1-3. (a) Sekaliya paŵatandaga kulocesya, ana yindu yaliji wuli kwa ŵandu ŵa Yehofa? (b) Ligongo cici Yehofa ŵaŵendile ŵandu ŵakwe kuti ‘awujile kwa jwalakwejo’?

M’BUKU ja Sekaliya mwana mesomkulola ga mpukutu uli mkuguluka mwinani, jwamkongwe ali am’wugalile mu lukalala, soni acakongwe ŵaŵili ŵakola mapapiko mpela ga msinji ali mkuguluka. (Zek. 5:1, 7-9) Ligongo cici Yehofa ŵamlosisye Sekaliya mesomkulolaga? Ana yindu yaliji wuli pandaŵiji kwa Ayisalayeli? Ana mesomkulolaga mpaka gatukamucisye camtuli?

² Caka ca 537 B.C.E. * caliji cangaliŵalicika kwa ŵandu ŵa Yehofa. Pelepa ni payamalile yaka 70 ya ukapolo wawo wa ku Babulo. Paŵawujile ku Yelusalemu, masengo gakuwucisya kulambila kusyesyene gatandite ni moto. Pacakwanaga caka ca 536 B.C.E., yilimbilimbi ya nyumba ja Mlungu yaliji yili yimasile. Pandaŵiji ŵandu “ŵagumilaga mwamacili, mwamti gumilako  kwapikanikaga kwakutalika mnope.” (Ezara 3:10-13) Nambo mwangakaŵilisya ŵakusisya ŵatandite kusokonasya masengo gakutaŵaga. Ligongo lya yeleyi, ŵandu ŵagalesile masengoga ni kutanda kusamalila yapamlango pawo soni migunda jawo. Mpaka pamasile yaka 16 nyumba ja Mlungu jili yilimbilimbipe. Ŵandu ŵa Mlungu ŵasosekwaga kwakumbusya kuti akusosekwa kuwujila kwa Yehofa soni kuti alece kuŵika yakusaka yawo pandanda. Yehofa ŵasakaga kuti ŵanduwo awujile, kuti atandilesoni kumlambila mwagopoka.

³ Pakusaka kwakumbusya Ayisalayeli ligongo lyakwe ŵagopwele ku ukapolo ku Babulo, Mlungu ŵatumicisye jwakulocesya Sekaliya mu 520 B.C.E. Lina lyakuti Sekaliya likusagopolela kuti “Yehofa Akumbucile.” Kwamba kupikana linali yaliji yangasawusya kuti Ayisalayeli amanyilile cakulinga ca Yehofa. Atamose kuti jemanjaji ŵaliŵalile yakuti Yehofa ŵakulupwisye, nambo Mlungu ŵakumbucilagape. (Aŵalanje Zekariya 1:3, 4.) Mwacinonyelo, ŵasimicisye kuti ciŵakamucisye kuwucisyasoni kulambila kusyesyene, nambo ŵakalamwisye kuti ngasakunda kulambila kwacinyengo. Kuti tumanyilile yaŵatesile Yehofa pakwakamucisya ŵandu ŵakwe, kwende tulole mesomkulola ga Sekaliya ga nambala 6 ni 7. Kaneko tulole yatukulijiganya masiku agano.

4. Ana Sekaliya ŵaciweni cici m’mesomkulola gakwe ga nambala 6, soni ana kulemba mbali siŵili sya mpukutu kwalosyaga cici? (Alole ciwulili ca nambala 1 kundanda kwa nganiji.)

⁴ Caputala 5 ca buku ja Sekaliya cikusatanda ni mesomkulola gakusimonjesya. (Aŵalanje Zekariya 5:1, 2.) Sekaliya ŵawuweni mpukutu wa mamita 9 m’cilewu, ni mamita 4 ni hafu m’cijipi uli mkuguluka mwinani. Waliji wetambasukule kala. Mumpukutuwo mwaliji maloŵe gakwelusya, gagagumbele mbali syakwe syosope. (Zek. 5:3) Ndaŵi syosope mpukutu ŵaulembaga mbali jimo, nambo awu walosisye kuti wana ngani jekulungwa.

5, 6. Ana Yehofa akusawuwona wuli wiyi wamtundu wuliwose?

⁵ Aŵalanje Zekariya 5:3, 4. Atamose kuti mundu jwalijose cacijanga magambo kwa Yehofa, nambo kwa ŵandu ŵakumanyikwa ni lina lyakwe jeleji jili ngani jekulungwa mnope. Wosope ŵakusamnonyela Mlungu akusamanyilila kuti wiyi wamtundu wuliwose ‘ukusasakasya lina lya Mlungu [jwawo].’ (Miy. 30:8, 9) Cinga mundu akwiŵa ni cakulinga camtuli, nambo kwiŵa peko kukusalosya kuti mundujo akuciwona cindu cakwiŵaco kuŵa cakusosekwa mnope kupunda Mlungu. Mundujo akusaŵa ali mkugawona malamusi ga Mlungu mpela gangali mate, soni akusam’wona Yehofa ni lina lyakwe mpela yangasosekwa.

⁶ Ana akukumbucila maloŵe ga pa Zekariya 5:3, 4? Gatite, “Malweso . . . gacijinjila m’nyumba ja jwawiyi jwalijose . . . ni kuŵa mmomo mpaka kujijonanga.” Yeleyitu yikulosya kuti Yehofa akusaciwona cilicose cakutenda ŵandu ŵakwe soni akusapeleka cilango. Atamose mundu jwawiyi alisise kwa ŵapolisi, abwana ŵakwe, acakulungwa ŵa mumpingo, kapena acinangolo ŵakwe, nambo kwa Mlungupe nganaŵa alisisile ligongo jwalakwe akusajuwula cilicose. (Ahe. 4:13) Kusala yisyene, tukusasangalala kuŵa pampepe ni ŵandu ŵakusalingalinga “kutenda yosope yene” mwacilungamo.—Ahe. 13:18.

7. Ana tukusosekwa kutenda cici kuti malweso ga mumpukutu wawukuguluka mwinani gakatugwila?

⁷ Yehofa akusaŵengana ni wiyi wamtundu wuliwose. Tukusawuwona kuŵa upile wekulungwa kutenda yindu mwakamulana ni ndamo syapenani sya Yehofa. Yeleyi yikusacimbicisya lina lyakwe. Kutenda yeleyi kucitukamucisya kuŵambala cilango cakwawula kwa ŵandu ŵakasa malamusi.

8-10. (a) Ana kulumbila kuli kutenda cici? (b) Ana Mwenye Sedekiya ŵalepele kusunga malumbilo gapi?

⁸ Mumpukutu wawukuguluka wula mwanasoni maloŵe gakwakalamusya ŵandu ‘ŵakusalumbila mwaunami m’lina lya Mlungu.’ (Zek. 5:4) Kulumbila kuli kusala maloŵe gakusimicisya kapena kutenda cilanga cakuti ciwutende yineyakwe kapena ngawutenda.

⁹ Kulumbila m’lina lya Yehofa jili ngani jekulungwa. Tukumanyilila yeleyi pa yaŵatesile Sedekiya, mwenye jwakumalisya kulamulila ku Yelusalemu. Jwalakwe jwalumbile m’lina lya Yehofa kuti ngasajimucila ulamusi wa Babulo. Nambo Sedekiya nganatenda yaŵalumbileyi. Pambesi pakwe, Yehofa ŵalamwile kuti, ‘Pandili une Mlungu jwaumi, . . . [Sedekiya] caciwila ku Babulo, kumalo gakusatama mwenye juŵam’ŵisile jwalakwejo kuti alamulileje. Ligongo ŵakasile cilangano ciŵatesile ni mwenyejo.’—Ezek. 17:16.

¹⁰ Mwenye Sedekiya ŵalumbile m’lina lya Mlungu, mwamti Yehofa ŵajembeceyaga kuti catende yindu mwakamulana ni malumbilo gakwe. (2 Mbiri 36:13) Nambo Sedekiya ŵam’ŵendile mwenye jwa ku Iguputo kuti amkamucisye kutyoka pasi pa ulamusi wa Babulo.—Ezek. 17:11-15, 17, 18.

11, 12. (a) Ana cilanga cakusosekwa mnope catukusatenda ni capi? (b) Ana mpaka tulosyeje mwamtuli lisiku lililyose kuti twalipelece kwa Yehofa?

¹¹ M’wejisoni patutesile cilanga, Yehofa akusasunga maloŵe getugo. Jwalakwe akusagawona malumbilo getu kuŵa gakusosekwa mnope, mwamti tukusosekwa kugakwanilisya kuti atunonyeleje. (Sal. 76:11) Pa yilanga yosope yampaka tutende, cilanga cakusosekwa mnope cili catukusatenda pakulipeleka kwa Yehofa. Pepalapo tukusaŵa tuli mkumsalila Yehofa kuti tucimtumicila yisawusye, yikasawusya.

¹² Ana mpaka tukwanilisye camtuli cilanga celeci? Yatukusatenda patusimene ni  yakulingwa, cinga yamwana kapena yekulungwa, yilosyeje kuti tukusaka kusunga cilanga cetu kwa Yehofa “lisiku lililyose.” (Sal. 61:8) Mwambone, naga mjetu jwakumasengo kapena jwakusukulu akutukopa kuti tutende najo yakulemweceka, ana tukusakana pakulosya kuti “tukusasangalala ni matala ga [Yehofa]”? (Miy. 23:26) Naga mwiŵasa mwetu ŵane ngakumtumicila Yehofa, ana tukusam’ŵenda Mlungu kuti atukamucisye kulosya ndamo sya Ciklistu atamose kuti ŵane wosope ngakutenda yeleyi? Ana lisiku lililyose tukusapopela kwa Yehofa, kum’yamicila ligongo lyakutuŵika m’likuga lyakwe, soni ligongo lyakuti akusatunonyela? Ana tukupataga ndaŵi jakuŵalanga Baibulo lisiku lililyose? Ana yatwamlagwisye Mlungu yila ngaŵa ni yeleyi? Patukulingalinga kwanilisya cilanga cetu tukusalosya kuti tukusamnonyela Yehofa soni kuti twalipelece yisyene kwa jwalakwejo. Cakulinga ca umi wetu ciŵeje kumlambila Yehofa. Naga tukuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa, cacitupa yambone yaŵatusunjile.—Deut. 10:12, 13.

13. Ana tukulijiganya cici m’mesomkulola ga nambala 6 ga Sekaliya?

¹³ Mesomkulola ga nambala 6 ga Sekaliya gakutukamucisya kumanyilila kuti ŵakusamnonyela Yehofa akusosekwa kuŵambala wiyi wamtundu wuliwose kapena kulumbila mwaunami. Tuyiwenisoni kuti atamose Ayisalayeli ŵalepele kuya yeleyi, nambo Yehofa nganagamba kwajasa. Jwalakwe jwapikanicisye kuti ŵajogopaga mnope acimmagongo ŵawo. Yehofa ŵakwanilisye cilanga cakwe cakuti ngasiŵajasa, celecitu cili cisyasyo cambone kwa m’weji. Jwalakwe cacitukamucisya kuti tukombole kusunga yilanga yetu. Litala limo lyakutusimicisya yeleyi lili kutupa cembeceyo cakuti pacangakaŵapa camasye yakusakala yosope pacilambo. Yeleyi ni yayikusimanikwa m’mesomkulola ga nambala 7 ga Sekaliya.

14, 15. (a) Ana Sekaliya ŵaciweni cici m’mesomkulola ga nambala 7? (Alole ciwulili ca nambala 2 kundanda kwa nganiji.) (b) Ana jwamkongwe jwali mu lukalala akwimila cici, soni ligongo cici am’wunicile?

¹⁴ Pambesi pakuwuwona mpukutu uli mkuguluka, lilayika lyamsalile Sekaliya kuti ‘alolesoni mwinani.’ Gelega galiji mesomkulola ga nambala 7. Ana ŵaciweni cici? Ŵaluweni lukalala lwakupimila luli mkwika. (Aŵalanje Zekariya 5:5-8.) Lukalalalu lwakwete ‘cakuwunicila ca mtofu.’ Lilayikalyo palyawunukwile cakuwunicilaco, Sekaliya ŵam’weni “jwamkongwe ali atemi mkati mwakwe.” Ni lyamsalile kuti jwamkongwejo lina lyakwe lili “Kusakala.” Kombolekatu kuti Sekaliya syamkamwile ndetemu paŵam’weni jwamkongwejo ali mkusaka kopoka m’lukalalamo. Nambo mwacitemacitema, lilayikalyo lyamtutile mmomo ni kuwunicila ni ciwunuko ca mtofu cila. Ana yeleyi yikugopolela cici?

¹⁵ Yikugopolela kuti Yehofa ngasakunda kuti yakusakala yamtundu wuliwose yitendekweje pasikati pa ŵandu ŵakwe. Cacilolecesya kuti ayityosisye mwacitema. (1 Akoli. 5:13) Lilayika lila litusimicisye yeleyi pakuwunicila mwacitemacitema lukalala lula ni ciwunuko ca mtofu.

16. (a) Ana Sekaliya ŵaciweni cici cili mkutendekwa? (Alole ciwulili ca nambala 3 kundanda kwa nganiji.) (b) Ana acakongwe ŵamapapiko ŵala ŵapite nalo kwapi lukalala?

¹⁶ Kaneko, Sekaliya ŵaweni acakongwe ŵaŵili ali akwete mapapiko mpela ga msinji. (Aŵalanje Zekariya 5:9-11.) Acakongweŵa ŵaliji ŵakulekangana ni jwamkongwe jwa m’lukalala jwakolanjikwa kuti “Kusakala” jula. Jemanjaji ŵanyakwile mwinani lukalala lula ni mapapiko gawo gamacili. Ana ŵapite nalo kwapi? Ŵajile kulileka ‘m’cilambo ca Babulo.’ Nambo ligongo cici ŵajile kulileka m’cilambo ca Babulo?

17, 18. (a) Ligongo cici ku Babulo kwaliji kwakuŵajilwa kuja kuleka lukalala? (b) Ana tukusosekwa kusimicisya cici pangani ja yindu yakusakala?

 ¹⁷ Ayisalayeli ŵa mundaŵi ja Sekaliya ŵayiweni kuti ku Babulo kwaliji kwakuŵajilwa kuti akalece lukalala lula. M’cilamboci, ŵandu ŵajinji ŵaliji ni ndamo syakusakala soni ŵalambilaga yakusepa. Pakuŵa Sekaliya ni Ayuda ŵane ŵakulile ku Babulo, lisiku lililyose ŵalimbanaga ni yeleyi. Nambo mesomkulolaga gasimicisye ŵanduwo kuti Yehofa calolecesye kuti kulambila kusyesyene kuŵe kweswela.

¹⁸ Mesomkulolaga gakamucisyesoni Ayuda kumbucila kuti alolecesyeje kuti kulambila kwawo kuŵeje kweswela ndaŵi syosope. Kusakala kulikose kukawonekaga pasikati pa ŵandu ŵa Yehofa, soni Yehofa msyenejo nganaŵa akundile yeleyi. Pakuŵa m’weji twajinjile m’likuga lyeswela lya Yehofa, uli ukumu wetusoni kamucisya kuti cakusakala cilicose cikasimanikwa. Ana tukusatenda cilicose kuti likuga lyetuli liŵeje lyeswela? Kusakala kulikose ngakukusosekwa kusimanikwa m’paladaiso jwetu jwausimu.

19. Ana mesomkulola ga Sekaliya gakutujiganya cici masiku agano?

¹⁹ Mesomkulola ga nambala 6 ni 7 ga Sekaliya gali gakwakalamusya ŵandu ŵakusatenda yindu mwacinyengo. Gakwakumbusya kuti Yehofa jwangalecelela yakulemweceka. Gakwakumbusyasoni ŵakutumila ŵakwe ŵakulupicika kuti aŵenganeje ni yakusakala. Mesomkulolaga gakutusimicisyasoni kuti naga tukulingalinga kutenda yakumsangalasya Yehofa, ngasatugwicisya cilango, nambo cacitucenjela soni kutujaliwa. Kuŵa kwetu ŵakulupicika ngasikujinjila m’mesi. Tuŵeje ŵakusimicisya kuti Yehofa cacitukamucisya kuti tukombole kuŵa ŵakulupicika. Nambo ana mpaka tusimicisye wuli kuti pangali ŵampaka amasye kulambila kusyesyene? Yisawusyo yekulungwa payiŵandicilepa, ana cici campaka citusimicisye kuti Yehofa cacilicenjela likuga lyakweli? Tucitagulilana yiwusyo yeleyi mungani jakuyicisya.