1. ¿Mbaʼe esperánsapa Marta oreko vaʼekue? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme).

MARTA ningo Jesús amigaite ha idisípula avei. Haʼe oñembyasyeterei kuri iñermáno Lázaro omano rupi. ¿Oĩ piko algúna kósa ikatúva okonsola chupe? Si oĩ. Jesús opromete Mártape: “Ne ermáno opuʼã jeýta”. Katuete ningo koʼã mbaʼe omoñeñandu porãmiéne raʼe chupe. Upéicharõ jepe, haʼe osegi oñembyasy. Péro Marta ojerovia Jesús promésare, upévare heʼi: “Che aikuaa oñemoingove jeytaha chupe pe ára pahápe” (Juan 11:20-24). Haʼe oikuaa porã og̃uahẽtaha pe tiémpo oñemoingove jeytahápe umi omanóvape. Péro Jesús ojapo peteĩ milágro, ha upe díape omoingove jey Lázarope.

2. ¿Mbaʼérepa iporã jajerovia avei pe rresurreksiónre Marta ojapo haguéicha?

² Jaikuaaháicha, ñande nañahaʼarõi Jesús térã Itúa omoingove jey koʼág̃ama voi peteĩ jahayhúva omano vaʼekuépe. Péro, ¿ndépa reguerovia ikatutaha oñemoingove jey umi rehayhúva omano vaʼekuépe, Marta oguerovia haguéicha? Ikatu oime omano raʼe ne ména, ne rembireko, nde sy, nde túa, nde avuélo térã nde avuéla, ha ikatu voi omano raʼe peteĩ ne família rehayhuetéva. Katuete ningo hiʼãitereíma ndéve reñeʼẽ, repuka ha reañuã jey  pe persóna rehayhuetévape. Ajépa javyʼaite ikatu haguére jaʼe avei Marta heʼi haguéicha: “Che aikuaa oñemoingove jeytaha chupe”. Upévare, iporãitereíta reñeporandúramo mbaʼérepa reguerovia oñemopuʼã jeytaha umi omanóvape.

3, 4. a) ¿Máva mávapepa Jesús omoingove jey vaʼekue? b) ¿Mbaʼépa Marta oikuaa porã vaʼekue ohaʼarõha Lázarope?

³ Marta oiko vaʼekue Jerusalén ypýpe, upévare oiméne ndohechái raʼe Jesús omoingove jeýrõ guare peteĩ viúda membýpe Galiléape, siuda de Naín ypýpe. Péro katuete oime vaʼerã haʼe ohendu raʼe la oikóva. Jesús omoingove jey kuri avei Jairo rajýpe. Oikórõ guare upéva, entéro oĩva pe ógape oikuaa pe mitãkuña omanóma hague. Upérõ Jesús ojagarra chupe ipógui ha heʼi: “Mitãkuña, ¡epuʼã!”. Ha upepete pe mitãkuña oikove jey (Luc. 7:11-17; 8:41, 42, 49-55). Marta ha iñermána María oikuaa vaʼekue Jesús ikatuha omonguera umi hasývape. Upévare haʼekuéra opensa Jesús oĩrire hendivekuéra nomanói vaʼerãmoʼã iñermáno. Péro Lázaro omano jepéma kuri. ¿Mbaʼépa upéicharõ Marta ohaʼãrõ? Haʼe ningo oikuaa Lázaro oikove jeytaha amo gotyove, “pe ára pahápe”. ¿Mbaʼérepa haʼe oĩ vaʼekue segúra? ¿Ha mbaʼérepa ñande avei ikatu ñahaʼarõ oikove jeytaha umi jahayhúva ha umi ótra persóna omano vaʼekue?

⁴ ¿Ñandépa ikatu avei jaguerovia oikotaha pe rresurreksión? Si ikatu. Oĩ heta mbaʼe ohechaukáva oikotaha upéva, ha ko artíkulope jahecháta unos kuánto. Amedída ñañeʼẽ koʼã mbaʼére, ikatu retopa algúna kósa Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva pe rresurreksiónre anteve nderehechakuaái vaʼekue. Upéva nepytyvõta ani hag̃ua reduda rehecha jeytaha pe persóna rehayhúva omano vaʼekue.

5. ¿Mbaʼéicha rupípa Marta ndodudái vaʼekue Lázaro oikove jeytaha?

⁵ Marta ningo ndeʼíri kuri: “Hiʼãite chéve oikove jey che ermáno”. Upéva rangue haʼe heʼi: “Che aikuaa oñemoingove jeytaha chupe”. ¿Mbaʼéicha rupípa Marta ojeroviaite vaʼekue upévare? Pórke haʼe oikuaa anteve oĩma hague omanóva ha oñemoingove jeýva. Marta posívlemente oaprendéma kuri koʼã mbaʼe imitã guive, ikatu oime hógape ha avei sinagógape. Koʼág̃a ñande ñañeʼẽta mbohapy rresurreksión rehe oñemombeʼúva la Bíbliape.

6. ¿Mbaʼe milágropa oiméne ohendúma raʼe Marta oiko hague?

⁶ Pe primera rresurreksión oiko vaʼekue Ñandejára omeʼẽrõ guare proféta Elíaspe podér ojapo hag̃ua milágro. ¿Moõpa oiko vaʼekue upéva? Peteĩ puévlo Feniciaguápe hérava Sarepta, opytáva nórte gotyo Israélgui. Upépe oiko kuri peteĩ viúda mboriahumi orresivi porã vaʼekue Elíaspe. Peteĩ okasiónpe Jehová milagrósamente oñenkarga ani hag̃ua ko viúdagui opa iñarína ni ijaséite, pono haʼe ha imemby omano ñembyahýigui (1 Rey. 17:8-16). Upéi pe kuñakarai memby ou hasyete ha omano. Péro Elías oipytyvõ chupe. Haʼe opoko pe mitãre ha ojerure Ñandejárape: “Jehová, emoingovemi jeýna ko mitãme”. ¡Ha upeichaite oiko! Ñandejára ohendu Elías ñemboʼe ha pe mitã oikove jey. Péva haʼe pe primera rresurreksión oñemensionáva la Bíbliape (elee 1 Reyes 17:17-24). Katuete ningo Marta oikuaáne raʼe oiko hague ko mbaʼe guasuete.

7, 8. a) ¿Mbaʼépa ojapo Eliseo oipytyvõ hag̃ua peteĩ kuñakarai oñembyasyetereívape? b) ¿Mbaʼépa ohechauka pe milágro ojapo vaʼekue Eliseo?

⁷ Pe segunda rresurreksión omombeʼúva la Biblia ojapo vaʼekue proféta Eliseo. Peteĩ siuda héravape Sunem, oiko kuri peteĩ kuñakarai israelita naimembýiva. Haʼe orresivi porã rupi pe profétape, Jehová ovendesi chupe ha hyeguasu iména ijedámarõ jepe. Un tiémpo rire, pe mitã ou omano. Katuete ningo oñembyasyetereíne raʼe pe kuñakarai. Upévare oviaha 30 kilómetro proféta Eliseo rendápe, mónte Carmélope. Upémarõ Eliseo omondo isekretário Guehazípe henonderãkuéra Sunémpe,  omoingove jey hag̃ua pe mitãme. Péro Guehazí ndaikatúi kuri ojapo upéva. Upéi, pe kuñakarai ha Eliseo og̃uahẽma avei pe mitã oĩháme (2 Rey. 4:8-31).

⁸ Eliseo og̃uahẽ rire oĩháme pe mitã retekue, oñemboʼe Ñandejárape. Jehová ohendu iñemboʼe ha peteĩ milágro rupive omoingove jey pe mitãme. Pe sy ohechávo imemby oikove jeyha ovyʼaiterei (elee 2 Reyes 4:32-37). Ikatu ningo upe moméntope pe kuñakarai imanduʼa raʼe umi mbaʼe Ana heʼi vaʼekuére iñemboʼépe. Ana ndaikatúi kuri avei imemby, ha upéi Jehová vendisión rupive oreko peteĩ mitãkuimbaʼe ha ombohéra Samuel. Upérõ guare Ana omombaʼeguasu Jehovápe, ha heʼi haʼe ikatuha “ñanemondo pe sepultúrape ha ikatu ñanemopuʼã jey upégui” (1 Sam. 2:6, TNM). Pe milágro oikóva Sunémpe, ohechauka porã Ñandejára ikatuha omoingove jey umi omano vaʼekuépe.

9. Emombeʼumína mbaʼéichapa oiko kuri pe tercera rresurreksión omensionáva la Biblia.

⁹ Eliseo omano rire, oiko avei peteĩ mbaʼe ñanesorprendetereíva. Haʼe oservi kuri kómo proféta mas de 50 áño. Upéi, Eliséope ojagarra peteĩ “mbaʼasy upe rire ojuka vaʼekue chupe”. Tiémpo rire, ikanguekuéntema la opytáva. Peteĩ díape, unos kuánto israelita oho oñotỹ hag̃uáicha peteĩ kuimbaʼe omano vaʼekuépe. Upe javete, ohecha hikuái ouha iñenemigokuéra. Upémarõ omombóntema pe kuimbaʼe retekue Eliseo sepultúrape, ha odipara oho hikuái. La Biblia heʼi: “Ha pe kuimbaʼe reʼongue ojávo Eliseo kanguekuére, oikove jey ha opuʼã oñemboʼy” (2 Rey. 13:14, 20, 21, TNM). Koʼã rreláto oipytyvõ Mártape ohechakuaa hag̃ua Ñandejára orekoha podér oporomoingove jey hag̃ua. Ha ñandéve avei ohechauka porã Ñandejára ipoderosoitereiha, ha ipodér ndorekoiha límite.

10. ¿Mbaʼépa ojapo Pedro omanórõ guare Dorcas?

¹⁰ Escrituras Griegas Cristiánaspe oñeñeʼẽ avei umi rresurreksión ojapo vaʼekuére Ñandejára siervokuéra. Ñande ñañeʼẽma kuri umi rresurreksión Jesús ojapo vaʼekuére pe siuda de Naín ypýpe ha avei Jairo rógape. Tiémpo rire, apóstol Pedro omoingove jey vaʼekue peteĩ kristiána héravape Dorcas térã Tabita. Upérõ guare, Pedro oike pe koty oĩháme Dorcas retekue, oñemboʼe ha heʼi: “Tabita, ¡epuʼã!”. Upepete haʼe opuʼã, ha Pedro “ohechauka chupekuéra Tabita oikove jeyha”. Ko rresurreksión oiko rire, “hetaiterei oĩ ojeroviáva ñande Ruvicháre” upe siudápe. Umi disípulo pyahu katuete omombeʼúne raʼe hapichápe umi marandu porã oñeʼẽva Jesúsre, ha avei Jehová ikatuha omopuʼã jey umi omano vaʼekuépe (Hech. 9:36-42).

11. ¿Mbaʼépa heʼi Lucas oiko hague peteĩ mitãrusúre, ha mbaʼéichapa oñeñandu umi ótro la oiko vaʼekuére?

¹¹ Oĩ avei heta persóna ohecháva ótra rresurreksión oiko vaʼekue. Peteĩ jey, apóstol Pablo oĩ kuri Tróaspe, koʼág̃a opytáva noroéste gotyo Turquíape. Upépe haʼe oñembyaty ermanokuérandi ha ojapo peteĩ diskúrso peteĩ koty 3 pisohápe. Pablo oñeʼẽ pyharepyte peve, ha peteĩ mitãrusu hérava Eutico oguapy pe ventánape ha ojapysaka hína kuri hese. Péro upéi opyta oke ha hoʼa pe yvatégui. Amalisia Lucas raẽvete og̃uahẽ Eutico oĩháme. Haʼe ningo doktór ha oñemeʼẽ enkuénta ndahaʼeiha la ojegolpeánteva ni opytáva inkonsiénte, síno omanoite hague voi. Pablo oguejy avei, oañua Eutícope ha heʼi: “Haʼe ningo oikove”. Ko milágro katuete opokoitereíne raʼe entéro umi ohecha vaʼekuére. Haʼekuéra ningo ohechakuaa pe mitãrusu omano hague, ha upéi oñemoingove jey hague chupe. Upévare entéronte “ovyʼaiterei oikove jey haguére” (Hech. 20:7-12).

12, 13. ¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu ñañeporandu?

¹² Umi rresurreksión oiko vaʼekue katuete ñanepytyvõ jajeroviave hag̃ua, oiko  haguéicha avei Mártare. Ñandejára ningo pe omeʼẽva ñandéve ñande rekove, upévare ani jaduda haʼe ikatuha omoingove jey peteĩ persóna omano vaʼekuépe. Umi rresurreksión oikórõ guare, káda kásope oĩ vaʼekue presénte peteĩ Ñandejára siérvo, por ehémplo Elías, Jesús térã Pedro. Avei, umi rresurreksión oiko vaʼekue Jehová oipuruha tiémpope ipodér ojapo hag̃ua milágro. ¿Mbaʼépa oikóta upéicharõ umi omano vaʼekuégui umi tiémpo ndoikoveimahápe koʼãichagua milágro? ¿Ikatúpa jajerovia haʼe omopuʼã jeytaha amo gotyove umi omano vaʼekuépe? Ñanemanduʼa Marta heʼi hague iñermánore: “Che aikuaa oñemoingove jeytaha chupe pe ára pahápe”. ¿Ñandépa jajerovia avei haʼéicha? ¿Mbaʼérepa haʼe oĩ vaʼekue segúra og̃uahẽtaha peteĩ tiémpo oikove jeytahápe umi omano vaʼekue? ¿Ha mbaʼérepa nde avei ikatu repensa haʼéicha?

¹³ La Bíbliape jatopa heta rreláto ohechaukáva Ñandejára siervokuéra oguerovia hague oñemoingove jeytaha umi omano vaʼekuépe. Jahechamína unos kuánto ehémplo.

14. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende pe rreláto oñeʼẽvagui Abrahánre?

¹⁴ Ñapensamína Jehová ojerure vaʼekuére Abrahánpe ojapo hag̃ua Isaac rehe, pe itaʼýra hetaite tiémpore ohaʼarõ vaʼekue. Jehová heʼi chupe: “Ejagarra nde raʼy peteĩete rehayhuetéva ha tapeho oñondive pe lugár héravape Moria. Ha eg̃uahẽ vove upépe, [...] reofreséta chéve nde raʼy peteĩ ofrénda ojehapývaicha” (Gén. 22:2, TNM). ¿Mbaʼéichapa oiméne Abrahán oñeñandu raʼe ohendúrõ guare la Jehová ojeruréva chupe? Haʼe ningo opromete vaʼekue Abrahán familiare rupive ovendesitaha entéro nasión (Gén. 13:14-16; 18:18; Rom. 4:17, 18). Hiʼarive, heʼi vaʼekue pe vendisión outaha “Isaac rupive” (Gén. 21:12, TNM). Péro, ¿mbaʼéicha piko oñekumplíta pe promésa Abrahán osakrifikárõ itaʼýrape? Jehová espíritu omomýi vaʼekue Páblope oexplika hag̃ua mbaʼépa oiko kuri. Pablo heʼi Abrahán ojerovia hague Ñandejára ikatutaha omopuʼã jey Isaácpe omanóramo jepe (elee Hebreos 11:17-19). Péro la Biblia ndeʼíri Abrahán opensa hague Isaac oikove jeytaha ensegída, por ehémplo unas kuánta óra rire, un día haguépe térã ohasa rire una semána. Abrahán añetehápe ndoikuaái kuri arakaʼépa oñemoingove jeýne itaʼýrape. Péro haʼe ndodudái Jehová omoingove jeytaha chupe.

15. ¿Mbaʼe esperánsapa oreko vaʼekue Job?

¹⁵ Job haʼe vaʼekue Ñandejára siérvo iñeʼẽrendúva. Haʼe oikuaa avei oñemoingove jeytaha umi omano vaʼekuépe. Por ehémplo, heʼi kuri peteĩ yvyramáta oñekytĩramo ikatuha okakuaa jey ha oiko jey chugui peteĩ yvyramáta iporãva. Péro upéva ndaikatúi oiko peteĩ yvypórare (Job 14:7-12; 19:25-27). Peteĩ persóna omanórõ, ndaikatúi oikove jey ijehegui  reínte (2 Sam. 12:23; Sal. 89:48). Upéicharõ jepe, upéva ndeʼiséi Ñandejára ndaikatuiha omopuʼã jey peteĩ persónape. Job oĩ vaʼekue segúro Jehová ndahesaraimoʼãiha chugui (elee Job 14:13-15). Haʼe ndoikuaái kuri mbaʼe tiémpopepa oikóta pe rresurreksión. Upéicharõ jepe, oĩ segúro Ijapohare imanduʼataha hese ha oipurutaha ipodér omoingove jey hag̃ua chupe.

16. ¿Mbaʼéichapa omokyreʼỹ peteĩ ánhel Daniélpe?

¹⁶ Ñañeʼẽmína koʼág̃a Daniel rehe. Haʼe ningo peteĩ kuimbaʼe ifiélva, ha Jehová oñangareko hese. Peteĩ jey oñepresenta chupe peteĩ ánhel, ha heʼi chupe haʼeha “peteĩ persóna Ñandejára ohayhuetereíva”. Upéi heʼi avei chupe: “Ndojehumoʼãi ndéve mbaʼeve. Nembarete ha ndepyʼaguasu vaʼerã” (Dan. 9:22, 23; 10:11, 18, 19, TNM).

17, 18. ¿Mbaʼépa Jehová opromete vaʼekue Daniélpe?

¹⁷ Daniel orekópe 100 áñorupi ha hiʼag̃uímarõ guare pe tiémpo omano hag̃ua, ikatu kuri oñeporandu mbaʼépa oikóta chugui upe rire ¿Orekópa rakaʼe Daniel esperánsa oikove jeytaha? Si oreko. Opakuetévo pe lívro de Daniel, jatopa ko promésa Ñandejára ojapo vaʼekue chupe: “Esegi neñeʼẽrendu ipahaite peve. Nde repytuʼúta” (Dan. 12:13, TNM). Daniel ningo oikuaa vaʼekue umi omanóva opytuʼunteha ha “ndaikatuiha oplanea, [...] oaprende ni ontende mbaʼeve”. Ha upéva oikóta kuri hese (Ecl. 9:10, TNM). Upéicharõ jepe, Daniel ndopytamoʼãi pára siémpre pe sepultúrape. Jehová opromete chupe peteĩ mbaʼe iporãitereíva.

¹⁸ Pe ánhel heʼi avei Daniélpe: “Og̃uahẽ vove pe tiémpo oñemoĩ vaʼekue, repuʼã jeýta rerresivi hag̃ua pe otokáva ndéve”. Daniel ningo ndoikuaái mbaʼe moméntopepa oñekumplíta la ojeʼe vaʼekue chupe. Péro haʼe oikuaa oñekumpli mboyve pe promésa, omanotaha ha opytuʼutaha. Pe ánhel heʼírõ guare Daniélpe “repuʼã jeýta rerresivi hag̃ua pe otokáva ndéve”, haʼe ontende porã kuri oñemoingove jeytaha chupe amo gotyove. Upéva oikóta heta áño Daniel omano rire, “og̃uahẽ vove pe tiémpo oñemoĩ vaʼekue”. Ñande Ruete Ñeʼẽ Bíblia heʼi: “Upe ára upévape nde repuʼã jeýta”.

19, 20. a) ¿Mbaʼéichapa umi rreláto jahecha vaʼekue oipytyvõ Mártape? b) ¿Mbaʼépa jahecháta pe artíkulo oúvape?

¹⁹ Jahechaháicha, oĩ vaʼekue heta mbaʼe oipytyvõva Mártape oguerovia hag̃ua oñemoingove jeytaha iñermáno ifiélvape “oiko vove pe rresurreksión pe ára pahápe”. Jahechávo pe promésa Jehová ojapo vaʼekue Daniélpe, ha mbaʼéichapa Marta ndodudái pe rresurreksión oikotaha, ñanepytyvõiterei avei ñandéve koʼág̃a. Katuete ningo oñemoingove jeýta umi omano vaʼekuépe.

²⁰ Ko artíkulope jahecha oñemoingove jey hague unos kuánto omano vaʼekuépe, ha upéva ohechauka porã peteĩ persóna ikatuha oikove jey. Jahecha avei Ñandejára siervokuéra yma guare oikuaa porã hague oikotaha pe rresurreksión. Péro, ¿oĩpa algúna pruéva ohechaukáva ikatuha oñemoingove jey peteĩ omano vaʼekuépe, jepe ymaitereíma oñepromete hague? Oimérõ upéicha, umi pruéva ñanepytyvõta jajeroviave hag̃ua pe rresurreksiónre. Péro, ¿arakaʼépa oikóta upéva? Koʼã mbaʼe jahecháta hína pe artíkulo oúvape.