1, 2. (a) Nso ke emem Abasi anam inyene idahaemi? (b) Nso inam nnyịn mîdụhe ke emem nte akpanade idu? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)

KPUKPRU nnyịn imoyom ndidu ke emem, nnyịn isinyụn̄ imaha n̄kpọ etịmede nnyịn esịt. Imenen̄ede ikọm Jehovah nte enye ọnọde nnyịn “emem” esie emi esinamde esịt ana nnyịn sụn̄ inyụn̄ iyakke itịmede esịt ikaha ke ini n̄kpọ etịbede. (Phil. 4:​6, 7) Ini ikayakde idem inọ Jehovah, ima itọn̄ọ ‘ndidu ke emem ye enye,’ ima ikabade idi ufan esie.​—Rome 5:1.

² Edi ini ikemke kan̄a Abasi ndinam idu ke emem nte akpanade idu. Afanikọn̄ ebiet ntan ke mme akpatre usen emi, mme owo ẹnyụn̄ ẹtie afai afai. (2 Tim. 3:​1-4) Ana in̄wana ye Satan n̄ko, ikûnyụn̄ uyak enye ada nsunsu ukpepn̄kpọ esie abian̄a nnyịn. (2 Cor. 10:​4, 5) Edi iwakke n̄kpọ emi ekemede ndikọn̄ nnyịn ibuot nte ubon nnyịn ndidọhọ nnyịn ikûnam n̄kpọ Jehovah. Ndusụk mmọ ẹkeme ndisak nnyịn ke ntak se inịmde, ẹdọhọ ke imasuan ubon, mîdịghe ẹdọhọ ke imọn̄ ikan̄ nnyịn edieke nnyịn mîtreke ndikpono Jehovah. Edi ntak emi ubon nnyịn ẹsikọbọde  nnyịn? Didie ke ikeme ndisọn̄ọ nda nyọ ke ini mmọ ẹkọbọde nnyịn?

3, 4. (a) Nso isitịbe ke ini owo akabarede edi mbet Jesus? (b) Nso ikeme ndinam ọsọn̄ owo ndinam se Jesus ekekpepde?

³ Jesus ama ọdiọn̄ọ ke idịghe kpukpru owo ẹdima se imọ ikpepde. Enye ama onyụn̄ ọdiọn̄ọ ke ẹyekọbọ mbet imọ, ntre ke ana mmọ ẹnyene uko man ẹkeme ndiyọ. Ukọbọ emi ekeme ndisuan ubon. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹkûkere ẹte n̄kedi ndisịn emem ke isọn̄; n̄kedịghe ndisịn emem, edi n̄kedi ndisịn akan̄kan̄. Koro n̄kedi nditọ ubahade, nnam owo an̄wana ye ete esie, nnyụn̄ nnam eyenan̄wan an̄wana ye eka esie, nnyụn̄ nnam n̄wan eyen an̄wana ye eka ebe esie. Ke akpanikọ, mme asua owo ẹdidi mbonufọk esie.”​—Matt. 10:​34-36.

⁴ Jesus ndikọdọhọ “ẹkûkere ẹte n̄kedi ndisịn emem” ọkọwọrọ ke ana mbon oro ẹyomde ndidi mbet esie ẹfiọk ke oro ayakpa mmọ n̄kpọ. Se enye ekekpepde ekeme ndinam mme owo ẹkûdiana kiet. Edi idịghe nte Jesus ekedi ndisuan ubon, enye ekedi ndikpep mme owo akpanikọ emi Ete esie okoyomde mme owo ẹfiọk. (John 18:37) Kpa ye oro, idimemke inọ mme mbet Christ ndinam se enye ekekpepde edieke ufan mmọ m̀mê ubon mmọ mîmaha ukpepn̄kpọ Jesus.

5. Nso isiwọrọ mme mbet Jesus?

⁵ Jesus ọkọdọhọ ke kiet ke otu n̄kpọ oro anade mbet imọ ẹyọ edi ukọbọ emi ubon mmọ ẹdikọbọde mmọ. (Matt. 10:38) Mme mbet Jesus ẹsisọn̄ọ ẹda ye enye kpa ye oro ubon mmọ ẹsakde mmọ m̀mê ẹkam ẹkan̄de mmọ, sia mmọ ẹyom enye ama mmimọ. Se Jehovah ọnọde mmọ akan se itakde mmọ.​—Kot Mark 10:​29, 30.

6. Nso ke ana iti edieke ubon nnyịn ẹkọbọde nnyịn?

⁶ Nnyịn isisụk imama ubon nnyịn kpa ye oro mmọ ẹkọbọde nnyịn. Edi ana iti ke Jehovah ye Jesus Christ ke ana ima ikan. (Matt. 10:37) Ana idiọn̄ọ ke edieke imade ubon nnyịn ikan̄ Jehovah, ke Satan ekeme ndidomo ndida oro nnam nnyịn ikpọn̄ Jehovah. Ẹyak ineme ndusụk usụn̄ emi ubon nnyịn ẹkemede ndikọbọ nnyịn ye se ikpanamde man isọn̄ọ ida ye Jehovah.

7. Didie ke owo akpanam n̄kpọ ye n̄wan m̀mê ebe esie emi mîdịghe Ntiense Jehovah?

⁷ Bible ọdọhọ ke mbon oro ẹdọde ndọ “ẹyekụt ukụt ke obụkidem.” (1 Cor. 7:28) Ukụt oro ekeme ndinen̄ede n̄kpon edieke ebe m̀mê n̄wan nnyịn mîkponoke Jehovah. Edi Jehovah idọhọke nnyịn idian̄ade itie m̀mê idian̄ade ndọ ke ntak emi ebe m̀mê n̄wan nnyịn mîdịghe Ntiense Jehovah. (1 Cor. 7:​12-16) Kpa ye oro ebe emi mîdịghe Ntiense Jehovah mîdidaha usụn̄ ke n̄kpọ Abasi, ana n̄wan esie osụk okpono enye sia enye edi ibuotufọk. Okponyụn̄ ana eyenete emi n̄wan esie mîdịghe Ntiense Jehovah ama n̄wan esie onyụn̄ etịm ese enye enyịn.​—Eph. 5:​22, 23, 28, 29.

8. Nso ke okpobụp idemfo edieke ebe fo mîyakke anam n̄kpọ Abasi nte akpamade ndinam?

⁸ Nso ke akpanam edieke ebe m̀mê n̄wan fo ọdọhọde fi okûnam n̄kpọ Abasi nte akpamade ndinam? Ke uwụtn̄kpọ, ebe Sista kiet ama enịm ndusụk usen ke urua emi enye okoyomde n̄wan esie esika ukwọrọikọ. Edieke ebe fo akpanamde mbiet n̄kpọ ntre, bụp idemfo ete: ‘Ndi ebe mi ọdọhọ ntetre ndinam n̄kpọ Jehovah? Ndi mmekeme ndinam se enye ọdọhọde edieke enye mîdọhọke ntetre  ndinam n̄kpọ Abasi?’ Eti ibuot ayan̄wam fi okûnyene ndusụk mfịna ye ebe fo.​—Phil. 4:5.

9. Didie ke afo ekeme ndikpep nditọ fo ẹkpono ete m̀mê eka mmọ oro mîdịghe Ntiense Jehovah?

⁹ Ekeme ndisọn̄ ndikpep nditọ mbufo Ikọ Abasi edieke ebe m̀mê n̄wan fo mîdịghe Ntiense Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, ana ekpep nditọ fo ẹnam se Bible ọdọhọde ete: “Kpono usọ ye uka.” (Eph. 6:​1-3) Edi nso ke afo edinam edieke ebe m̀mê n̄wan fo mîsinamke se Bible etịn̄de? Sụk kpono enye man enịm uwụtn̄kpọ ọnọ nditọ fo. Sima nditịn̄ mban̄a nti n̄kpọ oro enye esinamde, nyụn̄ kọm enye ke se enye anamde. Kûsutịn̄ ndudue esie ke iso nditọ fo. Utu ke oro, nam nditọ fo ẹdiọn̄ọ ke enyene-idem edimek m̀mê iyokpono Jehovah m̀mê idikponoke. Edieke nditọ mbufo ẹnyenede nti edu, emi ekeme ndinam enye edikpono Jehovah.

10. Didie ke eyenete emi ebe m̀mê n̄wan esie mîdịghe Ntiense ekeme ndikpep nditọ esie Ikọ Abasi?

¹⁰ Ndusụk ini, ebe m̀mê n̄wan oro mîdịghe Ntiense Jehovah ekeme ndidọhọ nditọ ẹtiene ẹnam usọrọ oro Abasi mîmaha mîdịghe oyom ẹkpep nditọ ukpepn̄kpọ ufọkabasi mmimọ. Ebe ekeme ndidọhọ n̄wan esie emi edide Ntiense Jehovah okûkpep nditọ imọ Bible. Edieke emi etịbede, n̄wan oro ekeme ndinam se enye ekemede man ekpep nditọ esie Ikọ Abasi. (Utom 16:1; 2 Tim. 3:​14, 15) Ke uwụtn̄kpọ, ebe ekeme ndidọhọ n̄wan esie okûnịm ukpepn̄kpọ Bible ye n̄kpri nditọ mmimọ, okûnyụn̄ uda mmọ uka mbono esop. Kpa ye oro n̄wan edikopde uyo ebe esie, enye ekeme ndisụk ntịn̄ se enye ekpepde  ke Bible nnọ nditọ esie ini ekededi oro ufan̄ odude. Emi ayanam nditọ esie ẹfiọk Jehovah ẹnyụn̄ ẹfiọk se enye amade ye se enye asuade. (Utom 4:​19, 20) Edi nditọ ẹnyene ndibiere ke idemmọ m̀mê iyokpono Jehovah m̀mê idikponoke.​—Deut. 30:​19, 20. *

11. Nso ikeme ndinam inyene mfịna ye ubon nnyịn oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah?

¹¹ Ke ini ọkọtọn̄ọde-tọn̄ọ ndikpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah, ekeme ndidi ukûnamke ubon mbufo ẹdiọn̄ọ. Edi nte ekeditịmde ọfiọk Jehovah, ama okụt ke ọfọn anam mmọ ẹdiọn̄ọ ke oyom ndikpono Jehovah. (Mark 8:38) Edieke edide emi anam mmọ ẹkọbọ fi, yak ineme ndusụk n̄kpọ oro afo ekemede ndinam man odu ke emem ye mmọ onyụn̄ aka iso anam n̄kpọ Jehovah.

12. Nso ikeme ndinam ubon nnyịn ẹkọbọ nnyịn, edi didie ke ikeme ndiwụt ke an̄wan̄a nnyịn ntak emi mmọ ẹnamde n̄kpọ ntre?

¹² Domo ndifiọk ntak emi ubon mbufo ẹkọbọde fi. Esinen̄ede enem nnyịn ndifiọk akpanikọ oro ikpepde ke Bible. Edi ubon nnyịn ẹkeme ndikere ke ẹbiat nnyịn ibuot m̀mê ke imetiene idụk idiọk n̄ka. Mmọ ẹkeme ndikere ke nnyịn imaha mmọ aba sia nnyịn mîtieneke idia Christmas, Easter, ye mme usọrọ ntre. Mmọ ẹkam ẹkeme ndikere ke nnyịn iyatak ke “ikan̄ nsobo.” Ọfọn iti ke ekpedi nnyịn ikekpepke Bible, ke ekeme ndidi ikponyụn̄ ikere n̄kpọ nte mmọ sia se inamde in̄wan̄ake mmọ. Edieke inen̄erede ikpan̄ utọn inọ mmọ, iyọfiọk akpan ntak emi mmọ mîyomke nnyịn idi Ntiense Jehovah. (N̄ke 20:5) Apostle Paul ama odomo ndifiọk se “kpukpru orụk owo” ẹkerede man enye ekeme ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ. Ndidomo ndifiọk se ubon nnyịn ẹkerede ekeme ndin̄wam nnyịn n̄ko.​—1 Cor. 9:​19-23.

13. Didie ke ikpetịn̄ ikọ ye mbon nnyịn emi mîdịghe Ntiense?

¹³ Tịn̄ ikọ emem emem. Bible ọdọhọ yak ‘ikọ nnyịn enyene inem kpukpru ini.’ (Col. 4:6) Imekeme ndiben̄e Jehovah ọnọ nnyịn edisana spirit esie man ikeme nditịn̄ ikọ emem emem ye ubon nnyịn. Ikpanaha idomo ndiwụt mmọ ke kpukpru se mmọ ẹnịmde ẹdi nsu. Ọfọn ikpebe mme apostle Jesus ke ini ubon nnyịn ẹtịn̄de m̀mê ẹnamde n̄kpọ emi abiakde nnyịn. Apostle Paul ọkọdọhọ ete: “Ke ini ẹsụn̄ide nnyịn, nnyịn idiọn̄ mmọ; ke ini ẹkọbọde nnyịn, nnyịn iyọ; ke ini ẹbiatde nnyịn enyịn̄, nnyịn ikpe ubọk.”​—1 Cor. 4:​12, 13.

14. Ntak emi ọfọnde idu eti uwem?

¹⁴ Du eti uwem. Kpa ye oro ọfọnde itịn̄ ikọ emem emem ye ubon nnyịn, eti uwem nnyịn ke mmọ ẹdinen̄ede ise. (Kot 1 Peter 3:​1, 2, 16.) Yak nte afo odude uwem anam ubon mbufo ẹkụt ke Mme Ntiense Jehovah ẹsikop inem ndọ mmọ, ẹtịm nditọ mmọ ẹkama, ẹnam se mmọ ẹkpepde ke Bible, ẹnyụn̄ ẹkop inemesịt. Idem ọkpọkọm ubon nnyịn itieneke idi Mme Ntiense Jehovah, esịt eyenem nnyịn ke edu uwem nnyịn enem Jehovah esịt.

15. Nso ke ikpanam mbak nnyịn idinam n̄kpọ emi edinamde itọhọ ye ubon nnyịn?

¹⁵ Bem iso biere se afo edinamde. Tie kere n̄kpọ emi ekemede ndinam mbufo ẹtọhọ nyụn̄ biere se afo edinamde. (N̄ke 12:​16, 23) Se Sista kiet ke Australia akanamde edi oro. Enye ọdọhọ ete: “Se Mme Ntiense Jehovah ẹsikpepde ama esiyat ete ebe mi utọ oro idụhe. Mbemiso ami ye ebe mi ikotde enye ke fon, imesiben̄e Jehovah an̄wam nnyịn imụm idem ikama ke ini  enye etịn̄de se iyatde nnyịn. Imesimek se idinemede emi mîdiyatke enye esịt. Imesinyụn̄ ibiere m̀mê minit ifan̄ ke idida ineme nneme ye enye, sia edieke itịn̄de ikọ ebịghi akaha, nneme ekeme ndiwọn̄ọde ndụk n̄kpọ ikọ Abasi tutu ọwọrọ ikọ.”

16. Nso idin̄wam fi ke ini ubon fo ẹnamde esịt ọduọ fi?

¹⁶ Ubon fo ẹkeme ndisụk ntọhọ ye afo ekpedi anam se ananam. Emi ekeme ndinam esịt ọduọ fi sia emenen̄ede ama mmọ emesinyụn̄ esịn ukeme ndinam esịt enem mmọ. Edieke esịt ọduọde fi, ti ke ana ama Jehovah akan mmọ. Emi akam ekeme ndinam mmọ ẹkụt ke afo ndinam se Bible ekpepde edi n̄kpọ n̄kpa ye uwem. Ti ke ukemeke ndinyịk mmọ ẹdikpono Jehovah. Kam du uwem emi edinamde mmọ ẹkụt ke ọfọn ndinam n̄kpọ Jehovah. N̄kọ ọmọdiọn̄ọ ke Jehovah ikenyịkke-nyịk fi edikpono imọ, enye idinyụn̄ inyịkke-nyịk mmọ ẹdikpono imọ.​—Isa. 48:​17, 18.

17, 18. Nso ikeme ndin̄wam fi ọyọ edieke owo fo ọkpọn̄de Jehovah?

¹⁷ Esịt ekeme ndinen̄ede nduọ nnyịn ke ini ẹsiode owo nnyịn ẹfep ke esop m̀mê ke ini enye ọkpọn̄de esop ke idemesie. Didie ke ikeme ndiyọ ke ini emi etịbede?

¹⁸ Ka iso ndinam n̄kpọ Jehovah. Sikot Bible kpukpru usen, sitie kan̄a kpep se ẹdinemede ke mbono esop, dụk mbono esop, ka ukwọrọikọ, nyụn̄ bọn̄ akam dọhọ Jehovah an̄wam fi ọyọ. Mme n̄kpọ emi ẹyen̄wam fi enen̄ede ọbuọt idem ye Jehovah. (Jude 20, 21) Nso ke akpanam edieke anamde kpukpru emi edi esịt osụk ọdọduọ fi? Kûkpa mba. Ka iso sịn idem n̄am n̄kpọ Abasi; emi ekeme ndinam esịt ana fi sụn̄. Se ikan̄wamde andiwet Psalm 73 edi oro. Se enye ekesikerede ama anam esịt enen̄ede etịmede enye. Edi esịt ama edina enye sụn̄ ini enye akakade temple okokpono Abasi. (Ps. 73:​16, 17) Esịt ekeme ndina fi sụn̄ n̄ko edieke akade iso anam n̄kpọ Jehovah.

19. Nso ke akpanam man owụt ke uyatke esịt nte ẹkesiode owo ke ubon mbufo ẹfep ke esop?

¹⁹ Kûyat esịt nte ẹsiode owo ke ubon mbufo ẹfep ke esop. Isinemke ndikop ke ẹsio owo nnyịn ẹfep ke esop, edi emi esifọn ye ofụri esop onyụn̄ ekeme ndin̄wam owo oro ẹkesiode ẹfep do afiak edikpono Jehovah. (Kot Mme Hebrew 12:11.) Jehovah ọdọhọ nnyịn ‘itre ndidụk ndụk’ ye mbon oro ẹsiode ẹfep ke esop. (1 Cor. 5:​11-13) Kpa ye oro mîsinemke nnyịn ke ẹsio owo nnyịn ke esop, inaha isikot enye ke fon, inọ enye etop, iwet enye leta m̀mê ineme nneme ye enye ke Intanet ibọhọke enyene ata akpan n̄kpọ emi anade ineme.

20. Ntak emi nnyịn mîkpọduọkke idotenyịn?

²⁰ Nịm ke owo fo ekeme ndifiak ntiene Jehovah. Bible ọdọhọ ke ima “enenịm kpukpru n̄kpọ ke akpanikọ.” Ọfọn inịm ke owo nnyịn oro ọkọkpọn̄de Jehovah ayafiak etiene enye. (1 Cor. 13:7) Edieke okụtde ke owo fo oro ẹkesiode ẹfep ọtọn̄ọ ndikabade esịt, emekeme ndibọn̄ akam mben̄e Jehovah an̄wam enye anam se Bible etịn̄de onyụn̄ afiak etiene Jehovah.​—Isa. 44:22.

21. Nso ke akpanam edieke ubon fo ẹkọbọde fi ke ntak emi edide Ntiense Jehovah?

²¹ Jesus ọkọdọhọ ke edieke imade owo ekededi ke isọn̄ emi ikan imọ, ke nnyin idotke ndidi mbet imọ. Enye ama ọdiọn̄ọ ke mbet imọ ẹyesọn̄ọ ẹda ini ubon mmọ ẹdikọbọde mmọ. Edieke ubon mbufo ẹkọbọde fi ke ntak emi edide mbet Christ, buọt idem ye Jehovah man enye an̄wam fi aka iso ọyọ. (Isa. 41:​10, 13) Nen̄ede kop inemesịt ke Jehovah ye Jesus ẹma fi, ke mmọ iditreke-tre ndidiọn̄ fi edieke akade iso ọyọ.