1, 2. (a) Ntak emi mîsọn̄ke ikaha ndinyene nti edu? (b) Colossae 3:​10-14 owụt ke nso utọ edu ke owo Abasi ekpenyene?

“ẸMEN obufa owo ẹsịne.” Ikọ oro odu utịm ikaba kpọt ke Edisana N̄wed Abasi​—Edikabade Eke Obufa Ererimbot. (Eph. 4:24; Col. 3:10) Ikọ emi ọwọrọ ndinyene nti edu, oro edi, mme edu emi ẹkemde “ye uduak Abasi.” Isọn̄ke ikaha ndinyene mme edu emi. Ntak idọhọde ntre? Abasi okobot nnyịn ke mbiet esie, imonyụn̄ ikeme ndinyene mme edu esie.​—Gen. 1:​26, 27; Eph. 5:1.

² Ndiọi n̄kpọ ẹsidụk nnyịn esịt ndusụk ini sia nnyịn ifọnke ima. Ekeme ndinyụn̄ ndọn̄ nnyịn nditiene nnam se mme owo ẹnamde. Edi Jehovah ekeme ndin̄wam nnyịn inam se enye amade. Iyeneme nsio nsio edu emi apostle Paul ọkọdọhọde ke akpana ikọt Abasi ẹnyene. Emi ayan̄wam nnyịn ikeme ndinam se Jehovah amade. (Kot Colossae 3:​10-14.) Iyonyụn̄ ineme nte mme edu emi ẹkemede ndin̄wam nnyịn ke ini ikwọrọde ikọ.

3. Nso idi n̄kpọ kiet emi owụtde ke owo emen obufa owo esịne?

³ Ke Paul ama ọkọdọhọ yak imen ‘obufa owo isịne,’ oro edi,  inyene nti edu, enye ama etịn̄ n̄kpọ emi owụtde ke utọ owo oro isinamke asari. Enye ọkọdọhọ ke ‘Greek m̀mê Jew, edina mbobi m̀mê unana edina mbobi, esenowo m̀mê owo Scythia, ofụn m̀mê amanaisọn̄ idụhe ke Christ.’ * Ntak emi nnyịn mîkpasarike mbon emi mîtoho obio m̀mê idụt nnyịn, m̀mê oro mînyeneke n̄kpọ nte nnyịn? Sia mme ata mbet Christ ‘ẹdi kiet.’​—Col. 3:11; Gal. 3:28.

4. (a) Didie ke ikpanam n̄kpọ ye mme owo? (b) Nso ikeme ndinam ọsọn̄ nnyịn ndidiana kiet?

⁴ Mbon emi ẹmende obufa owo ẹsịne ẹsikpono kpukpru owo, ekpededi owo edi Ntiense Jehovah m̀mê idịghe, enyene n̄kpọ m̀mê inyeneke, oto obio mmọ m̀mê itoho. (Rome 2:11) Isimemke ndinam se itịn̄de emi ke ndusụk idụt. Ke uwụtn̄kpọ, enyene ini emi ukara South Africa mîkenyịmeke mfia, mbubịt, ye mbon emi ẹtode nsio nsio orụk ẹdụn̄ kiet. Ediwak Mme Ntiense Jehovah ẹsụk ẹdụn̄ ke ebiet emi ukara ẹkebaharede ẹnọ orụk mmọ. Edi enyene se Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹkediomide ke October 2013, man ẹn̄wam nditọete ke idụt oro ẹnen̄ede ẹmehe ye kiet eken. (2 Cor. 6:13) Nso ke ẹkenam?

5, 6. (a) Nso ke ẹkenam man ẹn̄wam nditọete ẹdiana kiet ke South Africa? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.) (b) Nso ufọn ke emi anam?

⁵ Ẹma ẹdiomi yak esop iba emi ẹsemde nsio nsio usem m̀mê oro ẹtode nsio nsio orụk ẹdu ọtọkiet ke ndusụk utịturua. Mmọ ẹma ẹsan̄a kiet ẹka ukwọrọikọ, ẹdụk mbono esop kiet, ẹnyụn̄ ẹka ẹkese kiet eken ke ufọk mmọ. Ediwak esop ẹma ẹtiene ẹnam emi. Mmọ ẹma ẹwet ẹdọhọ ọfis nnyịn ke South Africa ke ndutịm oro ọfọn etieti; idem mbon emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹtiene ẹtịn̄ nte eyede mmọ ndikụt nnyịn idianade kiet ntre. Ke uwụtn̄kpọ, pastọ kiet ọkọdọhọ ete: “Ndịghe Ntiense Jehovah, edi mmokụt ke ẹmenyene ata eti ndutịm oro ẹdade ẹkwọrọ ikọ, mbufo inamke enye nte ẹmade-ma, ẹmenyụn̄ ẹdiana kiet kpa ye emi ẹtode nsio nsio orụk.” Didie ke ndutịm oro ẹkenamde ke 2013 do akan̄wam ikọt nnyịn?

⁶ Sista Noma odu ke esop emi ẹsemde usem Xhosa. Ke nsonso oro, ikọdọn̄ke enye ndikot nditọete emi ẹdide mfiaowo, emi ẹdude ke esop Ikọmbakara ufọk, sia enye inyeneke n̄kpọ. Edi ke enye ama eketiene akasan̄a ye mmọ ọkwọrọ ikọ onyụn̄ aka ekese mmọ ke ufọk mmọ, enye ama ọdọhọ ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹdi owo nte nnyịn!” Ke ini nditọete esop Ikọmbakara ẹkedide ndisan̄a ye esop Xhosa n̄kwọrọ ikọ, Sista Noma ama etem udia okot ndusụk mmọ ufọk. Enye ama etiene okot ebiowo kiet emi edide afiaowo. Sista Noma ọdọhọ ete: “Ama enem mi ndikụt enye osụhọrede etie ke ekpri n̄kpọitie emi n̄kenyenede.” Ndutịm emi anam ediwak nditọete ẹnyene mbufa ufan ke esịt esop, mmọ ẹnyụn̄ ẹbiere ndika iso mmehe ye nditọete nnyịn emi mîdụhe ke esop mmọ.

7. Ntak oyomde ika iso itua mme owo mbọm?

⁷ Afanikọn̄ iditreke tutu Abasi osobo ererimbot Satan emi efep. Unana utom, idiọk udọn̄ọ, ukọbọ, ye oto-obot afanikọn̄ ẹsinam n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn; inọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndiyịp inyene nnyịn mîdịghe n̄kpọ en̄wen anam n̄kpọ ọsọn̄ ye nnyịn. Ana inyene esịt mbọm man ikeme ndin̄wam mbon emi ẹbọde ufen m̀mê mbon emi n̄kpọ ọsọn̄de  ye mmọ. Iyekeme ndifọn ido ye mme owo edieke mbọm mmọ anamde nnyịn. (Eph. 4:32) Nnyịn ndinyene mme edu emi ayan̄wam nnyịn ikpebe Jehovah onyụn̄ an̄wam nnyịn idọn̄ mme owo esịt.​—2 Cor. 1:​3, 4.

8. Nso ikeme nditịbe edieke isifọnde ido inyụn̄ ituade kpukpru owo ke esop nnyịn mbọm? Nọ uwụtn̄kpọ.

⁸ Didie ke ikeme ndinen̄ede n̄n̄wam isenowo ye mme ubuene ke esop nnyịn? Ana idi ufan mmọ inyụn̄ inam mmọ ẹkụt ke mmọ ẹnyene ufọn ke esop. (1 Cor. 12:​22, 25) Ke uwụtn̄kpọ, Dannykarl okoto Philippines aka Japan. Ẹma ẹsisari enye ke itieutom ke ntak emi enye mîtoho Japan. Ekem enye ama okodụk mbono esop Mme Ntiense Jehovah. Enye ọdọhọ ete: “Mbon Japan ẹkewak ẹkan. Edi mmọ ẹma ẹdara mi nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke ebịghi ikọdiọn̄ọ idem nnyịn.” Nditọete ẹma ẹka iso ndifọn ido ye enye, ndien oro ama an̄wam enye ọdọdiọn̄ esịn idem ke n̄kpọ Abasi. Enye ama ana baptism, ndien idahaemi edi ebiowo. Mbiowo eken ke esop mmọ ẹdọhọ ke enye ye Jennifer an̄wan esie ẹn̄wam esop mmimọ tutu. Mbiowo oro ẹdọhọ ẹte: “Mmọ ẹdi mme asiakusụn̄ ofụri ini inyụn̄ iyomke ikpọ n̄kpọ, edi ẹbem iso ẹyom Obio Ubọn̄ Abasi.”​—Luke 12:31.

9, 10. Nọ uwụtn̄kpọ emi owụtde se ikemede nditịbe ke ini mbọm mme owo anamde ikwọrọ ikọ inọ mmọ.

⁹ Ukwọrọikọ an̄wam nnyịn ikeme ndinam ‘se ifọnde nnọ kpukpru owo.’ (Gal. 6:10) Ediwak Mme Ntiense Jehovah ẹsikpep obufa usem sia mbon oro ẹtode idụt en̄wen ẹdi idụt mmọ ẹsinam mmọ mbọm. (1 Cor. 9:23) Oro esida ediwak ufọn edi. Ke uwụtn̄kpọ, Tiffany emi edide asiakusụn̄ ofụri ini ke Australia ama ekpep usem Swahili man ekeme ndin̄wam esop emi ẹsemde usem oro ke obio Brisbane. Kpa ye oro mîkememke ndikpep usem oro, Tiffany ndifiọk usem oro an̄wam enye etieti. Enye ọdọhọ ete: “Okpoyom ukwọrọikọ enem fi, wọrọ ka esop emi ẹsemde esen usem. Edieke ọdiọn̄ọde ndisem usem obio owo, editie fi nte odụn̄ ke obio oro. Oro ayanam fi okụt ke nnyịn idi kiet ke ofụri ererimbot, ke imonyụn̄ inen̄ede idiana kiet.”

¹⁰ Ubon kiet ke Japan ẹma ẹkpep obufa usem n̄ko. Sakiko eyen mmọ ọdọhọ ete: “Ọtọn̄ọde ke 1990, ima isikụt isenowo ẹtode Brazil ke ini ikwọrọde ikọ. Mmọ ẹma ẹsinen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ke ini ikotde utọ itie Bible nte Ediyarade 21:​3, 4 m̀mê Psalm 37:​10, 11, 29 ke Bible usem Portuguese inọ mmọ, mmọn̄eyet ama esiwọrọ mmọ ke enyịn ndusụk ini.” Enyene  n̄kpọ en̄wen emi ubon oro ẹkenamde man ẹn̄wam isenowo oro. Sakiko afiak ọdọhọ ete: “Ke ini ikokụtde nte mmọ ẹmade Ikọ Abasi, ima ikpep usem Portuguese.” Ekem ubon oro ẹma ẹn̄wam ẹsiak esop usem Portuguese. Mmọ ẹn̄wam ediwak isenowo ẹdikpono Jehovah. Sakiko ọdọhọ ete: “Ndikpep usem Portuguese idịghe ifia ubọk kiet, edi inua ikemeke nditịn̄ ufọn emi ibọde. Imọkọm Jehovah etieti.”​—Kot Utom 10:​34, 35.

11, 12. (a) Nso idi akpan ntak emi ikpenyenede nti edu? (b) Nso idin̄wam nnyịn ika iso isụhọde idem?

¹¹ Akpan ntak emi ikpenyenede nti edu ekpedi man inọ Abasi ubọn̄ idịghe man mme owo ẹtoro nnyịn. N̄kọ emeti ke ntan̄idem akanam angel kiet ọsọn̄ ibuot ye Abasi kpa ye oro enye ọkọfọnde ama. (Men Ezekiel 28:17 domo.) Sia nnyịn mîfọnke ima, idụhe owo emi akanam mîtan̄ke idem. Edi imosụk ikeme ndimen nsụhọdeidem nsịne. Nso idin̄wam nnyịn?

¹² Edieke iyomde ndisụhọde idem, akpana isikot Bible inyụn̄ ida ini ikere se ikotde. (Deut. 17:​18-20) Enen̄ede ọfọn itie ikere se Jesus ekekpepde ye nte enye ekesisụhọrede idem. (Matt. 20:28) Jesus ama akam eyet mme apostle esie ukot. (John 13:​12-17) Ana isinyụn̄ ibọn̄ akam kpukpru ini iben̄e Abasi ọnọ nnyịn edisana spirit esie man an̄wam nnyịn ini ekededi oro iduede ikere ke imọfọn ikan mbon en̄wen.​—Gal. 6:​3, 4; Phil. 2:3.

13. Tịn̄ mme ufọn oro idibọde edieke isụhọrede idem.

¹³ Kot Mme N̄ke 22:4. Jehovah oyom kpukpru nti ikọt esie ẹsụhọde idem. Iyọbọ ufọn edieke isụhọrede idem. Nsụhọdeidem ayanam emem odu ke esop, anam idiana kiet, onyụn̄ anam Abasi owụt nnyịn mfọnido oro owo mîdotke. Apostle Peter ọkọdọhọ ete: “Kpukpru mbufo ẹnam n̄kpọ ke nsụhọdeidem ye kiet eken, koro Abasi ọbọbiọn̄ọ mbon ntan̄idem, edi enye ọnọ mbon nsụhọdeidem mfọnido eke owo mîdotke.”​—1 Pet. 5:5.

14. Anie enyene ifụre ifụre ido onyụn̄ eme ime akan?

¹⁴ Mme owo ẹsikere ke mbon oro ẹnyenede ifụre ifụre ido ẹnyụn̄ ẹmede ime ẹdi mbe. Edi utọ ikọ oro edi ata anafai nsu, sia Jehovah emi enyenede odudu akan ke ofụri ekondo enyene ifụre ifụre ido, esinyụn̄ eme ime. Idụhe owo emi enyenede ifụre ifụre ido onyụn̄ emede ime nte Jehovah. (2 Pet. 3:9) Nte mme angel Jehovah ẹkebọrọde se Abraham ye Lot ẹkebụpde mmọ owụt ke Jehovah enyene ifụre ifụre ido onyụn̄ eme ime. (Gen. 18:​22-33; 19:​18-21) Jehovah ama onyụn̄ enyene ime ọyọ nsọn̄ibuot idụt Israel ebe isua 1,500.​—Ezek. 33:11.

15. Didie ke Jesus okowụt ke imenyene ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime?

¹⁵ Jesus ama enyene “ifụre ifụre ido.” (Matt. 11:29) Enye ama esinen̄ede enyene ime ye mme mbet esie ke ini mmọ ẹnamde ndudue. Ke ofụri ini oro enye ọkọkwọrọde ikọ, mme adaiso ido ukpono ẹma ẹsọn̄ enye enyịn ẹnyụn̄ ẹbiọn̄ọ enye. Edi enye ama enyene ifụre ifụre ido onyụn̄ eme ime tutu esịm ini emi ẹkewotde enye. Ke ini enye okokopde ọkpọsọn̄ ubiak ke eto ndutụhọ, enye ama ọbọn̄ akam eben̄e Ete esie efen ọnọ mbon oro ẹkekọn̄de enye ke eto oro. Ntak-a? Koro enye ọkọdọhọ ke ‘mmọ ifiọkke se mmọ ẹnamde.’ (Luke 23:34) Omokụt do ke Jesus okosụk enyenyene ifụre ifụre  ido onyụn̄ eme ime idem ke ini enye okokụtde ukụt onyụn̄ okopde ọkpọsọn̄ ubiak!​—Kot 1 Peter 2:​21-23.

16. Didie ke ikeme ndiwụt ke imenyene ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime?

¹⁶ Didie ke ikeme ndiwụt ke imenyene ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime? Apostle Paul ama asiak usụn̄ kiet emi ikemede ndinam emi. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹyọ kiet eken ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken ke ofụri esịt edieke owo ekededi enyenede ntak nditọhọ ye owo. Kpa nte Jehovah ekefende mbufo ke ofụri esịt, ẹfen mbon en̄wen kpasụk ntre.” (Col. 3:13) Nnyịn idikemeke ndinam se Paul eketịn̄de emi edieke nnyịn mînyeneke ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime. Edi edieke ifende inọ nditọete nnyịn, oro ayanam ofụri esop ẹdiana kiet.

17. Ntak emi ikpenyenede ifụre ifụre ido inyụn̄ ime ime?

¹⁷ Ana kpukpru ikọt Jehovah ẹnyene ifụre ifụre ido ẹnyụn̄ ẹme ime. Mme edu emi ẹyenam Jehovah anyan̄a nnyịn. (Matt. 5:5; Jas. 1:21) Nnyịn ndinyene mme edu emi ọyọnọ Jehovah ubọn̄ onyụn̄ an̄wam mbon en̄wen ẹnịm ibet esie. Enye oro edi akpan n̄kpọ akan.​—Gal. 6:1; 2 Tim. 2:​24, 25.

18. Didie ke ima edin̄wam nnyịn ikûsari mme owo?

¹⁸ Edieke nnyịn mînyeneke ima, nnyịn idikemeke ndinyene mme edu oro isụk inemede mi. Ke uwụtn̄kpọ, James ama ọnọ nditọete item ete ke ifọnke nte mmọ ẹkponode imọ owo ẹkan ubuene, sia utọ edu oro abiat ibet edidem emi ọdọhọde ete: “Afo enyene ndima mbọhọidụn̄ fo nte idemfo.” Enye ama afiak ọdọhọ ete: “Edieke mbufo ẹkade iso ẹnam n̄kpọ ke uma, mbufo ẹmenam idiọkn̄kpọ.” (Jas. 2:​8, 9) Edieke inyenede ima, nnyịn idisarike mme owo ke ntak emi mmọ mîfiọkke n̄wed nte nnyịn m̀mê ke ntak emi nnyịn mîfiọkke n̄wed nte mmọ, ke ntak emi mmọ mînyeneke n̄kpọ nte nnyịn m̀mê ke ntak emi nnyịn mînyeneke n̄kpọ nte mmọ, ye ke ntak emi mmọ mîtoho edem nnyịn. Ana inam mme owo ẹkụt ke nnyịn isinamke asari, ke imonyụn̄ ima kpukpru owo.

19. Ntak emi anade imen ima isịne?

¹⁹ Ima ‘enyenyene anyanime, ọfọn ido, inyụn̄ ikohokede idem.’ (1 Cor. 13:4) Ana ime ime, ifọn ido, inyụn̄ isụhọde idem man ikeme ndika iso n̄kwọrọ ikọ. (Matt. 28:19) Mme edu emi ẹyenyụn̄ ẹn̄wam nnyịn idu ke emem ye kpukpru nditọete nnyịn. Edieke imade nditọete nnyịn, ofụri esop ẹyediana kiet, emi ayanam ẹnọ Jehovah ubọn̄ onyụn̄ anam mme owo ẹdikpono enye. Emi anam Bible ọdọhọ ete: “Ke adianade ye kpukpru emi, ẹmen ima ẹsịne, koro enye edi mfọnmma mbọbọ edidianakiet.”​—Col. 3:14.

20. (a) Mme mbụme ewe ke ikpobụp idem nnyịn, ndien ntak-a? (b) Ini ewe ke nnyịn itie ibet?

²⁰ Akpana owo nnyịn kiet kiet obụp idemesie ete: ‘Nso en̄wen ke n̄kpanam man ntre ndiọi edu?’ Ana inen̄ede iben̄e Abasi an̄wam nnyịn. Ana inyụn̄ isịn ofụri ukeme itre n̄kpọ ekededi oro mîdiyakke idụk Obio Ubọn̄ Abasi. (Gal. 5:​19-21) Akpana inyụn̄ ibụp idem nnyịn ite: ‘Ndi mmaka iso ndisikere se Abasi amade?’ (Eph. 4:​23, 24) Ana kpukpru nnyịn ika iso ikpep ndinyene nti edu tutu emehe nnyịn. Kere nte uwem edinemde ke ini kpukpru owo ẹdifọnde ẹma ẹdinyụn̄ ẹnyenede nti edu nte Jehovah oyomde!