1-3. (a) Tera aroia ana aomata Iehova ngke e moana ana taetae ni burabeti Tekaria? (b) E aera Iehova ngke e tuangia ana aomata bwa a na ‘okiria’?

TE NIRA ni boki ae kibakiba, te aine ae kainaki n te bwaene, ao aine aika uoman aika kibakiba n te ang ma baia ni kiba aika ai aroni bain te titaoki ni kiba. Aikai miitara tabeua aika kakaongora aika mena n te boki ae Tekaria. (Tek. 5:​1, 7-9) E aera Iehova ngke e anga miitara aikai nakon ana burabeti aei? Tera aroia tibun Iteraera n te tai anne? Tera aron rotakira ni boong aikai n ana miitara Tekaria aikai?

² Bon te ririki naba ae rangi ni kakimwareirei te ririki ae 537 B.C.E. irouia ana aomata Iehova aika katabuaki. Imwin ririki n taenikai aika 70, a a kainaomataaki mai Baburon. E korakora ingaingan nanoia ni manga kaoka te taromauri ae koaua i Ierutarem. N 536 B.C.E., e a kaweneaki aan te tembora. N te tai anne, “a tatakarua aomata n te aro ae rangi ni karongoa, n te aro ae e a ongo te aba karongoaaia mai ike e raroanako.” (Etira 3:​10-13) Ma  e waekoa n rikirake te kakaaitara nakon aia mwakuri ni kateitei. E a bwara nanoia ibukini kangaanga aika bati, ao a a katoka katean te tembora ao n tabeakin oin aia auti ma n ununiki n aia tawaana. Tebwi ma onoua te ririki imwina, ao e bon tuai naba n tia ana tembora Iehova. A riai ni kauringaki ana aomata te Atua bwa a na okira Iehova ao ni katoka aia mwakuri ibukin ukerani moa oini kabwaiaia. E tangiriia Iehova bwa a na okiria, a na manga ninikoria, ao n taromauria ma nanoia ni kabane.

³ Ibukini buokaia ana aomata bwa a na uringa bukini kainaomataaia mai Baburon n te moantai, e a kanakoa te Atua ana burabeti ae Tekaria n 520 B.C.E. A bae ni kauringaki te koaua ae kakawaki n te ara ae Tekaria, ae nanona “E a Tia Iehova n Uringnga.” E ngae ngke a a tia ni mwaninga ana mwakuri ni kakamaiu Iehova, ma e teimatoa n uringia ana aomata. (Wareka Tekaria 1:​3, 4.) E tatangira ni karaui nanoia bwa e na buokiia ni kaoka te taromauri ae koaua, ma e kamatoaa naba ni kauringia bwa e aki butimwaea te taromauri ma te nano ae aki tabwanin raoi. Ti na nora aron Iehova ni kaungaia nakon te mwakuri, n ana kaonoua ao n ana kaitiua ni miitara Tekaria. Tera reireiara iai ni boong aikai?

4. Tera are e noria Tekaria n ana kaonoua ni miitara, ao e aera ngkai e kakawaki ataakin ae e korobokiaki ni kauaitera? (Nora taamnei 1 ni moan te kaongora aei.)

⁴ E moanaki Tekaria mwakoro 5 n te miitara ae kamimi. (Wareka Tekaria 5:​1, 2.) E nora Tekaria te nira ni boki ae kibakiba ae kaania 30 te buuti (9 te mita) abwakina ao 15 te buuti (4.5 te mita) raababana! E tangaina te nira ni boki aei ao e a tauraoi ni warekaki. Ao kanoana bon te rekenikai ae koreaki n te nira ni boki ni kauaitera. (Tek. 5:3) N angiin te tai, tii iteran te nira ni boki ae korobokiaki, ngaia are e oti raoi bwa e rangi ni kakawaki te rongorongo are iai.

5, 6. Tera ana iango Iehova ibukin te iraa n aekana nako?

⁵ Wareka Tekaria 5:​3, 4. E ngae ngke a na bane aomata n tei i matan Iehova ibukin aroia, ma e a moamoa riki ibukia ana aomata ake a ingoanaki n arana. A ataia naake a tangira te Atua bwa e ‘aki karineaki aran Atuaia’ n te mwakuri n iraa n aekana nako. (TaeRab. 30:​8, 9) E ngae ngke tao iai bukin te iraa ae riai, ma e kaotia te tia iraa anne bwa e karimoaa te nanonrang imwain Iehova, ao e kakawaki riki irouna te bwaikoraki. E kakeaa bongan ana tua te Atua, ao e kaotia bwa e aki kakawaki irouna Iehova ao Arana.

⁶ Ko nora ae taekinaki n Tekaria 5:​3, 4 bwa “te rekenikai . . . e na rin n ana auti te tia iraa, ao . . . e na tiku i nanon te auti anne ao e na kamauna”? E aki kona n tukaki ana motikitaeka Iehova ni kain kamatoaan te mataroa ao n taian roka. E kona n rinnakoi taabo aika raba ao ni kaotaraei mwakuri aika bure i buakoia ana aomata Iehova. E ngae ngke e kona te aomata ni karabaa ana mwakuri n iraa mairouia bureitiman, taani kammwakuri, unimwaane, ke kaaro, ma e aki kona ni karabaa mairoun te Atua, are e taekinna bwa a na bon otara mwakuri n iraa ni kabane. (Ebera 4:13) Ai karaunanora te ikoikotaki ma aomata ake a taraia raoi bwa a na bwabwaina te koaua “ni bwaai ni kabane”!​—Ebera 13:18.

7. Ti na kangaa ni kamanoira man te rekenikai are n te nira ni boki ae kibakiba?

⁷ E aki kukurei Iehova ni mwakuri n iraa ni kabane. Ti iangoia bwa bon te kakabwaia maiuakinan ana kaetieti Iehova ibukin te aroaro ni maiu ae riai, ao kateimatoaan aroaroni maiura ae e na aki kamatauningaaki iai arana. Ni karaoan aei, ti a kona iai ni kamanoaki man ana motikitaeka Iehova ibukia te koraki ake a urua ana tua n oin nanoia.

8-10. (a) Tera te taetae n tuea? (b) Tera ana taetae n tuea te Uea ae Tetekia are e aki kakoroa bukina?

⁸ Te rongorongo are imwina are koreaki i aon te nira ni boki are kibakiba, bon te kauring nakoia naake ‘a taetae n tuea ni kewe n aran te Atua.’ (Tek. 5:4) Te taetae n tuea bon te taeka ae kaota koauan te bwai teuana, ke te berita ae matoatoa bwa e na karaoa te bwai teuana te aomata ke e na aki.

⁹ Tiaki te bwai n takaakaro te taetae n tuea n aran Iehova. Anne te bwai ae e karaoia te kabanea n uea are Tetekia, bwa e aonga n riki bwa uean Ierutarem. E taetae n tuea teuaei iroun Iehova bwa e na teimatoa n riki bwa te uea ae kakaonimaki i aan ueani Baburon. Ma e aki kakoroa bukin ana taetae n tuea. N tokina, e a karokoa Iehova motikan taekana aei: “Ngkai bon iai ngai, . . . ao e na mate [Tetekia] i Baburon, n te tabo are e maeka iai te uea are e kaueaa, are teuare e kakeaa bongan ana taetae n tuea ao teuare e urua ana berita.”​—Etek. 17:16.

¹⁰ E bae i matan Iehova te Uea ae Tetekia bwa e riai ni kakoroa bukin ana berita are e taetae n tuea iai n aran te Atua. (2Rong. 36:13) Ma n oneani mwin anne, e rairaki nakon Aikubita bwa e na buokia ni kainaomataa mai aan ana amo Baburon, ma bon akea uaana.​—Etek. 17:​11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Tera ara taetae ni bau ae te kabanea ni kakawaki? (b) N aaro raa ake e rotaki iai maiura ni katoabong n ara katabu?

¹¹ E kakauongo naba Iehova n ara berita ake ti taekin. A rangi ni kakawaki irouna ara taetae ni bau, ao ti riai ni kakoroi bukia bwa ti aonga ni kakukureia. (TaiAre. 76:11) I buakoni berita nako ake ti karaoi, ae moan te kakawaki riki bon ara katabu nakon Iehova. Te katabu bon te taetae ni bau ae okoro bwa ti na beku iroun Iehova n aki ongeia bwa tera ae riki ni maiura.

 ¹² Ti na kangaa ni kakoroa bukin ara taetae ni bau aei? Ngkana ti teimatoa i aani kataaki aika bubura ao aika uarereke ti kaotia iai bwa e kakawaki iroura ara taeka ni bau are ti na neboa Iehova “ni katoabong.” (TaiAre. 61:8) N te katoto, ngkana iai ae e taetae ni kababa nakoira n te tabo ni mwakuri ke n te reirei, tera ae ti na karaoia? Ti na kamanena te tai anne ni kaotia ae ti ‘kukurei n aron Iehova’ ni kabane, ngkana ti rawa nakoni waaki aikai? (TaeRab. 23:26) Ngkana ti maeka n te auti ae a kakaokoro aia Aro kaaina, ti butiia Iehova buokara bwa ti na bwabwaina te aroaro ni Kristian, e ngae ngke akea ae e norira? Ti katoabong ni kawara Tamara are i karawa n te tataro, ni karabwaa ngkai ti mena i aan ana kairiri ao ngkai e tangirira? Ti karekea ara tai ni wareka te Baibara ni katoabong? Tiaki bwa ti a bon tia ni berita bwa ti na karaoi baikanne? Ngaia are e kainnanoaki te ongeaba. Ti kaotia bwa ti tangira Iehova ao ni katabui raoi maiura nakoina, n arora ni boutokai iteran nako ara taromauri. Bon iterani maiura ae kakawaki ara taromauri, ao ti aki kabwarabae iai. Ti na boni kakabwaiaaki ngkana ti kakororaoa ara berita, ao ngkana ti kakaonimaki, ti kona ni karekea ara kantaninga ae kakukurei n te tai ae imwaira.​—TuaKau. 10:​12, 13.

13. Tera reireiara man ana kaonoua ni miitara Tekaria?

¹³ Ti buokaki n ana kaonoua ni miitara Tekaria bwa ti na ataia ae a riai naake a tangira Iehova n aki irekereke ma te mwakuri n iraa n aekana nako, ke n taetae n tuea ni kewe. Ti noria naba bwa e bon aki kaaki taekaia tibun Iteraera Iehova, n aki ongei kabwakaia. E ataia ae e rangi ni bati aia kangaanga ngkai a mena i rarikia taani kairiribai nakoia. E katea te katoto Iehova nakoira ni kakakoroi bukin ana berita, ao e na buokira naba ni kakoroi bukin ara berita. Teuana te anga ae e buokira iai, bon anganakira te kantaninga bwa e na waekoa ni katoka te buakaka n te aonnaba ni kabutaa. E na kamatoaaki riki te kantaninga aei n ana miitara Tekaria are imwina.

14, 15. (a) Tera ae e noria Tekaria n ana kaitiua ni miitara? (Nora taamnei 2 ni moan te kaongora aei.) (b) Tera ae tei ibukin te aine are n te bwaene are bwaini bairean te eba, ao e aera ngke e kainaki i nanona?

¹⁴ Imwin norakin te nira ni boki ae kibakiba, e tuangaki Tekaria iroun te anera bwa e na “tararake.” Tera ae e noria n ana kaitiua ni miitara? E a nora te bwaene teuana ae otinako ae aranaki bwa “bwaini bairean te eba.” (Wareka Tekaria 5:​5-8.) Te bwaene ae bubura aei, iai “bonotana ae mronron ae te buange.” Ngke e kanakoaki matana, ao e a nora Tekaria “te aine temanna ae tekateka i nanon te baerei.” E kabwarabwaraa te anera bwa te aine anne boni “Buakaka.” Iangoa maakun Tekaria ngke e nora neiei ni kataia n otinako man te bwaene! Ma e waekoa te anera ni karenakoa neienne ni kaokia nakon te bwaene ao e kaina matana ni bonotana are tinebu. Tera ae nanonaki n aei?

¹⁵ E kateretereaki n te miitara aei bwa e bon aki kariaia Iehova te buakaka n aekana nako i buakoia ana aomata. E na taraia raoi bwa e na kainaki ao ni waekoa ni kanakoaki. (1Kor. 5:13) E kaota koauan anne nakoira te anera ngke e waekoa ni kaina te bwaene ni bonotana are te buange.

16. (a) Tera ae riki nakon te bwaene are bwaini bairean te eba are e noria Tekaria? (Nora taamnei 3 ni moan te kaongora aei.) (b) A uota nakea te bwaene aine ake iai baia ni kiba?

¹⁶ Imwina, a kaoti aine aika uoman aika iai baia ni kiba aika korakora n aroni bain te titaoki ni kiba. (Wareka Tekaria 5:​9-11.) Ai kaokorora aine aikai ma te aine are n te bwaene! A kabonganai baia ni kiba aika korakora aine aikai n tabekaarake te bwaene  are e mena iai “Buakaka.” A na uota neiei nakea? A nikiria n “te aba ae Tina,” ke Baburon. E aera ngkai a uotia nako Baburon?

17, 18. (a) E aera ngkai Tina bon te “tabo ae e riai ni mena iai” “Buakaka”? (b) Tera ae ti riai ni motinnanoia ibukin te buakaka?

¹⁷ Irouia tibun Iteraera ake n ana bong Tekaria, ao Tina bon te tabo ae e riai ni kainaki iai Buakaka. A ataia raoi Tekaria ma raona n I-Iutaia bwa Baburon boni bwangan te buakaka n aia bong. Ibukina bwa a ikawairake naakai n te kaawa ae bati iai te wene ni bure ao taromauriani bouannanti, a riai ni kabokorakora ni katoabong n rarawa nakon te nano ae buakaka man te tabo anne. Ai karaunanora te miitara aei nakoia, bwa e kaota koauan ae e na boni kateimatoa Iehova itiakin taromauriana!

¹⁸ E ngae n anne, a kauringaki naba I-Iutaia n te miitara aei tabeia ibukini kateimatoaan itiakin aia taromauri. E aki kona ni kariaiakaki te buakaka bwa e na rin ao n tiku i buakoia ana aomata Iehova. Imwin rinnakora n ana botaki te Atua ae itiaki, ae ti kamanoaki ao n tangiraki iai, bon tabera kateimatoaan itiakina. Ti kairaki bwa ti na kateimatoa itiakin ara “auti”? Bon akea nnen te buakaka n aekana nako i nanon ara bwaretaiti n taamnei.

19. Tera irekereken ana miitara Tekaria ma ngaira ni boong aikai?

¹⁹ Bon te kauring ae matoatoa ana kaonoua ao ana kaitiua ni miitara Tekaria nakoia naake a teimatoa n aki kakaonimaki, ae a kauringaki iai bwa e aki kukurei Iehova n te buakaka. Ni kaineti ma taan taromauria Iehova ni koaua, a riai n ribaa te buakaka. E karaui naba nanora Tamara are i karawa ni miitara aikai. Ngkana ti kakorakoraira n riki bwa aeka n aomata aika a na akoaki ao ni kamanoaki iroun te Atua, e na aki karekei kaira. Ma e na boni kukurei ni kakabwaiaira. A na boni materaoi ara kakorakora ni kabane ibukini kateimatoaan itiakira n te aonnaba ae onrake n te buakaka aei. Ti kona ni koaua raoi bwa ti na tokanikai man ana ibuobuoki Iehova! Ma ti na kangaa ni koaua raoi bwa e na bon tokanikai te taromauri ae koaua n te aonnaba ae onrake n te buakaka aei? Tera te bwai ni kakoaua bwa Iehova e na boni kamanoa ana botaki ngkana e a roko te rawawata ae korakora? A na maroroakinaki titiraki aikai n te kaongora are imwina.