1, 2. (a) Mvo’é fé bi bili den? (b) Jé ja ndeñele mvo’é jangan? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

BIA bese bia kômbô nyiñe mvo’é, teke tyelé minleme miangane yôp. Bia ve Yéhôva akéva amu a ve bia ‘mvo’é jé,’ nje ja bo na, bi bi mbamba b’asimesan! (Beph. 4:6, 7) Mbôle bi nga ve biabebiene ngumba be Yéhôva, “bia be Zambe bi nto mvo’é,” bi bili mbamba élat a nye.​—Bero. 5:1.

² Zambe a mbeme vaa mbia be mame bese ba tyelé bia minleme yôp. Melu ya asu’ulane ma, me ne njalan a bita, nde fe, abui bôte da nye’e mejô. (2 Tim. 3:1-4) Ve bia Bekristen, bia yiane wosane Satan, a bivuse miñye’elan a wumulu. (2 Bec. 10:4, 5) Bôte ba dañe ndeñele mvo’é jangan be ne bivuvumane biangan bi nji bo Yéhôva ésaé. Bivuvumane biangane biziñ bi ne kpwe’ele bia, bi ne jô na bia tyame nda bôt, bi ne fe lume bia mvus. Aval avé bia yiane yen étibila’a bia tôbane je nda bôte jangan? Aval avé bi ne ba’ale mvo’é jangan éyoñe bi tele aval été ete?

3, 4. (a) Yésus a nga jô na miñye’elane mié mia ye soo jé? (b) Éyoñ évé nje ja dañ ayaé ya tôñe Yésus?

³ Yésus a mbe a yeme’e na, miñye’elane mié mia ye soo mewosan, a mbe fe a yeme’e na, bôte ba ye tôñe mie, ba yiane bi fulu ayok. Mewosane mete me ne ndeñele mvo’é é ne zañe bibu’a ya nda bôt. Yésus a nga jô na: “Te si’a ko na me zuya ve mvo’é si nyô: me nji zu ve mvo’é, ve nkpwaté mekôn. Amu me nga zu bo môt ba ésa wé be kanda’an, a minga ba nyia wé be kanda’an, a mbom ba ntyi be kanda’an: bôt be asiñe môt be aye bo bôte ya nda jé.”​—Mt. 10:34-36.

⁴ Éyoñe Yésus a nga jô na, “Te si’a ko na me zuya ve mvo’é,” a mbe a kômbô’ô jô na, bôte be mbe be vô’ôlô’ô nye ba yiane yeme minju’u ba ye tôbane mie amu ba tôñe nye. Foé jé é ne kandé bôte mengam. Nsôñane Yésus ô mbe na, a ye’ele bôte benya mejôô, sa ke na, a tyame menda me bôt. (Jn. 18:37) Ve, beyé’é bé ba yiane yeme na, da ye bo ayaé ya tôñe nye, e dañedañ éyoñe bemvôé, nge ke bôte ya nda bôte ba bene benya mejôô.

5. Jé beyé’é be Yésus ba yiane bo nkômesane ya tôbane je?

⁵ Yésus a nga jô na, beyé’é bé ba yiane fe bo nkômesane ya tôbane minju’u mia so be bivuvumane biap. (Mt. 10:38) Asu ya na be ve nye nlem avak, beyé’é be Yésus ba yiane jibi ékpwe’ele, ba yiane fe jibi éyoñe menda me bôte map ma lume be mvus. Ve ba yiane yeme na, bibotane ba bi, bia lôte mame be nga lume mvus.​—Lañe’e Marc 10:29, 30.

6. Jé bi nji yiane vuan éyoñe bivuvumane biangan bia wosane bia?

⁶ To’o bivuvumane biangan bia wosane bia, bia ke ôsu a nye’e bie, ve bi nji yiane vuane na, nye’ane bia nye’e Zambe a Krist ñwô wo yiane tebe ôsu. (Mt. 10:37) Bia yiane tu’a yemelane na, Satan a belane nye’ane bia nye’e bôte ya menda me bôte mangan na a kpwé bia nsisim. Bi tame zu yene mame méziñ me ne soo mewosane menda me bôt, a mame bi ne bo na, bi dañe mewosane mete.

7. Aval avé Bekristen be nga lu’u bôte be nji bo Bengaa be Yéhôva ba yiane yen été jap?

⁷ Kalate Zambe a jô na, bôte ba lu’an ‘ba ye yen njuk mfa’a ya minsôn.’ (1 Bec. 7:28) Nge ô ne nlu’an a môt a nji bo Ngaa Yéhôva, ô ne tôban abui minju’u nda alu’u jôé. Ve wo yiane yene mam ane Yéhôva. Sa ke amu na môte wo te luk a bene bo Ngaa Yéhôva, nde wo yiane kandane nye, nge tyam aluk. (1 Bec. 7:12-16) Nge nyo nnôm a nji kañe Yéhôva, wo yiane ke ôsu a semé nye ane ntebe ôsu ya nda bôte jôé. Nge nyo ngal a nji kañe Yéhôva, wo yiane ke ôsu a nye’e nye, a nyoñe ngap a nye avale Kalate Zambe a jô.​—Beép. 5:22, 23, 28, 29.

8. Minsili mivé ô ne sili womien nge môte wo te luk, a nji ve wo fili ya kañe Yéhôva avale wo yi?

⁸ Nge môte wo te luk a nji ve wo fili ya kañe Yéhôva avale wo yi, wo ye bo aya? Nnôme sita éziñ a nga jô nye na, a ke nkañete ve môse miziñ ya sondô. Nge ô tele été éte, sili’i womiene na: ‘Ye môt me nga luk a bene na me kañe Yéhôva? Nge a nji kamane ma, ye me ne bo aval a jô?’ Ô ne ngule ya sé’é minju’u wo tôbane mie nda alu’u jôé, nge wo yeme nyoñe mintyi’an.​—Beph. 4:5.

9. Aval avé Bekristen be ne ye’ele bone bap na, be semé mbiaé a nji bo Ngaa?

 ⁹ E yale bon a ne dañe bo ayaé nge ô ne nlu’an a môt a nji kañe Yéhôva. Nge ô tele aval été ete, wo yiane ye’ele bone bôé na be tôñ abendé di: “Semé’é éso a nyua.” (Beép. 6:1-3, Mfefé Nkôñelan) Wo ye bo aya nge môte wo te luk, a nji tôñe melebe Kalate Zambe a ve a lat a ntaban? Womien taté’é semé môt ô nga luk, nalé aye ve bone bôé mbamba éve’ela ya tôñ. Beme’e mise môé mbamba mefulu mé, a liti’i na wo nye’e nye. Te kobô nye abé vôme bongô be né. Ve liti’i be na, môt ase a ne fili ya top nge a ye bo Yéhôva ésaé nge momo. Mbamba mefulu me bon me ne volô nluk a nji bo Ngaa Yéhôva na, a kômbô yeme Yéhôva.

10. Aval avé Bekristen be ne nlu’an a bôte be nji bo Bengaa be Yéhôva, ba yiane ye’ele bone bap benya mejôô?

¹⁰ Biyoñe biziñ, nluk a nji bo Ngaa Yéhôva a ne jô bone na, be nyoñe ngabe mebôk Kalate Zambe a tyili, nge ye’ele be bivuse miñye’elan. Beyôme béziñ be wô’ô tyili na, beyale bap be ye’ele bone bap Kalate Zambe. To’o nalé, minga a ne Ngaa Yéhôva a ye jeñe mezene mese ya ye’ele bone bé Mejô me Zambe. (Mam. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Éve’an é ne na, nnôm a bili minga a ne Ngaa Yéhôva a ne bene na a bo bon ayé’é, nge kee be bisulan. Sita ate a yiane fo’o semé ntyi’an ôte, ve a yiane fe jeñe na, a kate bone benya mejôô éyoñ a bili fane ya bo de, nalé aye volô bongô na be yeme Yéhôva, be yeme fe nsela’ane a ne zañe  mvaé ba abé. (Mam. 4:19, 20) Bongô bebien ba ye su’ulane tobe zene jap.​—Dt. 30:19, 20. *

11. Jé é ne bo na bivuvumane biôé bi nji bo Bengaa bi wosane wo?

¹¹ Éyoñe bi nga taté na bia yé’é benya mejôô, éko éziñe na bi nji de kate bôte ya nda bôte jangan. Ve ane mbunane wongane wo yaé, bia wô’ôtane nkômbane ya kate bôte bevo’o mame bia yé’é. (Mc. 8:38) Nge ñwulane ba’aba’a wôé, wo bo na, bivuvumane biôé bi nji bo Bengaa bi wosane wo, yene’e mam ô ne bo asu ya na, ô sé’é mewosane mete, a ke ôsu a ba’ale élate jôé a Yéhôva.

12. Jé é ne tindi bivuvumane biangan bi nji bo Bengaa na bi wosane bia, ve aval avé bi ne tebe été jap?

¹² Yeme’e tebe été jap. Bi ne angôndô ya mevak amu bia yeme benya mejôô ya Kalate Zambe. Ve bivuvumane biangan bi ne buni na, bi keya nyiine mbia ñyebe éziñ. Be ne buni na, bi nga vini be amu bia jeme ke fe mebôk a be. Be ne ko woñ na ñyebe wongan wo ye bo na bi sub ényiñe ya melu mese. Bia yiane yeme tebe été jap. Bia yiane fe nyoñ éyoñe ya vô’ôlô be asu ya na, bi kôme yeme mam ma tyelé be minleme yôp. (Min. 20:5) Nlômane Paul ô nga jeñe na ô tebe été “bôte bese,” mfa’a ya kate be mbamba foé. Bia yiane vu nye.​—1 Bec. 9:19-23.

13. Aval avé bia yiane kobô bivuvumane biangan bi nji bo Bengaa?

¹³ Kobô’ô be a évôvoé ése. Kalate Zambe a jô na: “Nkobô wônan ô bo’o mvaé biyoñe bise.” (Beco. 4:6) Bi ne sili Yéhôva mbamba nsisime wé, asu ya na, bi liti bivuvumane biangan mefulu ya ébuma ya nsisim. Bi nji yiane jeñe na bi kobô be ajô ya bivuse miñye’elane biap bise. Nge ba lume bia mbia bifia, nge bo bia mbia be mam, bi ne vu minlôman. Paul a nga tili na: “Vôm bi abiaséban, bi abotan; vôm bi awu épkwe’ele, bi ajibi; vôm bi atoteban mbia ntotan, bi ayalan évôvoé.”​—1 Bec. 4:12, 13.

14. Jé bia bi éyoñe bia ke ôsu a bi mbamba ntaban?

¹⁴ Kelek ôsu a bi mbamba ntaban. Akusa bo na mbamba minkobô mi ne volô bia na, bi dañe mewosane bia tôbane me menda me bôte mangan, ve ntabane wongan ñwô wo dañe mfi. (Lañe’e 1 Pierre 3:1, 2, 16.) Mbamba éve’ela wo liti bivuvumane biôé a yiane bo na be yeme na, Bengaa be Yéhôva be bili mbamba menda meluk, ba nyoñe ngap a bone bap, be ne mfuban, be bili mbamba ntaban, be bili fe ényiñ é ne njalan. Bi ne bo mevak amu bia yeme na, Yéhôva a wô’ô bia mvaé, to’o bivuvumane biangan bi nji kañese benya mejôô môs éziñ.

15. Aval avé bi ne kômesane na, bi sa’ale mame me ne soo bia mewosan?

¹⁵ Kômesa’an. Taté’é fas mam me ne soo wo mewosan, a jeñe’ avale wo ye dañe me. (Min. 12:16, 23) Sita éziñe ya Australie a jô na: “Ntyi fame wom a nga wosane benya mejôô. Ôsusua na bia ke nye jom, bia nnôme wom bi mbe bi taté’é ye’elane Yéhôva na, a volô na bi yalane nye a évôvoé ése. Bi mbe bi kômesa’ane mame bia ye laan a nye asu ya na, minlañe miangan mi bo abeñ. Bi mbe bi tyi’i minlañ étun, asu ya na mi bo te kee bia mame ma fombô miñyebe.”

16. Jé é ne volô wo na, ô bo teke ve womiene mekua amu ô nji kui tyiñ a bivuvumane biôé?

 ¹⁶ E ne été na, bi nji bo ngule ya sa’ale mame mese me ne bo na, bia be bivuvumane biangan bi bo te kui tyiñ. Bia nye’e be, bia kômbô fe ve be nlem avak, jôm éte nje bi ne ve biabebiene mekua éyoñe nalé a kui. Nge wo ve womiene mekua, jeñe’e na ô yemete élate mia Yéhôva, bo’o na élat éte é bo ngul a lôte abime wo nye’e nda bôte jôé. Nalé aye bo na, ô bo ngule ya volô bivuvumane biôé na, bi yeme na benya mejôô be ne nya mfi. Ba’ale’e na, ô vo’o ke yemete môte na a kañese benya mejôô. Ve bia yiane jô’é bebien be yene na, e kañe Yéhôva a so bibotan. Yéhôva, Ésa wongan a ne nye’an a ve be fane ya tobe za nnye ba ye kañ, fo’o ve aval a nga ve fe bia fan éte.​—És. 48:17, 18.

17, 18. Jé é ne volô wo nge ébu’a ya nda bôte jôé ja lum ékôane Yéhôva mvus?

¹⁷ Éyoñ ébu’a ya nda bôte jôé ja tebe feñ, nge na, ja lum ékôane Yéhôva mvus, ô ne wô’ô mbia mintaé nlem. Mintaé mite mi ne bo ane ba jii wo ôtyeñ. Jé ô ne bo na ô dañe mie?

¹⁸ Te ve’ele telé nta’ane mame ya nsisime wôé. Jeñe’e na ô wône nsisim. Bo’o mbane ya lañe Kalate Zambe, kômesa’an a tabe bisulan, bo’o mban ésaé nkañete, ye’ela’ane fe Yéhôva na, a ve wo ngule ya jibi. (Jd. 20, 21) Ve jé wo yiane bo nge akusa bo mame mete mese, minju’u miôé mi teke man? Te ve’ele bili atek! Nta’ane mame wôé ya nsisim wo ye volô wo na, ô yeme jôé asimesane dôé, a avale wo wô’ôtane mam. Fase’e jam e nga kui ntili Sam 73. A nga tôban abui minjuk, nde a nga taté na a bi mbia b’asimesan; ve Yéhôva a nga volô nye na, a beta bi mbamba b’asimesan. (Bs. 73:16, 17) Ñwulane ba’aba’a wôé ô ne volô wo na, wo fe ô dañe mbia b’asimesane bôé.

19. Aval avé ô ne liti na wo semé ntyi’ane Yéhôva éyoñe ba telé ébu’a ya nda bôte jôé feñ?

¹⁹ Te wô’ô ntyi’ane Yéhôva a te nyoñ abé. Zambe a yeme na ntyi’an ôte ô ne nya mvo’é asu bôte bese, ja’a môt a te tebe feñ. (Lañe’e Behébreu 12:11.) Jôm éte nje Yéhôva a jô bia na, bi “bo te fulan” a môt a nji kômbô jôban abé dé a kôñelan. (1 Bec. 5:11-13) Akusa bo na, ntyi’an ôte wo bo bia mintaé nlem, bi nji yiane ke ôsu a yeñ a ébu’a ya nda bôte jangan ja te tebe feñ, a zene ya téléfône, internet, nge ke menjeñe mefoé mefe, teke na bi bili nya amu ya bo de.

20. Ndi nleme fé bi ne ba’ale?

²⁰ Kele’ ôsu a bi ndi nlem. Nye’an “wo abuni mam mese.” Wo buni fe na, bôte ba lume Yéhôva mvus be ne beta bulane be nye. (1 Bec. 13:7) Nge wo yene mendeme ma liti na, ébu’a ya nda bôte jôé é nga tebe feñ ja tyendé, ô ne ye’elane Yéhôva na, Mejô Mé me tindi nye na, a kañese nloane Yéhôva wu: “Bula’ane be ma.”​—És. 44:22.

21. Jé wo yiane bo nge nda bôte jôé ja wosane wo amu wo tôñe Yésus?

²¹ Yésus a nga jô na, nge bia telé môta binam ôsu ényiñe jangan, bi nji bo bôte bé. A mbe a to ndi na beyé’é bé, ba ye bi ayo’o ya kabetane nye, akusa bo mewosane ba ye tôbane me. Nge ésaé wo bo Yésus ja soo “nkpwaté mekôn” nda bôte jôé, tabe’e ndi na Yéhôva a ye volô wo na ô dañe minju’u mite. (És. 41:10, 13) Yéhôva ba Yésus ba wô’ô wo mvaé amu wo wulu ba’aba’a a be, ba ye fe ya’ane wo; nde ñhe kele’ ôsu a bo Yéhôva ésaé a mevak.