1, 2. (a) Jé ja kate bia na, bi ne jaé mfefé môt? (b) Mefulu mevé ya mfefé môt bia koone me kalate Becolossien 3:10-14?

“MFEFÉ môt.” Kalate Zambe a belane bifia bite bevôme bebaé e Traduction du monde nouveau. (Beép. 4:24; Beco. 3:10) A jô na, mfefé môt “ô nga téban [a nkômbane] Zambe.” Bia bese bi ne jaé mfefé môt. Amu jé? Amu na, Yéhôva a nga té mona môt éve’ela jé, nalé a tinane na, bi ne vu mbamba mefulu mé.​—Met. 1:26, 27; Beép. 5:1.

² Adam ba Ève be nga kôé bia nsem, nalé a bo na, bi bi mbia minkômban. Bi ne fe bo mam méziñ, amu bia vu bôte ya vôme bi nga yaé. Mbamba jam a ne na, Yéhôva a ne volô bia na, bi bo avale bôt a nye’e. Ayé’é di, bia zu yene mefulu méziñe ya mfefé môt, nlômane Paul ô nga jô na bia yiane bi. Nalé aye ve bia ngule ya jaé mfefé môt. (Lañe’e Becolossien 3:10-14.) Bia zu fe yen avale bi ne liti mefulu mete ésaé nkañete jangan.

3. Fulu fé é ne fulu jia ya mfefé môt?

³ Éyoñe Paul a maneya jô na, bia yiane jaé mfefé môt, a  nga beta jô na, môt a nji bo ôbangam, a bili fulu jia ya mfefé môt. A nga tili na: “Mone Grec a mone Juif ntyi’an atye a nsôso, ndimi mam, mone Scythe, ôlo, nti, be se ngule ya bo.” * Amu jé mengam me nji yiane bo akônda été: zañe bôte ya nyul ékôbe jia, zañe bôte ya si jia, zañe bôte be bili nkoñ ényiñe wua? Amu benya beyé’é be Krist “be ne jôme jia.”​—Beco. 3:11; Beg. 3:28, Mfefé Nkôñelan.

4. (a) Aval avé bôte be be’e mfefé môt, ba yiane nyiñ a ba bevok? (b) Jé é ne bo na, Bekristen béziñ be yen ayaé ya late ngbwa a ba bevok?

⁴ Bôte be be’e mfefé môt, ba semé bôte bese: bobenyañe bap ya nsisim, a bôte bevok. Be nji fombô nyul ékobe jap, nge ke nkôñ ényiñe wop. (Bero. 2:11) Nalé a nji ve’ele bo tyi’ibi asu bôte ba nyiñe mesi méziñ. Éve’an é ne na, Afrique du Sud, abui Bengaa be Yéhôva da nyiñe bevôme be ne ve asu mintangan, nge ke ve asu bivindi. Bevo’o ba nyiñe bevôme ba kañese na, mintangan a bivindi be nyiñe fufulu. Ngon awômô ya mbu 2013, Tin Ékôan é nga sôñe na, é vaa minné mite, asu ya na, bobejañe bese, bivindi a mintangan, be yemba’an. (2 Bec. 6:13.) Jé Tin Ékôan é nga bo?

5, 6. (a) Jé Tin Ékôan é nga bo e si éziñ, asu ya na, bobejañe be yemba’an? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.) (b) Bibuma bivé nta’ane mam ôte ô nga wum?

⁵ Tin Ékôan é nga tobe mekônda mebaé, mekônda me nji kobô nkobô wua, nge bi nyul ékôbe jia, nde é nga ta’a na, bekañete ya été, be bo mam fufulu, memane mesondô méziñ. Bobejañ, a besita ya mekônda mete, be nga kañete a tabe bisulane nsamba, be nga ke fe menda me ba bevok. Mintete mekônda mi nga bo jam ete, ane mi nga tili wofise ya Béthel ya Afrique du Sud abui bekalate, be kañete’e mbamba be mam be nga yen. To’o bôte be nji bo Bengaa be Yéhôva fe be nga tili. Ntebe ôsu ya ñyebe éziñ a nga jô na, “Me nji bo Ngaa Yéhôva, ve ma yene na, ésaé nkañete jenan é ne nya nta’ane. Mi kusa bo menyule m’ékôbe mevale meval, ve mi ne nlatan.” Bibuma bivé nta’ane mam ôte ô nga wum?

⁶ Sita éziñ a to jôé na, Noma, a ne évindi, a kobô nkobô ba loone na Xhosa, a mbe a ko woñe ya bañete bobejañe be ne mintangan, be ne akônda ya nkobô Engilis mone nda wé. Ve môs a nga kañete a mojañ a to ntangan, a kele fe nda jé, ñwô a nga kam, a jô na, “Nde be fe be ne bôt ane bia!” Nde, éyoñ é nga kui na, bobejañe ya akônda ya nkobô Xhosa, mbe ba yiane bañete ba ya akônda ya nkobô Engilis menda map, ane a nga mane yame bone bidi, a bañete bobejañe béziñ nda jé. Mvendé é to ntangan é mbe nsamba ôte. Noma a jô na, “Me nga kame na, mvendé éte ja kôme ke tabe mon éwolo a mbe a bôô tyia.” Jame Tin Ékôan é nga bo, e nga volô abui bobejañe na e bi bemvôé. Be nga nyoñe ntyi’ane ya kee nalé ôsu.

7. Amu jé bia yiane bo mvam?

⁷ Bia ye ke ôsu a tôbane minjuk akekui éyoñ émo Satan ji, ja ye man. Nté bia yange, bia jibi njemba’ane bisaé, mbia b’akon, étibila’a, bibubua. Bi ne jañele biôme bi mo biangan atemetem,  nge ke bi minju’u mife. Bia yiane bi minleme ya éngôngole na, bi su’u bobejañe be tele minjuk été, bia yiane fe bo mvam. E bi nleme ya éngôngol a tindi bia na, bi bo mvam a bôte bevok. (Beép. 4:32) Mefulu mete, ma ye volô bia na, bi vu Zambe, a na bi su’u bôte bevok.​—2 Bec. 1:3, 4.

8. Mbamba be mam bevé be ne kui, éyoñe bia liti bôte bese ya akônda mvam, a mbamba nlem? Va’ak éve’an.

⁸ Aval avé bi ne bo mvam asu bôte ba so mesi mefe, nge ke asu bingôngole bi bôte ya akônda dangan? Bia yiane be nyoñ a ôsesa, bia yiane bo bemvôé bap, a volô be na, be yene na, be ne mfi akônda été. (1 Bec. 12:22, 25) Tame fase jam e nga kui Dannykarl, mojañe ya Philippines, a nga ke tabe Japon. Bôte ya nda bisaé jé, be mbe be nyiñe’e nye abé, be liti’i nye na, a nji bo mone Japonais. Môs éziñ, a nga ke ésulane Bengaa be Yéhôva. A jô na, “Abui ya bôte be mbe ésulan éte be mbe Bejaponais, ve be nga zu batane ma a ayôñ ese, ve ane bi mbe bi yema’an.” Bobejañ be nga ke ôsu a bo mvam a nye, nalé a nga volô nye na, a yaé nsisim. A nga su’ulane nyoñe mbatizô. Den a nto mvendé. Bemvendé bevo’o ba jô na, Dannykarl ba minga wé Jennifer, be ne das da so be Yéhôva asu akônda dap. Ba jô na, “Be nga sé’é nkoñ ényiñe wop, na be bo bekpwa’a mefan, be ne fo’o mbamba éve’ela ya tôñ, mfa’a ya telé Éjôé Zambe ôsu.”​—Lc. 12:31.

9, 10. Va’a bive’ane bia liti na, éyoñe bia mvamane bôte bia kañete, nalé a wume bibuma.

⁹ Ésaé nkañete é ne mbamba éyoñe ya bo “mam me ne mvaé mfa’a ya bôte bese.” (Beg. 6:10) Abui Bengaa be Yéhôva da yé’é nkobô ôfe, amu da wô’ô mintabe éngôngol. (1 Bec. 9:23) Nalé a so be abui bibotan. Tiffany, sita éziñe ya Australie, a ne nkpwa’a mefan, a nga yé’é nkobô Swahili na, a ke suk akônda ya nkobô Swahili é ne Brisbane, Australie. Akusa bo nkobô ôte ô ne nya ayaé, ve ayé’é ete e nga ve Tiffany abui mevak. A jô na: “Nge wo yi na ésaé nkañete jôé é so wo mevak, kelek akônda da kobô nkobô ôfe. A ne ve ane wo ke tabe si fe, ve teke kôlô tisone jôé. Wo ye yem abui bobejañe ya akônda, wo ye bo fe’e ne vema, éyoñe wo ye yen ane Bengaa be Yéhôva be ne nlatane jôme jia.”

¹⁰ Nda bôt éziñe ya Japon, ja ve fe bia mbamba éve’ela. Sakiko, mone wua ya nda bôt éte a jô na: “Mbu 1990,  bi nga jaé yene Bebrésilien éyoñe bi mbe bi kele’e kañete. Éyoñe bi mbe bi lañe’e be bifuse ya Kalate Zambe, ane Nlitan 21:3, 4, nge ke Besam 37:10, 11, 29, nkobô Portugais, be mbe be kôme’e vô’ôlô. Biyoñe biziñ, milik me mbe me kuik be mis.” Be nga kômbô volô Bebrésilien bete. Sakiko a kañete na: “Éyoñe bi nga yene na, ba wôk évé ya nsisim, ane bia bese bi nga taté na bia yé’é nkobô.” Mboan ôte ô nga bo na, ngumba akônda ya nkobô Portugais ô tebe tison éte. Ane mimbu mi nga lôt, nda bôt éte é nga volô abui mintabe na, mi bo Yéhôva ésaé. Sakiko a jô na: “E nga sili fo’o bia abui éyoñe na, bi yé’é Portugais, ve Yéhôva a nga botane bia nya abui. Bia ve nye abui akéva.”​—Lañe’e Mam Minlôman 10:34, 35.

11, 12. (a) Amu jé bia yiane bi mbamba beamu ya jaé mfefé môt? (b) Jé é ne volô bia na, bi ke ôsu a bi fulu nje’ebane nlem?

¹¹ Jôme ja yiane tindi bia na, bi jaé mfefé môt é ne na, bia kômbô ve Yéhôva duma, sa ke biabebien. Te vuane na, éngele éziñ a nga bo Yéhôva éngana’a, amu mebun. (Ve’ek ôsimesan ôte a jam Ézéchiel 28:17, a jô.) Bi bili metyi m’abé, nalé a tinane na, bia ji’a bo mebun. Ve akusa bo nalé, bi ne jaé fulu nje’ebane nlem. Jé é ne volô bia?

¹² Bia yiane nyoñe mbamba éyoñe ya bindi Mejô me Zambe, asu ya na, bi ke ôsu a bi fulu nje’ebane nlem. (Dt. 17:18-20) Bia yiane dañe bindi mbamba miñye’elan, a mbamba éve’ela Yésus a nga liti, mfa’a ya sili émiene si. (Mt. 20:28) Yésus a nga sôbe mebo minlômane mié. (Jn. 13:12-17) Bia yiane fe bo mbane ya ye’elane Yéhôva na, a ve bia mbamba nsisime wé, nnye aye volô bia na, bi wosane mone fulu ase a ne tindi bia na, bi bete biabebiene yôp. ​—Beg. 6:3, 4; Beph. 2:3.

13. Fulu nje’ebane nlem, ja ye so bia jé?

¹³ Lañe’e Minkana 22:4. Nya mbo ésaé Zambe ase a yiane bi fulu nje’ebane nlem, nalé aye so nye abui bibotan. E bi fulu nje’ebane nlem, a ne volô bia na, bi ba’ale mvo’é akônda été. Nalé aye fe bo na, Yéhôva a mvamane bia. Nlômane Pierre ô nga tili na: “Wua a jibi’i nyô mbok, a wua a jamé’é nyô mbok, nge môt éziñ a bili nyô mbo’ ajô; aval ane Tate a nga jamé mia, nalé ate fe mi bo’ok.”​—1 P. 5:5.

14. Za a ne éve’ela ja dañ, mfa’a ya bi fulu évôvoé a ôjibi?

¹⁴ Den, émo ja jô na, bôte be ne évôvoé, a ba be ne ôjibi, be ne mintetek. Ôsimesan ôte, ô ne benya minsos! Mbamba mefulu mete mebaé ma so be Môt a ne ngul ése. Yéhôva a ne éve’ela ja dañ, mfa’a ya bi fulu évôvoé a ôjibi. (2 P. 3:9) Tame simesan aval a nga yalan Abraham ba Lot a zene ya beéngele bé, éyoñe be nga sili nye minsili. (Met. 18:22-33; 19:18-21) Simesa’ane fe na, Yéhôva a nga jibi ayoñ Israël tañe mimbu 1 500.​—Éz. 33:11.

15. Mbamba éve’ela mbé Yésus a nga li’i bia, mfa’a ya bi fulu évôvoé, a ôjibi?

¹⁵ Yésus fe a ne “évôvoé.” (Mt. 11:29) A nga liti na, a ne nya ôjibi, amu a nji dañe beme mise bikobe beyé’é bé. Éyoñ ése a nga bo ésaé jé si va, Yésus a nga jibi mbia bifia betebe ôsu ya bamiñyebe be mbe be lume’e nye. A nga ke ôsu a bo évôvoé a ôjibi, akekui a nga wu. Akusa bo mbia mintaé a nga  wôk, éyoñ a mbe a tyele élé mintaé yôp, Yésus a nga ye’elan Ésa wé na, a jamé bôte be nga bo nye mbia be mam bete. A nga jô nye na, “be nji yeme jam be abo.” (Lc. 23:34) Yésus a nga li’i fo’o bia mbamba éve’ela, mfa’a ya bi fulu évôvoé nlem, a ôjibi, to’o éyoñe bi tele minjuk été!​—Lañe’e 1 Pierre 2:21-23.

16. A zene fé bi ne liti bôte bevo’o fulu évôvoé a ôjibi?

¹⁶ A zene fé bi ne liti bôte bevo’o fulu évôvoé a ôjibi? Paul a nga liti zene jia éyoñ a nga tili bobenyañe bé na: “Wua a jibi’i nyô mbok, a wua a jamé’é nyô mbok, nge môt éziñ a bili nyô mbo’ ajô; aval ane Tate a nga jamé mia, nalé ate fe mi bo’ok.” (Beco. 3:13) Bia yiane bo évôvoé a ôjibi, asu ya na, bi jamé bôte bevok. Nalé aye so mvo’é akônda été, aye fe ba’ale mvo’é éte.

17. Amu jé e ne mfi ya bo évôvoé a ôjibi?

¹⁷ Kristen ése ja yiane jaé fulu évôvoé, a ôjibi. Mefulu mete me ne nya mfi, nge bia kômbô nyiñe mfefé émo. (Mt. 5:5; Jc. 1:21) Bia ve Yéhôva duma éyoñe bi ne évôvoé a ôjibi, bia volô fe bôte bevo’o na be bi mefulu mete.​—Beg. 6:1; 2 Tim. 2:24, 25.

18. Nkañ ôvé ô ne zañe nye’an, a e sa’ale fulu ôbangam?

¹⁸ Mefulu mese bia te yen ayé’é di, me tii a nye’an. Nlômane Jacques ô nga tili bobenyañe bé, amu be mbe ôbangam, be nyoñe’e ngap a minkukum, ve be biasé’é minzôzoé. A nga liti be na, avale mboon ete da tyam atiñe Zambe da jô na: “Wo aye nye’e môt mfe ane wo anye’e womien.” A nga jô fe na: “Nge mi asemé mingum mi bôt, mi abo abé.” (Jc. 2:8, 9) Ve nye’ane wo tindi bia na, bi bo teke nye’e bôte béziñ amu abime besikôlô be nga bo, amu nyul ékôbe jap, nge amu nkôñ ényiñe wop. Bia yiane sa’ale fulu ôbangam.

19. Amu jé e ne mfi ya jaé nye’an?

¹⁹ Nye’an ô ne fe ‘ôjibi a mvam,’ nde fe “ô ne te bo mebun.” (1 Bec. 13:4) Bia yiane fo’o bi fulu ôjibi, évôvoé, a nje’ebane nlem, asu ya na, bi ke ôsu a kañete bôte bevo’o mbamba foé ya Éjôé Zambe. (Mt. 28:19) Mefulu mete ma bo fe na, bi bo nlatan a bobejañe bese ya akônda. Mbamba bibuma bivé bia koé, éyoñe bia liti bôte bevo’o nye’an? Nalé a bo na, akônda dangan e bo nlatan, nalé a ve fe Yéhôva duma. Bôte bevo’o ba zu nyiin ékôane Yéhôva amu ba yen ane bi ne nlatan. Kalate Zambe a ke suu na: “Jaéane nye’ane mam mete mese yôp, ñwô ôte ô ne ntiñetane ya nya mvo’é.” ​—Beco. 3:14.

20. (a) Minsili mivé bia yiane sili biabebien, amu jé? (b) Bia bese bi ne ôjeja’a ya nyiñ éyoñ évé?

²⁰ Môt ase ya be bia a yiane sili émiene na, ‘Jé éfe ma yiane bo, asu ya na, me vaa, a kandane nnôme môt?’ Bia yiane ye’elane Yéhôva na, a volô bia, a ve ngule na, bi vaa mone fulu ase a ne kamane bia na, bi bi ényiñe ya melu mese. (Beg. 5:19-21) Bia yiane fe sili biabebiene na, ‘Ye ma ke fo’o ôsu a jeñe na, me bo mfefé mfa’a ya asimesane dam, a mimfasane miam?’ (Beép. 4:23, 24) Bi ne bebo mam abé, ajô te, bia yiane ke ôsu a ve ngule ya jaé, a ba’ale mfefé môt. Bia bese bi ne ôjeja’a ya nyiñ éyoñe môt ase ya be bia, a ye jaé mfefé môt, a vu mbamba mefufu me Yéhôva ngumba ngumba!