1, 2. (a) U mutende ci uno tukaipakizya ndakai? (b) I vyani vikalenga tutakwata umutende umalilike ndakai? (Lolini icikope cakutandikilako.)

SWENSI tukalondesya ukwikala umutende, ukwaula ukusakamala iciliconsi. Fwandi tukataizya Yeova pa kutupeela ‘umutende’ wakwe uukatucingilila ukumelenganyo aipe na vino tukayuvwa. (Filipi 4:6, 7) Nupya pa mulandu wakuti twaipeela kuli Yeova, tukaipakizya “mutende pakasi kitu na Leza,” uukatulenga tuya sana ya cuza yakwe.—Loma 5:1.

² Nomba, insita itatala yafika iyakuti Leza alete umutende umalilike. Tuli umu manda aakusyalikizya atale, fwandi mwaya sana intazi izikalenga twasakamala nupya antu ayamo yaya sana nu unkalwe. (2 Tim. 3:1-4) Nupya swe Ina Klistu, tukalwa ulwi na Satana ni visambilizyo vyakwe ivya ufi. (2 Kol. 10:4, 5) Nomba icintu icikalamba icingalenga twasakamala sana u kukanya ukukafuma kuli ya lupwa itu asiombela Yeova. Yamwi yangaasalula vino twazumilamo, ukutusombezya ukuti tukusalanganya ulupwa, nanti sile ukututinya ukuti yalatukaana mpaka sile lino tulata ukutaila muli vino twazumilamo. Uzye tukalola uli vino ya lupwa yakatukanya?  Tungacita uli pakuti tutwalilile ukuya nu mutende nanti cakuti vya musango uu vyacitika?

3, 4. (a) Uzye ivisambilizyo vyakwe Yesu vyalenga ivintu ukuya uli? (b) A lilaci lino cikatala ukulondela Yesu?

³ Yesu wamanyile ukuti ivisambilizyo vyakwe vilalenga antu ukupatana nu kuti yonsi alakonka ivisambilizyo vivyo yalondekwanga ukusipa pano kulaya aalayakanya. Ukukanya kuu kungalenga umutende umu lupwa ukusila. Yesu watiile: “Mutelenganya vino niiza ku kuleta mutende muno nsi. Ntiza leta mutende, lelo niiza leta nkondo. Pano niza pusanya umwana umonsi ni isi. Umwana kaci na nyina, nu mwana kaci na nyinavyala. Amu ng’anda ya muntu yalaya ali anisi yakwe aipisye.”—Mate. 10:34-36.

⁴ Lino Yesu walanzile ukuti “Mutelenganya vino niiza ku kuleta mutende,” walozyanga umu kuti antu yamwi alauvwa kuli vino akusambilizya yalondekwanga ukwelenganya sana pali vino vyali nu kuyacitikila ndi yatandika uku mukonka. Vino wasambilizyanga vyali nu kupaatukanya antu. Kwene cino Yesu walondanga sana u kusimikila icumi pali Leza asi konona ucuza wa yantu foo. (Yoa. 18:37) Nomba asambi yakwe yalondekwanga ukumanya ukuti citaali i canguke ukukonka Yesu maka maka ndi cakuti cuza nanti lupwa wakana ukusambilila icumi.

5. I vyani vyacitikila alondezi yakwe Yesu?

⁵ Yesu walanzile ukuti ukukanya ukufuma uku lupwa ali cintu cino yalondekwanga ukuipeelesya sana ukuzizimizya. (Mate. 10:38) Pakuti yazanzye Yesu, alondezi yakwe yakazizimizya lino ya lupwa yakuyaseka nanti ukuyakana. Nomba yapeelwa ivintu ivingi sana ukucila na vino yaasya.—Welengini Mako 10:29, 30.

6. I vyani vino tulinzile ukwiusya ndi cakuti ya lupwa yakutukanya ukupepa Yeova?

⁶ Nanti sile icakuti ya lupwa itu yakatukanya pa mulandu wakuti tukapepa Yeova, tukatwalilila ukuyatemwa, nomba tulinzile ukwiusya ukuti ukutemwa Leza na Klistu ali kuno tulinzile ukukolezya. (Mate. 10:37) Tulinzile nu kwiluka ukuti Satana alaezya ukuomvya ukutemwa kuno twakwata kuli ya lupwa ukonona ukaele witu. Lekini tusambilile pa kukanya kumwi ukukafuma uku lupwa na vino tungacita pakuti tuzizimizye intazi zizyo.

7. Uzye atwala nanti ukutwalwa uku yantu asiombela Yeova yalinzile ukulola uli vintu?

⁷ Baibo ikasoka yayo akasoololapo ukutwalwa nanti ukutwala ukuti yalaakwata “intazi zya cila wanda.” (1 Kol. 7:28) Ndi cakuti mwatwala nanti ukutwalwa uku muntu asiombela Yeova, cingalenga mwasakamikwa sana umu cupo cinu. Nomba mufwile ukwelenganya pa vintu vivyo wakwe vino Yeova akaelenganya. Mutalinzile ukupingulapo ukupalukana nanti ukutaana pa mulandu wakuti wino mwatwala nanti ukutwalwako asiombela Yeova. (1 Kol. 7:12-16) Nanti icakuti iya asiombela Yeova atange atungulule ulupwa muli ukapepa, alinzile ukucindikwa pa mulandu wakuti ali mutwe wa lupwa. Vivyo kwene nu muci asiombela Yeova nawe alinzile ukutemwikwa nu kusakamalwa na iya akaombela Yeova.—Efes. 5:22, 23, 28, 29.

8. A mauzyo ci yano mungayuzya mweineco ndi cakuti yano mwatwalana nayo yatandika ukumukanya ukupepa insita zimwi?

⁸ Mungacita uli ndi cakuti yano mwatwalana nayo yakumukanya ukupepa insita zimwi? Nkazi umwi ya iya yamunenyile ukuti alinzile sile ukusimikila amanda yamwi umu mulungu. Ndi cakuti ca musango uwo camucitikila, mwayuzya mweineco muti: ‘Uzye ya wane  yakunena ukuti inte ukupepa Leza wane? Nga asi vino cili, uzye ningacita vino ya wane iyanena ukucita?’ Ukwelenganyapo ningo sana nu kupingulapo kungavwa ukucefyako intazi umu cupo cinu.—Filipi 4:5.

9. Uzye Aina Klistu yangacita uli pakuti yasambilizye ana yao ukucindika umuvyazi wao aasiombela Yeova?

⁹ Ndi cakuti mwatwala nanti ukutwalwa uku muntu aasiombela Yeova cingatala ukusambilizya ana. Mulinzile ukusambilizya ana inu ukuvwila vino Baibo ikalanda ukuti: “Cindika so na nyoko.” (Efes. 6:1-3) Nomba mungacita uli ndi cakuti ya winu yasilondela vino Baibo ikalanda? Mungalangilila ana ukulondela isunde lilyo ndi cakuti mukucindika ya winu. Mwaika sana mano uku miyele isuma ino ya winu yakwata, nu kuyalanga ukuti mukayataizya. Mutaezya ukulanda iviipe pali ya winu ala ana inu yakuvwako. Lelo, mwayalondolwela ukuti cila muntu angasoololapo ukuombela Yeova nanti foo. Ndi cakuti ana yaya ni miyele isuma cingalenga umuvyazi aasiombela Yeova ukutandika ukulonda uku muombela.

10. Uzye avyazi Aina Klistu yangacita uli pakuti yasambilizye ana icumi ca muli Baibo mu ng’anda muno ya kapepa ukupusane pusane?

¹⁰ Insita zimwi umuvyazi aasilongana angapatikizya ukuti ana yazevyako vimwi vino Aina Klistu yatalinzile ukuzevyako nanti sile ukuyasambilizya ivisambilizyo vya ufi. Ya iya yamwi yangakanya aci ukusambilizya ana vya muli Baibo. Nanti ciye vivyo umuci Umwina Klistu akaezya na maka ukusambilizya ana icumi ca muli Baibo. (Mili. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15) Limwi iya uwakwata umuci Inte Yakwe Yeova angalesya umuci ukutungulula ana yakwe isambililo nanti sile ukuyasenda umu kulongana. Umuci angazumila ukucita vivyo nomba lyonsi lino  insita yaloleka anganenako ana pali vino wazumila, ala vivyo kwene akuyasambilizya ukuya ni miyele isuma nu kumanya vino Yeova wapata na vino watemwa. (Mili. 4:19, 20) Kwene ndi papita insita ana yangaisoolwela wino yangapepa.—Malan. 30:19, 20. *

11. I cani cingalenga mukwate intazi na ya lupwa inu asiombela Yeova?

¹¹ Limwi twavizilwe ukunena ya lupwa itu ukuti twatandika ukusambilila Baibo na ya Nte Yakwe Yeova. Nomba lino utailo witu watandike ukukula, twaweni ukuti tulinzile ukunenako yauze ukuti tukulonda ukutandika ukuombela Yeova. (Mako 8:38) Ndi cakuti ukusipa kwinu kwalenzile mukwate intazi na ya lupwa inu asiombela Yeova, uvwini vino mungacita pakuti mucefyeko intazi zizyo nu kutwalilila ukuya acisinka.

12. I vyani vingalenga ukuti ya lupwa itu aasiombela Yeova yatukanya, nomba tungacita uli pa kumanya vino yakuyuvwa?

¹² Mwamanya vino ya lupwa inu asiombela Yeova yakuyuvwa. Nanti icakuti tuli ni nsansa pa mulandu ni cumi ca muli Baibo cino itusambilila, ya lupwa itu yene yangaelenganya ukuti itupilikwa nanti ukuti ituya umu kaliumba kamwi aka mapepo akatamanyikwa ningo ningo. Yangaelenganya ukuti ituta ukuyatemwa pa mulandu wakuti twata ukuzevyako manda ya mwikalwe pamwi nayo. Yangaatiina nu kuti vimwi iviipe vilatucitikila ndi twafwa. Tulinzile ukwezya na maka ukumanya vino yakuyuvwa nu kuvwa vino yakulanda pakuti tumanye umulandu uno yasakamaliile pali sweswe. (Mapi. 20:5) Umutumwa Paulo wezyanga ukumanya ningo antu yonsi pakuti ayasimikile ilandwe lisuma, nafwe kwene ukucita vivyo kungatwazwa.—1 Kol. 9:19-23.

13. Uzye tulinzile ukulanzyanya uli na ya lupwa itu asiombela Yeova?

¹³ Mwaya amutembo lino mukulanda. Baibo ikati: “Mvwango zinu zilinzile kuya zisuma.” (Kolo. 4:6) Tungalenga Yeova ukuti atupeele umupasi wa muzilo pakuti twalanga imiyele ino ukatupeela lino tukulanzyanya na ya lupwa itu. Tutalinzile ukupaazya ivisambilizyo vya ufi vyonsi vino yamanya. Ndi cakuti yatunena nanti ukutucitila ivintu vimwi iviipe tulinzile ukukolanya atumwa. Paulo walemvile ukuti: “Lino antu yatutipwila, swemo tukalenga Leza kuti ayapolelele. Lino antu yatuzunya, swemo tukaposya. Lino antu yatutuka, swemo tukaasuka na mazwi ya mutembo.”—1 Kol. 4:12, 13.

14. I visuma ci ivikacitika ndi cakuti tuli ni miyele isuma?

¹⁴ Mwatwalilila ukuya ni miyele isuma. Nanti icakuti mazwi amutembo yangatwazwa ukuvwana na ya lupwa akutukanya, imiyele itu isuma ingatwavwa sana. (Welengini 1 Petulo 3:1, 2, 16.) Mwaleka ya lupwa inu yalola ukuti ya Nte Yakwe Yeova yaya ni nsansa mu vyupo vyao, yakasakamala ana, ausaka nupya yakaipakizya umi. Nanti icakuti ya lupwa itu yakana ukusambilila icumi, twaya ni nsansa pa kumanya ukuti tukazanzya Yeova pa mulandu nu kuya nu utailo.

15. Tungacita uli pakuti tumanyile limwi ivyakucita ndi kuli vimwi ivingalenga kuye ukupusana?

¹⁵ Mwamanyila limwi ivyakucita. Elenganyini pali vimwi vingalenga mupusane, nu kumanya vino mungacita ndi cakuti vya musango uwo vyacitika. (Mapi. 12:16, 23) Nkazi uwa ku Australia watiile: “Ya tatavyala yaatatemwilwe icumi nupya insita zimwi yasokanga sana. Lyonsi lino tutatala twaya umu kuyatandalila, ya wane nani twapepanga kuli Yeova ukuti atwazwe tutasuka iviipe ndi cakuti yalandapo vimwi. Twapekanyizizyanga limwi vino tumaya tukalanzyanyepo pakuti tutapusana. Pakuti  tutalengela sana ukulanzyanya ukungalenga ukuti tutandike ukupazyanya pa mipepele, twimikilanga limwi insita iyakufumako.”

16. Mungacita uli pakuti mutatwalilila ukuyuvwa ukuti musikuzanzya ya lupwa inu?

¹⁶ Kwene, asi ukukanya konsi kwakwe ya lupwa aasiombela Yeova kuno tungasenkako. Ukusosyanya kuko kungalenga mwayuvwa amulandu sana pa mulandu wakuti mwatemwa sana ya lupwa inu nupya lyonsi mukaezya ukuyazanzya. Ndi cakuti avino mukayuvwa, mwaezya na maka ukukolezya ukuya acisinka kuli Yeova ukucila vino mwaatemwa ya lupwa inu. Ukucita vivyo kungazwa ya lupwa inu ukumanya ukuti ukulondela vino Baibo ikalanda kwacindama sana ukuluta icili consi cakuti mungafwila napo. Mwaiusya ukuti mutange mupatikizye aliwensi ukusambilila icumi. Nomba, lekini yalolela kuli mwemwe ivisuma ivikacitika ndi cakuti mukuvwila Yeova. Leza witu uwakutemwa wayapeela isyuko lya kuisoolwela vya kucita wakwe vino wacita na kuli sweswe kwene.—Eza. 48:17, 18.

17, 18. I vyani vingamwazwa ukuzizimizya ndi cakuti lupwa winu umwi wata ukuombela Yeova?

¹⁷ Lino lupwa winu wazingwa nanti wata ukuombela pamwi na amu cilongano umwineco, cikauvwika ngati umwi wakutota nu mupeni. Mungazizimizya uli intazi iyo?

¹⁸ Twalililini ukwika mano uku kuombela Yeova. Mungacita vivyo ndi cakuti mukuwelenga Baibo lyonsi, ukupekanya nu kuzanwa umu kulongana, ukusimikila, nu kupepa pakuti mutwalilile ukuzizimizya. (Yuda 20, 21) Nomba mungacita uli ndi cakuti mwezya ukucita vyonsi vivyo nomba mucili mukuvwa ivili vimwi? Mutalinzile ukutoovoka! Twalililini ukwika mano uku kuombela Yeova. Uvwini vyacitikile kalemba wa Masamu 73. Kwali insita imwi ino wavilwanga ukukanya melenganyo yakwe nanti vino wayuvwanga. (Masa. 73:16, 17) Ukuya na ucisinka lino mukuombela Yeova nako kwene kungamwazwa.

19. Mungalanga uli ukuti mwacindika vino Yeova akatusunda?

¹⁹ Mulinzile ukucindika vino Yeova akatusunda. Leza wamanya ukuti ukutantika kwakwe ukwa kusunda ya kacita ya viipe kungazwa yonsi yano ivikuma, nanti icakuti ca musango uwo nga cacicitika cisianguka. (Welengini Ayebulai 12:11.) Yeova akatunena ukuti “mutalinzile kuya mu utandano” nu muntu akacita iviipe nu kukanalapila. (1 Kol. 5:11-13) Nanti icakuti caticituwaya, tulinzile ukutaluka nu kuta ukulanda na lupwa aliwensi uwazingwa nanti ukumulembela ma meseji, kumulembela kalata nanti ukulanzyanya nawe ukuomvya intaneti.

20. I vyani vino tungatwalilila ukupaalila?

²⁰ Mwatwalilila ukuya nu upaalilo. Ukutemwa ‘kukapaalila’ vyonsi kumwi sile nu kuti yonsi ata ukuombela Yeova yalawela. (1 Kol. 13:7) Ndi cakuti mwalola ukuti lupwa winu watandika ukusenuka, mungapepa ukuti umuntu wiyo atwalilile ukulawelenga Malembelo pakuti akome nu kulonda ukuvwa uku mazwi yakwe Yeova akuti: “Muweluluke sile kunondi.”—Eza. 44:22.

21. I vyani vino mungacita ndi cakuti umu lupwa lwinu mwaya ukusosyanya pa mulandu wa kulondela Yesu?

²¹ Yesu walanzile ukuti tulinzile ukumutemwa ukuluta vino twatemwa umuntu aliwensi. Nupya wasininkizye ukuti asambi yakwe yaali nu kuya asipe pakuti yatwalilile ukuya acisinka kuli aliwe asi mulandu nu kukanya ukufuma uku lupwa. Ndi cakuti ukulondela Yesu kwaleta “inkondo” umu lupwa lwinu, mwataila Yeova ukuti alamwazwa ukumala intazi iyo. (Eza. 41:10, 13) Zangini pa kumanya ukuti mwazanzya Yeova na Yesu nu kuti yalamupeela icilambu pa miombele inu yonsi nu kutwalilila ukuya acisinka.