Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kaudiahl kan en Sekaraia—Ia Duwen Ar Kamwakid Uhk

Kaudiahl kan en Sekaraia—Ia Duwen Ar Kamwakid Uhk

“Kumwail pwurodo rehi, oh I pahn sapahlwohng rehmwail.”​—SEK. 1:3.

KOUL KAN: 89, 86

1-3. (a) Ni ahnsou me Sekaraia tepida kokohp, ia irair en sapwellimen Siohwa aramas akan? (b) Dahme kahrehda Siohwa ketin mahsanihong sapwellime aramas akan en pwurala reh?

PWUHK, de doaropwe limilim ehu pipihr nan wehwe, lih emen me mwomwohd nan kopwou ehu, oh lih riemen me wie pipihr me ara pehn pihr ko duwehte ahn menpihr laud kan. Mepwukat iei ekei kaudiahl me Sekaraia kilangada. (Sek. 5:1, 7-9) Dahme kahrehda Siohwa ketikihong sapwellime soukohpo kaudiahl kapwuriamwei pwukat? Soangen irair dah me mehn Israel ko ahneki ni ahnsowo? Oh ia duwen atail kak paiekihda kaudiahl pwukat rahnwet?

2 Pahro iei 537 mwohn Krais, oh sapwellimen Siohwa aramas akan uhdahn peren. Re sensel nan Papilon erein sounpar 70, ahpw ahnsouwet re saledeklahr! Re uhdahn perenki ar pahn pwurala Serusalem pwehn kauwada tehnpas sarawio oh kaudokiong Siohwa wasao. Sounpar ehu mwuri, mehn Israel ko wiahda poahsoan en tehnpas sarawio. Aramas ako uhdahn peren, oh “ngilarail ko inenen laud mehlel oh kin kadirehla wasao lelohng wasa doh kan.” (Esra 3:10-13) Ahpw uhwong kan ong kokoudahn tehnpas sarawio kin wie lalaudla. Mehn Israel ko uhdahn mworuskihla met oh re uhdihsang arail kauwada tehnpas sarawio. Irail uhd nsenohkihte kauwada imwarail oh wiahda arail mwetuwel kan. Sounpar eisek weneu mwuri, sapwellimen Siohwa tehnpas sarawio saikinte nek. Sapwellimen Koht aramas akan anahne mehn kataman ehu pwehn dehr medemedewehte pein irail ahpw ren pwurala rehn Siohwa. Siohwa kupwurki irail en kaudokiong ih ni ngoang oh eimah.

3 Eri nan pahr 520, Siohwa ketin poaronehla sapwellime soukohpo Sekaraia pwehn sewese aramas ako en tamataman kahrepen Eh ketin kapitirailsang Papilon. Wehwehn eden Sekaraia iei “Siohwa Ketin Tamataman.” Mendahki mehn Israel ko manokehla dahme Siohwa ketin wiadahr ong irail, Koht ketin tamatamante irail. (Wadek Sekaraia 1:3, 4.) Siohwa ketin inoukihong irail me e pahn ketin sewese irail kapwurehdo kaudok min. Ahpw e pil ketin katamankihong irail me e pahn kupwurki arail kaudok ihte ma re patohwanohng ih dahme keieu mwahu rehrail. Kitail tehkpene ahn Sekaraia kaudiahl keweneu oh keisuh. Kitail pahn sukuhlki ia duwen Siohwa eh ketin kamwakid mehn Israel ko oh ia duwen kaudiahl riau pwukat ara kak sewese kitail rahnwet.

SAPWELLIMEN KOHT KADEIK ONG IRAIL ME KIN PIRAP

4. Dahme Sekaraia kilangada nan keweneu en eh kaudiahlo? Dahme kahrehda mie nting ni pali koaros en doaropweo? (Menlau kilang tepin kilel 1.)

4 Pwuhken Sekaraia irelaud 5 tepikihda kaudiahl kapwuriamwei ehu. (Wadek Sekaraia 5:1, 2.) Sekaraia kilangada doaropwe limilim ehu, me pipihr nan wehwe. Doaropwe wet reireiki piht 30 oh tehlapki piht 15. E papahkpeseng, oh mie rohng ehu nting loale. (Sek. 5:3) E wia iren kadeik kesempwal ehu. Mahso, aramas akan kin ntingih pohn apalihte doaropwe limilim kan. Ahpw iren kaweid wet inenen kesempwal me kahrehda e anahne ntingdi pohn pali riau en doaropweo.

Kristian kan anahne soikala soangen pirap koaros (Menlau kilang parakrap 5-7)

5, 6. Ia sapwellimen Siohwa pepehm ong soangen pirap koaros?

5 Wadek Sekaraia 5:3, 4Aramas koaros pwukoahki arail wiewia kan mwohn silangin Koht. Met mehlel ong sapwellimen Siohwa aramas akan pwehki re kin weuwa mware. Re poakohng ih oh ese me pirap kin kasaminehla mwareo. (Lep. Pad. 30:8, 9) Ekei aramas kin medewe me e sohte sapwung en pirap ma mie kahrepe mwahu ren wia met. Ahpw mendahki e mwomwen mie kahrepe mwahu ehu, emen me kin pirap kasalehda me e kesempwalki eh ineng roporop kan laudsang Siohwa, Mwareo, oh Sapwellime kosonned kan.

6 Ia duwe, ke kilang me Sekaraia 5:3, 4 mahsanih me keriao pahn “lelohng nan imwen sounpirap koaros” oh e pahn “mihmi nan imwarail kan oh kauweirailla”? Eri Siohwa kak ketin kasalehda oh kadeikada sohte lipilipil wiewiahn dihp rehn sapwellime aramas ako. Pil ma aramas emen me kin pirap kak ekihsang pilismen kan, eh kaun en doadoahk, elder kan, de eh pahpa nohno dahme e wia, e sohte kak ekihsang Siohwa. Koht pahn ketin tehk mwahu me soangen pirap koaros pahn sansalda. (Ipru 4:13) Kitail kin uhdahn perenki iang aramas akan me kin wia uwen arail kak koaros pwehn wia “dahme pwung ahnsou koaros.”​—Ipru 13:18.

7. Dahme kaudiahl en doaropwe limilim me pipihr nan wehweo padahkihong kitail?

7 Siohwa ketin kalahdeki soangen pirap koaros. E wia pwais kaselel ehu en ese oh peikiong sapwellimen Siohwa kaweid kan me pid dahme pwung oh sapwung oh mour ni ahl ehu me sohte kin kanamenekihala mwareo. Ni atail pahn wia met kitail pahn soikala sapwellimen Siohwa kadeik ong aramas akan me sohte kin peikiong ih.

KAPWAIADA OMW INOU “RAHN KOAROS”

8-10. (a) Ia wehwehn en kahula? (b)  Inou dahieu me Sedekaia kauwehla?

8 Mwuhr, doaropwe me pipihr nan wehweo kadeikada irail me “kin kahula ni lokaia likamw” ni mwaren Koht. (Sek. 5:4) En kahula kin wehwehki me kitail kin nda mehkot me mehlel, de inou ehu me uhdahn kesempwal me kitail anahne wia de sohte wia.

9 En kahula ni mwaren Siohwa uhdahn wia mehkot me kesempwal. Kitail sukuhlki met sang dahme wiawihong Sedekaia, kaimwiseklahn nanmwarki me kakaun Serusalem. Sedekaia kahula ni mwaren Siohwa me e pahn uhpa nanmwarki en Papilon. Ahpw Sedekaia sohte kapwaiada eh inowo. Pwehki kahrepe wet, Siohwa mahsanih me Sedekaia pahn “sipalla nan Papilonia, pwehki eh kauwehla sapwellime kahula oh inou lapo me e wiahiong nanmwarkien Papilonia, me kasapwiladahng ih nan mwoale.”​—Esek. 17:16.

10 Nanmwarki Sedekaia kahula ni mwaren Koht, oh Siohwa ketin kasik me e pahn kapwaiada eh inowo. (2 Kron. 36:13) Ahpw Sedekaia kauwehla eh inowo oh peki mehn Isip kan en sewese kasaledekihala ih sang Papilon. Ahpw mehn Isip ko sohte kak sewese ih.​—Esek. 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Inou dahieu me keieu kesempwal me kitail kak wiahda? (b) Ia duwen atail inou ong Siohwa eh kin kamwakid atail mour rahn koaros?

11 Sang dahme wiawihong Sedekaia, kitail sukuhlki me Siohwa kin ketin karonge atail inou kan me kitail wiahda. Pwe kitail en kaperenda ih, kitail anahne kapwaiada atail inou kan. (Mel. 76:11) Inou me keieu kesempwal me kitail kak wiahda iei en inoukihong Siohwa atail mour. Ni atail inoukihong ih atail mour, kitail inoukihda me kitail pahn papah ih sohte lipilipil dahme pahn wiawihong kitail nan atail mour.

12 Ia duwen atail kak kolokolte atail inou ong Siohwa? “Rahn koaros” kitail kin lelohng kasongosong laud oh tikitik. Kitail kin kasalehda uwen kehlail en atail nanpwungmwahu rehn Siohwa sang ni atail kin powehdi kasongosong pwukat. (Mel. 61:8) Karasepe, dahme ke pahn wia ma iengomw tohndoadoahk de tohnsukuhl kan tepida kalahiong uhk? Ke pahn soikala irail oh kasalehda me ke men peikiong Siohwa? (Mel. 128:1) De ia duwen ma kowe kelehpw nan omw peneinei me kin kaudokiong Siohwa? Ke kin peki rehn Siohwa en sewese uhk pwe ken pousehlahte kasalehda wiewiahn Kristian? Sohte lipilipil soangen irair dah me ke ahneki, ke kin kalahngankihong Siohwa sapwellime limpoak oh kaweid rahn koaros? Ke kin wiahda ahnsou pwehn wadek Paipel rahn koaros? Kitail kin inoukihda en wia soahng pwukat ni atail inoukihong atail mour ong Siohwa. Ni atail kin peikiong ih oh kihong ih uwen atail kak koaros, kitail kin kasalehiong Siohwa me kitail poakohng ih oh kitail sapwellime aramas. Atail kaudok wia kisehn atail mour. Oh pwehki kitail kin lelepek ong Siohwa, e ketin inoukihong kitail ahnsou kaselel ehu me kohkohdo.​—Deud. 10:12, 13.

13. Dahme kitail kak sukuhlkihsang kaudiahl keweneu me Sekaraia kilangadao?

13 Keweneu en kaudiahl en Sekaraia sewese kitail en wehwehki me ma kitail kin poakohng Siohwa, kitail sohte pahn pirap de kauwehla atail inou kan. Kitail pil sukuhlki me mehnda ma mehn Israel ko wiahda sapwung tohto, Siohwa kin ketin kolokolete sapwellime inou oh sohte ketin likidmeliehla irail. E ketin mwahngih me re mi nan irair uhdahn apwal ehu pwehki arail imwintihti kan kapilirailpene. Sang ni pein sapwellime mehn kahlemeng, Siohwa kin ketin padahkihong kitail me kitail anahne kolokolete atail inou kan. Oh kitail kak kamehlele me e pahn ketin sewese kitail en wia met. Ehu ahl me Siohwa kin ketin sewese kitail iei sang ni eh ketikihong kitail koapworopwor ong ahnsou kohkohdo. Ahnsou keren, e pahn ketin kasohrehla soahng suwed kan koaros nin sampah. Kitail kak wadek duwen koapworopwor wet nan kaudiahl me Sekaraia kilangada mwuhr.

SIOHWA KETIKIHSANG ME SUWED KAN

14, 15. (a) Dahme Sekaraia kilangada nan kaudiahl keisuhwo? (Menlau kilang tepin kilel 2.) (b) Lih me mi nan kopwowo kin karasaraskihong dah? Dahme kahrehda tohnlengo pwaindi kopwowo?

14 Mwurin Sekaraia kilangada doaropwe limilim me wie pipihr nan wehweo, tohnleng men ndaiong ih: “Kilang!” Sekaraia eri kilangada kopwou ehu. (Wadek Sekaraia 5:5-8.) Pweinen kopwowo pwonopwon oh wiawihkihda leht. Pweineo eri wakada oh Sekaraia kilangada “lih emen me mwomwohd nan kopwowo!” Tohnlengo kawehwehiong Sekaraia me wehwehn liho nan kopwowo iei “tiahk suwed kan.” Nna medewehla Sekaraia eh uhdahn masakada ni eh kilangada liho eh nannanti en pedoisang loale! Ahpw tohnlengo mwadangete sikendi liho nan kopwowo oh pwainkihdi pweine toutouo. Ia wehwehn met?

15 Kaudiahl wet kamehlelehong kitail me Siohwa sohte pahn ketin mweidohng soangen suwed koaros en mi nanpwungen sapwellime aramas akan. Ma Siohwa ketin mahsanihada mehkot suwed, e pahn mwadang ketikihsang. (1 Kor. 5:13) Tohnlengo kasalehda met ni ahnsou me e mwadangete pwainkihdi kopwowo pweine toutouo.

Siohwa ketin inoukihda en kolokolete sapwellime koasoandi en kaudok en mwakelekel (Menlau kilang parakrap 16-18)

16. (a) Dahme wiawihong kopwowo? (Menlau kilang tepin kilel 3.) (b) Ia wasa me lih riemeno me mie ara pehn pihr kan wahla kopwowo?

16 Mwuhr, Sekaraia kilangada lih riemen me ara pehn pihr ko kehlail duwehte ahn menpihr laud kan. (Wadek Sekaraia 5:9-11.) Lih riemen pwukat uhdahn weksang lih suwedo me mi nan kopwowo. Ira doadoahngki ara pehn pihr kehlail ko oh pwekada kopwowo me “tiahk suwed kan” mi loale oh pihrkihla. Ia wasa ira wahla liho? Ira wahla kopwowo “Papilonia.” Ia kahrepen ara pahn wahla liho wasao?

17, 18. (a) Dahme kahrehda Papilon iei wasa me konehng en wahla “tiahk suwed kan”? (b) Dahme ke koasoanehdi teng en wia?

17 Mehn Israel kan me momour ni mwehin Sekaraiao pahn kak wehwehki dahme kahrehda Papilon iei wasa me konehng en wahla “tiahk suwed kan” ie. Irail ese me kahnimw wet me diren tiahk samin oh kaudok likamw. Sekaraia oh mehn Suhs teikan me kousoan wasao kin nantihong laud rahn koaros pwehn pelianda wiewia suwed kan en wasao. Eri kaudiahl wet kamehlelehiong irail me Siohwa pahn ketin kolokolete sapwellime koasoandi en kaudok pwe en mwakelekel.

18 Kaudiahlo pil katamankihong mehn Suhs ko me irail pil pwukoahki en kolokolete arail kaudok en mwakelekel. Tiahk suwed sohte kak oh sohte pahn mweimwei en wiawi nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan. Rahnwet, Siohwa ketikihkitailpeneier nan sapwellime pwihn mwakelekel, wasa me kitail kin pehm sapwellime limpoak oh perepatail. Emenemen kitail pwukoahki en sewese kolokolete pwihn wet en mwakelekel. Tiahk suwed en dehr mi nanpwungen sapwellimen Siohwa aramas akan.

ARAMAS MWAKELEKEL KAN KIN KAWAUWIH SIOHWA

19. Ia wehwehn kaudiahl en Sekaraia ko ong kitail rahnwet?

19 Keweneu oh keisuh en kaudiahl en Sekaraia wia mehn kataman kesempwal kei ong irail kan me kin wia me suwed. Siohwa sohte pahn ketin mweidohng tiahk suwed en pousehlahte wiawi. Nin duwen sapwellime ladu kan, kitail en tateki tiahk suwed. Kaudiahl pwukat pil kin kamehlelehiong kitail me ma kitail nantihong en kaperenda Samatail limpoako, e sohte pahn ketin keriala kitail ahpw e pahn ketin pere oh kapaiahda kitail. Mendahki e apwal kitail en kolokolete atail mwakelekel nan sampah suwed wet, kitail kak kamehlele me kitail kak pweida pwehki sapwellimen Siohwa sawas! Ahpw ia duwen atail kak kamehlele me kaudok mehlel pahn mihmihte? Oh ni atail kerenlangehr kahn kamakam kowahlapo, ia duwen atail ese me Siohwa pahn ketin pere sapwellime pwihn? Kitail pahn koasoiapene peidek pwukat nan iren onop en mwuhr.