1, 2. Zacarías ni Ngöbö kukwei niekä ie kukwe keta kükükäre mikani tuare ye ngwane, ¿nitre judío nämene Jerusalén ye nämene ja ngwen ño?

ZACARÍAS ni Ngöbö kukwei niekä ie kukwe keta kükükäre mikani tuare ye ngwane, kukwe keta kabrebätä namani töbikadre ie. Nitre ñaka blite metre mikai ja ngie nuin Jehovakwe käbämikata kwe yekwe dimikani krubäte. Akwa erametre nitre jökrä nämene ja ngwen jankunu kore. Nitre kwati krubäte nämene jankunu ñaka blite metre aune nämenentre kukwe blo nuainne. Ne madakäre, nitre judío nämene templo Jehovakwe ye üketeta jankunu. ¿Sribi biani nuaindre Ngöbökwe ietre ye ñobätä tuanimetre drekebe ngwarbe kwetre? ¿Niaratre nükaninta ja käite ja töi mikakäre nüne bäri kwin?

² Nitre judío nükaninta Jerusalén nämene tödeke Jehovai ye nämene gare kwin Zacarías ie. Biblia tä niere, nitre judío ye “Ngöbö metre käkwe mikaninta dite” ju aune jondron kwetre tuametrekäre (Esd. 1:2, 3, 5). Kä nämene gare kwin ietre ye tuanimetre kwetre nänkäre kä ñaka gare jire ietre yekänti. Templo Ngöbökwe ükadreteta ye namani ütiäte krubäte niaratre kräke, yebätä töi namanintre juto biare nänkäre 1,600 kilómetro kä ñaka kwin yekänti ta.

3, 4. ¿Nitre judío nükaninta Jerusalén yekwe ja tuani kukwe medenbe?

³ Nitre judío nänbare mente krubäte ye ngwane, erametre niaratre  nünain ño Jerusalén yebätä töbikabare kwetre ora nikani kabre krubäte ta yete. Juta Jerusalén aune templo ye nämene bä nuäre krubäte nie nämene nitre umbre yekwe ye kukwe nuani kwetre (Esd. 3:12). Nikwe nänbare bentre akräke, ¿nikwe Jerusalén tuadre kena yebätä ja rabadre ruin ño nie? ¿Juta ye juani ngwarbe aune nämene kä dubete yebätä ni rabadre ulire? ¿Ki Babilonia dite ye nikwe ketadre ki Jerusalén nämene juani ngwarbe yebe? Nitre judío nänbare mente krubäte, ye näire Jehovakwe kriemikani aune dimikani yebätä ñaka ja ngwani di nekä kwetre. Niaratre namani yete ye ngwane, templo nämene yekänti altar sribebare käne kwetre. Yete jatanintre jondron kukwe köbö kwatire kwatire Jehovai (Esd. 3:1, 2). Kä namani juto krubäte bätätre yebätä ñaka raba ja di ngwen nekä jire namani tuin.

⁴ Nitre israelita templo ükaninteta aune juta kwetre ye namani ükadreteta ietre arato. Ju namani ükadreteta ietre aune nüra namani nökadre ietre mräkätre bukakäre (Esd. 2:70). Sribi namani nuaindre krubäte ietre. Akwa, kä nikani braibe ta yete nitre ja mikaka nitre Ngöbö metre mikaka täte rüere yekwe ja di ngwani sribi ye ketabätäkäre. Kenanbe, nitre israelita namani sribire jankunu. Akwa kä nikani 15 ta yete nitre ja mikani jankunu niaratre rüere aune bätärekä bätärekä niaratre jatani di nekä (Esd. 4:1-4). Ne madakäre, kä 522 kä 1 känenkri yete, rei Persia nitre juani sribi nuain nämene Jerusalén ye ketebätä täte. Juta ye ñaka ükaiteta jire namani tuin ietre (Esd. 4:21-24).

5. ¿Jehovakwe dre nuainbare juta kwe dimikakäre?

⁵ Nitre judío nämene dre ribere jai ye nämene gare Jehovai. Yebätä, Jehová nämene niaratre tarere aune dre dre nuainbare kwetre ye jökrä nämene mike tuin ütiäte jai ye mikakäre gare ietre kukwe mikani tuare mrä kwe Zacarías ie. Aune niaratre templo ye ükaiteta ngwane, niarakwe niaratre kriemikai ye tö namani mikai gare ietre arato. Zacarías yebiti, kukwe ne käbämikani kwe ietre templo ükadreteta yebätä: “Munkwe Jehová Ngöbö munkwe kukwe nuai ngwane, kukwe ne rabai bare...” (Zac. 6:15).

6. a) ¿Kukwe mikani tuare keta kwäkäre Zacarías ie yebätä dre mikata gare käne? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä). b) ¿Ñobätä mädä ye bä jene jene?

⁶ Kukwe mikani tuare mrä keta kwäkäre Zacarías ie ye bäri tä tödeka nikwe mike dite raba ruin nie (ñäkädre Zacarías 6:1-3 yebätä). * Ni Ngöbö kukwei niekä kukwe ne tuani ye ani bämike ja töite: karo kräbokä nämene juto biare rükäre abokän ngutuä kubu cobrere te ta nikani betekä jötrö ngwarbe namani tuin ie. Mädä bä jene jene nämene karo jäke ja jiebiti, ye köböire karo jene jene ye namani nuäre rükadre gare. Zacarías ngwanintari: “¿Ye abokän dre ti däkien?” (Zac. 6:4). Kukwe mikani tuare Zacarías ie ye ütiäte krubäte ni kräke, yebätä tä dre bämike ye nita ngwentari jai arato.

7, 8. a) ¿Ngutuä kubu ye tä dre bämike? b) ¿Ñobätä ngutuä ye sribebare cobrere?

⁷ Bibliabätä, ngutuä ye bämika raba gobrantre yebätä. Kukwe mikani tuare Zacarías ie yekänti blitata ngutuäbätä ye ja erebe ngutuä kububätä Daniel tä blite yebe. Ngutuä kwati ye tä Gobran Jehovakwe tä kärekäre kä kwinbiti ye bämike. Aune ngutuä kubukäre ye tä monso dianinkä Gobrankäre abokän tä Jesús kisete ye bämike (Dan. 2:35, 45). Kä 1914 yete ja känenkäre Jesús mikani reire ye ngwane, ngutuä kubu ye tä ükaninte gwairebe aune ye köböire Ngöbö töi tä nemen bare Kä tibienbätä.

 ⁸ ¿Ñobätä ngutuä ye sribebare cobrere? Oro ye erere, cobre ye ütiäte krubäte. Jehovakwe cobre trä ngitiekä yebiti tabernáculo aune templo Jerusalén ye sribe mananbare (Éx. 27:1-3; 1 Rey. 7:13-16). Yebätä, ngutuä kubu ja üaire sribebare cobrere ye tä mike gare Gobran Jehovakwe kä kwinbiti aune monso dianinkä Gobrankäre kwe ye gobran kwin krubäte. Gobrantre ye köböire nikwe nünain kärekäre aune kukwe kwin keta kabre rabai nikwe.

9. ¿Nitre karo mikaka nen ye nire nire aune sribi meden mikani kisete?

⁹ ¿Karo aune nitre karo mikaka nen ye tä dre bämike? Nitre karo mikaka nen ye angeletre, tätre ñäkäninbiti jene jene raba ruin nie (ñäkädre Zacarías 6:5-8 yebätä). * Nämenentre “Däkien kä jökräbiti tibien ye ngwärekri” ye bitikäre nikanintre sribi ütiäte krubäte nuainkäre. ¿Sribi meden? Juani kä jene jene känti juta Jehovakwe kriemikakäre, metrere rüe Babilonia, “kä ngwitärikri” yebätä. Jehovakwe ñaka nitre niara mikaka täte ye tuainmetre nementa ngite Babilonia kisete. Erametre yekwe nitre nämene templo üketeta Zacarías näire ye töi mikani jäme. Nitre niaratre rüere yekwe ñaka niaratre ketaibätä sribi yebätä yei nämenentre tö ngwen.

10. ¿Zacarías kukwe niebare karo aune nitre mikaka nen yebätä ye tä ni dimike ño?

¹⁰ Namani bare Zacarías näire ye erere, kä nengwane Jehová nitre rükä jie ngwanka ye täbe angeletre kwe yebiti juta kwe kriemike aune dimike (Mal. 3:6; Heb. 1:7, 14, TNM). Kä 1919 yete ja känenkäre, Israel ja üaire ñaka namanina ngite ja üairebiti Babilonia Kri kisete ye ngwane, kukwe metre ye rüere ja mikanina krubäte akwa yebiti ta tä nirien jankunu (Apoc. 18:4). Angeletre tä ni kriemike ye köböire juta Ngöbökwe ñaka rabaita ngite kukwe ngwarbe kisete, aisete kä jürä ñaka rabadre nibätä (Sal. 34:7). Ñakare aune, ni Jehová mikaka täte kä jökräbiti tibien yekwe sribidi jankunu kä jutobiti Ngöbö nikwe kräke ye gare kwin nie. Zacarías kukwe niebare yebätä nita töbike ye ngwane, ngutuä kubu yebiti jata nemen ruin kriemikani nie.

11. Juta Ngöbökwe rüere ja mikai ja känenkäre, ¿ye ñobätä nikwe ñaka jürä ngwandre jabätä?

¹¹ Gwäune, gobrantre dite gobrainta Satanakwe yekwe ja ükaikrö keteitibe juta Ngöbökwe gatekäre (Ezeq. 38:2, 10-12; Dan. 11:40, 44, 45; Apoc. 19:19). Ezequiel kukwe niebare yekänti mikata gare, gobrantre dite ye rabai Kä jökräbiti tibien muta ye kwrere. Tä niere arato, tätre näin mädäbiti aune ja mikai kwetre juta Ngöbökwe rüere (Ezeq. 38:15, 16). * ¿Nikwe kä jürä ngwandre jabätä? Ñakare. Ángeletre rükä Jehovakwe ye täi nikri. Kukwe tare krubäte rabai bare ye näire, angeletre rükä yekwe ni Ngöbö mikaka täte kriemikai aune nire nire käkwe ja mikai gobran Jehovakwe rüere ye gaite täte kwetre (2 Tes. 1:7, 8, TNM). ¡Köbö ye näire kä rabai juto krubäte nibätä! Akwa, ¿nireta angeletre rükä Jehovakwe ye jie ngwen?

12, 13. a) ¿Jehovakwe dre nuain mananbare Zacarías ie? b) Ni iti kädekata “Bükün” ye Jesukristo bämikata, ¿ye ñokänti gare nie?

¹² Kukwe keta kwä mikani tuare Zacarías ie abokän tä tärä tikani kwe yebätä ye niara aibe  käkwe tuani. Kukwe rabai bare ja känenkäre bämikani ye Zacarías mikani gare nitre madai aune yekwe nitre nämene templo Ngöbökwe üketeta ye dimikani (ñäkädre Zacarías 6:9-12 yebätä). * Heldai, Tobiya aune Jedayá nükani krire Babilonia yebe niara rabadre blite aune rabadre jondron ngwiane bätä oro kärere ie ye Jehovakwe niebare ie. Jondron ngwiane bätä oro yebiti, ni Ngöbö kukwei niekä ye rabadre “corona bä nuäre” sribere (Zac. 6:11). ¿Corona ye sribebare nire kräke kwe? ¿Gobran Zorobabel, jatani Judá yekri aune David monsoitre yekri ye kräke sribebare kwe? Ñakare. Zacarías corona ye mikadre Josué sacerdote bäri kri ye dokwäbiti niebare Jehovakwe ie. Corona mikani Josué dokwäbiti ye nire nire käkwe tuani ye töi namani ñan krütare.

¹³ Yekwe mikani gare, ¿Josué sacerdote bäri kri ye rabai reire? Ñakare. Niara ñaka namani reire, ñan ñobätä aune ñaka jatani David mräkätre yekri. Kukwe rabai bare rei ja känenkäre aune sacerdote kärekäre kädekata “Bükün” yebätä ye bämikakäre corona mikani Josué dokwäbiti. ¿Nirebätä blitata? Ye abokän Jesukristo mikata gare metre Bibliabätä (Is. 11:1; Mat. 2:23).

14. ¿Jesús tä sribi meden nuainne rei aune sacerdote bäri kri erere?

¹⁴ Jesús ye rei aune sacerdote bäri kri bätä tä angeletre rükä Jehovakwe ye jie ngwen. Tä sribire krubäte ne kwe juta Jehovakwe ye tädre kriemikani nitre käme ye ngätäite (Jer. 23:5, 6). Köböra gobrantre kä tibienbätä gainte aune ye köböire ja mikai kwe Jehová gobran kri yekri bätä nitre Ngöbö mikaka täte ye dimikai kwe (Apoc. 17:12-14; 19:11, 14, 15). Akwa köbö ye känenkri sribi kri tä nuaindre Jesús ie.

15, 16. a) ¿Nirekwe konkrekasion kristiana kä nengwane ye ükaninteta aune tötikani bäri bätä nuainbare ño kwe? b) ¿Kristo Gobrandi Kä Mil te ye bitikäre nüna rabai ño Kä tibienbätä?

¹⁵ Jesús kädekani reire aune sacerdote bäri kri akwa kädekani “templo Jehovakwe” ye sribekäre arato (ñäkädre Zacarías 6:13 yebätä). * Kä 1919 yete, niarakwe juta Jehovakwe ye mikani kwäre Babilonia Kri ye kisete aune konkrekasion kristiana ükaninteta kwe ye ngwane, “templo Jehovakwe” ye sribebare kwe. Arato “ni klabore ie tö ngwan raba bätä töbätä” ye kädekani kwe sribi nuainta templo kri ja üaire tä kä tibienbätä yete jie ngwankäre (Mat. 24:45, TNM). Arato, Jesús tä juta Jehovakwe ye tötike bäri aune tä dimike Ngöbö mike täte metre (Mal. 3:1-3).

¹⁶ Jesús rabai Gobrane Kä Mil te ye ngwane, niara aune nitre 144,000 reire bätä sacerdotere yekwe nitre Ngöbö mikaka täte metre dimikai nemen töi metre. Ye bitikäre, nitre Ngöbö mikaka täte ye aibe rabai Kä tibienbätä. Ye ngwane batibe, nita Ngöbö metre mike täte ye rabai ükaninteta täte.

17. a) ¿Jehovakwe kukwe meden käbämikani nitre judío ie? b) ¿Kukwe yekwe niaratre dimikani ño?

¹⁷ ¿Zacarías kukwe niebare yekwe nitre judío dimikani ño? Niaratre rabai nüne jankunu yete aune rabai kriemikani templo ye sribekäre täte ye Jehovakwe käbämikani ietre aune yekwe niaratre mikani tö ngwen. Akwa niaratre nämene braibe, ¿se ñokänti sribi ye mikani krüte kwetre? Zacarías namani kukwe Ngöbökwe mike gare jankunu ye ngwane, namanintre tö ngwen aune kä jürä ñan namanina bätätre.  Heldai, Tobiya aune Jedayá nämene niaratre dimike, akwa nitre mada kwati käkwe niaratre dimikai “templo Jehovakwe” sribere ye Ngöbökwe niebare ietre (ñäkädre Zacarías 6:15 yebätä). * Aisete Jehovakwe nitre judío dimikai yei niaratre nämene tö ngwen. Yebätä, rei Persia sribi ye ñäkäibare akwa yebiti ta niaratre namaninta templo ye sribere. Kä nikani braibe ta ye bitikäre, kukwe kri ngutuä kwrere nämene niaratre jiete ye Ngöbökwe dianinkä. Aune kä 515 kä 1 känenkri yete, templo ye sribebare täte (Esd. 6:22; Zac. 4:6, 7). Akwa, kukwe niebare Jehovakwe ye tä kukwe bäri kri tä nakainkä ni näire ye bämike.

18. ¿Zacarías 6:15 ye tä nemen bare ño kä nengwane?

¹⁸ Kä nengwane ni kwati krubäte tä Jehová mike täte. Nita “jondron ütiäte” nikwe ye bien ja töi jeñebiti, ñodre nita kä denkä jai, nita ngwian bien aune nita ja di nikwe yebiti templo kri Jehovakwe ja üaire ye sribere (Prov. 3:9). Nita sribire Jehová kräke aune nita ja ngwen metre ie ye tuin ütiäte ie yei nikwe tö ngwandre. Heldai, Tobiya aune Jedayá käkwe jondron biani Zacarías ie corona sribekäre ye nikwe ngwandre törö jai. Niaratre jondron biani Ngöbö metre mikakäre täte ye corona nämene ‘ngwenta törö’ ietre (Zac. 6:14). Ye erere arato, nita dre dre nuainne Jehová kräke aune nita niara tarere ye ñaka käi kwitaikä jire kwe jabiti (Heb. 6:10).

19. ¿Kukwe mikani tuare Zacarías ie ye raba ni dimike ño?

¹⁹ Jehovakwe Jondron kwin biani nie aune Kristo tä ni jie ngwen ye köböire juta Jehovakwe yekwe sribi kwin nuainbarera kä krüte nete. Juta Jehovakwe tä kriemikani aune tä kärekäre yete ni Ngöbö mikaka täte ye tä. Zacarías mikani gare erere, nikwe Jehová mikai täte metre tö namani ie ye erere. Yebätä, nita juta Jehovakwe yete ye nikwe mikadre tuin ütiäte jai aune nikwe ‘Jehová Ngöbö nikwe ye kukwe nuadre’. Nikwe ye erere nuaindi ngwane, Rei nikwe aune Sacerdote Bäri Kri bätä angeletre karo ngwanka yekwe ni kriemikai. Nikwe ja di ngwandre ja mikakäre Ngöbö metre mikata täte yekri. Ye köböire, Jehovakwe ni kriemikai kä krüte nete aune kärekäre yei nikwe tö ngwain.