1-3. (a) Ntangu Zekaria yantikaka kulonga, luzingu ya bansadi ya Yehowa vandaka nki mutindu? (b) Sambu na nki Yehowa lombaka bansadi na yandi na kuvutukila yandi?

RULO mosi ke pumbuka, nkento mosi me vanda na kati ya kitunga mpi bankento zole ti mapapu bonso ya ndeke ke pumbuka na mupepe. Yai kele mambu ya kuyituka yina Zekaria monaka na bambona-meso. (Zekaria 5:1, 7-9) Sambu na nki Yehowa monisaka profete na yandi bambona-meso yai ya kuyituka? Luzingu ya bantu ya Izraele vandaka nki mutindu na ntangu yina? Inki mutindu bambona-meso yai lenda natila beto mambote?

² Na 537 na ntwala ya Kristu, bansadi ya Yehowa sepelaka mingi kibeni. Bo vandaka bampika na Babilone bamvula 70, kansi ntangu yai kimpika me mana! Bo vandaka na kiese ya kuvutuka na Yeruzalemi sambu na kutunga diaka tempelo sambu na kusambila Yehowa. Na nima ya mvula mosi, bantu ya Izraele tulaka fondasio ya tempelo. Bantu vandaka na kiese kibeni mpi bo vandaka “kutula milolo ngolo kibeni na mpila nde makelele  yina wakanaka na bisika ya ntama.” (Esdrasi 3:10-13) Kansi bambeni teleminaka bo ngolo kibeni sambu bo yantikaka kutunga tempelo. Bantu ya Izraele lembaka nitu mpi yambulaka kutunga yo. Bo yantikaka kutunga banzo na bo mpi kusala bilanga. Na nima ya bamvula 16, kisalu ya kutunga tempelo vandaka me mana ntete ve. Yo lombaka nde Yehowa kuyibusa bansadi na yandi na kuvutukila yandi mpi na kuyambula kusosa mambote na bo mosi. Luzolo ya Yehowa vandaka nde bo sadila yandi na kikesa yonso.

³ Yo yina na mvu 520, Yehowa tindaka profete Zekaria na kuyibusa bantu ya Izraele kikuma yina yandi basisaka bo na Babilone. Ya kieleka, zina ya Zekaria ke tendula “Yehowa Me Yibuka.” Ata bantu ya Izraele vilaka mambu yina Yehowa sadilaka bo, Yehowa landaka kaka kuyibuka bo. (Tanga Zekaria 1:3, 4.) Yehowa silaka nde yandi ta sadisa bo na kuvutula lusambu ya bunkete. Yandi songaka bo mpi nde yandi ta ndima lusambu na bo kaka kana bo sadila yandi na ntima ya mvimba. Beto tadila mbona-meso ya sambanu ti ya nsambwadi yina Zekaria monaka. Beto ta longuka mutindu Yehowa pesaka bantu ya Izraele kikesa mpi malongi yina beto lenda baka na bambona-meso yai zole.

4. Inki Zekaria monaka na mbona-meso ya sambanu? Sambu na nki bo sonikaka nsangu yina na balweka yonso zole ya rulo? (Tala kifwanisu 1 ya luyantiku ya disolo.)

⁴ Kapu ya 5 ya mukanda ya Zekaria ke yantika ti mbona-meso mosi ya kuyituka. (Tanga Zekaria 5:1, 2.) Zekaria monaka rulo mosi ke pumbuka na mupepe. Nda na yo vandaka bametre 9, mpi nene na yo bametre 4 ti ndambu. Yo vandaka ya kukanguka mpi yo vandaka ti nsangu mosi ya ngolo ya lusambisu. (Zekaria 5:3) Na ntangu ya ntama, bantu mingi vandaka kusonika kaka na lweka mosi ya rulo. Kansi nsangu yina ya lusambisu vandaka mfunu mingi yo yina bo sonikaka yo na balweka yonso zole ya rulo.

5, 6. Inki mutindu Yehowa ke tadilaka kuyiba?

⁵ Tanga Zekaria 5:3, 4. Nzambi ta sambisa konso muntu na kutadila bisalu na yandi, mingi-mingi bansadi na yandi sambu bo ke nataka zina na yandi. Bo ke zolaka yandi mpi ke zabaka nde kuyiba ke fingisaka zina na yandi. (Bingana 30:8, 9) Bantu ya nkaka ke yindulaka nde kuyiba kele mbi ve. Muntu ya me yiba ata sambu na konso kikuma yina, ke monisaka nde nzala na yandi kele mfunu kuluta Yehowa, zina ya Yehowa mpi bansiku na yandi.

⁶ Keti nge me bakisa nde Zekaria 5:3, 4 ke tuba nde bo ta singa nzo ya muyibi mpi nde kusinga yango ta ‘bikala na kati ya nzo na yandi mpi yo ta dia yo’? Kana bansadi ya Yehowa ke sala mambu ya mbi, yandi ta monisa yo mpi ta sambisa bo. Ata leta, bamfumu ya kisalu, bankuluntu to bibuti lenda mona ve mambu yina muyibi ke sala, kansi Yehowa ke monaka. Nzambi ta sala yonso sambu na kumonisa pwelele mambu yina muyibi ke sala. (Baebreo 4:13) Beto ke sepelaka kuzinga ti bantu yina ke salaka bikesa na kuvanda bantu ya “masonga na mambu yonso”!—Baebreo 13:18.

7. Inki mutindu beto lenda kuditanina na nsangu yina kele na rulo yina ke pumbuka?

⁷ Yehowa ke sepelaka ve na mitindu yonso ya kuyiba. Beto kele na kiese ya kuzaba mpi kusala mambu yina Yehowa ke zolaka mpi kubuya mambu yina yandi ke buyaka. Beto ke zitisaka bansiku na yandi mpi ke salaka ve mambu yina lenda fingisa zina na yandi. Kana beto sala mpidina, beto ta guluka ntangu Yehowa ta fwa bantu ya mbi.

8-10. (a) Ndefi kele nki? (b) Inki ndefi ntotila Sidikiya lungisaka ve?

⁸ Rulo yina ke pumbuka kele mpi ti nsangu mosi sambu na bantu yina “ke dia ndefi ya luvunu” na zina ya Nzambi. (Zekaria 5:4) Bantu ke diaka ndefi sambu na kundimisa nde mambu yina bo ke tuba kele ya kieleka, yo kele mpi lusilu yina muntu me sala nde yandi ta sala to ta buya kusala kima mosi buna.

⁹ Kudia ndefi na zina ya Yehowa kele kima ya nene. Mambu yina kuminaka Sidikiya, ntotila ya nsuka yina yalaka na Yeruzalemi ke ndimisa yo. Sidikiya diaka ndefi na zina ya Yehowa nde yandi ta lemfukila ntotila ya Babilone. Kansi yandi lungisaka ve lusilu na yandi. Yo yina, Yehowa zabisaka Sidikiya nde yandi ta ‘fwa na Babilone, bwala ya ntotila yina tulaka yandi ntotila, muntu yina yandi vwezaka ndefi na yandi mpi yina yandi fwaka kuwakana na yandi.’—Ezekiele 17:16.

¹⁰ Yehowa zolaka nde Sidikiya kulungisa ndefi yina yandi diaka. (2 Bansangu 36:13) Kansi Sidikiya lungisaka yo ve mpi lombaka basoda ya Ezipte na kusadisa yandi na kukatuka na kimpika ya Babilone. Kansi basoda ya Ezipte kukaka ve kusadisa yandi.—Ezekiele 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Inki kele lusilu ya kuluta mfunu? (b) Muntu ya me kudipesa na Nzambi fwete sala nki konso kilumbu?

¹¹ Mambu yina kuminaka Sidikiya ke longa beto nde Yehowa ke waka balusilu yina beto ke salaka. Sambu na kusepedisa yandi, beto fwete lungisa yo. (Nkunga 76:11) Lusilu ya ntete ya kuluta mfunu kele kudipesa na Yehowa mpi kubaka mbotika. Ntangu beto ke kudipesaka na Yehowa, beto ke silaka nde beto ta sadila yandi luzingu na beto ya mvimba, yo vanda na ntangu ya kiese to ya mpasi.

 ¹² Inki mutindu beto lenda lungisa lusilu na beto ya kudipesa na Yehowa? “Konso kilumbu” beto ke kutanaka ti mimekamu ya nene mpi ya fioti. Balukanu ya mbote yina beto ke bakaka na ntwala ya mimekamu yai ke monisaka nde kinduku na beto ti Yehowa kele ngolo. (Nkunga 61:8) Mu mbandu, nki nge ta sala kana nduku ya kisalu to ya nzo-nkanda ke zola nde beno sala kimakangu? Keti nge ta buya sambu na kulemfukila Yehowa? (Bingana 23:26) Inki nge ta sala kana nge mpamba kele Mbangi ya Yehowa na dibuta na beno? Keti nge ta samba Yehowa na kusadisa nge na kulanda kuvanda ti bikalulu ya mbote? Ata bantu ya dibuta na beto kele Bambangi ya Yehowa to ve, keti nge ke tondaka Yehowa konso kilumbu sambu na zola mpi lutwadisu na yandi? Keti nge ke tangaka Biblia konso kilumbu? Ya masonga, ntangu beto kudipesaka na Yehowa, beto silaka nde beto ta salaka mambu yai. Beto ke monisaka nde beto ke zolaka Yehowa mpi beto ke kumaka bansadi na yandi ntangu beto ke lemfukilaka yandi mpi ke sadilaka yandi na ntima ya mvimba. Konso kilumbu beto fwete monisa nde beto me kudipesaka na Yehowa. Sambu beto ke lemfukilaka Yehowa, yandi me silaka beto luzingu ya kitoko na bilumbu ke kwisa.—Kulonga 10:12, 13.

13. Mbona-Meso ya sambanu ya Zekaria ke longa beto nki?

¹³ Mbona-Meso ya sambanu ya Zekaria ke sadisa beto na kubakisa nde kana beto ke zolaka Yehowa, beto fwete yiba ve mpi fwete lungisa balusilu na beto. Beto me zaba nde ata bantu ya Izraele salaka masumu mingi, Yehowa lungisaka lusilu na yandi mpi yambulaka bo ve. Yehowa bakisaka nde bo vandaka na mpasi sambu bambeni ziungaka bo. Mbandu ya Yehowa ke longa beto na kulungisa balusilu na beto. Beto fwete ndima mpi nde Yehowa ta sadisa beto na kulungisa yo. Yehowa ke sadisaka beto mingi, mu mbandu, yandi me silaka beto luzingu ya kitoko na bilumbu ke kwisa. Ntama mingi ve, Yehowa ta fwa bantu yonso ya mbi. Mbona-Meso ya nkaka ya Zekaria ke monisa yo.

14, 15. (a) Inki Zekaria monaka na mbona-meso ya nsambwadi? (Tala kifwanisu 2 ya luyantiku ya disolo.) (b) Nkento yina kele na kitunga ke monisa nki? Sambu na nki wanzio kangaka mufiniku?

¹⁴ Na nima ya kumona mbona-meso ya rulo yina ke pumbuka, wanzio tubilaka Zekaria nde: “Tombula meso.” Ebuna Zekaria monaka kitunga. (Tanga Zekaria 5:5-8.) Kitunga yango vandaka ti mufiniku ya kibende. Ntangu bo kangulaka kitunga yango, Zekaria monaka ‘nkento mosi me vanda na kati ya kitunga yina.’ Wanzio tendudilaka Zekaria nde nkento yina na kitunga ke monisa “Mambi.” Yindula boma yina Zekaria waka ntangu yandi monaka nkento yina ke basika na kitunga! Kansi wanzio vutulaka nkento yina nswalu na kitunga mpi fikaka mufiniku na yo ya kilo ya kibende. Mambu yai ke tendula nki?

¹⁵ Mbona-Meso yai ke ndimisa beto nde Yehowa ta bika ve nde mambi kulanda kusalama na kati ya bansadi na yandi. Kana Yehowa kumona kima ya mbi, yandi ta katula yo nswalu kibeni. (1 Bakorinto 5:13) Wanzio monisaka yo ntangu yandi fikaka nswalu mufiniku ya kitunga yina vandaka ti mambi.

16. (a) Inki kuminaka kitunga? (Tala kifwanisu 3 ya luyantiku ya disolo.) (b) Bankento yina vandaka ti mapapu losaka kitunga na wapi?

¹⁶ Na nima, Zekaria monaka bankento zole ti mapapu ya ngolo bonso mapapu ya ndeke mosi (mubila). (Tanga Zekaria 5:9-11.) Bankento yai vandaka ve bonso nkento ya mbi yina vandaka na kitunga. Sambu bo  vandaka ti mapapu ya ngolo, bo nangulaka kitunga yina vandaka ti “Mambi” mpi bo losaka yo na “ntoto ya Shinare” disongidila na Babilone. Sambu na nki bo losaka yo kuna?

17, 18. (a) Sambu na nki Babilone vandaka “kisika” ya me fwana sambu na kulosa “Mambi”? (b) Inki lukanu nge me baka?

¹⁷ Ziku bantu ya Izraele ya bilumbu ya Zekaria bakisaka kikuma yina Babilone vandaka kisika ya me fwana sambu na kulosa “Mambi.” Bo zabaka nde Babilone vandaka mbanza ya mbi ya kufuluka ti mansoni mpi lusambu ya luvunu. Zekaria mpi Bayuda yina vandaka na Babilone vandaka kusala ngolo sambu na kulanda ve bikalulu ya mbi ya bantu ya Babilone. Yo yina mbona-meso yai ndimisaka nde Yehowa ta tanina lusambu ya bunkete.

¹⁸ Mbona-Meso yibusaka Bayuda nde bo mpi fwete sala ngolo na kutanina lusambu ya bunkete. Bansadi ya Nzambi fwete pesa ve nzila nde mambi kusalama na kati na bo. Bubu yai, Yehowa me bendaka beto na dibundu na yandi ya bunkete, yandi ke zolaka beto mpi ke taninaka beto. Konso muntu na kati na beto fwete sala ngolo sambu na kutanina bunkete ya dibundu. Mambi fwete vanda ve ata fioti na kati ya bansadi ya Yehowa.

19. Bambona-meso ya kuyituka ya Zekaria ke tendula nki sambu na beto?

¹⁹ Mbona-Meso ya sambanu mpi ya nsambwadi ya Zekaria ke kebisa ngolo bantu yina ke salaka mambu ya mbi. Yehowa ta pesa ve nzila ata fioti nde bantu kulanda kusala mambi. Bansadi ya Nzambi fwete menga mambu ya mbi. Bambona-Meso yai ke ndimisa beto mpi nde kana beto ke sala bikesa sambu na kusepedisa Tata na beto ya zola, yandi ta singa beto ve kansi yandi ta tanina mpi ta sakumuna beto. Ata yo kele pete ve na kuvanda bunkete na nsi-ntoto yai ya mbi, Yehowa ta sadisa beto na kuvanda bunkete! Inki mutindu beto lenda ndima nde lusambu ya kieleka ta bikala kimakulu? Mutindu mpasi ya nene me finama, nki ke ndimisa nde Yehowa ta tanina dibundu na yandi? Disolo yina ke landa ta pesa mvutu na bangiufula yai.