1, 2. (a) Anong katuninungan an puwede tang makamtan ngunyan? (b) Taano ta dai pa niyato makakamtan ngunyan an lubos na katuninungan? (Hilingon an ritrato sa itaas.)

GABOS kita gusto nin matuninong na buhay, na mayong mga kahaditan. Kaya nagpapasalamat nanggad kita na itinatao sa sato ni Jehova “an katuninungan nin Diyos,” an panglaog na katiwasayan na nagpoprotektar sa sato laban sa nakakapurisaw na mga kaisipan asin pagmati! (Fil. 4:6, 7) Huling idinusay ta an satong sadiri ki Jehova, igwa man kita nin “pakipagkatuninungan sa Diyos,” an buot sabihon, may marahay na relasyon kita sa saiya.—Roma 5:1.

² Alagad bako pang panahon para itao nin Diyos an lubos na katuninungan sa daga. An delikadong huring mga aldaw na ini pano nin kariribukan, asin kadakul kan mga parapakisuhay. (2 Tim. 3:1-4) Bilang mga Kristiyano, dapat niyatong labanan si Satanas asin an palsong mga katukduan na pinapalakop niya. (2 Cor. 10:4, 5) Pero, an pinakadakulang dahilan na puwedeng makahali kan satong katuninungan iyo an pagkontra kan satong bakong kapagtubod na mga kapamilya. An iba sa sainda tibaad tuya-tuyaon  an satong mga tinutubod, sahutan kitang rinaraot ta an pamilya, o takuton kitang isisikwal ninda kita kun dai kita mapundo sa paglilingkod ki Jehova. Kaya paano ta dapat mansayon an pagkontra kan satong mga kapamilya? Paano ta mapapangganahan an mga kadipisilan na dara kaiyan?

3, 4. (a) Ano an epekto kan mga katukduan ni Jesus? (b) Sa anong kamugtakan lalo nang dipisil an pagsunod ki Jesus?

³ Aram ni Jesus na magdadara nin pagkabaranga an saiyang mga katukduan. Aram man niya na kaipuhan kan saiyang mga disipulo an kusog nin buot para masunod ninda siya sa ibong nin pagkontra. An pagkontrang ini puwedeng makaapektar sa matuninong na relasyon nin magkakapamilya. Sinabi ni Jesus: “Dai kamo mag-isip na nagdatong ako tanganing magdara nin katuninungan sa daga; nagdatong ako tanganing magdara, bako nin katuninungan, kundi nin espada. Huli ta nagdatong ako tanganing magdara nin pagkabaranga, an aking lalaki tumang sa saiyang ama, asin an aking babayi tumang sa saiyang ina, saka an manugang na babayi tumang sa saiyang panugangan na babayi. Tunay nanggad, an magigin mga kaiwal nin sarong tawo iyo an mga kairiba niya sa harong.”—Mat. 10:34-36.

⁴ Kan sabihon ni Jesus na “Dai kamo mag-isip na nagdatong ako tanganing magdara nin katuninungan,” an buot niyang sabihon kaipuhan na pag-isipan kan mga nagdadangog sa saiya an magigin konsekwensiya kan pagsunod sa saiya. An mensaheng dara niya puwedeng magdara nin pagkabaranga. Siyempre, an motibo ni Jesus iyo na ibalangibog an mensahe nin katotoohan hali sa Diyos, bako para mangraot nin marahay na relasyon. (Juan 18:37) Pero kaipuhan na maaraman kan mga disipulo niya na dai magigin madali an pagsunod sa saiya, lalo na kun an saindang dayupot na mga amigo o mga kapamilya dai akuon an katotoohan.

5. Ano an naeksperyensiyahan kan mga parasunod ni Jesus?

⁵ Sinabi ni Jesus na an pagkontra kan mga kapamilya saro sa mga kasakitan na dapat andam na tagalan kan saiyang mga parasunod. (Mat. 10:38) Tanganing mapaugma si Cristo, kinaipuhan nindang tagalan an panunuya o dawa an pagsikwal sa sainda kan saindang pamilya. Alagad, mas labi pa an nakua ninda kisa sa nawara sa sainda.—Basahon an Marcos 10:29, 30.

6. Ano an dapat niyatong tandaan kun kinokontra kan satong mga kapamilya an mga paghihinguwa tang sambahon si Jehova?

⁶ Dawa kun kinokontra kan satong mga kapamilya an satong mga paghihinguwa na sambahon si Jehova, padagos pa man giraray niyato sindang namumutan. Pero dapat tang tandaan na mas namumutan niyato an Diyos asin si Cristo kisa sa siisay man. (Mat. 10:37) Dapat man kitang mag-ingat huling hihinguwahon ni Satanas na gamiton an pagkamuot ta sa satong pamilya tanganing rauton an integridad niyato. Pag-ulayan ta an nagkapirang sitwasyon na kalabot an pagkontra nin mga kapamilya asin aramon ta kun paano ta mapangganang maaatubang an mga kadipisilan na dara kaiyan.

7. Paano dapat mansayon kan mga Kristiyanong may bakong kapagtubod na agom an saindang sitwasyon?

⁷ Nagpapatanid an Bibliya na an mga nag-aagom “magkakaigwa nin bagong mga kasakitan sa buhay.” (1 Cor. 7:28) Kun an saimong agom bakong kapagtubod, tibaad bako lang an komun na mga kasakitan asin problema nin mag-agom an maeeksperyensiyahan mo. Dawa arog kaiyan, mahalaga na mansayon mo an saimong sitwasyon arog kan pagmansay diyan ni Jehova. Kun sa ngunyan habo kan saimong agom na magin parasunod ni Cristo, bako iyan balidong dahilan na suwayan o idiborsiyo mo siya. (1 Cor. 7:12-16) Dawa dai nanginginot sa espirituwal na mga bagay an bakong kapagtubod na agom na lalaki, dapat siyang igalang huling siya an payo kan pamilya. Siring man, an Kristiyanong agom na lalaki dapat na magpahiling nin mapagsakripisyong pagkamuot asin kapadangatan sa saiyang agom na bakong kapagtubod.—Efe. 5:22, 23, 28, 29.

8. Ano an mga puwede mong ihapot sa sadiri kun linilimitaran kan saimong agom an pagsamba mo?

⁸ Paano kun linilimitaran kan saimong agom an pagsamba mo? Halimbawa, an agom nin sarong  sister nagsabi na tutugutan niya sana ining maghulit sa partikular na mga aldaw kan semana. Kun nasa arog ka kaiyan na sitwasyon, haputa an sadiri: ‘Gusto daw kan agom ko na pumundo na ako sa pagsamba sa Diyos? Kun dai man, puwede ko daw siyang paonrahan?’ An pagigin rasonable makakatabang na malikayan mo an mga problemang dai na man kuta nindo kaipuhan na pag-iwalan.—Fil. 4:5.

9. Paano matutukduan kan mga Kristiyano an saindang mga aki na irespeto an saindang bakong kapagtubod na magurang?

⁹ Puwedeng magin dipisil an pagsasanay sa mga aki lalo na kun bakong kapagtubod an saimong agom. Halimbawa, kaipuhan mong tukduan an saimong mga aki na sunudon an pagbuot kan Bibliya: “Tawan mo nin onra an saimong ama saka an saimong ina.” (Efe. 6:1-3) Pero paano kun dai nagsusunod an saimong agom sa halangkaw na pamantayan kan Bibliya dapit sa paggawi? Magin marahay na halimbawa sa pagtaong respeto sa saimong agom. Magpokus sa saiyang marahay na mga kuwalidad asin ipamati na pinapahalagahan mo siya. Likayan an pagsabi nin negatibong mga bagay dapit sa saimong agom sa atubangan kan saindong mga aki. Imbes, ipaliwanag sa sainda na an kada saro sa sato dapat na pumili kun baga maglilingkod ki Jehova. An marahay na paggawi kan mga aki puwedeng makadara sa saindang bakong kapagtubod na magurang pasiring sa katotoohan.

10. Paano matutukduan nin sarong Kristiyanong magurang an saiyang mga aki dapit sa katotoohan sa Bibliya kun bakong Saksi an agom niya?

¹⁰ May mga panahon na tibaad obligaron kan bakong kapagtubod na agom an saindang mga aki na umiba sa paganong mga selebrasyon o na tukduan sinda nin palsong relihiyosong mga paniniwala. An ibang agom na lalaki tibaad pagbawalan an saindang Kristiyanang agom na tukduan an mga aki dapit sa Bibliya. Dawa siring, an sarong Kristiyanang agom gigibuhon an makakaya niya tanganing tukduan an mga aki manungod sa katotoohan sa Bibliya. (Gibo 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Halimbawa, tibaad dai tugutan kan agom na lalaki an saiyang agom na Saksi na konduktahan kaini nin pormal na pag-adal  sa Bibliya an saindang menor de-edad na mga aki o na iiba an mga ini sa Kristiyanong mga pagtiripon. Igagalang kan agom na Saksi an desisyon kan agom na lalaki, pero puwede pa man giraray niyang ipakipag-ulay sa mga aki an dapit sa espirituwal na mga bagay nuarin man posible. Paagi kaiyan, matutukduan niya sinda dapit ki Jehova asin sa mga pamantayan Niya. (Gibo 4:19, 20) Siyempre, pag-abot nin panahon an mga aki an madesisyon kun baga maglilingkod sinda ki Jehova.—Deut. 30:19, 20. *

11. Ano an puwedeng magin dahilan nin problema sa relasyon nindo kan saindong bakong Saksing mga kapamilya?

¹¹ Kan primero, tibaad dai niyato ipinaaram sa satong mga kapamilya na nakikiasosyar kita sa mga Saksi ni Jehova. Pero, mantang nagkukusog an satong pagtubod, namatian tang kaipuhan niyatong sabihon sa iba an satong mga paniniwala. (Mar. 8:38) Kun an kaimbudan mo sa Diyos magin dahilan nin problema sa relasyon nindo kan saimong bakong Saksing mga kapamilya, pag-isipan an nagkapirang lakdang na makakatabang para magin matuninong an saindong relasyon asin mapagdanay an saimong kaimbudan ki Jehova.

12. Taano ta tibaad kontrahon kita kan satong bakong kapagtubod na mga kapamilya, pero paano kita makakapahiling sa sainda nin empatiya?

¹² Magpahiling nin empatiya sa bakong kapagtubod na mga kapamilya. Nauugma kitang marhay sa nanunudan tang mga katotoohan sa Bibliya. Pero tibaad sa hiling kan mga kapamilya ta, nadaya kita o nagin miyembro nin sarong kulto. Tibaad isipon ninda na dai ta na sinda namumutan huling dai na kita nag-iiba sainda sa pagselebrar nin mga kapiyestahan. Tibaad mahadit pa ngani sinda na may maraot na mangyayari sato kun magadan na kita. Dapat na magpahiling kita nin empatiya paagi sa paghihinguwang masabutan an namamatian ninda asin paagi sa atentibong pagdangog para maaraman kun ano talaga an ikinakahadit ninda. (Tal. 20:5) Hininguwa ni apostol Pablo na masabutan an “gabos na klase nin tawo” tanganing mapaabutan niya sinda kan maugmang bareta. Makakatabang man sato an pamamaaging ini.—1 Cor. 9:19-23.

13. Paano kita dapat makipag-ulay sa satong bakong kapagtubod na mga kapamilya?

¹³ Magtaram nin may kahuyuan. “Pirmi lugod na magin mabuot an saindong pagtaram,” an sabi kan Bibliya. (Col. 4:6) Puwede niyatong hagadon ki Jehova an saiyang banal na espiritu tanganing maipahiling ta an bunga kaiyan pag nakikipag-ulay sa satong mga kapamilya. Dai kita dapat makiargumento dapit sa gabos nindang palsong relihiyosong mga paniniwala. Kun makulgan kita sa sinabi o iginawi ninda, puwede tang arugon an marahay na halimbawa kan mga apostol. Si Pablo nagsurat: “Pag iniinsulto nin iba, ipinapahayag ming mawot niyamo an saindang ikakarahay; pag pinepersegir, matiyaga kaming nagtatagal; pag pinapakaraot, mahuyo kaming minasimbag.”—1 Cor. 4:12, 13.

14. Ano an mga pakinabang kan marahay na paggawi?

¹⁴ Papagdanayon an marahay na paggawi. Nakakatabang an mahuyong pagtaram tanganing magin matuninong an relasyon ta sa satong nagkokontrang mga kapamilya. Pero mas dakula an puwedeng maitabang kan satong marahay na paggawi. (Basahon an 1 Pedro 3:1, 2, 16.) Paagi kan saimong marahay na paggawi, ipahiling sa saimong mga kapamilya na an mga Saksi ni Jehova may marahay na relasyon sa saindang agom, inaataman an saindang mga aki, namumuhay nin malinig sigun sa halangkaw na mga pamantayan sa moral, asin may nakakakontentong buhay. Dawa kun dai akuon kan satong mga kapamilya an katotoohan, magigin maugma kita huling aram niyato na napapaugma ta si Jehova paagi kan satong marahay na paggawi.

15. Paano kita mag-aandam para sa mga sitwasyon na puwedeng magresulta sa diskusyunan?

¹⁵ Magplano. Isipon an mga sitwasyon na puwedeng pagpunan nin diskusyunan, asin aramon kun ano an gigibuhon mo. (Tal. 12:16, 23) Sarong sister sa Australia an nagsabi: “Kontrang marhay sa katotoohan an panugangan kong lalaki. Bago mi siya apudan para kumustahon, namimibi kami ni agom  na tabangan kami ni Jehova na magdanay na kalmado makataram man siya nin mga nakakakulog. Nag-aandam kami nin mga tema na puwede ming pag-ulayan tanganing dai umabot sa diskusyunan an pag-uulay. Tanganing malikayan an halawig na mga pag-uulay na sa parati minaresulta sa mainit na diskusyunan dapit sa relihiyon, nagtatalaan kami nin oras kun gurano sana kahaloy an pag-apod mi.”

16. Paano mo mapaglalabanan an pagkakonsiyensiya kun mapamundo mo an saimong mga kapamilya?

¹⁶ Siyempre, dai mo dapat lauman na malilikayan mo an gabos na dai pagkakauyon nindo kan saimong bakong kapagtubod na mga kapamilya. Kun mangyari iyan, tibaad makonsiyensiya ka ta namumutan mo sindang marhay asin habo mong mapamundo sinda. Kun arog kaiyan an namamatian mo, hinguwahon na inuton an kaimbudan mo ki Jehova kisa sa pagkamuot mo sa saimong pamilya. An totoo, tibaad makatabang pa ngani iyan sa saimong mga kapamilya na mahiling na mahalagang marhay an pag-aplikar kan katotoohan sa Bibliya. Ano man an sitwasyon mo, tandaan na dai mo puwedeng piriton an iba na akuon an katotoohan. Imbes, ipahiling mo paagi sa saimong paggawi na talagang kapaki-pakinabang an pagsunod sa dalan ni Jehova. Arog sa sato, iinaalok man sa sainda kan satong mamumuton na Diyos an oportunidad na pilion na paglingkudan siya.—Isa. 48:17, 18.

17, 18. Ano an makakatabang sa saimo na makayanan an kulog kun bayaan nin sarong kapamilya si Jehova?

¹⁷ Kun an sarong kapamilya matiwalag o magdis-asosyar sa kongregasyon, garo man sana sinaksak ka nin espada. Paano mo makakayanan an grabeng kulog na dara kaiyan?

¹⁸ Ipagpadagos an saimong espirituwal na rutina. Pakusugon an espirituwalidad mo paagi sa regular na pagbasa nin Bibliya, pag-andam saka pag-atender sa Kristiyanong mga pagtiripon, pakikikabtang sa ministeryo, asin pagpamibi na tawan ka nin kusog para makatagal. (Jud. 20, 21) Pero paano kun pagmati mo mayo sa buot an ginigibo mo, na nagigin rutina na sana iyan? Dai ka magpundo! An marahay na espirituwal na rutina makakatabang na makontrol mo an saimong mga kaisipan asin emosyon. Pag-isipan an eksperyensiya kan kagsurat kan Salmo 73. Nagkaigwa siya nin salang kaisipan kaya napurisaw siyang marhay, pero naitanos niya iyan kan maglaog siya sa lugar nin pagsamba sa Diyos. (Sal. 73:16, 17) Magigibo mo man iyan kun ipagpapadagos mo an maimbod mong pagsamba ki Jehova.

19. Paano mo maipapahiling na iginagalang mo an areglo ni Jehova para sa pagdisiplina?

¹⁹ Igalang an disiplina ni Jehova. An areglo nin pagdidisiplina ni Jehova sa nagkasala makulog sa primero, pero an panghaluyan na epekto kaiyan kapaki-pakinabang sa gabos, pati na sa nagkasala. (Basahon an Hebreo 12:11.) Halimbawa, sinasabi sa sato ni Jehova na “ipundo . . . an pakikiiba-iba” sa mga nagkasala na habong magsulsol. (1 Cor. 5:11-13) Dawa ngani makulugon iyan, dapat tang likayan an mga dai kinakaipuhan na pakikikomunikar sa natiwalag na kapamilya, iyan man paagi sa telepono, text, surat, e-mail, o social media.

20. Anong paglaom an dapat niyatong papagdanayon?

²⁰ Danay na maglaom. An pagkamuot “linalauman an gabos na bagay,” kaiba na diyan an paglaom na mabalik ki Jehova an mga nagbaya sa saiya. (1 Cor. 13:7) Kun may mahiling kang indikasyon na an sarong dayupot na kapamilya binabago na an saiyang sadiri, puwede mong ipamibi na makakua siya nin kusog hali sa Bibliya asin akuon an imbitasyon ni Jehova: “Magbalik ka sakuya.”—Isa. 44:22.

21. Ano an dapat mong gibuhon kun kinokontra ka kan saimong mga kapamilya huli sa pagsunod mo ki Jesus?

²¹ Sinabi ni Jesus na dapat niyatong kamutan siya nin urog kisa kiisay pa man. Asin sigurado siya na magkakaigwa nin kusog nin buot an saiyang mga disipulo tanganing mapagdanay an saindang kaimbudan sa saiya dawa kinokontra kan saindang mga kapamilya. Kun an pagsunod ki Jesus nagdara nin “espada” sa saimong pamilya, magsarig ki Jehova asin hagadon na tabangan kang mapangganang maatubang an mga kadipisilan. (Isa. 41:10, 13) Makakamati ka nin kagaya-gayahan huling aram mo na napapaugma mo si Jehova saka si Jesus asin na tatawan ninda nin balos an saimong kaimbudan.