1, 2. (a) Ñanyi mutende ye twakonsha kwikala naye pa kino kimye? (b) Ki ka kitulengela kubula kwikala na mutende wa kine pa kino kimye? (Monai kipikichala kitanshi.)

BONSE tukeba kwikala mu mutende kwa kubula bijikila. Tumusanchila bingi Yehoba pa kwitupa “mutende wa Lesa,” ko kuba’mba mutende wa mu muchima wituzhikijila ku milanguluko yatama. (Fili. 4:6, 7) Na mambo a kuba twipana kwi Yehoba, twikala “mu mutende ne Lesa,” ko kuba’mba bulunda bwawama ne aye.—Loma 5:1.

² Nangwa byonkabyo, kimye kya Lesa kya kuleta mutende wa kine kikyangye kufika. Mu ano moba a kupelako akatazha muji bantu bavula baji na byubilo byatama. (2 Timo. 3:1-4) Atweba bena Kilishitu tubena kulwa nkondo ya ku mupashi na Satana ne mafunjisho anji a bubela. (2 Ko. 10:4, 5) Bino kimye kimo, lukatazho lukatampe lwakonsha kufuma ku balongo betu babula kwitabila. Bamo balengulula bintu byo twaitabilamo, ne kwitupamo mambo a bubela a kuba’mba tuleta mabano mu kisemi, nangwa kwituchinyisha kuba’mba baketukana inge twabula kusankilapo lwitabilo lwetu. Twakonsha kuba byepi inge balongo betu ke betukanye kwingijila Lesa? Kabiji twakonsha kuba byepi na makatazho afumamo?

3, 4. (a) Mafunjisho a kwa Yesu alengela bantu kwikala byepi? (b) Ñanyi bintu byakonsha kulengela kukatazha kulondela mafunjisho a kwa Yesu?

³ Yesu wayukile’mba mafunjisho anji akabanya bantu ne kuba’mba aba bakekala baana banji ba bwanga bafwainwa kuchinchika inge kebebakanye kwingijila Lesa. Inge bantu kebebakanye kwingijila Lesa, kileta makatazho mu kisemi. Yesu waambile’mba: “Kange mulanguluke’mba naishile kuleta mutende pano pa ntanda ne; pakuba naishile kuleta mpoko kechi mutende ne. Naishile kwabanya muntu na shanji kabiji mwana wa mukazhi na inanji, mulokazhi naye na muko wanji wa mukazhi. Kine, balwanyi ba muntu bakekala bonka ba mu nzubo yanji.”—Mat. 10:34-36.

⁴ Byo aambile’mba “kange mulanguluke’mba naishile kuleta mutende . . . ne,” Yesu wakebelenga banteleki banji bamo kulanguluka pa makatazho akafumamo inge batendeka kumulondela. Byambo byo asapwijilenga byakonsheshe kwabanya bantu. Bino Yesu waishile na kushimuna byambo bya bukine pe Lesa, kechi kulengela bantu kubula kumvwañana ne. (Yoa. 18:37) Nangwa byonkabyo, kulondela mafunjisho a kwa Kilishitu kwakonsha kukatazha inge kya kuba mulunda netu nangwa wa mu kisemi wakana bukine.

5. Ñanyi bintu bipitamo baana ba bwanga ba kwa Yesu?

⁵ Yesu waambile ne kuba’mba lumanamo lumo lo bafwainwa kuchinchika baana banji ba bwanga ke kwibakanya kwingijila Lesa ku balongo babo. (Mat. 10:38) Pa kuba’mba batwajijile kulondela Kilishitu, baana banji ba bwanga bafwainwa kuchinchika myendeleko nangwa kwibakana ku balongo babo. Bino bamwenamo byavula bingi.—Tangai Mako 10:29, 30.

6. Twafwainwa kuvulukanga ka inge kya kuba balongo betu ke betukanye kwingijila Yehoba?

⁶ Nangwatu kya kuba balongo betu betukanya kupopwela Yehoba, tutwajijila kwibatemwa, bino tuvuluka’mba twafwainwa kutemwa Lesa ne Kilishitu kukila byo twatemwa balongo betu. (Mat. 10:37) Kabiji twafwainwa kuyuka kuba’mba Satana ukeba kwingijisha butemwe bo twatemwa balongo betu kwitulengela kubula kwikala ba kishinka kwi Lesa. Twayai twisambe pa mashinda amo balongo betu mo bakonsha kwitukanya kwingijila Lesa, ne kumona byo twakonsha kushinda.

7. Aba basongola nangwa kusongolwa ku bantu babula kwitabila bafwainwa kubanga byepi?

⁷ Baibolo witujimunako kuba’mba aba bakasongola nangwa kusongolwa “bakamonanga bya malwa mu mibiji yabo.” (1 Ko. 7:28) Inge mwasongola nangwa kusongolwa ku muntu wabula kwitabila, mwakonsha kwikala na bijikila byavula mu masongola enu. Nangwa byonkabyo, mwafwainwa kumonanga bwikalo bwenu byonka Yehoba byo ebumona. Inge kya kuba benakwenu bakana kwikala mwana wa bwanga wa kwa Kilishitu pa kino kimye kechi kyo kishinka kyafwainwa kwimulengela kwabana nangwa kwikana ne. (1 Ko. 7:12-16) Nangwa kya kuba mwanamulume wabula kwitabila kechi utangijila kisemi mu misambo ya mu Baibolo ne, bino mukazhanji mwina Kilishitu wafwainwa kumunemeka mambo ye mutwe wa kisemi. Ne mwanamukazhi wabula kwitabila bafwainwa kumutemwa ne kumubila lusa ku mwatawanji mwina Kilishitu.—Efi. 5:22, 23, 28, 29.

8. Ñanyi mepuzho o mwakonsha kwiipuzha inge benakwenu kechi bakeba’mba mwingilenga kimye kyabaya mu mwingilo ne?

⁸ Pano mwakonsha kuba byepi inge benakwenu kechi bakeba’mba mwingilenga kimye kyabaya mu mwingilo ne? Nyenga umo bamuswishishetu moba amo mu mulungu a kuya mu mwingilo. Inge ne anweba lo lukatazho lo mubena kupitamo, ishikishai’mba: ‘Nanchi benakwami babena kukeba’mba ndeke kupopwela Lesa nyi? Inge kechi byo byo babena kukeba ne, nanchi nakonsha kulondela byo babena kukeba nyi?’ Kukooka muchima kwakonsha kwimukwasha kukepeshako makatazho mu masongola enu.—Fili. 4:5.

9. Bena Kilishitu bakonsha kufunjisha byepi baana kunemeka nsemi wabula kwitabila?

 ⁹ Kufunjisha baana nako kwakonsha kukatazha inge muji na benakwenu babula kwitabila. Mwafwainwa kufunjisha baana benu kukookela mukambizho wa mu Baibolo wa kuba’mba: “Nemeka bashobe ne bainobe.” (Efi. 6:1-3) Pano mwakonsha kuba byepi inge benakwenu kechi balondela mizhilo ya mu Baibolo ya byubilo byawama ne? Mwafwainwa kwibanemeka pa kuba’mba baana benu nabo bafunjileko kwibanemeka. Mwafwainwa kwambanga pa byubilo byabo byawama ne kwibasanchila. Chinuzhukainga kwamba byatama pa benakwenu inge mubena kwisamba na baana benu. Mwafwainwa kulumbulwila baana bene kuba’mba muntu mwine uji na luusa lwa kusalapo kwingijila Yehoba. Baana inge baikala na byubilo byawama, bakonsha kulenga nsemi wabula kwitabila kwiya mu bupopweshi bwa kine.

10. Bansemi bena Kilishitu bakonsha kufunjisha byepi baana babo bukine bwa mu Baibolo inge kechi baji mu bupopweshi bumo na benakwabo ne?

¹⁰ Bimye bimo, nsemi wabula kwitabila wakonsha kukeba kuba’mba baana basekelelenga bisho bimo nangwa kwibafunjisha mafunjisho a bupopweshi bwa bubela. Banabalume bamo babula kwitabila bakanya bakazhi babo bena Kilishitu kufunjisha baana Baibolo. Nangwa byonkabyo, mwanamukazhi mwina Kilishitu wafwainwa kumonapo jishinda jo akonsha kufunjishishamo baana bukine bwa mu Baibolo. (Byu. 16:1; 2 Timo. 3:14, 15) Mwanamulume wasongola Kamonyi wakonsha kukanya mwinakwanji kufunjisha baana bakiji bacheche Baibolo nangwa kuya nabo na kupwila. Nangwa kya kuba nyenga wafwainwa kunemeka byafuukulapo mwatawanji, bino wakonsha kumwesha patoka lwitabilo lwanji ku baana inge wamonapo kimye, kuba bino kukamulengela  kufunjisha baana banji kwikala na byubilo byawama ne kuyuka Yehoba. (Byu. 4:19, 20) Mu kuya kwa kimye, baana bene bafwainwa kwisajila bupopweshi.—Mpitu. 30:19, 20. *

11. Ñanyi bintu byakonsha kuleta makatazho na balongo babula Bakamonyi?

¹¹ Kampe patanshi kechi twabuujile balongo betu kuba’mba twatendeka kupwila na Bakamonyi ba kwa Yehoba ne. Lwitabilo lwetu byo lwakosele, twamwene kuba’mba twafwainwa kwibalumbulwila byo twaitabilamo. (Mako 8:38) Umvwe kuba bino kwimulengela kwikala mu lukatazho na balongo benu babula Bakamonyi, langulukai pa mashinda o mwakonsha kwingijisha pa kuba’mba mukepesheko makatazho ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Lesa.

12. Ñanyi bintu bimo byakonsha kulengela balongo betu babula kwitabila kwitukanya kwingijila Lesa, bino twafwainwa kwibalangulukilako byepi?

¹² Langulukilaingako ba mu kisemi babula kwitabila. Nangwa kya kuba twakonsha kwikala na lusekelo na mambo a bukine bo twafunda mu Baibolo, balongo betu bakonsha kumona nobe twaya mungi nangwa nobe tuji mu bupopweshi bwatama. Bakonsha kulanguluka’mba twibashikwa mambo kechi tubena kusekelela nabo moba a kukookoloka ne. Kabiji bakonsha ne kwakamwa’mba kuji kyatama kiketumwekela inge twafwa. Twafwainwa kwibalangulukilako kupichila mu kweseka kumona bintu mo babena kwibimwena ne kutelekesha inge babena kwamba biji ku muchima wabo. (Maana 20:5) Mutumwa Paulo wibikileko kuyuka byalangulukanga “bantu bonse” pa kuba’mba ebasapwile mambo awama, ne atweba byo byo twafwainwa kubanga.—1 Ko. 9:19-23.

13. Twafwainwa kuba byepi pa kwisamba na balongo betu babula kwitabila?

¹³ Kukumbula na jiwi jakooka. Baibolo waamba’mba: “Byambo byenu kimye kyonse bikale na bibusa.” (Kolo. 4:6) Twafwainwa kulomba Yehoba kuba’mba etupe mupashi wanji wazhila pa kuba’mba etukwashe kumwesha bipangwa bya mupashi pa kwisamba na balongo betu. Kechi twafwainwa kwipachika pa mafunjisho a bubela a mu bupopweshi bwabo ne. Inge kya kuba betukozha ku muchima mu ñambilo nangwa mu byubilo byabo, twafwainwa kulondela byaubanga batumwa. Paulo wanembele’mba: “Umvwe betutuka, twibapesha; umvwe betumanyika, tuchinchika saka twatekanya; umvwe betubepela byatama, twibakumbula na jiwi jakooka.”—1 Ko. 4:12, 13.

14. Ñanyi bintu byawama bifuma mu kwikala na byubilo byawama?

¹⁴ Ikalai na byubilo byawama. Nangwa kya kuba kukumbula na jiwi jakooka kukwasha bingi pa kwisamba na balongo betu babula kwitabila, bino bene bafwainwa kwimwena byubilo byetu byawama. (Tangai 1 Petelo 3:1, 2, 16.) Ikalai na byubilo byawama pa kuba’mba balongo benu bemwene’mba Bakamonyi ba kwa Yehoba bekala na masongola a lusekelo, balama bulongo baana, kabiji kechi boba bintu byatama ne. Nangwa kya kuba balongo benu kechi bakaswa kufunda bukine ne, twakonsha kwikala na lusekelo lufuma mu kutokesha Yehoba ku muchima na mambo a kwikala ba kishinka.

15. Mwakonsha kwinengezhezha byepi jimo kuchinuzhuka bintu byakonsha kuleta makatazho?

¹⁵ Inengezhezhainga jimo. Langulukilainga jimo pa bintu byakonsha kuleta makatazho ne kwibichinuzhuka. (Maana 12:16, 23) Nyenga wa ku Australia washimikizha’mba: “Bako bami ba balume kechi bakebanga bukine ne. Saka tukyangye kuya na kwibamonapo, amiwa ne bamwatawami twalombanga kwi Yehoba kwitukwasha kukumbula na jiwi jakooka inge ke betwambile byatama. Twanengezhanga mitwe yawama kwisambapo pa kuba’mba mukabule kufuma mapata. Pa kuba’mba tuchinuzhuke misambo yalepa yakonsha kulengela kutendeka kwipachika pa bya bupopweshi, twibikilanga kimye kya kwisamba nabo.”

16. Mwakonsha kushinda byepi milanguluko ya kwizhachisha na mambo a kukeba kutokesha balongo benu ku muchima?

 ¹⁶ Pano bino, kechi mwakonsha kuketekela kuchinuzhuka makatazho onse afuma ku balongo benu babula kwitabila ne. Ano makatazho akonsha kwimulengela kutendeka kwizhachisha, kikatakata inge mwatemwa bingi balongo benu kabiji mukeba kwibatokesha ku muchima kimye kyonse. Inge byo byo mumvwa, ibikaiko kutangizhako bukishinka bwenu kwi Yehoba kukila byo mwatemwa kisemi kyenu. Kuba bino kwakonsha kukwasha balongo benu kumona kuba’mba kulondela bukine bwa mu Baibolo po paimena bumi. Bino mwafwainwa kuyuka’mba kechi mwakonsha kukanjikizha bakwenu kuswa bukine ne. Pakuba balekai bene bemwene buwame buji mu kulondela mashinda a Yehoba. Byonkatu Lesa wetu wa butemwe byo etupa kimye kya kusalapo kumwingijila, ne abo nabo wibapa kimye kya kusalapo bwikalo bo bakeba kwikala.—Isa. 48:17, 18.

17, 18. Ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kuchinchika inge mulongo wenu waleka kwingijila Yehoba?

¹⁷ Inge mulongo wetu bamupanga mu kipwilo nangwa mwine wipaatulako ku kipwilo, kyumvwanyikatu nobe betwasa mpoko. Mwakonsha kuba byepi?

¹⁸ Twajijilai kukosesha bulunda bwenu na Lesa. Koseshainga bulunda bwenu na Lesa kupichila mu kutanga Baibolo, kunengezha kupwila ne kuya na kupwila kimye kyonse, kusapwila, ne kulomba kuba’mba Lesa emupe bulume bwa kuchinchika. (Yuda 20, 21) Inge kya kuba mubena kumona’mba byo mubena kuba kechi mubena kwibyuba na muchima yense ne, mwakonsha kuba byepi? Kukooka ne! Mutanchi wawama wa kufunda Mambo a Lesa ne kwingila mingilo ya Lesa wakonsha kwimukwasha kushinda milanguluko yatama. Akilangulukai pa byaubile nembi wa Salamo 73. Waikele na ndangulukilo yatama kabiji yamulengejile kwikala na bijikila, bino wapimpwile milanguluko yanji kimye kyo ayile mu nzubo ya kupopwelamo Lesa. (Sala. 73:16, 17) Ne anweba kupopwela Yehoba mu bukishinka kukemukwasha kupimpula milanguluko yenu.

19. Mwakonsha kumwesha byepi amba mwanemeka lujimuno lwa Yehoba?

¹⁹ Nemekainga lujimuno lwa Yehoba. Nangwa kya kuba kikola bingi ku muchima inge mulongo wetu bamupanga mu kipwilo, bino kulondela lujimuno lwa Yehoba kwakonsha kukwasha bonse, kubikapotu ne ndengamambo. (Tangai Bahebelu 12:11.) Yehoba witukambizha ‘kuleka kupwanañana’ na ndengamambo ubula kulapila. (1 Ko. 5:11-13) Nangwa kya kuba kikola ku muchima, bino twafwainwa kuchinuzhuka kupwanañana na mulongo wetu ye bapanga mu kipwilo. Twafwainwa kuchinuzhuka kwisambanga nanji pa foni, kwitumina tubyambo pa kompyuta, makalata, nangwatu mashinda akwabo a kwisambilamo.

20. Twafwainwa kuketekela ka?

²⁰ Twajijilai kwikala na luketekelo. Butemwe “buketekela bintu byonse,” kubikapotu ne kuketekela kuba’mba aba baleka kwingijila Yehoba bakabwela kwi aye. (1 Ko. 13:7) Umvwe mwamona mulongo wenu ye bapangile mu kipwilo watendeka kupimpula byubilo byanji, mwakonsha kulomba kuba’mba atwajijile kulondela mafunde a mu Binembelo ne kuswa lwito lwa Yehoba lwa kuba’mba: “Bwela kwi amiwa.”—Isa. 44:22.

21. Mwakonsha kuba byepi inge balongo benu bemukana na mambo a kwikala mwana wa bwanga wa kwa Yesu?

²¹ Yesu waambile’mba inge twanemeka patanshi bantu kechi twakonsha kwikala baana banji ba bwanga ne. Bino waketekejile’mba baana banji ba bwanga bakachinchika ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi aye inge balongo babo bebakanya kwingijila Lesa. Umvwe kulondela Yesu kwaleta “mpoko” mu kisemi kyenu, ketekelai mwi Yehoba kuba’mba ukemukwasha kushinda makatazho. (Isa. 41:10, 13) Mwafwainwa kwikala ba lusekelo pa kuyuka’mba Yehoba ne Yesu bemutemwa pa byo mubena kuba kabiji bakemufweta pa bukishinka bwenu.