chiʼinejbail ta vayele xchiʼuk li pornografiae. Skotol taje xuʼ me jaʼ stijbe yoʼonton jun krixchano sventa spas li kʼusi ibal sbae, jaʼ xkaltik ti chixtolan li skʼunile (Kol. 3:5). *

9. ¿Kʼusi chopol chlik jpastik mi mas to ayan ta ‹koʼontontik li chiʼinejbail ta vayele›?

⁹ Li buchʼutik nopem xa xaʼiik skʼelel pornografiae mas to me ch-ayan ta ‹yoʼontonik li chiʼinejbail ta vayel ti muʼyuk xa noʼox spajebe›. Vaʼun xuʼ van xnop tajek chaʼiik ti chmulivajike. Xi chalik junantik li buchʼutik chchanbeik skʼoplale: «Li buchʼutik tskʼelik pornografiae koʼol kʼu yelan tsokesbat stalelalik jech kʼuchaʼal li buchʼutik tslajesik droga xchiʼuk li buchʼutik chuchʼik poxe». Li buchʼutik jech tspasike ch-akʼbatik-o tajek kʼexlal, mu masuk baxbolik li ta yabtelike, mu junuk yoʼontonik xchiʼuk li yutsʼ yalalike, xuʼ van xtuchʼ-o snupunelik o smil-o sbaik. Kʼuchaʼal chkiltike, toj echʼ xa noʼox chopol li pornografiae. Xi la stsʼiba jun vinik kʼalal oy xa ox jun jabil muʼyuk tskʼel pornografiae: «¡Jaʼ to ta jkʼuxubin jba yan velta ta melel!».

10. ¿Kʼusi koltaat-o Ribeiro sventa xikta skʼelel li pornografiae?

¹⁰ Epal krixchanoetike jech-o chakʼik persa yiktael li pornografiae. Pe xuʼ me stsal yuʼunik, kalbetik skʼoplal jun ermano ta Brasil ti Ribeiro sbie. Kʼalal kerem toʼoxe laj yikta komel li snaike xchiʼuk lik abtejuk ti bu tstsobik skotol li pokoʼ vunetik sventa tspasik achʼ vune. Xi chale: «Te la jta vunetik sventa pornografia li ta kabtele. Kʼunkʼun lik nopuk tajek xkaʼi skʼelel li kʼusi chopol taje. Ta skoj ti ta jkʼan ta jkʼel videoetik sventa pornografiae, oy tajek ta koʼonton ti oyuk kʼuxi xlokʼ batel ta jna li ants te jchiʼuk ta nakleje». Jun velta kʼalal jaʼo te oy ta yabtel li Ribeiroe, laj yil jlik livro ti te latsbil sventa chichʼ xa chaʼpasele. Xi sbi li livro taje: Ti kʼuyelan ta tael muyubajel ta utsʼ-alalile. La stsak lokʼel xchiʼuk lik skʼel. Li kʼusi la xchane jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae. Pe jalij sventa xikta ta j-echʼel li pornografiae. ¿Kʼusi van koltaat sventa xikta? Xi chal kaʼitike: «Kʼalal laj kakʼ ta koʼonton spasel orasion, xchanel Jvivlia xchiʼuk ti jnopbe skʼoplal li kʼusi ta jchane, jaʼ la skoltaun sventa jkʼan li stalelaltak Jeovae. Vaʼun jaʼ mas to lik jkʼan li Jeovae, jaʼ xa muʼyuk ta koʼonton skʼelel li pornografiae». Koliyal ti koltaat yuʼun Vivlia xchiʼuk ti koltaat yuʼun li xchʼul espiritu Diose, la slokʼ li smol talelale. Ta tsʼakale laj yichʼ voʼ xchiʼuk li avie chtun xa ta mol ta tsobobbail.

11. ¿Kʼusi skʼan jpas jkotoltik sventa mu xlik jkʼeltik li pornografiae?

¹¹ Kʼuchaʼal chkiltike, maʼuk noʼox la xchan Svivlia li Ribeiroe, yuʼun la snopbe lek skʼoplal li kʼusi la xchane xchiʼuk laj yakʼ ti akʼo xkʼot ta yoʼontone. Jech xtok, xvokolet la skʼanbe koltael li Diose. Ta skoj ti jech la spase mas to la skʼan li Jeovae, vaʼun jaʼ koltaat-o sventa xikta skʼelel li pornografiae. Jech oxal, sventa mu xlik jkʼeltik  li pornografiae, jkotoltik me skʼan jkʼantik ta sjunul koʼontontik li Jeovae xchiʼuk ti jkontraintik o jpʼajtik li kʼusi tspʼaje (kʼelo Salmo 97:10).

12. ¿Kʼusi koltaat-o Stephen yoʼ sjel li stalelale xchiʼuk ti sjel ti kʼu yelan chkʼopoje?

¹² Junantik krixchanoetike ta anil noʼox chkapik, ep kʼusitik chalik ti toj chopol ta aʼyele xchiʼuk ti toj kʼuxik chkʼot ta koʼontontike. Li buchʼutik jech stalelalik taje chil svokol li yutsʼ yalalike. Kalbetik skʼoplal jun totil ta Australia ti Stephen sbie. Xi chale: «Naka bol kʼop li kʼusi chlokʼ ta kee xchiʼuk toj simaronun toʼox tajek. Oxib to velta la jsutes jbakutik xchiʼuk li kajnile, jutuk xa mu la jtuchʼ li jnupunelkutike». Pe ta tsʼakale lik xchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeovae. Vaʼun lik yakʼ ta xkuxlejal li tojobtaseletik ta Vivliae, ¿kʼusi lek kʼot ta pasel yuʼun? Xi chalbutik smelolale: «Lekub tajek ti kʼu yelan xkil jbakutik xchiʼuk li kutsʼ kalale. Voʼnee ta ora noʼox chikap, pe li avie jun xa noʼox koʼonton xchiʼuk chkakʼ persa ti manxoukune». Li avie jaʼ xa jtunel ta tsobobbail xchiʼuk oy xa jayibuk jabil chtun ta prekursora li yajnile. Xi ch-albat skʼoplal yuʼun li moletik ta tsobobbaile: «Mu snaʼ kʼusi xal li Stephene, bikʼit yakʼoj sba xchiʼuk baxbol ta abtel. Muʼyuk bu kilojkutik-o jkojuk mi oy kapem sjol». Li Stephene snaʼoj lek ti mu ta yipuk stuk ti la sjel stalelale. Xi chale: «Skotol li bendisionetik ta jkʼupin avie jaʼ koliyal ti la jchʼam li koltael yuʼun Jeova sventa jel ta j-echʼel li jtalelale».

13. 1) ¿Kʼu yuʼun toj chopol li skʼakʼal koʼontontike? 2) ¿Kʼusi chal akʼo jpastik li Vivliae?

¹³ Li Vivliae chalbutik mantal ti akʼo xkiktatik li skʼakʼal koʼontontike xchiʼuk ti ta jchopol kʼopta jbatike (Efes. 4:31). Li buchʼutik jech stalelalik taje xuʼ me xlik smaj-o sbaik xchiʼuk li yantike. Xuʼ van xi chal li junantike: «Taje stalel onoʼox jech». Pe ta melele chopol tajek chil li Jeovae. Jech oxal, epal yajtsʼaklomtak Kristoe yiktaojik li talelal taje xchiʼuk jaʼ xa slapojik li achʼ talelale (kʼelo Salmo 37:8-11).

14. ¿Mi xuʼ van xjel stalelal li jun krixchanoe?

¹⁴ Kalbetik skʼoplal jun ermano ta Austria ti Jans sbie. Lik yuchʼ pox kʼalal chex kerem toʼoxe xchiʼuk sok tajek stalelal. Jun velta kʼalal jaʼo chyakube la smil snovia ta skoj ti kap tajek sjole. Och ta chukel ta skoj li kʼusi la spase, albat ti 20 jabil te chkome. Akʼo mi jech, muʼyuk bu la sjel li stalelale. Ta jelavele, li smeʼ Janse la skʼanbe vokol jun mol ta tsobobbail ti akʼo xbat kʼelbatuk ta chukinab li skereme. Vaʼun jaʼ jech lik xchan-o talel li Vivliae. Xi chale: «Vokol tajek laj kaʼi ti jel li jmol talelale. Pe oy chib teksto ti la stij koʼontone. Li june jaʼ li Isaías 55:7 ti xi chale: ‹Voʼoxuc li jpasmuliloxuque, comtsanic li be atamojique›. Li yane jaʼ li 1 Korintios 6:11 ti jaʼ te chalbe skʼoplal ti oy junantik krixchanoetike laj yiktaik spasel li kʼusitik toj chopole, yuʼun pasik ta yajtsʼaklomtak Kristo». Xi to chale: «Jal tajek echʼ sventa jlap li achʼ talelale, pe li Jeovae jech-o ta smukʼul yoʼonton la skoltaun». Laj yichʼ voʼ kʼalal te toʼox tikʼil ta chukele. Ta tsʼakale lokʼ ta chukel kʼalal 17 xa ox jabil xchiʼuk j-oʼlol xchukele. Li avie xi xa chal li jbabe yuʼun moletik ta stsobobbaile: «Muʼyuk buchʼu mas jech stalelal kʼuchaʼal li Jans ti manxo tajeke». Xi to chal kaʼitik li stuk eke: «Ta jtojbe tajek ta vokol Jeova ti la xkʼuxubinune xchiʼuk ti laj yakʼun ta pertone».

15. ¿Kʼusi tspas li krixchanoetike, pe kʼusi chal Vivlia ta sventa taje?

¹⁵ Li yan kʼusi chopol chakʼ jpastik li mol talelale, jaʼ li jut kʼope. Li krixchanoetike ep ta velta tsjutik kʼop yoʼ mu stoj li spatanike o sventa mu xbatik ta chapanel ta skoj li kʼusi  chopol tspasike. Pe mu jechuk stalelal li Jeovae, yuʼun li stuke jaʼ ‹li Dios ti melel xkʼopoje› (Sal. 31:5). Jech oxal, chalbutik ti meleluk xijkʼopoj li yajtsʼaklomutik Kristoe, ti mu jutbe jbatik kʼop ta jujuntale (Efes. 4:25; Kol. 3:9). Jaʼ yuʼun, skʼan meleluk skotol li kʼusi chkaltike akʼo mi xuʼ van xkakʼ jbatik-o ta kʼexlal o ti muʼyuk ta jtabetik sbalile (Prov. 6:16-19).

16. ¿Kʼusitik tskoltautik sventa jiptik lokʼel li jmol talelaltike?

¹⁶ Mu xuʼ jiptik lokʼel ta kip jtuktik li jmol talelaltike. Li Sakura, Ribeiro, Stephen xchiʼuk li Janse laj yikta li xchopol talelalike. Pe, ¿kʼusi koltaatik-o? Jaʼ koliyal ti akʼbat yipik yuʼun li Skʼop Diose xchiʼuk li xchʼul espiritue (Luk. 11:13; Evr. 4:12). Jaʼ noʼox jech ek li voʼotike, ta me xakʼ kiptik mi ta jchantik jujun kʼakʼal li Vivliae, mi ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike, mi ta jkʼanbetik li s-espiritu Dios yoʼ xakʼ jpʼijiltik ta skotol li kʼusi ta jpastike xchiʼuk sventa skoltautik ta xchʼunel li Skʼope (Jos. 1:8; Sal. 119:97; 1 Tes. 5:17). Li chʼul espiritu xchiʼuk li Vivliae ta me xakʼ kiptik xtok mi chijkʼot li ta tsobajeletike xchiʼuk mi baʼyel ta jchapan jbatike (Evr. 10:24, 25). Maʼuk noʼox, skʼan me jtabetik lek sbalil xtok li kʼusitik chakʼbutik Jeova ta s-organisasione, jech kʼuchaʼal li revistaetike, li kanal JW, li aplikasion JW Library sbie xchiʼuk li jpajinatik ta Internet jw.org (Luk. 12:42).

17. ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁷ Li ta xchanobil liʼe laj kalbetik skʼoplal chopol talelaletik ti skʼan jpʼajtik ta j-echʼel li yajtsʼaklomutik Kristoe. Pe sventa lek xilutik li Diose, ¿mi jaʼ noʼox van skʼan jpastik taje? Moʼoj. Yuʼun skʼan jlaptik xtok li achʼ talelale xchiʼuk ti jechuk-o jlaptik ta sjunul jkuxlejaltike. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? Jaʼ ta jchantik li ta yan xchanobile.