Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Nɔ Ni Wɔkaseɔ Yɛ Zakaria Ninai Lɛ Amli

Nɔ Ni Wɔkaseɔ Yɛ Zakaria Ninai Lɛ Amli

“Nyɛkpalea kɛbaa miŋɔɔ, . . . ni makpale kɛba nyɛŋɔɔ.”​—ZAK. 1:3.

LALAI: 89, 86

1-3. (a) Be ni Zakaria bɔi gbaa lɛ, no mli lɛ mɛɛ shihilɛ mli Yehowa webii lɛ yɔɔ? (b) Mɛni hewɔ Yehowa kɛɛ ewebii lɛ akɛ amɛku amɛsɛɛ kɛba eŋɔɔ lɛ?

YƐ NINAA ko ni Yehowa jie etsɔɔ Zakaria lɛ mli lɛ, gbalɔ lɛ na wolokpo ko ni miifiliki. Yɛ ekroko mli lɛ, ena kɛntɛŋ ko ni aŋa yoo ko yi yɛ mli, kɛ yei enyɔ ni yɔɔ fiji tamɔ klitso fiji ni amɛmiifliki yɛ kɔɔyɔɔ lɛ mli. (Zak. 5:1, 7-9) Mɛni hewɔ Yehowa jie ninai ni sa kadimɔ nɛɛ etsɔɔ Zakaria? Mɛɛ shihilɛ mli no mli lɛ Yudafoi lɛ yɔɔ? Ni mɛni wɔbaanyɛ wɔkase yɛ ninai nɛɛ amli ŋmɛnɛ?

2 Yehowa webii lɛ hi nomŋɔɔ mli yɛ Babilon afii 70 sɔŋŋ. No hewɔ lɛ, be ni amɛye amɛhe kɛjɛ nakai nomŋɔɔ lɛ mli yɛ afi 537 D.Ŋ.B. lɛ, amɛná miishɛɛ waa. Amɛkɛ miishɛɛ kɛ ekãa ku amɛsɛɛ kɛtee Yerusalem koni amɛyato anɔkwa jamɔ shishi ekoŋŋ. Yɛ afi 536 D.Ŋ.B. lɛ, amɛtswa Yehowa sɔlemɔ shĩa lɛ faneshi lɛ. Gbi ni amɛtswa faneshi lɛ, ‘amɛbɔ oshe waa diɛŋtsɛ, ni anu amɛhe yɛ shɔŋŋ.’ (Ezra 3:10-13) Shi mɛi te shi amɛwo amɛ ni agba amɛnaa waa yɛ tsũ lɛ ni amɛmaa lɛ hewɔ. Enɛ je amɛnijiaŋ wui ni ehã amɛkpa sɔlemɔ shĩa lɛ he nitsumɔ. Amɛbɔi amɛ diɛŋtsɛ amɛshĩai maa, ni amɛfeefee ŋmɔji. Afii 16 sɔŋŋ baho ni amɛyako Yehowa sɔlemɔ shĩa lɛ he. Ehe bahia ni aye abua amɛ ni amɛna akɛ, Yehowa sɔɔmɔ lɛ he miihia fe amɛ diɛŋtsɛ amɛnibii ni amɛdiɔ sɛɛ lɛ. Yehowa shwe ni eye ebua ewebii lɛ ni amɛkɛ ekãa asɔmɔ lɛ ekoŋŋ kɛ amɛtsui muu fɛɛ.

3 No hewɔ lɛ, yɛ afi 520 D.Ŋ.B. lɛ, etsu gbalɔ Zakaria kɛtee ewebii lɛ aŋɔɔ koni eyakai amɛ nɔ titri hewɔ ni ehã amɛye amɛhe kɛjɛ Babilon nomŋɔɔ lɛ mli lɛ. Nɔ kome ni sa kadimɔ ji akɛ, gbɛ́i Zakaria lɛ shishi ji, “Yehowa Ekai.” Yudafoi lɛ ahiɛ kpa nibii kpakpai ni Yehowa efee ehã amɛ lɛ anɔ, shi lɛ lɛ ehiɛ kpaaa amɛnɔ. (Kanemɔ Zakaria 1:3, 4.) Yehowa jɛ suɔmɔ mli ewo amɛ shi akɛ ebaaye ebua amɛ ni amɛto jamɔ krɔŋŋ shishi ekoŋŋ. Shi kɛfata he lɛ, ekɛ hiɛdɔɔ bɔ amɛ kɔkɔ akɛ, kɛ́ amɛjáaa lɛ kɛ amɛtsui muu fɛɛ lɛ, emli baafu amɛ waa. Amrɔ nɛɛ, wɔbaasusu ninaa ni ji ekpaa kɛ kpawo ni Yehowa jie etsɔɔ Zakaria lɛ he. Mɛɛ gbɛ nɔ Yehowa tsɔ ninai nɛɛ anɔ ewo ewebii lɛ hewalɛ? Ni mɛni wɔkaseɔ yɛ mli ŋmɛnɛ?

NYƆŊMƆ BAAGBALA JULƆI ATOI

4. Mɛni Zakaria na yɛ eninaa ni ji ekpaa lɛ mli? Mɛni hewɔ aŋma nii yɛ wolokpo lɛ hiɛ kɛ esɛɛ fɛɛ? (Kwɛmɔ mfoniri 1 ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.)

4 Zakaria ninaa ni ji ekpaa lɛ, ni ji klɛŋklɛŋ ninaa ni abɔ he amaniɛ yɛ ewolo lɛ yitso 5 lɛ, yɛ naakpɛɛ waa. (Kanemɔ Zakaria 5:1, 2.) Zakaria na wolokpo ko ni miifiliki. Wolokpo lɛ kɛ ni elɛɛ waa! Ekɛlɛ lɛ feɔ mitai nɛɛhu, ni elɛɛmɔ ji mitai ejwɛ kɛ fã. Agbele wolokpo lɛ mli, tamɔ nɔ ni ayaakane nɔŋŋ, ni sane ni aŋma yɛ nɔ lɛ kɔɔ kojomɔ kɛ toigbalamɔ he. (Zak. 5:3) Yɛ blema lɛ, bei pii lɛ, aŋmaaa nii yɛ wolokpoi ahiɛ kɛ sɛɛ fɛɛ. Shi akɛni sane ni yɔɔ wolokpo nɛɛ mli lɛ yɛ hiɛdɔɔ waa hewɔ lɛ, aŋma nii yɛ ehiɛ kɛ esɛɛ fɛɛ.

Kristofoi ejuuu (Kwɛmɔ kuku 5-7)

5, 6. Te Yehowa naa juu ehãa tɛŋŋ?

5 Kanemɔ Zakaria 5:3, 4. Adesai fɛɛ baabu amɛnifeemɔi ahe akɔntaa amɛhã Yehowa, titri lɛ, amɛteŋ mɛi ni egbɛ́i kã amɛnɔ lɛ. Mɛi ni sumɔɔ Yehowa lɛ le akɛ kɛ́ amɛju lɛ, ‘amɛmiitɔ̃ amɛ-Nyɔŋmɔ lɛ gbɛ́i nɔ,’ loo amɛmiigbe he guɔ. (Abɛi 30:8, 9) Mɛi komɛi susuɔ akɛ shihilɛi komɛi yɛ ni kɛ́ mɔ ko yaje mli lɛ, nɔ ko bɛ ni ebaanyɛ efee akɛ ja eju. Shi ekɔɔɔ he eko shihilɛ ni ji lɛ, kɛ́ mɔ ko yaju lɛ, etsɔɔ akɛ ehiɛ kɔ̃ɔ nii anɔ ni ebuɔ heloonaa nibii fe Nyɔŋmɔ. Agbɛnɛ hu, etsɔɔ akɛ ebuuu Nyɔŋmɔ mla lɛ, ni Yehowa gbɛ́i lɛ hu jeee nɔ ko yɛ ehiɛ.

6 Ani okadi nɔ ni awie yɛ Zakaria 5:3, 4 lɛ? Jɛmɛ kɛɔ akɛ: “Loomɔ . . . [baabote] julɔ lɛ we, . . . ni eeehi shi yɛ ewe lɛ, ni eeekpãtã ehiɛ.” Yehowa naa nibii gbohii fɛɛ ni afeɔ yɛ ewebii lɛ ateŋ lɛ, ni ebaagbala efɔŋfeelɔi atoi. Kɛ́ mɔ ko yaju ni amralofoi lɛ mɔɔɔ lɛ, enitsumɔtsɛ lɛ enaaa lɛ, loo ekɛtee asafoŋ onukpai lɛ kɛ efɔlɔi po lɛ, enyɛŋ ekɛtee Yehowa, mɔ ni ewo shi akɛ, ebaakpa julɔ fɛɛ julɔ he mama lɛ. (Heb. 4:13) Kwɛ bɔ ni wɔtsui nyɔɔ wɔmli akɛ wɔkɛ mɛi ni miibɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni amɛbaanyɛ ni amɛye anɔkwa “yɛ nɔ fɛɛ nɔ mli” lɛ baabɔ!​—Heb. 13:18.

7. Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee koni loomɔ ni yɔɔ wolokpo lɛ mli lɛ akaba wɔnɔ?

7 Yehowa miihi juu srɔtoi fɛɛ. Eji hegbɛ kpele ni wɔná akɛ wɔbaahi shi yɛ eshishitoo mlai lɛ anaa, ni wɔba wɔjeŋ jogbaŋŋ koni akagbe egbɛ́i lɛ he guɔ. Kɛ́ wɔmɔ hegbɛ nɛɛ mli lɛ, Yehowa kpãtãŋ wɔhiɛ eshiŋ mɛi ni kuɔ emlai lɛ amli lɛ anɔ.

WƆBAAYE WƆWIEMƆ NƆ “DAA”

8-10. (a) Mɛni ji kitã? (b) Mɛɛ kitã Maŋtsɛ Zedekia kã ni eyeee nɔ?

8 Yɛ julɔi lɛ asane lɛ sɛɛ lɛ, wolokpo lɛ bɔɔ ‘mɛi ni kãa amale kitã yɛ Nyɔŋmɔ gbɛ́i mli lɛ’ hu kɔkɔ. (Zak. 5:4) Kitã ji wiemɔ ko ni awieɔ kɛmaa nɔ ko nɔ mi akɛ eji anɔkwale, aloo shi ni awoɔ kɛ hiɛdɔɔ akɛ abaafee nɔ ko loo afeŋ nɔ ko.

9 Eji hiɛdɔɔ sane akɛ mɔ ko kɛ Yehowa gbɛ́i lɛ baakã kitã. Nɔ ni ba Zedekia, ni ji naagbee maŋtsɛ ni ye nɔ yɛ Yerusalem lɛ nɔ lɛ hãa wɔnaa enɛ faŋŋ. Zedekia kã Yehowa kitã akɛ ebaaya nɔ eba ehe shi ehã Babilon maŋtsɛ lɛ. Shi eyeee shiwoo nɛɛ nɔ. Enɛ hewɔ lɛ, Yehowa bu lɛ gbele fɔ, ewie akɛ: “Gbii abɔ ni mihiɛ kã nɛɛ, . . . he ni maŋtsɛ ni wó [Zedekia] maŋtsɛ, ni egbe ekitã lɛ he guɔ, ní ekũ ekpaŋmɔ lɛ mli lɛ, yɔɔ lɛ, jɛi nɔŋŋ eeegbo yɛ, yɛ eŋɔɔ yɛ Babel.”​—Ezek. 17:16.

10 Maŋtsɛ Zedekia kɛ Yehowa gbɛ́i lɛ kã kitã, no hewɔ lɛ, Yehowa kpa gbɛ akɛ ebaaye eshiwoo lɛ nɔ. (2 Kron. 36:13) Shi Zedekia efeee nakai. Ekɛ ehiɛ yafɔ̃ Ejiptbii lɛ anɔ akɛ amɛbaaye amɛbua lɛ ni eye ehe kɛje Babilonbii lɛ adɛŋ, shi eyayeee omanye.​—Ezek. 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Mɛɛ shiwoo ji shiwoo ni he hiaa fe fɛɛ yɛ wɔshihilɛ mli? (b) Kɛ́ wɔjɔɔ wɔhe nɔ lɛ, mɛɛ gbɛ nɔ esaa bɔ ni wɔhiɔ shi wɔhãa daa gbi lɛ he?

11 Yehowa nuɔ shi srɔtoi ni wɔ hu wɔwoɔ lɛ, ni ebuɔ lɛ akɛ eji hiɛdɔɔ sane. Enɛ hewɔ lɛ, esa akɛ wɔye wɔshiwoi anɔ koni emli akafu wɔ. (Lala 76:12) Shi srɔtoi ni wɔwo lɛ ateŋ nɔ ni he hiaa fe fɛɛ ji, shi ni wɔwo Yehowa be ni wɔjɔɔ wɔhe nɔ wɔhãa lɛ lɛ. Wɔwo lɛ shi akɛ wɔbaasɔmɔ lɛ wɔwala gbii fɛɛ, ekɔɔɔ he eko nɔ ni baaba.

12 Mɛni wɔbaanyɛ wɔfee kɛtsɔɔ akɛ wɔmiihi shi yɛ wɔhenɔjɔɔmɔ lɛ naa? Daa gbi lɛ, wɔkɛ kai bibii kɛ kai wuji kpeɔ. Kɛ́ wɔdamɔ kai nɛɛ fɛɛ anaa lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔbuɔ shi ni wɔwo Yehowa akɛ wɔbaajie eyi “daa” lɛ akɛ eji hiɛdɔɔ sane. (Lala 61:9) Akɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ́ mɔ ko ni okɛtsuɔ nii loo okɛyaa skul lɛ fee enii tamɔ nɔ ni eyɛ ohe suɔmɔ lɛ, ani okɛ hiɛdɔɔ baahã ele akɛ osumɔɔɔ nɔ ni efeɔ lɛ? Kɛ́ ofee nakai lɛ, no baatsɔɔ akɛ oosumɔ ni obo Yehowa toi. (Abɛi 23:26) Kɛ́ bo pɛ ji Yehowa tsulɔ yɛ oweku lɛ mli lɛ, ani obaakpa Yehowa fai ni eye ebua bo ni oba ojeŋ jogbaŋŋ, kɛ́ owekumɛi lɛ ateŋ mɔ ko mɔ ko efeee nakai po? Ani wɔsɔleɔ kɛdaa Yehowa shi daa akɛ esumɔɔ wɔ ni etsɔɔ wɔ gbɛ? Ani wɔheɔ be kɛkaneɔ Biblia lɛ daa gbi? Yɛ gbɛ ko nɔ lɛ, ani jeee nibii nɛɛ wɔwo Yehowa shi akɛ wɔbaafee be ni wɔjɔɔ wɔhe nɔ wɔhãa lɛ lɛ? Kɛ́ wɔbo Yehowa toi ni wɔjɛ wɔtsui fɛɛ mli wɔsɔmɔ lɛ lɛ, no baatsɔɔ akɛ wɔsumɔɔ lɛ ni wɔjɔɔ wɔhe nɔ wɔhã lɛ lɛɛlɛŋ. Nibii ni wɔfeɔ daa gbi lɛ ni baatsɔɔ kɛji wɔmiisɔmɔ Yehowa loo wɔsɔmɔɔɔ lɛ. Kɛ́ wɔye wɔshiwoo lɛ nɔ lɛ, wɔ diɛŋtsɛ wɔbaaná he sɛɛ, ejaakɛ Yehowa ewo shi akɛ, wɔsɛɛ lɛ, ebaajɔɔ mɛi fɛɛ ni yeɔ lɛ anɔkwa lɛ.​—5 Mose 10:12, 13.

13. Mɛni wɔkaseɔ yɛ Zakaria ninaa ni ji ekpaa lɛ mli?

13 Zakaria ninaa ni ji ekpaa lɛ ehã wɔna akɛ, kɛ́ wɔsumɔɔ Yehowa lɛ, wɔjuŋ ni wɔkuŋ wɔshiwoi amli. Wɔna hu akɛ, eyɛ mli akɛ Yudafoi lɛ tɔ̃ Yehowa nɔ shii abɔ moŋ, shi ekwaaa amɛ. Yehowa diɛŋtsɛ na akɛ amɛnáaa shihilɛ lɛ mlɛo, ejaakɛ henyɛlɔi ebɔle amɛ kɛkpe. Yehowa feɔ nɔkwɛmɔnɔ kpakpa ehãa wɔ. Eyeɔ eshiwoi anɔ be fɛɛ be, ni wɔbaanyɛ wɔná nɔmimaa akɛ, ebaaye ebua wɔ ni wɔ hu wɔye wɔshiwoi anɔ. Yehowa ewo shi akɛ, ebaahã efɔŋfeemɔ fɛɛ sɛɛ afo, ni hiɛnɔkamɔ nɛɛ ni ehã wɔ lɛ ji gbɛ kome ni etsɔɔ nɔ eyeɔ ebuaa wɔ ni wɔye wɔshiwoi anɔ. Zakaria ninaa ni ji kpawo lɛ kɔɔ hiɛnɔkamɔ nɛɛ he.

YEHOWA BAAJIE MƐI FƆJI LƐ

14, 15. (a) Mɛni Zakaria na yɛ ninaa ni ji kpawo lɛ mli? (Kwɛmɔ mfoniri 2 ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.) (b) Mɛni yoo lɛ ni ta kɛntɛŋ lɛ mli lɛ damɔ shi kɛhã? Mɛni hewɔ ŋwɛibɔfo lɛ bu kɛntɛŋ lɛ naa lɛ?

14 Be ni wolokpo ni filikiɔ lɛ ho etee lɛ, ŋwɛibɔfo ko kɛɛ Zakaria akɛ ewó ehiɛ nɔ ni ekwɛ nɔ ni eje kpo kɛyaa lɛ. Be ni Zakaria wó ehiɛ nɔ lɛ, ena kɛntɛŋ ko ni atsɛɔ lɛ “efa.” (Kanemɔ Zakaria 5:5-8.) Kɛntɛŋ nɛɛ naanɔ lɛ yɛ kokoloo ni akɛ sumui fee. Be ni awó naanɔ lɛ nɔ lɛ, Zakaria na yoo ko ta kɛntɛŋ lɛ mli. Ŋwɛibɔfo lɛ kɛɛ Zakaria akɛ, yoo lɛ ni ta kɛntɛŋ lɛ mli lɛ ji “Efɔŋfeemɔ.” Yoo lɛ ka akɛ ebaaje kpo kɛjɛ kɛntɛŋ lɛ mli, ni ekã shi faŋŋ akɛ enɛ hã Zakaria tsui fã! Shi ŋwɛibɔfo lɛ he fee oya ni etsi yoo lɛ ewo kɛntɛŋ lɛ mli ekoŋŋ, ni enyɛ naanɔ ni tsii lɛ nɔ kɛbu naa. Mɛni ninaa nɛɛ tsɔɔ?

15 Ninaa nɛɛ hãa wɔnaa akɛ, Yehowa kwɛŋ ni efɔŋfeemɔ ko kwraa aya nɔ yɛ ewebii lɛ ateŋ ni efeee he nɔ ko. Kɛ́ ena ni nɔ fɔŋ ko miiya nɔ yɛ amɛteŋ lɛ, ebaatsu he nii oya. (1 Kor. 5:13) Bɔ ni ŋwɛibɔfo lɛ he fee oya ni ekɛ sumui naanɔ lɛ bu kɛntɛŋ lɛ naa lɛ maa enɛ nɔ mi.

Yehowa tswa efai shi akɛ ehãŋ nɔ ko kwraa abule ejamɔ krɔŋŋ lɛ (Kwɛmɔ kuku 16-18)

16. (a) Mɛni afee kɛntɛŋ lɛ? (Kwɛmɔ mfoniri 3 ni yɔɔ nikasemɔ lɛ shishijee lɛ.) (b) Nɛgbɛ yei ni yɔɔ fiji lɛ kɛ kɛntɛŋ lɛ tee?

16 Enɛ sɛɛ lɛ, Zakaria na yei enyɔ ni yɔɔ fiji, ni yei nɛɛ afijiaŋ wa tamɔ klitso fiji. (Kanemɔ Zakaria 5:9-11.) Esoro yei nɛɛ kwraa yɛ yoo lɛ ni ta kɛntɛŋ lɛ mli lɛ he! Amɛfiliki kɛba ni amɛbawó kɛntɛŋ ni yoo ni atsɛɔ lɛ “Efɔŋfeemɔ” lɛ ta mli lɛ kɛtee ŋwɛi. Ani ole he ni amɛkɛ lɛ tee? Amɛkɛ lɛ tee “Shinear shikpɔŋ lɛ nɔ” loo Babilon. Mɛni hewɔ amɛkɛ lɛ tee jɛmɛ?

17, 18. (a) Mɛni hewɔ ebɛ naakpɛɛ akɛ akɛ “Efɔŋfeemɔ” tee “egbɛhe” yɛ Babilon lɛ? (b) Mɛni otswa ofai shi akɛ obaafee yɛ efɔŋfeemɔ he?

17 Yɛ Zakaria gbii lɛ amli lɛ, efɔŋfeemɔ eyi Babilon maŋ lɛ mli obɔ. No hewɔ lɛ, efeee Yudafoi lɛ naakpɛɛ kwraa akɛ jɛmɛ akɛ yoo ni atsɛɔ lɛ Efɔŋfeemɔ lɛ tee. Jɛmɛ amɛteŋ mɛi pii da yɛ, ni akɛni amagajamɔ kɛ jeŋba sha ehe shi waa yɛ jɛmɛ hewɔ lɛ, daa gbi lɛ, ehe bahia ni amɛmia amɛhiɛ waa koni nifeemɔi gbohii nɛɛ akaná amɛnɔ hewalɛ. Kwɛ bɔ ni ninaa nɛɛ hã amɛmii shɛ amɛhe amɛhã! Ehã amɛná nɔmimaa akɛ, Yehowa hãŋ abule ejamɔ krɔŋŋ lɛ.

18 Shi ninaa lɛ kai Yudafoi lɛ nɔ kroko hu. Ekai amɛ akɛ, amɛ hu amɛyɛ gbɛfaŋnɔ ni esa akɛ amɛtsu koni amɛjamɔ lɛ he aya nɔ atse. Nyɔŋmɔ webii kɛ efɔŋfeemɔ teŋ jekɛ waa, no hewɔ lɛ, amɛŋmɛŋ gbɛ ni efɔŋfeemɔ aya nɔ yɛ amɛteŋ. Yehowa kɛ wɔ eba esafo ni he tse lɛ mli koni wɔná esuɔmɔ kɛ ehebuu lɛ he sɛɛ. No hewɔ lɛ, eji wɔsɔ̃ akɛ wɔfee nɔ fɛɛ nɔ ni wɔbaanyɛ koni asafo lɛ he aya nɔ atse. Ani otswa ofai shi akɛ obaafee nakai? Esaaa akɛ efɔŋfeemɔ ko kwraa yaa nɔ yɛ Yehowa webii lɛ ateŋ.

KƐ́ WƆHE TSE LƐ, EWOƆ YEHOWA HIƐ NYAM

19. Mɛni wɔkaseɔ yɛ Zakaria ninai lɛ amli ŋmɛnɛ?

19 Zakaria ninaa ni ji ekpaa kɛ kpawo lɛ ji kɔkɔbɔɔ kɛhã mɛi ni ewaje amɛtsui akɛ amɛbaafee nibii gbohii lɛ. Yehowa kwɛŋ ni efɔŋfeemɔ aya nɔ yɛ ewebii lɛ ateŋ ní efeee he nɔ ko. Esa akɛ etsuji fɛɛ ajɛ amɛtsuiŋ tɔ̃ɔ amɛnyɛ efɔŋfeemɔ. Ninai nɛɛ hãa wɔnáa nɔmimaa akɛ, kɛ́ wɔmia wɔhiɛ wɔfee Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii lɛ, elomɔŋ wɔ. Moŋ lɛ, ebaabu wɔhe ni ejɔɔ wɔ. Ŋmɛnɛ lɛ, efɔŋfeemɔ eyi je lɛ mli obɔ. Shi Yehowa yelikɛbuamɔ naa lɛ, wɔbaanyɛ wɔya nɔ wɔfee krɔŋkrɔŋ. Mɛni hewɔ wɔyɔɔ nɔmimaa akɛ jeŋ fɔŋ nɛɛ nyɛŋ abule anɔkwa jamɔ shishi kɔkɔɔkɔ? Amrɔ nɛɛ ni wɔbɛŋkɛ amanehulu kpeteŋkpele lɛ, te wɔbaafee tɛŋŋ wɔle akɛ Yehowa baabu esafo lɛ he? Wɔbaahã sanebimɔi nɛɛ ahetoo yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli.