Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Amaceleta ne Cisote ca Bufumu Filamucingilila

Amaceleta ne Cisote ca Bufumu Filamucingilila

“E fyo cikaba—nga mukomfwa kwi shiwi lya kwa Yehova Lesa wenu.”—SEKA. 6:15.

INYIMBO: 61, 22

1, 2. Ilyo Sekaria apwishishe ukumona icimonwa calenga 7, bushe ifintu fyali shani ku baYuda abali mu Yerusalemu?

ILYO icimonwa calenga 7 ico Sekaria amwene capwile, uyu kasesema alikwete ifintu ifingi ifya kutontonkanyapo. Yehova alilaile abantu bakwe ukuti aali no kupingula abantu abashali abafumacumi pa fibi ifyo balecita. Ukwabula no kutwishika ifyo Yehova alaile abantu bakwe fyalikoseshe Sekaria. Na lyo line, tapali nangu fimo ifyayalwike. Abantu tabali abafumacumi kabili balitwalilile ukucita ifyabipa na fimbi, e lyo na umulimo wa kukuula cipya cipya itempele lya kwa Yehova mu Yerusalemu wali taulapwa. Cinshi calengele ukuti abaYuda baleke bwangu ukubomba umulimo uo Lesa abapeele? Bushe ico babwelele ku mwabo ni pa kuti bawamye imikalile yabo?

2 Sekaria alishibe ukuti abaYuda ababweleele ku Yerusalemu bali ne citetekelo. Aba ebo “umupashi wa kwa Lesa wa cine wacincishe” ukusha amayanda yabo na makwebo yabo. (Esra 1:2, 3, 5) Balishile icalo ico baishibe bwino no kuya ku calo ico abengi bashabalile abamonapo. Na kuba, nga tabacindamike umulimo wa kukuula cipya cipya itempele lya kwa Yehova, nga tabaipeeleshe ukwenda ubulendo ubwayafya ubwalepele amakilomita nalimo 1,600.

3, 4. Mafya nshi abaYuda ababwelelemo ku Yerusalemu bakwete?

3 Bushe ubulendo ubo abaYuda baendele bwali shani? Ukwabula no kutwishika ilyo baleenda baletontonkanya pa calo ico baleyako. Balyumfwile ifyo umusumba wa Yerusalemu walemoneka bwino kale ne fyo itempele lyali ilya lulumbi ku balipo abakalamba sana pali ili ibumba abafimwenepo. (Esra 3:12) Bushe nga mwali pa bali pali ubu bulendo nga mwaumfwile shani ukumona Yerusalemu umuku wa kubalilapo, umusumba uo mwali no kulaikalamo? Bushe nga mwalyumfwile ububi ukumona ifikuulwa ifyaonaika ne fyani fyalimenapo? Bushe nga mwalelinganya ifibumba fibili ifikalamba ifya musumba wa Babiloni ku fibumba fya musumba wa Yerusalemu ifyaonaike, ifyashele ne mipokapoka apali impongolo ne mpungu? Lelo abaYuda bena tabafuupwilwe. Balimwene ifyo Yehova abacingilile ilyo balebwelela ku Yerusalemu. Ico babalilepo ukucita ilyo bafikile fye, kukuula icipailo pa ncende apabelele itempele kale kabili batendeke ukutuula amalambo kuli Yehova cila bushiku. (Esra 3:1, 2) Apo bali ne nsansa ilyo bafikile fye, balemona kwati takwali nangu cimo icali no kubafuupula.

4 Nangu ca kuti abena Israele balikwete umulimo wa kukuula itempele, bali no kukuula cipya cipya imisumba yabo. Balingile ukukuula amayanda yabo, ukulima ifisabo, no kufwaila indupwa shabo ifya kulya. (Esra 2:70) Ala imilimo iyo abena Israele bakwete yali ingi. Tapakokwele abalwani babo balishile no kutendeka ukubalesha ukukuula. Nangu ca kuti pa kubala balishipile, balisukile banenuka pa numa ya myaka 15 pantu abalwani babo balebafuupula. (Esra 4:1-4) Mu mwaka wa 522 ninshi Yesu talaisa pano isonde e lyo abena Israele bafuupwike sana ilyo imfumu ya ku Persia yabaleseshe ukukuula Yerusalemu. Abena Israele balemona kwati umulimo wa kukuula Yerusalemu tawakapwe.—Esra 4:21-24.

5. Finshi Yehova acitile ilyo abantu bakwe balekele ukubomba umulimo wakwe?

5 Yehova alishibe ifyo abantu bakwe balekabila. Lesa alangile Sekaria icimonwa ca kulekeleshako pa kuti abaYuda bashininkishe ukuti alibatemenwe kabili aletasha pa milimo yonse iyo babombele, no kuti ali no kubacingilila nga batendeka ukukuula na kabili. Pa mulimo wa kukuula cipya cipya itempele, Yehova alaile abantu bakwe ati: “E fyo cikaba—nga mukomfwa kwi shiwi lya kwa Yehova Lesa wenu.”—Seka. 6:15.

BAMALAIKA ABALI PALI BAKABALWE BA NKONDO

6. (a) Bushe icimonwa calenga 8 ico Sekaria amwene catendeke shani? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.) (b) Mulandu nshi bakabalwe bakwatile amalangi ayapusana?

6 Pa fimonwa fyonse ifyo Sekaria amwene, icimonwa calenga 8 nalimo e cingakosha sana icitetekelo. (Belengeni Sekaria 6:1-3.) Elenganyeni ifyo amwene: Amaceleta yane “yalefuma pa kati ka mpili shibili, . . . isha mukuba,” nalimo aya amaceleta yali ya nkondo. Bakabalwe abaletinta amaceleta bali na malangi ayapusana. Ifi bakabalwe bapusene amalangi calengele cayanguka ukulekaanya abaleensha amaceleta. Sekaria aipwishe ati, “Finshi ifi?” (Seka. 6:4) Na ifwe bene tulafwaya ukwishiba pantu ici cimonwa calitukuma.

Na muno nshiku mwine Yehova alabomfya bamalaika ku kucingilila no kukosha abantu bakwe

7, 8. (a) Bushe impili shibili shimininako finshi? (b) Mulandu nshi impili shabela isha mukuba?

7 Mu Baibolo, impili kuti shaimininako amabufumu nelyo amabuteko. Impili isho Sekaria amwene shalipalana ne mpili shibili ishaba mu busesemo bwa kwa Daniele. Ulupili lumo lwimininako bukateka bwa kwa Yehova ubwa muyayaya. Ulupili lumbi lwimininako Ubufumu bwa kwa Mesia kabili imfumu ya buko ni Yesu. (Dan. 2:35, 45) Ukutula mu 1914 ilyo Yesu bamubikile pa Bufumu, ishi mpili eko shaba kabili shilafwilisha sana ukufikilisha ubufwayo bwa kwa Lesa pano isonde.

8 Mulandu nshi ishi mpili shapangilwa no mukuba? Nga filya fine golde imoneka bwino e fyo no mukuba waba. Kale Yehova aebele abantu ukubomfya umukuba uwabeka pa kupanga icikuulwa ca mushilo kabili e o babomfeshe na pa kupanga itempele mu Yerusalemu. (Ukufu. 27:1-3; 1 Isha. 7:13-16) Kanshi ifi impili sha mampalanya shibili shali isha mukuba filenga twaishiba ukuti bukateka bwa kwa Yehova no Bufumu bwa kwa Mesia fyaliwamisha, kabili fikalenga abantu bakekale bwino kabili bakapaalwe.

9. Ni bani baleensha amaceleta, kabili mulimo nshi babapeele?

9 Natulande na kabili pa maceleta. Bushe amaceleta na baleensha bemininako finshi? Abaleensha amaceleta ni bamalaika, nalimo bali mu mabumba. (Belengeni Sekaria 6:5-8.) Aba bamalaika abalefuma “ku cinso ca kwa Shikulu we sonde lyonse” balibapeele umulimo uwaibela uo baleya mu kubomba. Mulimo nshi babapeele? Cila ibumba lya bamalaika balilipeele icifulo ca kucingilila. Umulimo bakwete wa kucingilila abantu ba kwa Yehova, maka maka ku “calo ca ku kapinda ka ku kuso,” e kutila Babiloni. Yehova talefwaya ukuti abena Babiloni bakateke abantu bakwe ubusha na kabili. Ala ifi fyalisansamwishe abalekuula itempele mu nshiku sha kwa Sekaria! Tabali no kusakamana ukuti abalwani babo bali no kulabapumfyanya.

10. Bushe ubusesemo bwa kwa Sekaria ubwa maceleta na baleyensha bulenga abantu ba kwa Lesa muno nshiku bacetekela finshi?

10 Na muno nshiku mwine Yehova wa mabumba alabomfya bamalaika ku kucingilila no kukosha abantu bakwe nga filya fine acitile mu nshiku sha kwa Sekaria. (Mal. 3:6; Heb. 1:7, 14) Ukutula mu 1919 ilyo Yehova alubwile Israele wa kwa Lesa muli Babiloni Mukalamba, abantu abesa mu kupepa kwa cine balefulilako fye nangu ca kuti kwaliba abakaanya sana. (Ukus. 18:4) Apo bamalaika balatucingilila, tatufwile ukusakamana ukuti nalimo icilonganino ca kwa Yehova cikaya muli bunkole muli Babiloni Mukalamba na kabili. (Amalu. 34:7) Kanshi te kuti tutwishike no kutwishika ukuti ababomfi ba kwa Lesa mwi sonde lyonse bakatwalilila fye ukubombela Yehova ne nsansa. Nga twatontonkanya pa cimonwa ico Sekaria amwene, tatutwishika ukuti twalicingililwa mwi samba lya mpili shibili.

11. Mulandu nshi tushilingile ukutiinina abakasansa abantu ba kwa Lesa?

11 Nomba line amabuteko yonse aya mapolitiki aya mu calo ca kwa Satana yali no kumana akapi ku kufwaya ukusansa abantu ba kwa Lesa. (Esek. 38:2, 10-12; Dan. 11:40, 44, 45; Ukus. 19:19) Mu busesemo bwa kwa Esekiele aya amabuteko bayalondolola ukuti yaba nge kumbi ilyakupa icalo kabili yakatwimina ninshi yali pali bakabalwe. (Esek. 38:15, 16) * Bushe tulingile ukuyatiina? Awe! Twalikwata ibumba lya bashilika aba pali bakabalwe. Mu nshita ya bucushi bukalamba bamalaika abashilika ba kwa Yehova wa mabumba bakalongana ku kucingilila abantu ba kwa Lesa no konaula abantu abakaana imitekele ya kwa Yehova. (2 Tes. 1:7, 8) Ala ifikacitika pali ubu bushiku fya kupapusha! Nomba bushe nani akalatungulula ibumba lya bashilika ba ku muulu aba kwa Yehova?

YEHOVA AFWIKA IMFUMU YAKWE KABILI SHIMAPEPO ICISOTE CA BUFUMU

12, 13. (a) Finshi Sekaria bamwebele ukucita? (b) Twaishiba shani ukuti umwaume beta ukuti Ukupuuka emininako Yesu Kristu?

12 Ifimonwa fyonse 8 Sekaria afimwene fye eka. Nomba atendeke ukucita ifyali mu busesemo ku kukoselesha abalekuula cipya cipya itempele lya kwa Lesa. (Belengeni Sekaria 6:9-12.) Sekaria bamwebele ukupoka silfere na golde kuli Heldai, Tobiya, na kuli Yedaya no kupanga “icisote ca bufumu.” Aba baume batatu e lyo bafikile fye ukufuma ku Babiloni. (Seka. 6:11) Bushe Sekaria bamwebele ukubika icisote pa mutwe wa kwa Serubabele uwali cilolo wa mukowa wa kwa Yuda kabili uwatuntwike muli Davidi? Awe. Abalemonako uko Sekaria alefwika Yoshua Shimapepo Mukalamba icisote ca bufumu bafwile balipapile.

13 Bushe filya Yoshua Shimapepo Mukalamba bamufwikile icisote ca bufumu balimubikile pa bufumu? Awe, Yoshua tatuntwike mu lupwa lwa kwa Davidi e ico tali na kuba imfumu. Filya bamufwikile icisote ca bufumu fyalesobela uwali no kuba imfumu ya muyayaya kabili shimapepo. Shimapepo mukalamba uo babikile pa bufumu bamwita ukuti Ukupuuka. Amalembo yalangilila bwino bwino ukuti Ukupuuka ni Yesu Kristu.—Esa. 11:1; Mat. 2:23. *

14. Apo Yesu ni Mfumu kabili Shimapepo Mukalamba, mulimo nshi uo abomba?

14 Apo Yesu ni Mfumu kabili Shimapepo Mukalamba, alatungulula amabumba ya bashilika ba kwa Yehova aba ku muulu. E ico alabombesha pa kuti abantu ba kwa Lesa bonse baleikala umutende nangu ca kuti bekala mu calo umwaba abantu abankalwe. (Yer. 23:5, 6) Pa kutungilila imitekele ya kwa Lesa no kucingilila abantu ba kwa Yehova, Kristu ali no kutungulula abakonaula inko. (Ukus. 17:12-14; 19:11, 14, 15) Na lyo line, ilyo ashilapingula abantu, Ukupuuka alikwata umulimo uukalamba uo afwile ukubomba.

AKAKUULA ITEMPELE

15, 16. (a) Mulimo nshi uubombwa muno nshiku, kabili nani aubomba? (b) Finshi fikacitika ilyo Ukuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwa kwa Kristu kukapwa?

15 Yesu Imfumu kabili Shimapepo Mukalamba balimupeela no mulimo wa ‘kukuula itempele lya kwa Yehova.’ (Belengeni Sekaria 6:13.) Yesu alabomba umulimo wa kukuula, alilubula bakapepa ba cine muli Babiloni Mukalamba, kabili mu 1919 alibweseshe ne cilonganino ca Bena Kristu. Na kabili alisontele “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” ukutungulula umulimo mu mansa she tempele ilikalamba ilya mampalanya ilya pano isonde. (Mat. 24:45) Yesu alabomba no mulimo wa kulopolola abantu ba kwa Lesa no kubafwa ukulapepa Lesa ukulingana ne fyo afwaya.—Mal. 3:1-3.

16 Mu Myaka Ikana Limo ilyo Yesu akalateka, ena na ba 144,000 ishamfumu kabili bashimapepo bakafwilisha abantu ukuba abapwililika. Abantu nga bapwililika, ni bakapepa ba cine fye e bakalaikala pe sonde ilyasanguluka. Lyena ukupepa kwa cine kukabwela pano isonde umupwilapo!

MULEBOMBAKO UMULIMO WA KUKUULA

17. Finshi fimbi ifyo Yehova aebele abaYuda ifyabakoseshe, kabili ifyo abebele fyalengele bacita finshi?

17 Bushe ifyo Sekaria amwene mu fimonwa fyalengele abaYuda abaliko pali ilya nshita bacita finshi? Yehova alibalaile ukuti ali no kubacingilila no kubafwa pa kuti bakapwishe ukukuula itempele. Ifi abalaile fifwile fyalilengele bakwata isubilo. Lelo bushe abantu abali fye abanono bali no kupwisha shani ukukuula itempele? Amashiwi ayo Sekaria akonkenyepo ukubeba yafwile yalilengele baleka ukutiina nelyo ukutwishika. Lesa aebele abantu bakwe ukuti abantu na bambi abaali no kuilunda kuli Heldai, Tobiya, na Yedaya bali no kwisa mu ‘kukuula itempele lya kwa Yehova.’ (Belengeni Sekaria 6:15.) Apo nomba abaYuda balishininkishe ukuti Lesa ali no kubafwa, tabaikete na ku cani balitwalilile umulimo wa makuule nangu ca kuti balibakeenye. Tapakokwele Yehova alifumishepo icipope ico imfumu ya ku Persia yabikilepo ica kulesha ukukuula icali kwati lupili, kabili abaYuda balipwishishe ukukuula itempele mu mwaka wa 515 ninshi Yesu talaisa pano isonde. (Esra 6:22; Seka. 4:6, 7) Lelo amashiwi ayo Yehova alandile yalesobela ifintu ifikalamba ifilecitika muno nshiku.

Yehova takalabe ifyo twamutemwa! (Moneni paragrafu 18 na 19)

18. Bushe ubusesemo bwaba pali Sekaria 6:15 bulefikilishiwa shani muno nshiku?

18 Muno nshiku abantu abengi nga nshi baleisa mu kupepa kwa cine kabili balaitemenwa ukusangula “ifyuma” fyabo apaba, inshita yabo, amaka yabo, ne fintu fimbi ifyo bakwata ku kutungilila itempele lya kwa Yehova ilikalamba ilya mampalanya. (Amapi. 3:9) Kuti twashininkisha shani ukuti Yehova alatasha pa fyo tutungilila umulimo wakwe? Ibukisheni ukuti Heldai, Tobiya, na Yedaya baletele golde na silfere ifyo Sekaria abomfeshe pa kupanga icisote ca bufumu. Ici icisote cali “cibukisho” ca fintu ifyo basangwile ku kutungilila ukupepa kwa cine. (Seka. 6:14) Na ifwe bene tulabombesha kabili Yehova takalabe ifyo twamutemwa. (Heb. 6:10) Akatwalilila fye ukwibukisha ifyo tumubombela ne fyo twamutemwa.

19. Bushe ifimonwa ifyo Sekaria amwene filingile ukulenga twalacita finshi muno nshiku?

19 Fyonse ifyacitika mu kupepa kwa cine muli shino nshiku sha kulekelesha filanga ukuti Yehova alatupaala kabili Kristu e ututungulula. Twaba mu cilonganino icishingawa, icacingililwa, kabili icikatwalilila fye ukubako. Ifyo Yehova afwaya ukupepa kwa cine kube ‘e fyo kukaba.’ E ico mwikesha ukufuma mu cilonganino ca kwa Yehova, kabili ‘muleumfwa kwi shiwi lya kwa Yehova Lesa wenu.’ Nga mwacita ifi, Imfumu kabili Shimapepo Mukalamba e lyo na bensha amaceleta aba ku muulu bakatwalilila ukumucingilila. Mulebombesha pa kuti muletungilila ukupepa kwa cine. Nga mulebombesha abashilika ba kwa Yehova bakatwalilila ukumucingilila muli shino inshiku sha kulekelesha kabili umuyayaya!

^ para. 11 Nga mulefwaya ukwishibilapo na fimbi, moneni icipande icitila “Amepusho Ukufuma ku Babelenga” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa May 15, 2015, amabu. 29 ukushinta ku 30.

^ para. 13 Amashiwi ya kuti “umwina Nasarete” yafuma kwi shiwi lya ciHebere ilyo bapilibula ukuti “ukupuuka.”