1, 2. (a) Mɛni he je nɛ wa ma nyɛ maa wo su ehe ɔ? (b) Mɛni suhi nɛ a piɛɛ su ehe ɔ he nɛ a wo ta ngɛ Kolose Bi 3:10-14 ɔ?

“SU EHE Ɔ.” Munyu nɛ ɔ je kpo si enyɔ ngɛ New World Translation of the Holy Scriptures ɔ mi. (Efe. 4:24; Kol. 3:10) E tsɔɔ su nɛ a ‘bɔ ngɛ Mawu suɔmi nya.’ Wa ma nyɛ ma ná su ehe nɛ ɔ. Mɛni he je? Ejakaa Yehowa bɔ adesahi ngɛ e subai nɔ. Enɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma je Mawu su kpakpa amɛ kpo.​—1 Mose 1:26, 27; Efe. 5:1.

² Ngɛ anɔkuale mi ɔ, akɛnɛ wa kekle fɔli ɔmɛ ngɔ yayami kɛ sã wɔ he je ɔ, wa yi mluku, nɛ wa náa akɔnɔ yaya be komɛ. Jehanɛ hu ɔ, jeɔ ɔ su ɔ ma nyɛ maa sisi wɔ. Se kɛ̃ ɔ, ngɛ Yehowa mɔbɔ nami nya a, wa ma nyɛ maa pee e suɔmi nya ní. Bɔ nɛ pee nɛ wa ná suɔmi ɔ kaa wa maa su oti nɛ ɔ he ɔ, nyɛ ha nɛ wa susu su komɛ nɛ a piɛɛ su ehe ɔ nɛ Mawu mumi ɔ ha nɛ bɔfo Paulo ngma a he ɔ he nɛ waa hyɛ. (Kane Kolose Bi 3:10-14.) Jehanɛ hu ɔ, wa ma susu bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ je su nɛ ɔmɛ kpo ngɛ fiɛɛmi mi ɔ he.

3. Mɛni su lɛ piɛɛ su ehe ɔ he?

³ Paulo wo wɔ he wami kaa waa wo su ehe ɔ, nɛ lɔ ɔ se ɔ, e tsɔɔ kaa nɔ hɛmi nɛ wa be hyɛe ɔ ji su ko nɛ he hia wawɛɛ nɛ e piɛɛ su ehe ɔ he. E de ke: “Slɔɔto ko be Hela no kɛ Yuda no a kpɛti; slɔɔto ko be nɔ nɛ a po lɛ, kɛ mɔmlɔtɔtsɛ a kpɛti. Kɔpe no be ɔ, futufutu no be; nyɔguɛ be ɔ, odehe ko hu be.” * Mɛni he je nɛ e sɛ nɛ he womi nɔ su, ma nɛ nɔ ko je mi, loo biɛ nɛ nɔ ko ngɛ ɔ nɛ ngɔ mi gbami kɛ ba asafo ɔ mi? Ejakaa Kristo se nyɛɛli tsuo “peeɔ nɔ kake.”​—Kol. 3:11; Gal. 3:28.

4. (a) Kɛ e sa nɛ Yehowa sɔmɔli kɛ a sibi nɛ hi si ha kɛɛ? (b) Mɛni si fɔfɔɛ ma nyɛ ma puɛ kake peemi nɛ ngɛ Kristofohi a kpɛti ɔ?

⁴ Nihi nɛ a wo su ehe ɔ jeɔ bumi kpo kɛ tsɔɔ a nyɛmimɛ Kristofohi kɛ nihi nɛ a be asafo ɔ mi ɔ, e slo a he womi nɔ su jio, e slo he nɛ a tsɔse mɛ ngɛ jio. (Rom. 2:11) Enɛ ɔ ma nyɛ maa pee nyagba ngɛ ma komɛ a nɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ngɛ South Africa a, be ko nɛ be ɔ, amlaalo ɔ to blɔ nya konɛ nihi nɛ a hi si ngɛ he ekpaekpa ngɛ a he womi nɔ su nya. Yehowa Odasefohi hu ngɛ ma nɛ ɔmɛ a nɔ. Akɛnɛ Blɔ Tsɔɔmi Ajla Toli ɔmɛ suɔ kaa a wo nyɛmimɛ ɔmɛ he wami konɛ a “bli a tsui mi gbajaa” nɛ a kɛ a nyɛmimɛ kpahi nɛ bɔ he je ɔ, ngɛ October 2013 ɔ mi ɔ, a to blɔ nya klɛdɛɛ ko nɛ maa ye bua nyɛmimɛ ɔmɛ konɛ a le a sibi saminya. (2 Kor. 6:13) Mɛni ji ní komɛ nɛ a pee?

5, 6. (a) Mɛni blɔ nya a to konɛ kake peemi nɛ ngɛ Mawu we bi nɛ a ngɛ ma ko mi ɔ a kpɛti ɔ mi nɛ wa? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ní kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni je mi kɛ ba?

⁵ Nyɛmimɛ ɔmɛ to blɔ nya konɛ asafohi enyɔ nɛ e slo a he womi nɔ su ɔ nɛ a kɛ a sibi nɛ bɔ ngɛ otsi komɛ a nyagbe. Nyɛmimɛ nɛ a je asafo enyɔ nɛ ɔmɛ a mi ɔ peeɔ kake kɛ yaa fiɛɛmi kɛ asafo mi kpehi, nɛ a ya slaa a sibi ngɛ a wehi a mi. Asafo lafahi abɔ ngɔ a he kɛ wo blɔ nya tomi nɛ ɔ mi, nɛ asafo ɔ ní tsumi kɔni ɔ nine su amaniɛ bɔmi kpakpahi a nɔ. Nihi nɛ a be asafo ɔ mi po ye enɛ ɔ he odase. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, osɔfo ko de ke: “Pi Odasefo no ji mi, se ma nyɛ ma de ke nyɛ to nyɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ he blɔ nya saminya, nɛ kake peemi hu ngɛ nyɛ kpɛti.” Kɛ nyɛmimɛ ɔmɛ na blɔ nya tomi nɛ ɔ ha kɛɛ?

⁶ Sisije ɔ, e he wa ha nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ Noma nɛ e tuɔ Xhosa gbi ɔ kaa e maa fɔ nyɛmimɛ nɛ a ngɛ asafohi nɛ a tuɔ Blɛfo gbi ɔ mi ɔ nine kɛ ba e we kpokploo ɔ mi. Se benɛ e kɛ Odasefohi nɛ a ji blɛfo li ɔ ya fiɛɛmi ɔ, a fɔ lɛ nine kɛ ya a we mi. Lɔ ɔ se ɔ, e de ke: “A ngɛ kaa wɔ nɔuu!” Benɛ e su Xhosa asafo ɔ nɔ kaa a maa pee asafo nɛ tuɔ Blɛfo gbi ɔ nubwɔ ɔ, nyɛmiyo ɔ hoo ní nɛ e fɔ ni komɛ nine. Blɛfo no ko nɛ e ji asafo mi nɔkɔtɔma a hu piɛɛ e nibwɔ ɔmɛ a he. Noma de ke, “Benɛ i na kaa e hi daka nyafii ko nɔ ngɛ zugba a, e pee mi nyakpɛ wawɛɛ.” Kɛ gu blɔ nya tomi nɛ ɔ nɔ ɔ, nyɛmimɛ fuu ná huɛmɛ ehehi, nɛ a fia a pɛɛ si kaa a kɛ a nyɛmimɛ tsuo maa bɔ.

7. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa ya nɔ nɛ waa je mi mi sami kpo ɔ?

⁷ Kɛ yaa si benɛ Satan je ɔ maa ba nyagbe ɔ, waa kɛ kahi maa hi kpee. Ní tsumi be, wa nuɔ hiɔ, a waa wɔ yi mi, waa kɛ adebɔ mi oslaahi kpeeɔ, awi yemi haa nɛ wa weto níhi jeɔ wa dɛ, nɛ waa kɛ nyagba kpahi hu kpeɔ. Bɔ nɛ pee nɛ waa ye bua wa sibi kɛ da nyagba nɛ ɔmɛ a nya a, e sa nɛ wa je mi mi sami nitsɛnitsɛ kpo.  Ke wa ngɛ mi mi sami wawɛɛ ɔ, lɔ ɔ maa wo wɔ he wami konɛ wa je mi mi jɔmi kpo. (Efe. 4:32) Su nɛ ɔmɛ piɛɛ su ehe ɔ he, nɛ a maa ye bua wɔ konɛ waa kase Mawu, nɛ waa wo nihi a bua.​—2 Kor. 1:3, 4.

8. Ke wa je mi mi sami kɛ mi mi himi kpo kɛ tsɔɔ nihi tsuo nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ, mɛni jɔɔmihi maa je mi kɛ ba? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

⁸ Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ pee nihi nɛ a je ma se, aloo nihi nɛ a be nɔ ko nɛ a ngɛ wa we asafo ɔ mi ɔ kpakpa? E sa nɛ waa kɛ nihi kaa jã a nɛ bɔ huɛ, nɛ waa ye bua mɛ konɛ a na kaa a he hia ngɛ asafo ɔ mi. (1 Kor. 12:22, 25) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, mo susu Dannykarl nɛ e hia kɛ je Philippines kɛ ho Japan ya a he nɛ o hyɛ. A kɛ lɛ hí si saminya ngɛ e ní tsumi he ɔ kaa bɔ nɛ a kɛ ní tsuli kpahi nɛ a ji Japan bi ɔ hiɔ si ɔ. Pee se ɔ, e ya asafo mi kpe ko. E de ke: “Ke ma de ɔ, nihi nɛ a ba lejɛ ɔ hiɛhiɛɛ ji Japan bi, se kɛ̃ ɔ, a he mi hɛ mwɔ kaa nɔ́ nɛ wa ji huɛmɛ kɛ je blema.” Nyɛmimɛ nɛ a ngɛ lejɛ ɔ ya nɔ nɛ a je mi mi himi kpo kɛ tsɔɔ lɛ, nɛ lɔ ɔ ye bua lɛ nɛ e ya e hɛ mi ngɛ Mawu jami mi. E ha nɛ a baptisi lɛ, nɛ amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa asafo mi nɔkɔtɔma. E nyɛmimɛ asafo mi nikɔtɔma amɛ buɔ e kɛ e yo Jennifer kaa a ji jɔɔmi kɛ ha a we asafo ɔ. Asafo nikɔtɔma amɛ de ke, “A ji blɔ gbali nɛ a peeɔ a si himi kpokploo, nɛ a peeɔ nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa kɛ gu Matsɛ Yemi ɔ nɛ a kɛ peeɔ nɔ́ titli ngɛ a si himi mi ɔ nɔ.”​—Luka 12:31.

9, 10. Moo tsɔɔ ní kpakpa komɛ nɛ jeɔ mi mi sami nɛ wa jeɔ kpo kɛ tsɔɔ nihi ngɛ fiɛɛmi mi kɛ baa a.

⁹ Ke wa fiɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ kɛ tsɔɔ nihi ɔ, lɔ ɔ haa nɛ wa náa he blɔ kɛ peeɔ “nihi tsuo kpakpa.” (Gal. 6:10) Akɛnɛ Odasefohi fuu a mi mi saa mɛ ngɛ nihi nɛ a je ma se ɔ a he he je ɔ, a bɔɔ mɔde kaa a maa kase gbi kpa. (1 Kor. 9:23) Jɔɔmihi fuu je enɛ ɔ mi kɛ ba. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛmiyo ko nɛ e ji blɔ gbalɔ nɛ e je Australia nɛ a tsɛɛ lɛ ke Tiffany ɔ kase Swahili gbi ɔ konɛ e ye bua Swahili asafo nɛ ngɛ Brisbane ɔ. E ngɛ mi kaa Tiffany gbo dengme ngɛ gbi ɔ kasemi he mohu lɛɛ, se lɔ ɔ ye bua lɛ wawɛɛ. E de ke: “Ke o suɔ nɛ o bua nɛ jɔ ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi ɔ, lɛɛ mo ya sɔmɔ ngɛ asafo nɛ a tuɔ gbi kpa mi. E ngɛ kaa nɔ́ nɛ o hia blɔ, se loloolo ɔ, o ngɛ o ma a mi. O naa wa je kɛ wɛ nyɛmi peemi ɔ, kɛ bɔ nɛ kake peemi nɛ ngɛ wa kpɛti ɔ ngɛ nyakpɛ ha a.”

¹⁰ Jehanɛ hu ɔ, ha nɛ wa susu weku ko nɛ ngɛ Japan ɔ he nɛ waa hyɛ. A biyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sakiko ɔ de ke: “Jeha 1990 ɔmɛ a mi ɔ, waa kɛ Brazil bi  nɛ a je ma se ɔ pɔɔ kpemi ngɛ fiɛɛmi tso mi. Ke wa kane ngmami komɛ kaa Kpojemi 21:3, 4 aloo La 37:10, 11, 29 ɔ ngɛ Portuguese Baiblo ɔ mi kɛ tsɔɔ mɛ ɔ, a buɔ tue wawɛɛ, nɛ be komɛ ɔ, a foɔ ya po.” Se pi lɔ ɔ pɛ nɛ weku nɛ ɔ pee. Sakiko de ke, “benɛ wa na bɔ nɛ Mawu Munyu ɔ he kuma ngɛ mɛ yee ɔ, wa weku ɔ bɔni Portuguese kasemi.” Pee se ɔ, weku nɛ ɔ ye bua nɛ a to Portuguese asafo ko sisi. Wa weku ɔ kɛ jehahi fuu ye bua nihi nɛ a je ma se ɔ nɛ a ba plɛ Yehowa sɔmɔli. Sakiko kpale de ke, “wa gbo dengme kɛ kase Portuguese, se jɔɔmihi nɛ je mi kɛ ba a hiɛ pe jã. Wa naa Yehowa si wawɛɛ.”​—Kane Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 10:34, 35.

11, 12. (a) Mɛni he je nɛ e sa nɛ wa ná juɛmi nɛ da ngɛ su ehe nɛ wa maa wo ɔ he ɔ? (b) Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa ba wa he si?

¹¹ Wa woɔ su ehe ɔ konɛ wa kɛ wo Yehowa hɛ mi nyami, se pi nɛ waa kɛ maa sa nihi a hɛ mi. Mo kai kaa bɔfo ko nɛ ye mluku po pee yayami akɛnɛ e wo e he nɔ he je. (Kɛ to Ezekiel 28:17 ɔ he.) Ke e ba jã ngɛ bɔfo nɛ e ye mluku po blɔ fa mi ɔ, lɛɛ hyɛ bɔ nɛ e he maa wa ha adesahi nɛ wa yi mluku ɔ kaa wa ma kua he nɔ womi ha! Se loloolo ɔ, wa ma nyɛ maa wo he si bami kaa tade. Mɛni maa ye bua wɔ konɛ waa pee jã?

¹² Ke wa ma nyɛ maa ba wa he si ɔ, ja wa he be kɛ pue wa yi mi tɛ ngɛ níhi nɛ wa kaneɔ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ he daa. (5 Mose 17:18-20) Nɔ́ titli nɛ e sa nɛ wa pue wa yi mi tɛ ngɛ he ji Yesu tsɔɔmi ɔmɛ, kɛ he si bami he nɔ hyɛmi nɔ́ kpakpa nɛ e pee ɔ. (Mat. 20:28) Yesu fɔ e bɔfo ɔmɛ a nane he ha mɛ po. (Yoh. 13:12-17) Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ waa sɔle daa, nɛ wa bi Mawu mumi ɔ nɛ e ye bua wɔ konɛ wa ko bu wa he kaa wa nɔ kuɔ pe ni kpahi.​—Gal. 6:3, 4; Filip. 2:3.

13. Ke wa baa wa he si ɔ, mɛni jeɔ mi kɛ baa?

¹³ Kane Abɛ 22:4. E sa nɛ Yehowa sɔmɔli tsuo nɛ a ba a he si. He si bami he ngɛ se nami wawɛɛ. Ke wa baa wa he si ɔ, lɔ ɔ maa ye bua nɛ tue mi jɔmi kɛ kake peemi maa hi asafo ɔ mi. Ke wa kase he si bami, nɛ wa baa wa he si wawɛɛ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ wa nine nɛ su Mawu dloomi nɛ se be ɔ nɔ. Bɔfo Petro de ke: “Nyɛ tsuo pɛpɛɛpɛ nyɛ sɔmɔ nyɛ sibi kɛ he si bami. Ejakaa ngmami ɔ ke, ‘Nihi nɛ woɔ a he nɔ ɔ, Mawu kɛ mɛ toɔ ní; se nihi nɛ baa a he si ɔ, Mawu dlooɔ mɛ.’”​—1 Pet. 5:5.

14. Mɛnɔ lɛ pee kpoo peemi kɛ tsui si tomi he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ pe kulaa?

¹⁴ Mwɔnɛ ɔ, ke nɔ ko ngɛ kpoo, nɛ e toɔ e tsui si ɔ, nihi susuɔ kaa e hɛ mi wɛ. Susumi nɛ ɔ dɛ kulaa! Ejakaa su kpakpa nɛ ɔmɛ je Nɔ nɛ ngɛ he wami pe kulaa ngɛ je mluku nɛ ɔ mi ɔ ngɔ. Yehowa Mawu ji nɔ nɛ pee kpoo peemi kɛ tsui si tomi he nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ pe kulaa. (2 Pet. 3:9) Mo susu bɔ nɛ Yehowa gu e bɔfohi a nɔ kɛ ha Abraham kɛ Lot sane bimi ɔmɛ a heto ɔ he nɛ o hyɛ. (1 Mose 18:22-33; 19:18-21) Jehanɛ hu ɔ, Yehowa to e tsui si ha Israel ma tue gboli ɔmɛ jehahi 1,500 kɛ se sɔuu.​—Eze. 33:11.

15. Mɛni nɔ hyɛmi nɔ́ nɛ Yesu pee ngɛ kpoo peemi kɛ tsui si tomi he?

¹⁵ Yesu “he jɔ.” (Mat. 11:29) E je tsui si tomi kpo wawɛɛ ngɛ bɔ nɛ e kɛ e kaseli ɔmɛ hi si ha a mi. Benɛ Yesu ngɛ zugba a nɔ ɔ, nihi nɛ a ngɛ jami ɔmɛ a mi ɔ tu munyu yayahi kɛ si lɛ. Se kɛ̃ ɔ, e pee kpoo, nɛ e to e tsui si kɛ ya si e gbenɔ mi. Benɛ Yesu ngɛ nɔ́ nae wawɛɛ ngɛ sɛumi tso ɔ nɔ ɔ, e sɔle kɛ bi e tsɛ ɔ konɛ e ngɔ ni ɔmɛ a he yayami kɛ pa mɛ. E de ke: “A  li nɔ́ nɛ a ngɛ pee ɔ.” (Luka 23:34) Nɔ ko be nɛ pee kpoo nɛ e to e tsui si kɛ da piimi kɛ si himi nɛ mi wa kaa jã nya hyɛ, ja Yesu pɛ!​—Kane 1 Petro 2:21-23.

16. Mɛni níhi wa ma nyɛ maa pee kɛ tsɔɔ kaa wa ngɛ kpoo nɛ wa toɔ wa tsui si?

¹⁶ Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ je kpoo peemi kɛ tsui si tomi kpo? Paulo tsɔɔ e nyɛmimɛ Kristofo ɔmɛ blɔ kake nɛ a ma nyɛ maa gu nɔ kɛ pee jã. E de ke: “Ke nɔ ko kɛ e nyɛmi ngɛ sane ko ɔ, nyɛɛ na ha nyɛ sibi, nɛ nyɛ kɛ pa nyɛ he kaa bɔ nɛ Nyɔmtsɛ ɔ hu ngɔ nyɛ he yayami ngɔ pa nyɛ ɔ.” (Kol. 3:13) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ja wa peeɔ kpoo, nɛ wa toɔ wa tsui si, loko wa ma nyɛ maa bu fami nɛ ɔ tue. Se ke wa ngɔ nihi a he yayami kɛ pa mɛ ɔ, wa haa nɛ kake peemi hii asafo ɔ mi.

17. Mɛni he je nɛ kpoo peemi kɛ tsui si tomi he hia wawɛɛ ɔ?

¹⁷ Yehowa hyɛɛ blɔ kaa Kristofohi tsuo maa pee kpoo nɛ a to a tsui si. Ja wa peeɔ jã loko a ma he wa yi wami. (Mat. 5:5; Yak. 1:21) Nɔ́ nɛ he hia pe kulaa a, ke wa je su nɛ ɔmɛ kpo ɔ, wa woɔ Yehowa hɛ mi nyami, nɛ wa yeɔ bua nihi nɛ a kɛ Baiblo ga womi ɔmɛ tsuɔ ní.​—Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24, 25.

18. Mɛni tsakpa nɛ ngɛ suɔmi kɛ nɔ hɛ mi nɛ a hyɛ we ɔ a kpɛti?

¹⁸ Suhi nɛ wa wo ta nɛ ɔmɛ tsuo kɛ suɔmi ngɛ tsakpa. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, be ko ɔ, e he ba hia nɛ kaselɔ Yakobo nɛ bɔ e nyɛmimɛ ɔmɛ kɔkɔ akɛnɛ a buɔ niatsɛmɛ pe ohiafohi ɔ he je. E tsɔɔ kaa jamɛ a su ɔ teɔ si kɛ woɔ Mawu mlaa nɛ ji, “Suɔ o nyɛmi kaa bɔ nɛ o suɔ mo nitsɛ o he” ɔ. Lɔ ɔ se ɔ, e de ke: “Se ke nyɛ hyɛɔ nihi a hɛ mi ɔ, yayami nyɛ ngɛ pee ɔ nɛ.” (Yak. 2:8, 9) Ke wa suɔ nihi ɔ, wa be a hɛ mi hyɛe ngɛ sukuu nɛ a ya, a he womi nɔ su, kɛ biɛ nɛ a ngɛ ɔ he je. Niinɛ, tsa pi nɛ wa maa pee wa ní kaa wa hyɛ we nɔ hɛ mi kɛkɛ, mohu ɔ, e sa nɛ e pee wa su nitsɛnitsɛ.

19. Mɛni he je nɛ e sa nɛ waa wo suɔmi kaa tade ɔ?

¹⁹ Suɔmi “toɔ e tsui si, nɛ e mi mi hi,” nɛ “e pee we pupuupu.” (1 Kor. 13:4) Ja wa ngɛ tsui si tomi, mi mi himi, kɛ he si bami loko wa ma nyɛ maa ya nɔ nɛ waa fiɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ kɛ ha nihi. (Mat. 28:19) Su nɛ ɔmɛ nɔuu maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa kɛ nyɛmimɛ tsuo nɛ a ngɛ asafo ɔ mi ɔ nɛ hi si ngɛ tue mi jɔmi mi. Ke wa jeɔ suɔmi kpo ɔ, mɛni se wa náa? E haa nɛ kake peemi hiɔ wa we asafo ɔmɛ a mi, nɛ lɔ ɔ woɔ Yehowa hɛ mi nyami. Jehanɛ hu ɔ, e gblaa ni hehi kɛ baa asafo ɔ mi. Benɛ Baiblo ɔ kale su ehe ɔ ta a, e ma nya si ke: “Enɛ ɔmɛ tsuo se ɔ, nyɛ ha suɔmi nɛ pee kaa tade nɛ nyɛ wo, ejakaa suɔmi ngɛ kaa kpa nɛ fiɔ níhi tsuo ngɔ peeɔ kake, nɛ lɛ tsuo peeɔ pɛ.”​—Kol. 3:14.

20. (a) Mɛni sanehi nɛ e sa nɛ wa bi wa he, nɛ mɛni he je? (b) Mɛni si himi nɛ ngɛ bua jɔmi lɛ wa ngɛ blɔ hyɛe hwɔɔ se?

²⁰ E sa nɛ wa ti nɔ tsuaa nɔ nɛ e bi e he ke, ‘Mɛni tsakemi kpahi ma nyɛ ma pee konɛ ma je su momo ɔ, nɛ ma ko ya he hu?’ E sa nɛ waa sɔle wawɛɛ kɛ bi Mawu yemi kɛ buami, nɛ waa bɔ mɔde nɛ waa ye suhi kɛ ní peepeehi nɛ be hae nɛ wa nine nɛ su Mawu Matsɛ Yemi ɔ nɔ ɔ a nɔ. (Gal. 5:19-21) Jehanɛ hu ɔ, e sa nɛ wa ti nɔ tsuaa nɔ nɛ bi e he ke, ‘Anɛ i yaa nɔ nɛ i haa nɛ bɔ nɛ i susuɔ ye yi mi ɔ peeɔ nɔ́ he lo?’ (Efe. 4:23, 24) E sa nɛ Kristofohi tsuo nɛ a ya nɔ nɛ a wo su ehe ɔ, nɛ a ha nɛ e hi a he kɛ ya si benɛ a maa pee ehe kulaa. Ke nɔ fɛɛ nɔ ngɛ zugba a nɔ ɔ wo su ehe ɔ, nɛ e nyɛɔ jeɔ su kpakpa nɛ ɔmɛ kpo saminya a, hyɛ bɔ nɛ si himi ɔ maa ngɔ ha!