1, 2. Idi dandanin agpatingga ti maikapito a sirmata ni Zacarias, ania idi ti kasasaad dagiti Judio idiay Jerusalem?

IDI dandanin agpatingga ti maikapito a sirmata ni Zacarias, adu ti masapul a panunotenna. Impasigurado ni Jehova a singirenna dagiti dakes a tattao gapu iti kinadakesda. Naparegta la ketdi ni Zacarias iti dayta. Ngem awan a talaga ti nagbaliw. Nakaro latta ti kinadakes, ken saan pay a nalpas idi ti pannakaibangon manen ti templo idiay Jerusalem. Apay a dagus a binaybay-an dagiti Judio ti impaannong kadakuada ti Dios? Nagawidda kadi para laeng iti pagsayaatanda?

² Ammo idi ni Zacarias nga adda pammati dagiti Judio nga immakar idiay Jerusalem. Isuda dagiti “ginutugot ti espiritu ti pudno a Dios” a mangpanaw kadagiti natalged a balay ken negosioda. (Esd. 1:2, 3, 5) Pinanawanda ti daga a nakairuamanda ket immakarda iti lugar a saanda pay idi a nakitkita. No saan a napateg ti panangibangon manen iti templo ni Jehova, saanda koma idi a dinaliasat ti napeggad a daga nga agarup 1,600 a kilometro ti kawatiwatna.

3, 4. Ania ti pakarigatan dagiti Judio idi nagsublida?

 ³ Ania ngata dagiti napadasanda iti dayta a panagdaliasat? Bayat ti panagbiahe dagiti Judio, awan duadua nga adu nga oras a pinampanunotda ti lugar a papananda. Nadamdamagda ti kinapintas idi ti Jerusalem. Nakita dagiti kalakayan kadakuada ti kinapintas idi ti templo. (Esd. 3:12) No nakipagdaliasatka koma kadakuada, ania ngata ti nariknam idi damo a makitam ti Jerusalem, ti baro a pagtaengam? Malidayanka ngata a makakita kadagiti nadadael a patakder a nakasamsameken? Ikomparam ngata dagiti doble a pader ti Babilonia iti narba a pader ti Jerusalem, nga addaan kadagiti dadakkel a birri kadagiti sigud a lugar dagiti ruangan ken pagwanawanan? Nupay kasta, saan a naupay dagiti Judio. Nakitada idin ti tulong ni Jehova iti napaut a biaheda nga agawid. Idi nakadanonda, nagaramidda iti altar iti lugar ti dati a templo, ket inaldaw a nagdatonda ken Jehova. (Esd. 3:1, 2) Nakaragragsakda idi damo, ket kasla awan ti mabalin a mangupay kadakuada.

⁴ Malaksid nga ibangon manen dagiti Israelita ti templo, masapul pay nga ibangonda manen dagiti siudadda. Agipatakderda manen iti balay, agmulada, ken pakanenda ti pamiliada. (Esd. 2:70) Adu ti trabahoda. Kalpasanna, immay ti ibubusor—narigat ken nagpartak dayta. Nupay nagtalinaedda a natibker idi damo, kimmapuyda gapu iti 15 a tawen a pannakabusor. (Esd. 4:1-4) Saan a naituloy ti panagibangon iti Jerusalem idi 522 B.C.E. idi impasardeng dayta ti ari ti Persia. Kasla awanen ti masakbayan dayta a siudad.—Esd. 4:21-24.

5. Ania ti inaramid ni Jehova idi naupay ti ilina?

⁵ Ammo ni Jehova ti kasapulan ti ilina. Inted ni Jehova ken Zacarias ti maudi a sirmatana tapno ipasiguradona kadagiti Judio ti ayatna ken ti panangipategna iti amin nga inaramidda ken tapno ipasiguradona a salaknibanna ida no ituloyda ti trabaho nga impaannongna. No maipapan iti pannakaibangon manen ti templo, inkari ni Jehova: “Mapasamakto dayta—no di bumurong nga imdenganyonto ti timek ni Jehova a Diosyo.”—Zac. 6:15.

6. (a) Ania ti maikawalo a nasirmata ni Zacarias? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Apay nga agduduma ti kolor dagiti kabalio?

⁶ Nalabit ti maudi iti walo a sirmata ni Zacarias ti makapabileg unay iti pammati. (Basaen ti Zacarias 6:1-3.) Iladawanyo ti eksena: Uppat a karuahe, a mabalin a pakigubat, ti umab-abante ‘iti baet ti dua a gambang a bantay.’ Agduduma ti kolor dagiti kabalio a mangguyguyod kadagiti karuahe. Agdudumada tapno mailasin dagiti nakalugan kadagita. “Ania dagitoy?” insaludsod ni Zacarias. (Zac. 6:4) Kayattayo met nga ammuen dayta ta adda epekto daytoy a sirmata kadatayo.

7, 8. (a) Ania ti irepresentar ti dua a bantay? (b) Apay a naaramid iti gambang dagiti bantay?

⁷ Iti Biblia, mabalin a pagarian, wenno gobierno, ti irepresentar dagiti bantay. Dagiti bantay iti salaysay ni Zacarias umarngida iti dua a bantay a nailadawan iti padto ni Daniel. Irepresentar ti maysa a bantay ti panagturay ni Jehova iti uniberso ken ti kinaagnanayon ti turayna. Ti sabali a bantay irepresentarna met ti Mesianiko a Pagarian nga iturayan ni Jesus. (Dan. 2:35, 45) Manipud idi naitrono ni Jesus idi maudi a paset ti 1914, agpada nga addan dagiti bantay ken nagpateg ti akem  dagita iti pannakatungpal ti pagayatan ti Dios ditoy daga.

⁸ Apay a naaramid iti gambang dagiti bantay? Kas iti balitok, nakapatpateg a metal ti gambang. Imbilin idi ni Jehova a mausar daytoy nasileng a metal iti pannakaibangon ti tabernakulo ken ti templo iti Jerusalem. (Ex. 27:1-3; 1 Ar. 7:13-16) Ipalagip ngarud dayta kadatayo a nagsayaat ti panangituray ni Jehova iti uniberso ken ti panangituray ti Mesianiko a Pagarian, a mangyeg iti talna ken bendision iti amin a tattao.

9. Siasino dagiti nakalugan kadagiti karuahe, ken ania ti annongenda?

⁹ Subliantayo dagiti karuahe. Ania ti irepresentar dagita ken dagiti nakalugan? Anghel dagiti nakalugan kadagiti karuahe, nalabit grupo dagiti anghel. (Basaen ti Zacarias 6:5-8.) Rumrummuarda “iti sanguanan ti Apo ti intero a daga” nga adda espesial a mision nga aramidenda. Ania ti misionda? Naibaon dagiti karuahe ken dagiti nakalugan kadagita a mangasikaso iti espesipiko a teritoria. Responsabilidadda a salakniban ti ili ni Jehova, nangruna manipud iti “daga ti amianan,” ti Babilonia. Siguraduen ni Jehova a saan nga adipenen manen ti Babilonia ti ilina. Naparegta la ketdi iti dayta dagiti agibangbangon iti templo idi panawen ni Zacarias! Saandan a nagdanag iti ibubusor dagiti kalabanda.

10. Sigun iti padto ni Zacarias maipapan kadagiti karuahe ken kadagiti nakalugan, ania ti masigurado ti ili ti Dios ita?

¹⁰ Kas idi kaaldawan ni Zacarias, us-usaren ni Jehova agingga ita dagiti anghelna a mangsalaknib ken mangpabileg iti ilina. (Mal. 3:6; Heb. 1:7, 14) Manipud idi nawayawayaan ti naespirituan nga Israel iti arig pannakaadipenna iti Babilonia a Dakkel idi 1919, nagsaknap latta ti pudno a panagdaydayaw uray no nagtultuloy ti ibubusor. (Apoc. 18:4) Gapu ta salsalaknibandatayo dagiti anghel, saantayo nga agbuteng a maadipento manen iti naespirituan ti organisasion ni Jehova. (Sal. 34:7) Imbes ketdi, masiguradotayo nga agtultuloy a rumang-ay iti naespirituan dagiti adipen ti Dios iti intero a lubong. Bayat a pampanunotentayo ti sirmata ni Zacarias, masiguradotayo a natalgedtayo iti kaaddatayo iti sidong ti dua a bantay.

11. Apay a saantayo a pagbutngan ti iraraut a mapasamak iti ili ti Dios?

¹¹ Dandanin agaaliansa dagiti napolitikaan nga agtuturay iti lubong ni Satanas tapno dadaelenda ti ili ti Dios. (Ezeq. 38:2, 10-12; Dan. 11:40, 44, 45; Apoc. 19:19) Nailadawan iti padto ni Ezequiel a nakakabalio dagitoy a puersa a kasla kadagiti ulep a mangabbong iti daga ken sipupungtot a mangraut kadatayo. (Ezeq. 38:15, 16) * Agbutengtayo kadi? Saan! Adda kaduatayo a buyot dagiti kumakabalio. Iti dayta a napeggad a tiempo bayat ti dakkel a rigat, agkakaduanto dagiti anghel a soldado ni Jehova, ti komander dagiti buyot, tapno salaknibanda ti ili ti Dios ken dadaelenda dagidiay kumontra iti panagturayna. (2 Tes. 1:7, 8) Makapagagarto dayta nga aldaw! Ngem asino ti mangidaulo iti buyot ni Jehova idiay langit?

12, 13. (a) Ania ti naibaga ken Zacarias nga aramidenna? (b) Ilawlawag no kasano a tumukoy ken Jesu-Kristo ti lalaki a naawagan iti Tarubong.

¹² Ni laeng Zacarias ti nakakita iti walo a sirmata. Kalpasanna, nakiraman iti pannakatungpal ti maysa a padto a nangparegta kadagiti mangibangbangon manen iti templo ti Dios. (Basaen ti Zacarias 6:9-12.) Naibilin ken Zacarias a mapan mangala iti pirak ken balitok kada Heldai, Tobia, ken Jedaias—tallo a lallaki a kagapgapuda idiay Babilonia—tapno agaramid iti “naindaklan a korona” manipud kadagiti kontribusion. (Zac. 6:11) Naibaga kadi ken Zacarias a koronaanna ti gobernador ti tribu ti Juda a ni Zorobabel a nagtaud iti pamilia ni David? Saan. Sigurado a nasdaaw dagiti nakakita gapu ta ti nangato a padi a ni Josue ti kinoronaanna.

¹³ Nagbalin kadi nga ari ti nangato a padi a ni Josue idi nakoronaan? Saan. Ngamin, saan a naggapu ni Josue iti pamilia ni David isu a saan a maikari nga agari. Ipakita ti pannakakoronana nga addanto madutokan nga agnanayon nga ari ken padi. Maawagan iti Tarubong ti nangato a padi a nagbalin nga ari. Nalawag nga ibaga ti Biblia a ni Jesu-Kristo daydiay a Tarubong.—Isa. 11:1; Mat. 2:23. *

14. Ania ti trabaho ni Jesus kas Ari ken Nangato a Padi?

¹⁴ Ni Jesus, kas Ari ken Nangato a Padi, ti lider ti buyot ni Jehova idiay langit. Gapuna, aramidenna ti amin tapno natalged ti intero nga ili ti Dios iti tengnga daytoy napeggad a lubong. (Jer. 23:5, 6) Dandanin idauluan ni Kristo ti panangparmekna kadagiti nasion kas panangsuportana iti turay ti Dios ken tapno idepensana ti ili ni Jehova. (Apoc. 17:12-14; 19:11, 14, 15) Ngem sakbay nga ipatungpalna ti panangukomna, adu pay ti masapul nga aramiden ti Tarubong.

15, 16. (a) Ania a pannakaisubli ken pannakapasayaat ti mapaspasamak ita, ken asino ti mangar-aramid iti dayta? (b) Anianto ti maibanag ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo?

¹⁵ Malaksid iti panagbalinna nga Ari ken Nangato a Padi, naibilin ken Jesus a ‘bangonenna ti templo ni Jehova.’ (Basaen ti Zacarias 6:13.) Iti panawentayo, ti panagibangon ni Jesus ramanenna ti panangwayawayana kadagiti pudno nga agdaydayaw manipud iti Babilonia a Dakkel ken ti panangisublina iti kongregasion Kristiano idi 1919. Dinutokanna met ti “matalek ken masirib nga adipen” a mangidaulo iti trabaho ditoy daga a paset ti naindaklan a naespirituan a templo. (Mat. 24:45) Okupado met ni Jesus a mangpaspasayaat iti ili ti Dios ken tultulonganna ida tapno agbalin a nadalus ti panagdaydayawda.—Mal. 3:1-3.

¹⁶ Bayat ti Sangaribu a Tawen a Turay, ni Jesus ken ti 144,000 nga ari ken papadi a kaduana pagbalinendanto a perpekto dagiti matalek a tattao. Inton matungpal dayta, dagiti laeng pudno nga agdaydayaw iti Dios ti agtalinaed iti nadalusan a daga. Naan-anayto met laengen a maisubli ti pudno a panagdaydayaw!

17. Ania ti impasigurado ni Jehova kadagiti Judio, ken ania ti epekto kadakuada ti mensahena?

¹⁷ Ngem ania ti epekto ti mensahe ni Zacarias kadagiti Judio idi panawenna? Impasigurado ni Jehova a natalna ken salaknibanna ti panagtrabahoda. Nabang-aranda la ketdi idi impasigurado ni Jehova a mabangon ti templo. Ngem kasano a maitungpal ti sumagmamano ti dakkel  a trabaho? Nakatulong dagiti imbaga ni Zacarias tapno maikkat ti amin a buteng ken panagduaduada. Malaksid iti tulong dagiti matalek a lallaki a kas kada Heldai, Tobia, ken Jedaias, imbilin ti Dios a makiraman ti dadduma a ‘mangibangon iti templo ni Jehova.’ (Basaen ti Zacarias 6:15.) Agtalek dagiti Judio iti tulong ti Dios isu a dagus nga intuloyda ti nagibangon uray naparitanda. Di nagbayag, inikkat ni Jehova ti pannakaiparit, nga arig bantay ti kadakkelna a lapped, ket nalpas ti templo idi 515 B.C.E. (Esd. 6:22; Zac. 4:6, 7) Ngem iladawan ti sasao ni Jehova a dakdakkel ti mapasamak iti panawentayo.

18. Kasano a matungtungpal ita ti Zacarias 6:15?

¹⁸ Minilion ita ti sumsumrek iti pudno a panagdaydayaw, ken matignayda a naimpusuan a mangisakripisio iti ‘napapateg a bambanagda,’ kas iti panawen, pigsa, ken sanikuada tapno suportaranda ti naindaklan a naespirituan a templo ni Jehova. (Prov. 3:9) Apay a masiguradotayo a napateg ken Jehova ti suportatayo? Laglagipenyo nga impan da Heldai, Tobia, ken Jedaias dagiti materiales nga inaramid ni Zacarias a korona. Nagserbi idi ti korona kas “pakalaglagipan” ti naitulongda iti pudno a panagdaydayaw. (Zac. 6:14) Kasta met, saan a pulos lipaten ni Jehova dagiti aramidtayo ken ti ayattayo kenkuana. (Heb. 6:10) Ipateg ni Jehova dagita ken agnanayon a laglagipenna.

19. Ania koma ti epekto kadatayo ita dagiti sirmata ni Zacarias?

¹⁹ Nalawag nga amin a nagapuanan para iti pudno a panagdaydayaw kadagitoy maudi nga al-aldaw ket ebidensia ti pamendision ni Jehova ken ti panangidaulo ni Kristo. Pasettayo ti natalna, natalged, ken agnanayon nga organisasion. “Mapasamakto” ti panggep ni Jehova mainaig iti pudno a panagdaydayaw. Ipategmo ti lugarmo iti organisasion ni Jehova, ken ‘umimdengka iti timek ni Jehova a Diosmo.’ Iti kasta, agtultuloy a salaknibannaka ti Ari ken Nangato a Paditayo ken dagiti nakalugan kadagiti karuahe nga adda idiay langit. Naan-anay a suportaram ti pudno a panagdaydayaw. No kasta ti aramidem, makapagtalekka nga aywanan ken salaknibannaka ni Jehova, ti komander dagiti buyot, bayat ti nabatbati a tiempo daytoy a sistema ti bambanag—ken iti agnanayon!