1, 2. (a) Jijọho tẹ sin vivi dù wẹ mí te to alọnu? (b) Etẹwẹ nọ glọnalina mí nado duvivi jijọho mlẹnmlẹn tọn to egbehe? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

MÍMẸPO wẹ nọ jlo na tin to jijọho mẹ bo vò sọn nuhahun si. Lehe mí dopẹ́ do sọ dọ Jehovah nọ na mí “jijọho Jiwheyẹwhe tọn,” yèdọ vivomẹninọ ahun mẹ tọn de he sọgan basi hihọ́na mí sọn linlẹn po numọtolanmẹ he nọ gbàhundona mí lẹ po si! (Flp. 4:6, 7) Na mí klan míde do wiwe na Jehovah wutu, mí sọ nọ gbọṣi “jijọho mẹ hẹ Jiwheyẹwhe,” yèdọ haṣinṣan dagbe de tintindo hẹ ewọ.—Lom. 5:1.

² Etomọṣo, ojlẹ ma ko sọ na Jiwheyẹwhe nado hẹn jijọho mlẹnmlẹn wá gba. Azán godo tọn ehelẹ gọ́ na gbemanọpọ, podọ gbẹtọ madosọha lẹ wẹ nọ tindo gbigbọ gufinfọn tọn. (2 Tim. 3:1-4) Taidi Klistiani lẹ, mí dona nọ funawhàn gbigbọmẹ tọn sọta Satani po nuplọnmẹ lalo he e nọ zedaga lẹ po. (2 Kọl. 10:4, 5) Ṣigba, ninọmẹ he sọgan ze jijọho mítọn do owù mẹ hugan wẹ nukundiọsọmẹ sọn hẹnnumẹ mayisenọ lẹ dè. Delẹ to yé mẹ sọgan nọ ṣàn nuyise mítọn lẹ kò, nọ sawhẹdokọna mí dọ mí nọ klan whẹndo lẹ, kavi dọna mí dọ emi na gbẹ́ mí dai eyin mí ma jo sinsẹ̀n enẹ do. Nawẹ mí dona nọ pọ́n nukundiọsọmẹ whẹndo tọn gbọn? Nawẹ mí sọgan  pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu he ninọmẹ ehe nọ hẹnwa lẹ po kọdetọn dagbe po gbọn?

3, 4. (a) Etẹwẹ nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ go titẹdo sọgan hẹnwa? (b) Whetẹnu wẹ hodotọ Jesu tọn yinyin sọgan bẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ hẹn?

³ Jesu yọnẹn dọ nuplọnmẹ emitọn lẹ na hẹn kinklan wá gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn, podọ hodotọ etọn lẹ na do hudo adọgbigbo tọn nado pehẹ nukundiọsọmẹ. Nukundiọsọmẹ ehe sọgan hẹn haṣinṣan jijọho tọn he nọ tin to hagbẹ whẹndo tọn lẹ ṣẹnṣẹn gble. Jesu dọmọ: “Mì lẹndọ yẹn wá nado hẹn jijọho wá aigba ji blo; yẹn ma wá nado hẹn jijọho wá gba, adavo ohí. Na yẹn wá nado hẹn kinklan wá, yèdọ visunnu sọta otọ́ etọn, viyọnnu sọta onọ̀ etọn, podọ ovisi sọta asu-nọ̀ etọn. Na nugbo tọn, mẹhe tin to whédo mẹtọn titi mẹ lẹ wẹ na yin kẹntọ mẹtọn lẹ.”—Mat. 10:34-36.

⁴ To whenue Jesu dọ dọ “Mì lẹndọ yẹn wá nado hẹn jijọho wá . . . blo,” nuhe dọ e te wẹ yindọ delẹ to todoaitọ etọn lẹ mẹ dona lẹnnupọndo kọdetọn he hodotọ etọn yinyin na hẹnwa lẹ ji. Nuplọnmẹ etọn sọgan hẹn kinklan wá gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn. Na nugbo tọn, yanwle Jesu tọn wẹ nado lá owẹ̀n nugbo Jiwheyẹwhe tọn, e ma yin nado hẹn haṣinṣan lẹ gble. (Joh. 18:37) Etomọṣo, titẹdo nuplọnmẹ Klisti tọn lẹ go po nugbonọ-yinyin po sọgan bẹ avùnnukundiọsọmẹnu lẹ hẹn, eyin họntọn vivẹ́ kavi hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ gbẹwanna nugbo lọ.

5. Etẹwẹ hodotọ Jesu tọn lẹ ko pehẹ?

⁵ Jesu donù awufiẹsa he nukundiọsọmẹ whẹndo tọn na hẹnwa go taidi apadewhe yajiji he hodotọ etọn lẹ dona wleawufo nado doakọnna lẹ tọn. (Mat. 10:38) Nado dohia dọ yé jẹna Klisti, hodotọ etọn lẹ ko to dandannu glọ nado doakọnna mẹṣanko kavi etlẹ yin nado klan sọn whẹndo yetọn lẹ go. Ṣigba, nuhe yé hẹnbu lẹ ma sọtẹ́n yijlẹdo ale he yé ko mọyi lẹ go.—Hia Malku 10:29, 30.

6. Etẹwẹ mí dona nọ flin eyin hẹnnumẹ mítọn lẹ diọnukunsọ vivẹnudido mítọn nado sẹ̀n Jehovah?

⁶ Eyin hẹnnumẹ mítọn lẹ diọnukunsọ vivẹnudido mítọn lẹ nado sẹ̀n Jehovah, mí gbẹ́ nọ yiwanna yé, ṣigba mí dona nọ flindọ owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe po Klisti po wẹ dona tin to otẹn tintan mẹ. (Mat. 10:37) Mí sọ dona mọnukunnujẹemẹ dọ Satani na tẹnpọn nado yí owanyi he mí tindo na hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ zan nado hẹn tenọgli mítọn gble. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo ninọmẹ he gando nukundiọsọmẹ whẹndo tọn go delẹ ji, bo pọ́n lehe mí sọgan pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu he yé nọ hẹnwa lẹ po kọdetọn dagbe po do.

7. Nukun tẹwẹ mẹhe tindo alọwlemẹ mayisenọ lẹ dona nọ yí do pọ́n ninọmẹ yetọn?

⁷ Biblu na avase dọ mẹhe wlealọ lẹ “na tindo nukunbibia to agbasalan yetọn mẹ.” (1 Kọl. 7:28) Eyin a tindo alọwlemẹ mayisenọ de, a sọgan pehẹ ninọmẹ he zẹ̀ nuhahun po magbọjẹ he alọwlemẹ lẹ nọ pehẹ to paa mẹ lẹ po go. Etomọṣo, nujọnu wẹ e yin nado tindo pọndohlan Jehovah tọn gando ninọmẹ towe go. Eyin alọwlemẹ towe ma tlẹ ko jlo na yin hodotọ Klisti tọn todin, enẹ ma yin whẹwhinwhẹ́n dolido de nado klan kavi basi gbẹdai. (1 Kọl. 7:12-16) Dile etlẹ yindọ asu mayisenọ lọ ma sọgan nọ deanana nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ, e dona nọ mọ sisi he e jẹna yí na ewọ wẹ yin tatọ́ whẹndo lọ tọn wutu. Mọdopolọ, asu Klistiani de dona nọ do owanyi mẹde-yido-sanvọ́ tọn po owanyi sisosiso po hia asi mayisenọ etọn.—Efe. 5:22, 23, 28, 29.

8. Kanbiọ tẹlẹ wẹ a sọgan kanse dewe eyin alọwlemẹ towe tẹnpọn nado ze dogbó dai na sinsẹ̀n-bibasi towe?

⁸ Etẹwẹ lo eyin alọwlemẹ towe nọ tẹnpọn nado ze dogbó dai na sinsẹ̀n-bibasi towe? Di apajlẹ, asu mẹmẹyọnnu de tọn dọna ẹn nado nọ tọ́n na lizọnyizọn kunnudegbe tọn to azán delẹ kẹdẹ ji to osẹ lọ mẹ. Eyin a tin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ kanse dewe dọ: ‘Be nuhe dọ alọwlemẹ ṣie te wẹ yindọ ma doalọtena  Jiwheyẹwhe ṣie sinsẹ̀n ya? Eyin e ma yinmọ, be n’sọgan wà nuhe e biọ ya?’ Lẹnpọn dagbenọ-yinyin na gọalọna we nado dapana gbemanọpọ he ma yin dandan tọn lẹ to alọwle towe mẹ.—Flp. 4:5.

9. Nawẹ Klistiani lẹ sọgan plọn ovi yetọn lẹ nado gbògbéna mẹjitọ mayisenọ de gbọn?

⁹ Ovi lẹ pinplọn whẹ́n sọgan vẹawu taun eyin a tindo alọwlemẹ mayisenọ de. Di apajlẹ, a dona plọn ovi towe lẹ nado setonuna gbedide Biblu tọn lọ he dọmọ: “Gbògbéna otọ́ towe po onọ̀ towe po.” (Efe. 6:1-3) Ṣigba, etẹwẹ lo eyin alọwlemẹ towe ma nọ hodo nujinọtedo yiaga Biblu tọn lẹ gando walọyizan dagbe go? Nọ ze apajlẹ dai gbọn gbégbigbòna alọwlemẹ towe dali. Nọ ze ayiha do jẹhẹnu dagbe alọwlemẹ towe tọn lẹ ji bo nọ pà ẹ. Ma nọ dọ ohó agọ̀ gando alọwlemẹ towe go to ovi towe lẹ dè blo. Kakatimọ, nọ basi zẹẹmẹ na ovi towe lẹ dọ mẹdopodopo wẹ na de nado sẹ̀n Jehovah kavi lala. Walọ dagbe ovi towe lẹ tọn sọgan gọalọ nado dọ̀n mẹjitọ mayisenọ lọ wá sinsẹ̀n-bibasi nugbo mẹ.

10. Nawẹ mẹjitọ Klistiani lẹ sọgan plọn Biblu hẹ ovi yetọn lẹ to whédo he klan to sinsẹ̀n-liho de mẹ gbọn?

¹⁰ To whedelẹnu, alọwlemẹ mayisenọ de sọgan biọ dọ ovi lẹ ni tindo mahẹ to hùnwhẹ kosi tọn lẹ mẹ kavi plọn nuyise sinsẹ̀n lalo tọn lẹ. Asu delẹ sọgan dosẹ́n na asi Klistiani de ma nado plọn Biblu ovi yetọn lẹ. Eyin e tlẹ dọ mọ, asi Klistiani de na wà nuhe go e pé nado plọn nugbo Biblu tọn ovi yetọn lẹ. (Owalọ 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Di apajlẹ, asu mẹmẹyọnnu de tọn sọgan jẹagọdo dọ ewọ ni nọ plọn Biblu hẹ ovivu yetọn lẹ dile mí nọ wà do to paa mẹ, kavi plan yé yì opli Klistiani tọn lẹ. Dile e na tlẹ nọ na sisi nudide asu etọn tọn lẹ, e gbẹ́ sọgan nọ dọho gando nuyise etọn lẹ go  na ovi yetọn lẹ to whedepopenu he dotẹnmẹ lọ hundote, bo gbọnmọ dali plọnnu yé gando walọ dagbe po oyọnẹn Jehovah tọn po go. (Owalọ 4:19, 20) Na nugbo tọn, ovi etọn lẹ lọsu wẹ na de sinsẹ̀n he yé na yì to godo mẹ.—Deut. 30:19, 20. *

11. Etẹwẹ sọgan hẹn nuhahun wá to hiẹ po hẹnnumẹ towe he ma yin Kunnudetọ lẹ po ṣẹnṣẹn?

¹¹ To bẹjẹeji, mí sọgan nọma dọna hagbẹ whẹndo tọn mítọn lẹ dọ mí to gbẹdo hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. Ṣigba, dile yise mítọn to whinwhẹ́n, mí nọ wá mọdọ e biọ dọ mí ni do nuyise mítọn lẹ hia yé. (Malku 8:38) Eyin afọdide adọgbigbo tọn he a ze ehe ko hẹn nuhahun wá to hiẹ po hẹnnumẹ towe he ma yin Kunnudetọ lẹ po ṣẹnṣẹn, lẹnnupọndo nudelẹ he a sọgan wà nado de gbemanọpọ lọ pò ṣogan bo gbẹ́ hẹn tenọgli towe go ji.

12. Naegbọn hẹnnumẹ mayisenọ lẹ sọgan diọnukunsọ mí, ṣigba nawẹ mí sọgan nọ do awuvẹmẹ hia yé gbọn?

¹² Nọ tindo awuvẹmẹ na hẹnnumẹ mayisenọ lẹ. Dile mí tlẹ sọgan nọ jaya tlala gando nugbo Biblu tọn he mí plọn lẹ go, hẹnnumẹ mítọn lẹ sọgan gbọn nuṣiwa dali lẹndọ mí ko yin yẹdoklọ kavi dọ mí biọ sinsẹ̀n klandovo de mẹ. Yé sọgan lẹndọ mí masọ yiwanna yé ba na mí masọ nọ dùwhe lẹ hẹ yé wutu. Yé tlẹ sọgan nọ dibu dọ Jiwheyẹwhe na sayana mí to okú mítọn godo. Mí dona nọ do awuvẹmẹ hia bo nọ tẹnpọn nado ze míde do otẹn yetọn mẹ bosọ nọ dotoaina yé po sọwhiwhe po nado doayi nuhe to ahunmẹduna yé nugbonugbo lẹ go. (Howh. 20:5) Apọsteli Paulu tẹnpọn nado mọnukunnujẹ “gbẹtọ wunmẹ lẹpo” mẹ nado sọgan lá wẹndagbe lọ na yé, podọ nuyiwa to aliho dopolọ mẹ sọgan gọalọna mílọsu.—1 Kọl. 9:19-23.

13. Nawẹ mí dona nọ dọhona hẹnnumẹ mayisenọ lẹ gbọn?

¹³ Nọ dọho po walọmimiọn po. Biblu dọmọ: “Mì gbọ ohó mìtọn ni nọ gọ́ na ojọmiọn.” (Kol. 4:6) Mí sọgan biọ Jehovah dọ ni na mí gbigbọ wiwe etọn nado do sinsẹ́n etọn hia to whenue mí to hodọ hẹ hẹnnumẹ mítọn lẹ. Mí ma dona nọ tẹnpọn nado dọnnu gando nuyise sinsẹ̀n lalo tọn yetọn lẹpo go. Eyin yé gbleawuna mí gbọn hodidọ kavi nuyiwa yetọn lẹ dali, mí sọgan hodo apajlẹ apọsteli lẹ tọn. Paulu wlan dọmọ: “Whenue yè to mí zun, mí nọ dona; to whenue yè to homẹkẹndo mí, mí nọ yí homẹfa do doakọnna; to whenue yè to oyín mítọn hẹngble mí nọ dọho po homẹmimiọn po.”—1 Kọl. 4:12, 13.

14. Ale tẹlẹ wẹ walọ dagbe mítọn go hinhẹn nọ hẹnwa?

¹⁴ Nọ hẹn walọ dagbe towe go. Dile etlẹ yindọ hogbe dẹẹdẹ sọgan gọalọ to whenue mí to nuyiwa hẹ hẹnnumẹ he diọnukunsọ mí lẹ, walọ dagbe mítọn sọgan sọ hẹn ale wá humọ. (Hia 1 Pita 3:1, 2, 16.) Dike apajlẹ towe ni gọalọna hẹnnumẹ towe lẹ nado mọdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ duvivi alọwle ayajẹnọ lẹ tọn, nọ penukundo ovi yetọn lẹ go, nọ zan gbẹzan dagbe, he wé bosọ tindo lẹndai. Eyin hẹnnumẹ mítọn lẹ ma tlẹ kẹalọyi nugbo lọ gbede, nugbonọ-yinyin zọnmii na zọ́n bọ mí na tindo ayajẹ he homẹ Jehovah tọn hinhẹn hùn nọ hẹnwa.

15. Nawẹ mí sọgan basi tito jẹnukọn na ninọmẹ he sọgan dekọtọn do gbemanọpọ mẹ lẹ gbọn?

¹⁵ Nọ basi tito jẹnukọn. Nọ lẹnnupọndo ninọmẹ he sọgan hẹn gbemanọpọ wá lẹ ji, bo magbe lehe a sọgan nọ didẹ yé do tọn. (Howh. 12:16, 23) Mẹmẹyọnnu de sọn Australie dọmọ: “Asu ṣie tọ́ jẹagọdo nugbo lọ sinsinyẹn. Whẹpo mí nado ylọ ẹ bo kàn lehe e te do sè, yẹn po asu ṣie po nọ hodẹ̀ dọ Jehovah ni gọalọna mí nado dọho po ogbè fifá po eyin ewọ tlẹ gblehomẹ. Mí nọ wleawuna nuhe ji mí na dọhodo lẹ na hodọdopọ lọ nido sọgan yì linsinlinsin. Nado dapana hodọdopọ gaa he  sọgan dekọtọn do nudindọn sinsinyẹn gando sinsẹ̀n go mẹ lẹ, mí nọ na dogbó whenu he mí na zan dopọ hẹ ẹ to alokan ji.”

16. Nawẹ a sọgan duto numọtolanmẹ whẹhuhu tọn lọ dọ a hẹn homẹgblena hẹnnumẹ towe lẹ ji gbọn?

¹⁶ Na nugbo tọn, a ma sọgan donukun dọ emi na dapana gbemanọpọ lẹpo hẹ hẹnnumẹ mayisenọ towe lẹ. Gbemanọpọ mọnkọtọn lẹ sọgan nọ zọ́n bọ a na nọ dowhẹ dewe, titengbe na a yiwanna hẹnnumẹ towe lẹ sisosiso bosọ nọ tẹnpọn to whelẹponu nado hẹn homẹ yetọn hùn wutu. Eyin a nọ tindo numọtolanmẹ enẹ, dovivẹnu na nugbonọ-yinyin towe na Jehovah ni jẹnukọn na owanyi he a tindo na hẹnnumẹ towe lẹ. Na nugbo tọn, afọdide mọnkọtọn zize na gọalọna hẹnnumẹ towe lẹ nado mọdọ gbẹninọ sọgbe hẹ nugbo Biblu tọn yin whẹho okú po ogbẹ̀ po tọn. Depope he whẹho lọ na yin, flindọ a ma sọgan hẹn mẹdevo lẹ gánnugánnu nado kẹalọyi nugbo lọ. Kakatimọ, dike yé ni mọ ale he aliho Jehovah tọn hihodo nọ hẹnwa lẹ to nuyiwa towe lẹ mẹ. Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn hùn dotẹnmẹ dote na yé nado de aliho he yé na hodo kẹdẹdile e wà na mílọsu do.—Isa. 48:17, 18.

17, 18. Etẹwẹ sọgan gọalọna we nado doakọnnanu eyin hagbẹ whẹndo tọn de jo Jehovah do?

¹⁷ Eyin hagbẹ whẹndo tọn de yin didesẹ sọn agun mẹ kavi de ede sọn agun mẹ, e sọgan taidi ohísọmẹ nkọ. Nawẹ hiẹ sọgan duto awufiẹsa he ninọmẹ enẹ nọ hẹnwa lẹ ji gbọn?

¹⁸ Tẹdo aṣa gbigbọmẹ tọn towe lẹ go. Mahẹ gbesisọ tọn tintindo to nuwiwa delẹ mẹ taidi Biblu hihia, awuwiwlena opli lẹ, opli lẹ yìyì, lizọnyizọn kunnudegbe tọn po dẹ̀hiho po na hẹn we lodo bọ a na mọ huhlọn he a nado doakọnnanu. (Juda 20, 21) Ṣigba, etẹwẹ lo eyin a mọdọ emi ma to onú ehelẹ wà po ahun lẹpo po, dọ emi nọ wà yé to aliho mọmọ tọn mẹ? Ma gbọjọ blo! Aṣa gbigbọmẹ tọn dagbe de na gọalọna we nado sọgan nọ dava linlẹn po numọtolanmẹ towe lẹ po. Lẹnnupọndo apajlẹ mẹhe kàn Salmu lẹ 73tọ tọn ji. E wleawuna pọndohlan he ma sọgbe de he wá hẹn ẹn jẹflumẹ sinsinyẹn, ṣigba e penugo nado jla pọndohlan etọn do to whenue e yì nọtẹn sinsẹ̀n-bibasi tọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Salm. 73:16, 17) Jehovah sinsẹ̀n po nugbonọ-yinyin po sọgan gọalọna we nado wà nudopolọ.

19. Nawẹ a sọgan do sisi hia na tito mẹplọnlọdomẹgo tọn he Jehovah zedai gbọn?

¹⁹ Nọ tindo sisi na mẹplọnlọdomẹgo Jehovah tọn. Tito ehe sọgan hẹn ale dagbe he na dẹn-to-aimẹ wá na mẹlẹpo, etlẹ yin na ylanwatọ lọ lọsu, mahopọnna dọ ehe nọ hẹn awufiẹsa wá to tintan whenu. (Hia Heblu lẹ 12:11.) Di apajlẹ, Jehovah na mí anademẹ “ma nado dogbẹ́” hẹ ylanwatọ he ma lẹnvọjọ lẹ. (1 Kọl. 5:11-13) Dile etlẹ yindọ e nọ vẹawuna mí taun, mí dona dapana hodọdopọ paa lẹ tintindo hẹ mẹdesẹ sọn agun mẹ lẹ to alokan kavi Intẹnẹt ji, kavi wekinkan hlan yé.

20. Todido tẹ go wẹ mí sọgan hẹn?

²⁰ Hẹn todido go. Owanyi “nọ do todido to nulẹpo mẹ,” etlẹ yin todido lọ dọ mẹhe jo Jehovah do lẹ na lẹkọwa e dè. (1 Kọl. 13:7) Eyin a tindo kunnudenu dọ hagbẹ whẹndo tọn towe vivẹ́ he to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ de jẹ didiọ ji, a sọgan hodẹ̀ dọ Owe-wiwe lẹ ni na ẹn huhlọn nado siọ oylọ Jehovah tọn lọ he dọmọ: “Lẹkọwa dè e.”—Isa. 44:22.

21. Etẹwẹ a dona wà eyin kinklan biọ whẹndo towe mẹ na hodotọ Jesu tọn he a yin wutu?

²¹ Jesu dọ dọ eyin mí yiwanna gbẹtọvi depope hú emi, mí ma na jẹna emi. Etomọṣo, e deji dọ devi etọn lẹ na yí adọgbigbo do hẹn nugbonọ-yinyin yetọn na ẹn go mahopọnna nukundiọsọmẹ whẹndo tọn. Eyin hodotọ Jesu tọn yinyin hẹn “ohí” biọ whẹndo towe mẹ, ganjẹ Jehovah go nado mọ alọgọ he a nado pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu lọ lẹ bo duto yé ji. (Isa. 41:10, 13) Nọ jaya to yinyọnẹn mẹ dọ homẹ Jehovah po Jesu po tọn nọ hùn do gowe, podọ dọ yé na suahọ we na nugbonọ-yinyin towe.