Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Ngandji—Ekɔ dionga di’ohomba efula

Ngandji—Ekɔ dionga di’ohomba efula

JEHOWA akasambiya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dia mfunda waonga divwa w’oma lo shɛngiya ya nyuma k’ekila. (Ngal. 5:22, 23) Etena kasanganyema waonga w’amɛna asɔ, vɔ mbelamɛka “olowa wa nyuma.” * Olowa ɔsɔ wekɔ nto etenyi ka “lonto l’oyoyo” lahomba Akristo ndɔta. (Kɔl. 3:10) Oko watɔtɔka otamba elowa naka vɔ mbotɛka ashi dimɛna, mbele onto ayonga la waonga w’amɛna asɔ naka nyuma k’ekila monga la shɛngiya lo lɔsɛnɔ lande.​Os. 1:1-3.

Ngandji mbele dionga dia ntondo diakashile Pɔɔlɔ. Ngande wele dionga sɔ ohomba? Pɔɔlɔ akate ɔnɛ naka nde komonga la ngandji, kete nde aki “anyanya.” (1 Kɔr. 13:2) Ko ngandji kɛdikɛdi na, ndo ngande wakokaso monga la tɔ ndo kiɛnyaka lushi tshɛ?

NGANDJI KƐDIKƐDI NA?

Kaanga mbele ekɔ wolo efula dia nembetshiya kɛnɛ kelɛwɔ mɛtɛ ngandji, Bible nembetshiyaka woho wakanyiya ndo wasala onto lokana ngandji. Ɛnyɛlɔ, onto lokana ngandji ekɔ la “solo dia lotutsha ndo ɔlɔlɔ” ndo “ngɛnangɛnaka lo mɛtɛ.” Onto lele la ngandji “kukumɛka akambo tshɛ, mbetawɔka akambo tshɛ, nongamɛka akambo tshɛ, mbikikɛka akambo tshɛ.” Nde mbokaka anto akina ngandji k’efula, nde ndjakiyanyaka mɛtɛ lo dikambo dia wɔ ndo nde ekɔ ɔngɛnyi wa kɔlamelo. Koko naka onto bu la ngandji, nde mongaka la kandjema, otako, kɔlɔ, lokaki ndo hadimanyiyana. Lo dihole dia monga la waonga wa kɔlɔ asɔ, sho nangaka mboka anto akina ngandji ka mɛtɛ, woho wa ngandji “[ka]hayange wahɔ ande hita.”​1 Kɔr. 13:4-8.

JEHOWA LA YESO WAKATOTSHIKƐ ƐNYƐLƆ KA KOKELE KA NGANDJI

“Nzambi ekɔ ngandji.” (1 Jni. 4:8) Elimu ndo etsha ande tshɛ shikikɛka dui sɔ. Nde akɛnya ngandji kande koleki woke otsha le anto lo ntoma Yeso la nkɛtɛ dia ndjosowa ndo ndjovɔ l’ɔtɛ aso. Ɔpɔstɔlɔ Joani akate ate: “Oma lo dikambo nɛ mbakɛnama ngandji ka Nzambi le so: Nzambi akatome Ɔnande ɛtɔi lakandote l’andja dia sho nkondja lɔsɛnɔ lo tshimbo yande. Lo dikambo sɔ mbele ngandji, aha sho mbakoke Nzambi ngandji, koko nde kakatoke ngandji ndo kakatotomɛ Ɔnande oko olambo w’ekombelo ka pɛkato yaso.” (1 Jni. 4:9, 10) Lam’ele Nzambi tokaka ngandji, pɛkato yaso kokaka dimanyiyama, sho kokaka monga l’elongamelo ndo la lɔsɛnɔ.

Yeso akɛnya dia nde mbokaka anto ngandji lo nkimɔ lɔsɛnɔ lande oko olambo dia nsala lolango la Nzambi. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatotɛ ate: “[Oma lo] ‘lolango’ lɔsɔ, sho takakidiama mbala 1 lo pondjo l’ekimanyielo k’olambo wa demba dia Yeso Kristo.” (Hɛb. 10:9, 10) Ndooko onto lakoka nkɛnɛmɔla ngandji k’efula ka ngasɔ. Yeso akate ate: “Ndooko ngandji koleki k’onto nkimɔ lɔsɛnɔ lande dikambo dia angɛnyi ande.” (Jni. 15:13) Onde anto wele keema kokele kokaka mbokoya ngandji kakatɛnya Jehowa nde la Yeso? Eelo! Tayanga nsɛdingola woho wakokaso nsala dui sɔ.

“NYOTETEMALE NKƐNDAKƐNDA LO NGANDJI”

Pɔɔlɔ akatokeketsha ɔnɛ: “Nyokoyake Nzambi, oko wenyu anande wa ngandji, ndo nyotetemale nkɛndakɛnda lo ngandji woho wakatolange Kristo ndo wakandayakimɔ dikambo diaso.” (Ɛf. 5:1, 2) Kakɔna kalembetshiya “[ntetemala] nkɛndakɛnda lo ngandji”? Dui sɔ nembetshiyaka mbokana ngandji tena tshɛ. Hatote tsho ɔnɛ sho mbokaka anto akina ngandji. Sho kiɛnyaka oma lo kɛnɛ kasalaso. Joani akafunde ate: “Anami wa tshitshɛ, tatokanake ngandji tsho lo ɛtɛkɛta ndo laadiko di’ɛlɔmɔ, koko lo etsha ndo lo mɛtɛ.” (1 Jni. 3:18) Ɛnyɛlɔ, sho sambishaka “lokumu l’ɔlɔlɔ . . . la Diolelo” nɛ dia sho mbokaka Jehowa l’osekaso onto ngandji. (Mat. 24:14; Luka 10:27) Ndo nto sho “[tetemalaka] nkɛndakɛnda lo ngandji” etena kongaso la solo dia lotutsha, ɔlɔlɔ ndo kadimanyiyanaso. Ndo sho kitanyiyaka dako dia lo Bible nɛ: “Oko wakanyodimanyiya Jehowa l’otema ɔtɔi, nyu lawɔ pombaka nsala woho akɔ waamɛ.”​Kɔl. 3:13.

Koko naka tambolaka kana tambongola anto akina, dui sɔ halembetshiya ɔnɛ hatowaoke ngandji. Ɛnyɛlɔ diaha ɔnawɔ ntetemala ndela, ambutshi amɔtshi mbishaka tsho ɔnawɔ kɛnɛ kalɔmbande. Koko ombutshi woka ɔnande ngandji ka mɛtɛ shikikalaka lo yɛdikɔ yande naka ekɔ ohomba. Woho akɔ waamɛ mbele, kaanga mbele Nzambi ekɔ ngandji, “Jehowa pokolaka wanɛ wokande ngandji.” (Hɛb. 12:6) Diakɔ diele, mbisha ohokwelo wahombama etena kele dui sɔ ohomba ekɔ djembetelo ya ngandji. (Tok. 3:11, 12) Koko tohɔ dia, sho tshɛ tekɔ atshi wa pɛkato ndo mbala efula sho ndjongaka ko hatɛnyana ngandji. Ɔnkɔnɛ sho tshɛ kokaka ndjalowanya dia mɛnyanaka ngandji. Ngande wakokaso nsala dui sɔ? Nyɛsɔ tɔsɛdingole toho tosato.

NGANDE WAKOKASO NKƐNƐMƆLA NGANDJI?

Dui dia ntondo ele, lɔmba Nzambi dia nde kosha nyuma kande k’ekila kakimanyiya dia monga la ngandji. Yeso akate dia Jehowa “mbisha[ka] nyuma k’ekila le wanɛ wɔɔlɔmbatɔ.” (Luka 11:13) Diakɔ diele sho kokaka monga l’eshikikelo ɔnɛ, naka sho nɔmba dia nkondja nyuma k’ekila ndo mbetawɔ dia tɔ tokimanyiya, kete tayoleka mbokana ngandji. (Ngal. 5:16) Ɛnyɛlɔ naka wɛ ekɔ ekumanyi, wɛ koka nɔmba dia nyuma k’ekila kokimanyiya dia monga la ngandji etena kahombayɛ mbisha anto akina alako w’oma lo Bible. Kana naka wɛ ekɔ ombutshi, wɛ koka nɔmba dia nyuma ka Nzambi kokimanyiya dia mpokola anayɛ aha la nkɛlɛ, koko la ngandji.

Dui dia hende ele, nkana yimba efula lo woho wakɛnyaka Yeso ngandji kaanga etena kakawosoya. (1 Pe. 2:21, 23) Etena kakosalɛ onto ɔmɔtshi kɔlɔ kana kakosalɛwɔ awui wa wɛngiya, yambola ɔnɛ: ‘Kakɔna kotosala Yeso?’ Kadiyɛso Leigh akashihodia ɔnɛ ndjaoka dimbola sɔ akokimanyiyaka dia nkana yimba ntondo ka nsala dui dimɔtshi. Nde mbutaka ate: “Mbala kɛmɔtshi, osekami ɔmɔtshi la l’olimu akatomɛ asekami akina mesajɛ wa kɔlɔ wendana la mi ndo olimu wakamakambaka. Dui sɔ diakanyangiya efula. Koko oma laasɔ, lakayambola ɔnɛ: ‘Ngande wakokami mbokoya Yeso dia nkandola okakanu ɔnɛ?’ L’ɔkɔngɔ wa nkana yimba lo woho wotokoka Yeso nsala, lakɔshi yɛdikɔ ya ntshika dikambo diakɔ ndo aha mbidja yimba lɔkɔ. Oma laasɔ, lakayeya di’osekami akɔ la l’olimu akadiɛnɛka la hemɔ ka wolo ndo aki l’ekiyanu efula. Lakashihodia ɔnɛ ondo aha kɛnɛ kakandafunde kakandalange mɛtɛ mbuta. Lo nkana yimba lo woho wakɛnya Yeso ngandji kaanga etena kakawosolaka akakimanyiya dia mɛnya osekami la l’olimu woho wa ngandji kakɔ kaamɛ.” Naka sho mbokoya Yeso, tayokaka anto akina ngandji tena tshɛ.

Dui dia sato ele, eka dia monga la ngandji ka ndjahondja. Ɔsɔ ekɔ woho wa ngandji keyanya ambeki wa mɛtɛ wa Yeso. (Jni. 13:34, 35) Yeso ndaamɛ aki la woho wa ngandji kɛsɔ ndo nde akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka kokele. Lo ngande? Lo mimɔ oma l’olongo, “nde akatshike kɛnɛ tshɛ kaki la nde” lo wahɔ aso “polo ndo lo nyɔi.” (Flpɛ. 2:5-8) Naka sho mbokoya Yeso lo monga la ngandji ka ndjahondja, kete tokanyi ndo nsaki yaso yayoleka monga oko yande ndo tayetsha ehomba w’anto akina la ntondo ka waso.

ƐLƆLƆ WAYA LO MBOKANA NGANDJI

Mbokana ngandji mbelaka ɛlɔlɔ efula. Nyɛsɔ tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ pende:

Ɛlɔlɔ akɔna wakondjaso lo mbokana ngandji?

  • NKUMBO K’ONTO L’ƆNANGO KA L’ANDJA W’OTONDO: L’ɔtɛ wa ngandji kokanaso lam’asaso, sho mbeyaka di’anangɛso l’akadiyɛso wa l’etshumanelo tshɛ kakokaso ntshɔ l’andja w’otondo, wayotolongola dimɛna. Shi ekɔ tshondo y’ɔtshɔkɔ dia mbeya ɔnɛ wɛ nangemaka oma le “tshunda di’otondo di’ana[nyɔ] wa l’andja w’otondo”! (1 Pe. 5:9) Sho koka ntana ngandji ka ngasɔ paka l’atei w’ekambi wa Nzambi.

  • WƆLADI: “[Mbikikanɛ] onto la wonyande lo ngandji” tokimanyiyaka dia monga “kaamɛ . . . lo dimama dia wɔladi.” (Ɛf. 4:2, 3) Sho mɛnaka wɔladi ɔsɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo ndo nsanganya ya weke. Shi wɛ koka mbetawɔ dia wɔladi wa lo nyuma ɔsɔ wekɔ mɛtɛ wa laande lo andja wa nshi nyɛ wambatɔna? (Os. 119:165; Isa. 54:13) Naka sho monga lo wɔladi l’anto akina, kete tekɔ lo mbaɛnya ɔnɛ sho mbalangaka mɛtɛ ndo dui sɔ ngɛnyangɛnyaka Shɛso ka l’olongo.​Os. 133:1-3; Mat. 5:9.

“NGANDJI KEKETSHAKA”

Pɔɔlɔ akafunde ate: “Ngandji keketshaka.” (1 Kɔr. 8:1) Dui sɔ alembetshiyadiɔ? Lo 1 Kɔrɛtɔ tshapita 13, tshapita yelɛ anto amɔtshi ɔnɛ “Osambo wa ngandji,” nde akalembetshiya woho wakeketsha ngandji. Ngandji nyangaka wahɔ w’anto akina. Ngandji ndjakiyanyaka lo dikambo di’ehomba w’anto akina. (1 Kɔr. 10:24; 13:5) Ndo lam’ele tɔ kekɔ l’ekanelo k’ɔlɔlɔ, mbɔsaka anto akina la nɛmɔ, la solo dia lotutsha, tɔ keketshaka ngandji ka lo nkumbo ndo mbetɛka tshumanelo kaamɛ.​Kɔl. 3:14.

Ekɔ toho efula ta mboka anto akina ngandji, koko ngandji kokaso Nzambi mboleki ohomba ndo tɔ mboleki nkeketsha. Lande na? Nɛ dia ngandji kawokaso mbatetɛ kaamɛ! Anto w’oma l’ahole tshɛ, nkoho y’alemba, ndo ɛtɛkɛta wekɔ lo ntɛmɔla Jehowa kaamɛ, wekɔ lo mbokambɛ “dihɛka lo dihɛka.” (Zɛf. 3:9) Ɔnkɔnɛ nyɛsɔ toyashikikɛ dia mɛnyaka dionga di’ohomba sɔ dia lo olowa wa nyuma k’ekila ka Nzambi lushi tshɛ.

^ od. 2 Ɔnɛ ekɔ sawo dia ntondo dia lo asawo divwa wayolembetshiya dionga tshɛ dia lo olowa wa nyuma.