1, 2. (a) Siriri wa la e lingbi ti duti na ni laso? (b) Ngbanga ti nyen la e lingbi ti duti na siriri kue pëpe na ngoi so? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

E KUE e ye ti duti na siriri, sân gingo bê. E kiri singila mingi so Jéhovah amû na e “siriri ti Nzapa”, so ti tene siriri ti bê so alingbi ti bata e si e duti pëpe na apensé nga na atënë ti bê so asara e nzoni ape (aPhil. 4:6, 7). Ndali ti so e mû terê ti e na Jéhovah, e yeke nga na “siriri na Nzapa”, so ti tene e yeke na mbeni nzoni songo na lo.—aRom. 5:1.

² Ye oko, ngoi ti tene Nzapa aga na siriri biani biani ade ti lingbi ape. Na lâ ti nda ni so, so a yeke ngangu ti tene zo akanga bê dä, akpale ayeke mingi, nga azo ti sarango ye ti ngangu na zo ayeke mingi (2 Tim. 3:1-4). E so e yeke aChrétien, a lingbi e tiri na Satan nga na afango ye ti wataka so lo yeke maï ni (2 aCor. 10:4, 5). Me kangango lege ti afami ti e so ayeke aTémoin ape alingbi ti sara si e duti na siriri pëpe. Ambeni alingbi ti kasa atënë ti mabe ti e wala ti bi tënë na li ti e atene e zia kangbi na yâ ti sewa, wala ala lingbi même ti tene tongana e ke mabe ti e ape, e yeke fami ti ala encore ape. Bango ndo wa la a lingbi e duti na ni na ndö ti kangango lege ti afami?  Tongana nyen la e lingbi ti gbu ngangu na yâ ti akpale so?

3, 4. (a) Aye so Jésus afa asara nyen na ndö ti azo? (b) Na ngoi wa la a yeke ngangu mingi na mbeni zo ti mû peko ti Jésus?

³ Jésus ahinga lani so afango ye ti lo ayeke kangbi yâ ti azo nga so a lingbi azo so amû peko ti lo asara ye na mbeto ape na ngoi so ala wara kangango lege. Kangango lege so alingbi ti sara si afami aduti na siriri na popo ti ala ape. Jésus atene: “Ala pensé pëpe so mbi ga ti zia siriri na ndö ti sese. Mbi ga ti zia siriri pëpe, me ti zia épée. Mbi ga ti zia kangbi: Molenge-koli ayeke ke babâ ti lo, molenge-wali ayeke ke mama ti lo nga wali ayeke ke mama ti koli ti lo. Biani, awato ti zo ayeke duti ande azo ti da ti lo wani.”—Mat. 10:34-36.

⁴ Tongana Jésus atene: “Ala pensé pëpe so mbi ga ti zia siriri”, lo ye ti tene so a lingbi ambeni zo so ayeke mä lo apensé na ndö ti aye so mungo peko ti lo ayeke ga na ni. Tënë so lo fa alingbi ti kangbi yâ ti azo. Ti tâ tënë ni, ye so Jésus agi lani ti sara ayeke ti fa tâ tënë so alondo na Nzapa, me pëpe ti buba songo ti azo (Jean 18:37). Ye oko, a yeke duti ande ngangu na adisciple ti Jésus ti ngbâ ti sara ye alingbi na afango ye ti lo tongana akamarade ti ala nga na afami ti ala ake tâ tënë.

5. Nyen la asi na adisciple ti Jésus?

⁵ Na popo ti apasi so a lingbi adisciple ti Jésus ayeda ti gbu ngangu na yâ ni, Jésus asara tënë ti vundu so zo ayeke wara tongana afami ti lo akanga lege na lo (Mat. 10:38). Ti tene adisciple ti Christ anzere na lê ti lo, a lingbi ala gbu ngangu tongana afami ti ala ahe ala wala ake ala. Ye oko, ala wara aye mingi ahon ti so ala girisa ni.—Diko Marc 10:29, 30.

6. Tongana afami ti e akanga lege na e ti voro Jéhovah, nyen la a lingbi e girisa ni ape?

⁶ Même na ngoi so afami ti e ake e ndali ti so e yeke voro Jéhovah, e yeke ngbâ lakue ti ye ala, me a lingbi e girisa ape so a lingbi e ye Nzapa nga na Christ kozoni (Mat. 10:37). A lingbi e hinga nga so Satan ayeke gi ti sara kua na yengo so e ye na afami ti e ti sara si e duti be-ta-zo encore ape. Zia e bâ ambeni ngangu kpale so e lingbi ti wara na ngoi so afami ti e akanga lege na e nga tongana nyen la e lingbi ti gbu ngangu na yâ ni.

7. Tongana nyen la a lingbi aita so koli wala wali ti ala ayeke Témoin ape abâ dutingo ti ala?

⁷ Bible atene so azo so asara mariage “ayeke wara aye ti vundu na yâ ti mitele ti ala.” (1 aCor. 7:28). Tongana koli wala wali ti mo ayeke Témoin ape, peut-être mo yeke kiri ti wara vundu nga na gingo bê mingi. Ye oko, a yeke kota ye ti tene mo bâ dutingo ti mo tongana ti so Jéhovah abâ na ni. So koli wala wali ti mo ayeke mû peko ti Christ ape ayeke pëpe mbeni nzoni raison ti tene mo na lo akangbi terê wala ala sara divorce (1 aCor. 7:12-16). Atâa so mbeni koli so ayeke Témoin ape ayeke mû li ni na yâ ti vorongo Jéhovah ape, a lingbi azo ti sewa ti lo ane lo ndali ti so lo yeke mokonzi ti sewa ni. Legeoko nga, a lingbi mbeni koli so ayeke Chrétien asara ye na nzoni bê mingi na wali ti lo so ayeke Témoin ape.—aÉph. 5:22, 23, 28, 29.

8. Tongana koli wala wali ti mo afa na mo na angoi wa la mo lingbi ti sara ambeni ye ti voro Jéhovah, mo lingbi ti hunda terê ti mo na atënë wa?

⁸ Ka tongana koli wala wali ti mo afa na mo na angoi wa la mo lingbi ti sara ambeni ye ti voro Jéhovah? Na tapande, koli ti mbeni ita-wali atene na lo so lo lingbi ti sigi na fango tënë gï na ambeni mbilimbili lango na yâ ti yenga. Tongana mara ti ye so asi na mo, hunda terê ti mo: ‘Koli wala wali ti mbi ayeke hunda mbi ti zia ti voro Nzapa ti mbi?’ Tongana a yeke tongaso ape, mbi lingbi ti yeda na ye so lo hunda?’ Ti sara ye ahon ndö ni pëpe alingbi ti mû maboko na mo ti duti na akpale mingi pëpe na yâ ti mariage ti mo.—aPhil. 4:5.

9. Tongana nyen la aChrétien alingbi ti fa na amolenge ti ala ti ne babâ wala mama ti ala so ayeke Témoin ape?

 ⁹ A lingbi ti duti ngangu mingi ti fa lege na amolenge ti mo tongana koli wala wali ti mo ayeke Témoin ape. Na tapande, a lingbi mo fa na amolenge ti mo ti sara ye alingbi na commandement ti Bible so: “Ala mä yanga ti ababâ na amama ti ala.” (aÉph. 6:1-3). Ka tongana koli wala wali ti mo ayeke sara ye ague nde na afango ye ti Bible na ndö ti anzoni sarango ye? Zia nzoni tapande na ala na lege so mo ne koli wala wali ti mo. Bâ gï anzoni sarango ye ti koli wala wali ti mo, na gonda lo ndali ni. Tene pëpe asioni tënë na ndö ti koli wala wali ti mo na lê ti amolenge ti mo. Me fa na ala so a yeke na zo oko oko ti soro ti voro Jéhovah wala ti voro lo ape. Anzoni sarango ye ti amolenge ni alingbi ti gboto babâ wala mama ti ala so ayeke Témoin ape na mbage ti tâ vorongo.

10. Tongana nyen la ababâ na amama so ayeke aChrétien alingbi ti mû maboko na amolenge ti ala ti ye Jéhovah?

¹⁰ Na ambeni ngoi, koli wala wali ti mo so ayeke Témoin ape alingbi ti hunda na amolenge ti ala ti sara ambeni matanga ti apaïen wala ti manda ambeni ye so azo ti vorongo ti wataka amä na bê na ni. Ambeni koli alingbi ti ke na wali ti ala so ayeke Témoin ti manda Bible na amolenge ti ala. Même na yâ ti mara ti aye tongaso, mbeni wali Chrétien ayeke sara ye kue so lo lingbi ti sara ti fa tâ tënë ti Bible na amolenge ni (Kus. 16:1; 2 Tim. 3:14, 15). Na tapande, koli ti mbeni ita-wali alingbi ti ke ti tene lo sara étude na amolenge ti ala so ade kete wala ti gue na ala na abungbi. Atâa so lo yeke ne adesizion ti koli ti lo, lo lingbi ti  fa na amolenge ni atënë ti mabe ti lo tongana lege azi na lo ti sara ni. Na lege so, ala yeke hinga ye na ndö ti Jéhovah nga ala yeke hinga asarango ye so ayeke na lege ni wala na lege ni ape na lê ti lo (Kus. 4:19, 20). Me na nda ni, a yeke na amolenge ni ti mû desizion ti voro Jéhovah wala ti voro lo ape.—Deut. 30:19, 20. *

11. Nyen la alingbi ti ga na e kpale na afami ti e so ayeke aTémoin ape?

¹¹ Na tongo nda ni, peut-être e tene na afami ti e ape so e yeke manda Bible na aTémoin ti Jéhovah. Me na ngoi so mabe ti e akpengba, e bâ so a lingbi e fa na ala polele atënë ti mabe ti e (Marc 8:38). Dutingo be-ta-zo ti mo na Nzapa alingbi ti ga na akpale na popo ti mo na afami ti mo so ayeke aTémoin ape. Zia e bâ ambeni ye so mo lingbi ti sara ti ngbâ ti duti na siriri na ala nga ti ngbâ ti duti be-ta-zo na Jéhovah.

12. Ngbanga ti nyen la afami ti e alingbi ti kanga lege na e? Tongana nyen la e lingbi ti fa so e comprendre ala?

¹² Gi ti comprendre afami ti mo so ayeke aTémoin ape. Atâa so atâ tënë ti Bible so e manda anzere na e mingi, afami ti e alingbi ti pensé so azo ahanda e wala e lï na yâ ti mbeni secte. Ala lingbi ti pensé so e ye ala encore ape ndali ti so e na ala e yeke sara ambeni matanga ape. Peut-être ala sara même mbeto so mbeni ye ti sioni ayeke si na e na peko ti kuâ ti e. A lingbi e fa so e comprendre ala na lege so e gi ti bâ aye tongana ti so ala yeke bâ na ni nga na lege so e mä ala nzoni ti hinga atâ gingo bê ti ala (aProv. 20:5). Bazengele Paul agi lani ti comprendre “mara ti azo nde nde kue” ti tene lo fa nzoni tënë na ala. Tongana e gi ti sara ye tongana ti lo alingbi ti mû maboko na e.—1 aCor. 9:19-23.

13. A yeke nzoni e sara tënë na afami ti e so ayeke aTémoin ape tongana nyen?

¹³ Sara tënë na nzoni bê. Bible atene: “Zia lakue tënë ti yanga ti ala aduti nzoni.” (aCol. 4:6). E lingbi ti hunda Jéhovah ti mû na e yingo vulu ti lo tongaso si e lingbi ti fa na gigi lengo ti yingo na ngoi so e yeke sara tënë na afami ti e. A lingbi e gi pëpe ti papa na ala na ndö ti afango ye ti wataka. Tongana atënë ti ala wala asarango ye ti ala ason bê ti e, e lingbi ti sara ye tongana ti abazengele. Paul atene: “Na ngoi so azo ayeke zonga e, e yeke iri tufa na ndö ti ala; na ngoi so azo ayeke sara ye ti ngangu na e, e yeke kanga bê; na ngoi so azo ayeke buba iri ti e, e yeke voro yanga na ala.”—1 aCor. 4:12, 13.

14. Ti ngbâ ti duti na anzoni sarango ye aga na aye ti nzoni wa?

¹⁴ Ngbâ ti duti na anzoni sarango ye. Atâa so atënë so e tene na nzoni bê alingbi ti mû maboko na e ti duti na siriri na afami ti e so ayeke aTémoin ape, anzoni sarango ye ti e alingbi ti ndu bê ti ala mingi. (Diko 1 Pierre 3:1, 2, 16.) Na lege ti tapande ti mo, zia afami ti mo abâ so aTémoin ti Jéhovah ayeke na ngia na yâ ti mariage ti ala, ala yeke bâ lege ti amolenge ti ala nzoni, ala yeke na anzoni sarango ye nga gigi ti ala ayeke nzoni. Même tongana afami ti e ayeda lâ oko ape na tâ tënë, e lingbi ti duti na ngia ti hinga so sarango ye ti e anzere na Jéhovah.

15. Tongana nyen la e lingbi ti leke terê ti e kozoni, si e tene pëpe atënë so alingbi ti sara si papa alondo?

¹⁵ Leke terê ti mo kozo. Pensé na ndö ti atënë so alingbi ti sara si papa alondo, na leke terê ti mo kozo ti hon ndö ni (aProv. 12:16, 23). Mbeni ita-wali na Australie atene: “Kogara ti mbi ti koli ake lani tâ tënë ngangu. Kozo ti tene e iri lo, koli ti mbi ayeke sambela lani Jéhovah ti hunda lo ti mû maboko na e ti kiri tënë nzoni na lo tongana lo sara tënë na e na ngonzo. E yeke leke lani atënë so e lingbi ti sara lisoro na lo na ndö ni na nzoni bê. Ti tene e sara pëpe ayongoro lisoro so ayeke sara si  papa alondo na ndö ti tënë ti vorongo Nzapa, e yeke sara lisoro na lo gï na yâ ti mbeni mbilimbili ngoi.”

16. Tongana mo bâ so tënë ayeke na li ti mo ndali ti so mo zia ngia na bê ti afami ti mo ape, mo lingbi ti sara nyen?

¹⁶ Biani, na nyen na nyen, mo na afami ti mo so ayeke aTémoin ape ayeke mä terê kue ape. Tongana mo na ala amä terê ape, mo lingbi ti bâ so tënë ayeke na li ti mo, mbilimbili ndali ti so mo ye afami ti mo mingi na mo ye lakue ti zia ngia na bê ti ala. Tongana mo pensé tongaso, girisa ape so dutingo be-ta-zo na Jéhovah ayeke kota ahon yengo so mo ye na afami ti mo. Tongana mo duti be-ta-zo, a lingbi ti mû maboko na ala ti bâ so sarango ye alingbi na tâ tënë ti Bible alingbi ti sara si zo angbâ na fini wala lo kui. Atâa ye ni ayeke tongana nyen, girisa ape so mo lingbi pëpe ti forcé azo ti yeda na tâ tënë. Me zia si afami ti mo abâ anzoni ye so sarango ye so Jéhovah aye aga na ni. Jéhovah azia na gbele ala oko ye so lo zia na gbele e, so a yeke ti soro ti sara na lo.—És. 48:17, 18.

17, 18. Nyen la alingbi ti mû maboko na mo ti gbu ngangu tongana mbeni zo ti sewa ti mo azia ti voro Jéhovah?

¹⁷ Tongana a bi na gigi ti bungbi mbeni zo ti sewa ti e wala lo zi terê ti lo na bungbi na bê ti lo wani, a lingbi ti son bê ti e mo bâ mo tene a kpo e na épée. Mo lingbi ti kanga bê ti mo tongana nyen?

¹⁸ Zia li ti mo gï na ndö ti kua ti Jéhovah. Kpengba mo wani na dikongo Bible lakue, leke abungbi na mo gue dä, fa tënë nga sambela ti wara ngangu ti gbu ngangu (Jude 20, 21). Ka tongana mo bâ so terê ti mo ane nengo ti sara aye so, wala mo bâ so mo yeke sara ni gï tongaso? Zia lege ni ape. Ti sara lakue akua ti Jéhovah alingbi ti mû maboko na mo ti fa lege na apensé ti mo nga na atënë ti bê ti mo. Gbu li ti mo kete na ndö ti ye so asi na zo ti sungo Psaume 73. Lo wara lani mbeni sioni bango ndo na lo gi bê ti lo mingi, me lo leke ni na lege so lo lï na yâ ti ndo so a yeke voro Nzapa dä (Ps. 73:16, 17). Tongana mo ngbâ ti voro Jéhovah na bê ti mo kue, a lingbi ti mû maboko na mo ti sara ye tongana ti lo.

19. Tongana nyen la mo lingbi ti fa so mo bâ na nene ni ye so Jéhovah aleke ti gboto mê ti azo ti lo?

¹⁹ Sara ye alingbi na gbotongo mê so alondo na Jéhovah. Nzapa ahinga so gbotongo mê so alondo na lo ayeke ga na aye ti nzoni na azo kue, même lo so a bi lo na gigi, atâa so na lê ni lê ni ason zo. (Diko aHébreu 12:11.) Na tapande, Jéhovah atene na e ti “zia ti sara songo” na azo so asara sioni me ala changé bê ti ala ape (1 aCor. 5:11-13). Atâa so vundu asara e mingi, a lingbi e sara kue ti sara songo pëpe na azo ti sewa ti e so a bi ala na gigi, atâa na lege ti téléphone, amessage, alettre, e-mail wala na lege ti Internet.

20. E lingbi ti ngbâ ti duti na beku wa?

²⁰ Ngbâ ti duti na beku. Ndoye ‘azia beku na ndö ti aye kue,’ tongaso e yeke ngbâ ti duti na beku so azo so azia ti voro Jéhovah ayeke kiri na mbage ti lo mbeni lâ (1 aCor. 13:7). Tongana mo bâ aye so afa na mo so mbeni zo ti sewa ti mo ayeke changé asioni sarango ye ti lo, mo lingbi ti sambela ti tene lo wara ngangu na lege ti Bible na lo yeda na tisango ndo ti Jéhovah so: “Kiri na mbage ti mbi.”—És. 44:22.

21. Tongana yâ ti sewa ti mo akangbi ndali ti so mo yeke mû peko ti Jésus, a lingbi mo sara nyen?

²¹ Jésus atene tongana e zia mbeni zo kozoni na lo, e lingbi pëpe ti duti adisciple ti lo. Jésus ayeke na confiance lani so adisciple ti lo ayeke sara ye na mbeto ape na ala yeke ngbâ be-ta-zo na lo atâa afami ti ala akanga lege na ala. Tongana mungo peko ti Jésus aga na mbeni “épée” na yâ ti sewa ti mo, zia bê ti mo na Jéhovah ti mû maboko na mo ti hon ndö ti akpale (És. 41:10, 13). So mo hinga so mo zia ngia na bê ti Jéhovah na Jésus na so ala yeke futa mo ndali ti so mo ngbâ be-ta-zo, duti na ngia.