1, 2. (a) Fífá tɛ sín vivǐ mǐ ka sixu ɖu dìn? (b) Etɛ lɛ ka sixu gbò kpò nyì ali jí nú mǐ bɔ mǐ na gɔn fífá jɔ fífá ɔ mɔ ɖò dìn? (Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é)

MǏ MƐ bǐ wɛ nɔ ba na zán fífá gbɛ̀ e mɛ adohu adohu ɖebǔ ma ɖè ǎ é. É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ Jehovah na mǐ “fífá Mawu tɔn,” fífá ayi mɛ tɔn ɖé wɛ bo sixu cyɔn alɔ mǐ jí ɖò nǔ e na doya nú linlin mǐtɔn kpo lee nǔ nɔ cí nú mǐ é kpo sí. (Fili. 4:6, 7) Ðó mǐ zé mǐɖée jó nú Jehovah wutu ɔ, “fífá ɖò mǐ kpo Mawu kpo tɛntin,” é wɛ nyí kancica ɖagbe e mǐ ɖó xá ɛ é.​—Hlɔ. 5:1.

² Amɔ̌, hwenu e Mawu ɖó, bo na hɛn fífá jɔ fífá wá é ko wá ǎ. Tagba kpé fí bǐ ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ e vɛwǔ é mɛ, bɔ gbɛtɔ́ maxamaxa lɛ ɖó jijɔ e nɔ dɔn hwɛgbe wá lɛ é. (2 Tim. 3:1-4) Ðó mǐ nyí Klisanwun lɛ wutu ɔ, mǐ ɖó na fun ahwan gbigbɔ tɔn ɖé xá Satáan kpo nùkplɔnmɛ adingban tɔn e é nɔ sɔ́ sù lɛ é kpo. (2 Kɔ. 10:4, 5) Amɔ̌, nǔ ɖaxó hugǎn e nɔ huzu kpannukɔn fífá mǐtɔn é sixu wá sín hɛnnumɔ mǐtɔn nùmaɖitɔ́ lɛ gɔ́n. Ðé lɛ ɖò ye mɛ sixu cá nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é ko, dóhwɛ mǐ ɖɔ mǐ ɖò xwédo ɔ klán wɛ, alǒ gblɔ́n adǎn ɖɔ nú mǐ ma jó nùɖiɖi mǐtɔn dó ǎ ɔ, emi na gbɛ́ mǐ. Nukún tɛ mǐ ka ɖó na dó kpɔ́n gbeklanxamɛ xwédo tɔn? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖí xwi  xá wuvɛ̌ e é nɔ hɛn wá lɛ é b’ɛ na kpa mǐ gbɔn?

3, 4. (a) Etɛ nùkplɔnmɛ Jezu tɔn lɛ ka sixu jì? (b) Hwetɛnu wɛ ahwanvu Jezu tɔn nyínyí nɔ kàn gǎn byɔ?

³ Jezu tuùn ɖɔ nùkplɔnmɛ emitɔn lɛ na klán gbɛtɔ́ lɛ bɔ mɛ ɖěɖee nɔ xwedó è lɛ é na ɖó hudo akɔnkpinkpan tɔn bá mɔ tɛn dó dɛ ɖò gbeklanxamɛ nu. Gbeklanxamɛ enɛ sixu wà nǔ dó kancica fífá tɔn e ɖò hagbɛ̌ xwédo ɖé tɔn tɛntin lɛ é wu. Jezu ɖɔ: “Mi ma vɛdo ɖɔ fífá wɛ un hɛn wá ayikúngban jí sín ó; fífá wɛ un hɛn wá ǎ; hwǐ wɛ un hɛn wá. Ðó un wá bɔ nyɛ wutu ɔ, vǐ sunnu na mɔ tɔ́ tɔn gbɔ ǎ; vǐ nyɔnu na mɔ nɔ tɔn gbɔ ǎ; vǐsi na mɔ asú tɔn nɔ gbɔ ǎ. Xwé mɛtɔn gbè nu lɛ na huzu kɛntɔ́ mɛtɔn.”​—Mat. 10:34-36.

⁴ Ee Jezu ɖɔ ɖɔ “Mi ma vɛdo ɖɔ fífá wɛ un hɛn wá . . . sín ó” é ɔ, tintinmɛ wɛ é ɖè ɖɔ ɖé lɛ ɖò tóɖóétɔ́ lɛ mɛ bo ɖó na lin tamɛ dó nǔ e ahwanvu tɔn nyínyí na jì lɛ é jí. Wɛn tɔn sixu klán gbɛtɔ́ lɛ. É ɖò wɛn ɖɔ é kún nyí avaja dó kancica lɛ mɛ gbé wɛ Jezu tɔ́n ó, amɔ̌, é jló na jla wɛn nugbǒ Mawu tɔn tɔn wɛ. (Jaan 18:37) Enyi xɔ́ntɔn vívɛ́ ɖé alǒ hagbɛ̌ xwédo ɔ tɔn ɖé gbɛ́ nugbǒ ɔ ɔ, nùkplɔnmɛ Klisu tɔn lɛ wu títɛ́dó kpo gbejininɔ kpo nɔ vɛwǔ.

5. Wuvɛ̌ tɛ ahwanvu Jezu tɔn lɛ ka mɔ?

⁵ Jezu ɖɔ ɖɔ wuvɛ̌ e gbeklanxamɛ xwédo tɔn lɛ nɔ ɖó nú mɛ é ɖò wuvɛ̌ e ahwanvu emitɔn lɛ ɖó na ɖò gbesisɔmɛ bá dɛ ɖ’enu é mɛ. (Mat. 10:38) Bonu ahwanvu lɛ na ɖexlɛ́ ɖɔ emi jɛxa bo na nyí Klisu tɔn ɔ, ye ɖó na dɛ ɖò mɛcako lɛ nu alǒ tlɛ na yí gbè bá klán jó xwédo yetɔn dó. Amɔ̌, lè e ye nɔ ɖu é nɔ hugǎn nǔ e ye hɛn bú lɛ é flàflá tɔn.​—Xà Maki 10:29, 30.

6. Enyi hɛnnumɔ mǐtɔn lɛ klán gbè xá gǎn e dó wɛ mǐ ɖè bo na sɛ̀n Jehovah é ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na flín?

⁶ É na bo nyí hwenu e hɛnnumɔ mǐtɔn lɛ klán gbè xá gǎn e dó wɛ mǐ ɖè bá sɛ̀n Jehovah é ɔ, mǐ nɔ kpó ɖò wǎn yí nú ye wɛ, amɔ̌, mǐ ɖó na flín ɖɔ wanyiyi e mǐ ɖó nú Mawu kpo Klisu kpo é wɛ na jɛ nukɔn. (Mat. 10:37) Mǐ ɖó na lɛ́ tuùn ɖɔ Satáan nɔ zán wanyiyi e mǐ ɖó nú xwédo mǐtɔn é dó xò gbejininɔ mǐtɔn yí. Mi nú mǐ ni gbéjé ninɔmɛ e mɛ xwédo mǐtɔn na klán gbè xá mǐ ɖè é ɖé lɛ kpɔ́n, bo kpɔ́n lee mǐ sixu ɖí xwi xá wuvɛ̌ e é na ɖó nú mǐ lɛ é b’ɛ na kpa mǐ gbɔn é.

7. Nukún tɛ mɛ ɖěɖee ɖó asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ ɖé é ka ɖó na sɔ́ dó kpɔ́n ninɔmɛ yetɔn?

⁷ Biblu gb’akpá nú mǐ ɖɔ mɛ ɖěɖee d’asú alǒ asì é na “mɔ wuvɛ̌ ɖò gbɛ̀ e ye nɔ zán ayihɔngbe ayihɔngbe ɔ mɛ.” (1 Kɔ. 7:28) Enyi a ɖó asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ ɖé ɔ, linkpɔ́n kpo adohu adohu kpo ee sín wuvɛ̌ a na sè ɖò alɔwliwli towe mɛ é na hugǎn ee è ɖó na sè é. É ɖò mɔ̌ có, nǔ taji ɔ wɛ nyí ɖɔ a ni ɖó linlin e Jehovah nɔ ɖó dó ninɔmɛ towe wu é. Enyi asú alǒ asì towe ma ɖò gbesisɔmɛ bo na xwedó Klisu ǎ ɔ, enɛ ko nyí hwɛjijɔ taji ɖé bonu a na zɔ́n d’ewu bo klán xá ɛ alǒ gbɛ́ ɛ ǎ. (1 Kɔ. 7:12-16) Nugbǒ wɛ ɖɔ asú nùmaɖitɔ́ ɖé sixu nɔ nukɔn nú nǔwiwa gbigbɔ tɔn lɛ ǎ, amɔ̌, a ɖó na sí i, ɖó é wɛ nyí tatɔ́ xwédo ɔ tɔn. Ali ɖokpo ɔ nu ɔ, asú Klisanwun ɖé ɖó na ɖó wanyiyi mɛɖesunɔ sɔ́ dó savɔ̌ tɔn, kpo wanyiyi e gɔ́ngɔ́n é kpo nú asì nùmaɖitɔ́ ɖé.​—Efɛ. 5:22, 23, 28, 29.

8. Enyi asú alǒ asì towe ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na ɖó dogbó nú sinsɛn-biblo towe ɔ, etɛ lɛ a ka sixu kanbyɔ hwiɖée?

⁸ Nú asú alǒ asì towe ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na ɖó dogbó nú sinsɛn-biblo towe ɔ ka ló? Ði kpɔ́ndéwú ɔ, asú nɔví nyɔnu ɖé tɔn ɖɔ n’i ɖɔ azǎn ɖé lɛ jɛn é ɖó bo na nɔ tɔ́n yì kúnnuɖegbe ɖò aklunɔzán gbla ɔ mɛ. Enyi a wá ɖò ninɔmɛ mɔhun mɛ hǔn, kanbyɔ hwiɖée ɖɔ: ‘Ðiɖɔ wɛ asú alǒ asì ce ɖè ɖɔ má ɖó Mawu sinsɛn te à? Nú é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, un ka sixu jó xó dó kpowun à?’ Jlɛ̌jininɔ sixu d’alɔ we bɔ a  na nyì alɔ nú tagba alɔwliwli tɔn e ma ɖò dandan ǎ lɛ é.​—Nùt. 7:16.

9. Nɛ̌ Klisanwun lɛ ka sixu kplɔ́n vǐ yetɔn lɛ bonu ye na nɔ sí mɛjitɔ́ nùmaɖitɔ́ ɖé gbɔn?

⁹ Enyi a ɖó asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ ɖé ɔ, vǐ lɛ kpinkplɔn sixu vɛwǔ tawun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, a ɖó na kplɔ́n vǐ towe lɛ bonu ye na setónú nú gbeɖiɖe Biblu tɔn e ɖɔ: “Sí tɔ́ towe kpodo nɔ towe kpo” é. (Efɛ. 6:1-3) Nú asú alǒ asì towe ma ka nɔ xwedó nugbodòdó walɔ ɖagbe tɔn Biblu tɔn lɛ ǎ ɔ ka lo? Zě kpɔ́ndéwú ɖagbe ɔ ɖ’ayǐ, bo nɔ sí asú alǒ asì towe. Sɔ́ ayi ɖó jijɔ tɔn ɖagbe lɛ jí, bo ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ tɔn sù nukún emitɔn mɛ. Nyì alɔ nú nǔmasɔgbe lɛ ɖiɖɔ dó asú alǒ asì towe wu ɖò vǐ lɛ nukúnmɛ. É nyɔ́ wà hǔn, tinmɛ nú vǐ lɛ ɖɔ mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ ɖó na wá gbeta ɔ kɔn bá sɛ̀n Jehovah alǒ gbɔ. Walɔ ɖagbe vǐ lɛ tɔn sixu dɔn mɛjitɔ́ nùmaɖitɔ́ ɖé wá sinsɛn nugbǒ ɔ mɛ.

10. Nɛ̌ mɛjitɔ́ Klisanwun lɛ ka sixu kplɔ́n nugbǒ Biblu tɔn vǐ yetɔn lɛ ɖò xwédo e klán ɖò sinsɛn lixo é ɖé mɛ gbɔn?

¹⁰ Hweɖelɛnu ɔ, asú alǒ asì nùmaɖitɔ́ lɛ na byɔ ɖɔ vǐ lɛ ni ɖó alɔ ɖò xwè pagáwùn tɔn lɛ ɖuɖu mɛ, alǒ ɖɔ è ni kplɔ́n sinsɛn nùvú sín nùɖiɖi lɛ ye. Asú ɖé lɛ sixu gbɛ́ ɖɔ asì emitɔn e nyí Klisanwun ɖé é ni ma kplɔ́n Biblu vǐ emitɔn lɛ ó. É na bo tlɛ nyí mɔ̌ ɔ, asì Klisanwun ɖé ɖó na wà nǔ e wu é kpé é bo kplɔ́n nugbǒ Biblu tɔn vǐ tɔn lɛ. (Mɛ. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nyɔnu Kúnnuɖetɔ́ ɖé sín asú sixu gbɛ́ ɖɔ é kún na kplɔ́n Biblu xá vǐ emitɔn kpɛví lɛ alǒ kplá ye yì kplé Klisanwun tɔn lɛ ó. Nú é na bo ɖò tónú sè nú gbeta enɛ wɛ ɔ, é sixu kpó ɖò nǔ e é ɖi nǔ na lɛ é ɖexlɛ́ vǐ tɔn lɛ wɛ hwenu e ali tɔn hun n’i é, mɔ̌ mɛ ɔ é na kplɔ́n nǔ ye dó walɔ ɖagbe kpo Jehovah kpo wu. (Mɛ. 4:19, 20) É ɖò gaàn ɖɔ  vǐ tɔn lɛ ɖesu na wá wá gbeta mɛ e ye na sɛ̀n é tɔn kɔn.​—Sɛ́n. 30:19, 20. *

11. Etɛ ka sixu dɔn tagba wá hwi kpo hɛnnumɔ towe e ma nyí Kúnnuɖetɔ́ ǎ lɛ é kpo tɛntin?

¹¹ Tlolo hwɛ̌ ɔ, é sixu vɛwǔ nú mǐ ɖɔ mǐ ni ɖɔ nú xwédo mǐtɔn ɖɔ mǐ ɖò gbɛ̌ dó kpo Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ kpo wɛ. Amɔ̌, ee nùɖiɖi e mǐ ɖó é ɖò jijɛji wɛ é ɔ, mǐ mɔ ɖɔ é ɖò dandan ɖɔ mǐ ni ɖè nǔ e mǐ ɖi nǔ na lɛ é xlɛ́. (Mak. 8:38) Enyi a ɖɔ gbeta e kɔn a wá é kpo akɔnkpinkpan kpo bonu é dɔn tagba wá hwi kpo hɛnnumɔ towe e ma nyí Kúnnuɖetɔ́ ǎ lɛ é kpo tɛntin ɔ, afɔ tawun tawun e a na ɖè bo ɖè tagba kpò lobo kpò ɖò gbeji lɛ é ɖé lɛ ɖíe.

12. Etɛwu hɛnnumɔ mǐtɔn nùmaɖitɔ́ lɛ ka sixu klán gbè xá mǐ? Nɛ̌ mǐ ka sixu sè wuvɛ̌ xá ye gbɔn?

¹² Nɔ sè wuvɛ̌ xá hɛnnumɔ nùmaɖitɔ́ lɛ. Ee nugbǒ Biblu tɔn e mǐ kplɔ́n lɛ é na ɖò xomɛ hun nú mǐ wɛ tawun é ɔ, hɛnnumɔ mǐtɔn lɛ ka sixu lin ɖò manywɛ mɛ ɖɔ è bú mǐ, alǒ mǐ byɔ sinsɛngbɛ́ nyanya ɖé mɛ. Ye sixu lin ɖɔ mǐ kún sɔ́ yí wǎn nú ye ó, ɖó mǐ sɔ́ nɔ ɖu xwè lɛ xá ye ǎ wutu. Ye tlɛ sixu lɛ́ ɖi xɛsi, ɖó ganjininɔ tɛgbɛ tɔn mǐtɔn wu. Mǐ ɖó na sè wuvɛ̌ xá ye bo dó gǎn bo sɔ́ mǐɖée ɖó tɛn yetɔn mɛ lobo lɛ́ ɖótó ye ganji, bo na mɔ tɛn bo tuùn nǔ e ɖò adohu adohu ɖó nú ye wɛ tawun é. (Nùx. 20:5) Mɛsɛ́dó Pɔlu dó gǎn bo mɔ nǔ jɛ ninɔmɛ “mɛ bǐ” tɔn wu, bo mɔ tɛn dó jla wɛnɖagbe ɔ ye; nǔ e é wà é sixu d’alɔ mǐ lɔ.​—1 Kɔ. 9:19-23.

13. Nɛ̌ mǐ ka ɖó na ɖɔ xó nú hɛnnumɔ mǐtɔn nùmaɖitɔ́ lɛ gbɔn?

¹³ Nɔ ɖɔ xó kpo xomɛfífá kpo. Biblu ɖɔ: “Xó mitɔn lɛ ni nɔ nyɔ́ sè tɛgbɛ.” (Kolo. 4:6) Mǐ sixu byɔ gbigbɔ mímɛ́ Jehovah, bo na dó sixu ɖè jijɔ gbigbɔ ɔ tɔn lɛ tɔ́n hwenu e mǐ ɖò xó ɖɔ xá hɛnnumɔ mǐtɔn lɛ wɛ é. Mǐ ɖó na dɔn nǔ xá ye dó linlin sinsɛn nùvú tɔn yetɔn lɛ wu ǎ. Enyi xó alǒ nùwalɔ yetɔn lɛ d’akpɔ̀ nú mǐ ɔ, mǐ sixu wà nǔ mɛsɛ́dó lɛ ɖɔhun. Pɔlu wlan ɖɔ: “È ɖò mǐ zun wɛ ɔ, mǐ nɔ ɖò fífá byɔ nú mɛ wɛ; è ɖò ya dó nú mǐ wɛ ɔ, mǐ nɔ dɛ ɖ’enu. Mǐ nɔ nyɔ́ xomɛ dó mɛ e ɖò xó mǐtɔn nyanya ɖɔ wɛ lɛ wu.”​—1 Kɔ. 4:12, 13.

14. Lè tɛ lɛ ka nɔ tɔ́n sín walɔ ɖagbe ɖiɖexlɛ́ mɛ?

¹⁴ Nɔ ɖó walɔ ɖagbe. Nugbǒ wɛ ɖɔ xó fífá ɖiɖɔ nɔ d’alɔ bɔ è nɔ ɖí xwi xá gbeklanxamɛ hɛnnumɔ lɛ tɔn, amɔ̌, walɔ ɖagbe mǐtɔn nɔ lɛ́ ɖɔ xó céɖécéɖé. (Xà 1 Piyɛ́ɛ 3:1, 2, 16.) Xlɛ́ hɛnnumɔ towe lɛ gbɔn kpɔ́ndéwú towe gblamɛ ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu vivǐ alɔwliwli awǎjijɛnɔ ɖé tɔn, nɔ kpé nukún dó vǐ yetɔn lɛ wu, nɔ zán gbɛ̀ mímɛ́ ɖé, bo ɖó walɔ ɖagbe lobɔ gbɛ̀ yetɔn lɛ́ ɖó nu. Hɛnnumɔ mǐtɔn lɛ na bo ma tlɛ yí nugbǒ ɔ gbeɖé ǎ ɔ, mǐ sixu ɖó awǎjijɛ, ɖó tuùn e mǐ tuùn ɖɔ gbɛzán gbejininɔ tɔn mǐtɔn hun xomɛ nú Jehovah wutu é.

15. Nɛ̌ mǐ ka sixu sɔnǔ ɖ’ayǐ nú ninɔmɛ e na dɔn tagba wá lɛ é gbɔn?

¹⁵ Sɔnǔ ɖ’ayǐ. Lin tamɛ dó ninɔmɛ e na dɔn tagba wá lɛ é jí, bo bló tuto lee a na ɖeɖɛ ye gbɔn é tɔn. (Nùx. 12:16; 29:11) Nɔví nyɔnu ɖé ɖò Australie bo ɖɔ: “Asú ce tɔ́ klán gbè xá nugbǒ ɔ syɛnsyɛn. Cobonu mǐ na ylɔ ɛ bo tuùn lee é ɖè gbɔn é ɔ, nyì kpo asú ce kpo nɔ xoɖɛ sɛ́dó Jehovah ɖɔ é ni d’alɔ mǐ bonu mǐ ni na xósin e dɔn mɛ lɛ é nú xomɛsin xó tɔn lɛ. Mǐ nɔ sɔnǔ nú xota e jí mǐ na ɖɔ xó dó lɛ é, bonu xóɖɔɖókpɔ́ ɔ na dó nyí nyanɛnyanɛ sín nǔ. Bo na dó nyì alɔ nú xó gaga ɖiɖɔ e nɔ yawu dɔn xóɖiɖɔ dó sinsɛn jí kpo adǎn kpo wá lɛ é ɔ, mǐ ɖó dogbó nú táan e mǐ na zán ɖò xóɖɔɖókpɔ́ lɛ hwenu é.”

16. Nɛ̌ a ka sixu ɖu ɖò hwɛ e a nɔ dó hwiɖée, ɖó hɛnnumɔ towe lɛ sí e a ma nyɔ́ ɖè ǎ é wu gbɔn?

¹⁶ É ɖò wɛn ɖɔ a kún sixu nyì alɔ nú gbemanɔkpɔ́ e na tɔ́n ɖò hwi kpo hɛnnumɔ  towe nùmaɖitɔ́ lɛ kpo tɛntin é bǐ ó. Tagba mɔhun lɛ sixu zɔ́n bɔ a na nɔ dóhwɛ hwiɖée, ɖó a yí wǎn nú hɛnnumɔ towe lɛ tawun, bo ɖò gǎn dó wɛ hwebǐnu bo na nyɔ́ ɖò ye sí wutu. Enyi nǔ nɔ cí mɔ̌ nú we hǔn, dǒ gǎn bonu gbeji e a ɖè nú Jehovah é ni jɛ nukɔn nú wǎn e a yí nú xwédo towe é. Mɔ̌ wiwa na d’alɔ hɛnnumɔ towe lɛ bɔ ye na mɔ ɖɔ nugbǒ Biblu tɔn zinzan nyí kú kpo gbɛ̀ kpo sín xó. Ðò ninɔmɛ ɖebǔ mɛ hǔn, flín ɖɔ a kún sixu hɛn mɛ ɖevo lɛ gannugánnú bonu ye na yí nugbǒ ɔ ó. É nyɔ́ wà hǔn, jǒ ye dó bonu ye ni mɔ lè e nɔ tɔ́n sín ali Jehovah tɔn lɛ jí gbingbɔn mɛ é. Mawu wanyiyinɔ mǐtɔn hun ali nú ye lee é hun nú mǐ lɔ gbɔn é bonu ye na wá gbeta gbɛ̀ e ye na zán é tɔn kɔn.​—Eza. 48:17, 18.

17, 18. Nú hagbɛ̌ xwédo towe tɔn ɖé jó Jehovah dó ɔ, etɛ ka na d’alɔ we bɔ a na ɖí xwi xá?

¹⁷ Hwenu e è ɖè hagbɛ̌ xwédo towe tɔn ɖé sín agun mɛ, alǒ éɖesunɔ ɖè éɖée sín agun ɔ mɛ é ɔ, é sixu cí lee è nɔ sɔ́ hwǐ mɛ é ɖɔhun. Nɛ̌ a ka sixu ɖí xwi xá wuvɛ̌ e enɛ nɔ hɛn wá lɛ é gbɔn?

¹⁸ Ðǒkan dó aca gbigbɔ tɔn towe lɛ wu. Tɛ́n kpɔ́n bo lidǒ, bo nɔ xà Biblu ɖò gbesisɔmɛ, sɔnǔ nú kplé Klisanwun tɔn lɛ bo nɔ yì ye, nɔ tɔ́n nú kúnnuɖegbe, lobo nɔ xoɖɛ bo byɔ hlɔnhlɔn bá dɛ. (Ju. 20, 21) Nú é cí nú we ɖɔ ayi towe kún ɖò nǔ e wà wɛ a ɖè é wu ó, bɔ a ɖò wiwa wɛ mɔ̌ tɔn mɔ̌ tɔn kpowun ɔ ka ló? Ma jó gbè o! Aca gbigbɔ tɔn ɖagbe ɖé sixu d’alɔ we, bɔ a na ɖu ɖò linlin towe lɛ kpo lee nǔ nɔ cí nú we é kpo jí. Ðǒ ayi nǔ e mɛ mɛ e wlan Ðɛhan 73gɔ́ ɔ é gbɔn dín é wu. É ɖó linlin e ma sɔgbe ǎ é, bɔ enɛ wá ɖó linkpɔ́n n’i tawun, amɔ̌, é kpé nǔ wu bo vɔ́ linlin tɔn jlaɖó hwenu e é byɔ fí e è nɔ sɛ̀n Mawu ɖè é. (Ðɛh. 73:16, 17) Gbeji e a nɔ nɔ dó sɛ̀n Jehovah é sixu d’alɔ we bɔ a na wà nǔ ɖokpo ɔ.

19. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖó sísí nú tuto mɛ ɖiɖe sín agun mɛ tɔn e Jehovah sɔ́ ɖ’ayǐ é gbɔn?

¹⁹ Ðǒ sísí nú nǔgbɛnúmɛ Jehovah tɔn. Tuto mɛ ɖiɖe sín agun mɛ tɔn ɔ sixu hɛn lè e na nɔ ayǐ kaka sɔyi é wá nú mǐ bǐ, kaka jɛ nǔnyanyawatɔ́ ɔ jí, é na bo tlɛ nyí ɖɔ mǐ na sè wuvɛ̌ tɔn tlolo hwɛ̌ ɔ nɛ. (Xà Eblée lɛ 12:11.) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Jehovah kplɔ́n mǐ ɖɔ mǐ “ni ma kpé nǔ ɖebǔ xá” nǔnyanyawatɔ́ e ma lɛkɔ sín hwɛ tɔn lɛ gudo ǎ é ó. (1 Kɔ. 5:11-13) Nú mǐ na bo tlɛ ɖò wuvɛ̌ sè wɛ ɖò ayi mɛ ɔ, mǐ ɖó na nyì alɔ nú gbɛ̌dido xá hagbɛ̌ xwédo mǐtɔn tɔn e è ɖè sín agun mɛ lɛ é, bo na nɔ ylɔ ye, wlan nǔ sɛ́dó ye gbɔn alokan jí, sɛ́ wema dó ye tlɔlɔ, sɛ́ wema dó ye gbɔn ɛntɛnɛti jí alǒ ɖɔ xó xá ye gbɔn tɛn ɛntɛnɛti tɔn e jí è nɔ zun xɔ́ntɔn ɖè lɛ é jí ǎ.

20. Etɛ mǐ ka sixu kpó ɖò nukún ɖó wɛ?

²⁰ Kpò ɖò nukúnɖiɖo mɛ. Wanyiyi ‘nɔ hɛn nukúnɖiɖo mǐtɔn ɖó te’ kaka jɛ nukúnɖiɖo e mǐ ɖó ɖɔ mɛ ɖěɖee jó Jehovah dó lɛ é na lɛkɔ wá gɔ̌n tɔn é jí. (1 Kɔ. 13:7) Enyi a mɔ ganji ɖɔ hagbɛ̌ xwédo tɔn vívɛ́ná ɖé ɖò ayi huzu wɛ ɔ, a sixu xoɖɛ ɖɔ é ni lɛ́ mɔ hlɔnhlɔn sín Mawuxówema ɔ mɛ lobo yí gbè nú ylɔ̌ e ylɔ ɛ wɛ Jehovah ɖè ɖɔ: “Lɛ̌kɔ wá gɔ̌n ce” é.​—Eza. 44:22.

21. Enyi xwédo towe ɖè we ɖó vo, ɖó a ɖò Jezu xwedó wɛ wutu ɔ, etɛ a ka ɖó na wà?

²¹ Jezu ɖɔ ɖɔ enyi mǐ sɔ́ gbɛtɔ́ ɖevo ɖó tɛn nukɔntɔn mɛ ɖò gbɛzán mǐtɔn mɛ, bɔ é ma nyí emilɛ ǎ ɔ, mǐ kún na jɛxa bo na nyí emitɔn ó. Amɔ̌, é ɖeji ɖɔ ahwanvu emitɔn lɛ na kpankɔ́n bo na kpó ɖò gbeji, nú xwédo yetɔn na bo tlɛ ɖò gbè klán xá ye wɛ ɔ nɛ. Enyi Jezu xwixwedó hɛn “hwǐ” wá xwédo towe mɛ hǔn, ɖeji dó Jehovah wu ɖɔ é na d’alɔ we, bɔ a na ɖí xwi xá tagba lɛ, bɔ é na kpa we. (Eza. 41:10, 13) Tuùn e a tuùn ɖɔ nǔ emitɔn nɔ nyɔ́ Jehovah kpo Jezu kpo nukúnmɛ, bɔ ye na sú gbɛzán gbejininɔ tɔn towe sín axɔ́ we é ni nɔ víví nú we.