1-3. (a) Atënë wa la a lingbi e zia ni na popo ti akota tënë ti mabe ti e? (b) Ngbanga ti nyen la tënë ti zingongo ti akuâ ayeke kota mingi? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

TONGANA mbeni zo ahunda mo, atene: ‘Akota fango ye so mo mä na bê na ni ayeke so wa?’ mo yeke tene nyen? Biani, mo yeke tene so Jéhovah ayeke Lo so asara aye kue nga lo la lo mû na e fini. Peut-être mo yeke tene so mo mä na bê na Jésus Christ, so akui ti futa ye ti zi azo. Nga na ngia na bê, mo yeke sara tënë ti Paradis na ndö ti sese, ndo so azo ti Nzapa ayeke ngbâ na fini dä lakue lakue. Me eskê mo yeke sara tënë ti zingongo ti akuâ tongana mbeni fango ye so andu bê ti mo mingi?

² E yeke na ambeni nzoni raison ti tene so zingongo ti akuâ ayeke mbeni kota fango ye so e mä na bê na ni, même tongana e yeke na beku ti sigi na yâ ti kota ye ti vundu na ti duti na fini ti lakue lakue na ndö ti sese. Bazengele Paul afa ndani so zingongo ti akuâ ayeke mbeni kota tënë mingi. Lo tene: “Biani, tongana zingongo ti akuâ ayeke dä pëpe, andâ a zingo nga Christ na kuâ pëpe.” Tongana a zingo Christ na kuâ lani ape, lo lingbi pëpe ti duti Gbia ti e so ayeke komande, nga fango ye ti e na ndö ti komandema ti Christ ayeke senge senge. (Diko 1 aCorinthien 15:12-19.) Ye oko, e hinga so a zingo Jésus na kuâ. So e hinga ni, e yeke nde na aSadducéen  so ayeke aJuif, so ake lani na kuru go ti yeda so azo ayeke zingo na kuâ. Même tongana azo ahe e, na bê ti e kue e ngbâ ti mä na bê so Nzapa alingbi ti zingo akuâ.—Marc 12:18; Kus. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Tongana Paul asara tënë ti “akozo fango ye na ndö ti Christ”, lo zia na popo ni “fango ye na ndö ti . . . zingongo ti akuâ”. (aHéb. 6:1, 2). Paul aluti na ndö ti zingongo ti akuâ tongana mbeni ye so lo mä na bê na ni (Kus. 24:10, 15, 24, 25). Me so a zia zingongo ti akuâ na popo ti akozo fango ye, wala “akozo tënë ti atënë so ayeke nzoni-kue, so alondo na yanga ti Nzapa”, a ye ti tene pëpe so a yeke mbeni kpengba fango ye ape (aHéb. 5:12). Ngbanga ti nyen?

4. Ahundango ndo wa alingbi ti londo na ndö ti zingongo ti akuâ?

⁴ Na ngoi so azo akomanse ti manda Bible, mingi ti ala adiko ambaï na ndö ti zingongo ti akuâ giriri, na tapande zingongo ti Lazare na kuâ. Ala manda nga so Abraham, Job na Daniel ahinga biani so, na yâ ti angoi so ayeke ga, akuâ ayeke kiri ande na fini. Me tongana mbeni zo ahunda na mo ti fa na lo ambeni ye so asara si mo mä na bê na azendo ti zingongo ti akuâ so a mû ni asara angu mingi awe, mo yeke tene nyen? Eskê Bible afa biani lawa la a yeke zingo ande akuâ? Akiringo tënë na ahundango ndo so ayeke kpengba mabe ti e, tongaso zia e bâ ye so Bible atene.

5. Tënë wa la e yeke bâ ni kozoni na ndö ti zingongo ti akuâ?

⁵ Peut-être a yeke ngangu na e ape ti pensé so a lingbi ti zingo mbeni zo na kuâ kete na peko ti so lo kui (Jean 11:11; Kus. 20:9, 10). Me e lingbi ti zia bê ti e na ndö ti mbeni zendo so a mû ti zingo mbeni zo na kuâ angu mingi, même angu saki mingi, na pekoni? E lingbi ti zia bê ti e na ndö ti zendo ni, atâa so a mû zendo ni na ndö ti mbeni zo so akui aninga mingi awe wala mbeni zo so akui ade ti ninga ape? Ti tâ tënë ni, a zingo lani mbeni zo na kuâ ngu mingi na peko ti so a mû zendo ni, na mo mä na bê na ni. Zingongo ti kuâ wa? Nga, a gue oko na beku ti mo ti zingongo ti akuâ tongana nyen?

6. Gango tâ tënë ti Psaume 118 abâ Jésus tongana nyen?

⁶ Na ndö ti mbeni zingongo ti kuâ so a mû zendo ni asara angu mingi, bâ Psaume 118, so peut-être David la asû ni. Na yâ ti Psaume so, a tene: “Pardon, Jéhovah, e voro mo, sö e! . . . Tënë nzoni ayeke na ndö ti lo so aga na iri ti Jéhovah.” Peut-être mo dabe ti mo so alango kete kozo na kuâ ti Jésus, azo atene peko ti prophétie so, so andu Messie, na ngoi so Jésus alï na yâ ti Jérusalem na ndö ti mbeni kororo na lango 9 ti Nisan (Ps. 118:25, 26; Mat. 21:7-9). Me tongana nyen la Psaume 118 asara tënë ti mbeni zingongo ti kuâ so asi angu mingi na pekoni? Bâ nga mbeni tënë so psaume so atene: “Tênë so azo ti lekengo da ake ni aga ngangu tênë ti coin ti da ni.”—Ps. 118:22.

7. Tongana nyen la aJuif afa so ala ke Jésus ngangu?

⁷ “Azo ti lekengo da”, wala amokonzi ti aJuif, ake Messie. A-Juif mingi asara gï sanka ti Jésus ape wala ala ke gï ti yeda so lo yeke lani Christ ape, me ala ke lo juska ala hunda na Pilate ti fâ lo (Luc 23:18-23). Ala nga ala mû mbage na fango Jésus.

8. Tongana nyen la Jésus alingbi ti ga “ngangu tênë ti coin ti da ni”?

⁸ So azo ake Jésus nga ala fâ lo, tongana nyen la lo lingbi ti ga “ngangu tênë ti coin ti da ni”? A lingbi ti si gï tongana a zingo lo na kuâ. Jésus afa ye ni tongaso. Na yâ ti mbeni toli, lo sara tënë ti azo ti fango yaka so asara aye ti ngangu na angbâa so wa ti yaka ni atokua ala na ala, gï tongana ti so azo ti Israël  asara aye ti ngangu na aprophète so Nzapa atokua ala na ala. Na nda ni, wa ti yaka ni atokua molenge ti lo so lo ye lo mingi so lo yeke héritier ni. Ala yamba molenge ni? Oko pëpe. Azo ti fango yaka afâ lo. Na peko ti so Jésus atene toli so, lo tene atënë ti prophétie so ayeke na Psaume 118:22 (Luc 20:9-17). Bazengele Pierre asara kua na oko versê so na ngoi so lo yeke sara tënë na “amokonzi ti aJuif, a-ancien ti ala nga na ascribe [so] abungbi na Jérusalem”. Lo sara tënë ti “Jésus Christ, zo ti Nazareth so ala fâ lo na ndö ti keke me so Nzapa azingo lo na kuâ”. Na pekoni, Pierre atene polele, lo tene: “Jésus so ayeke ‘tênë so ala, azo ti lekengo da, ala bâ tongana senge ye, na so aga ngangu tênë ti coin ti da ni.’”—Kus. 3:15; 4:5-11; 1 Pi. 2:5-7.

9. Ye ti pikango bê wa la a sara tënë ni na Psaume 118:22?

⁹ A yeke polele so prophétie so ayeke na Psaume 118:22 asara tënë ti mbeni zingongo ti kuâ so a mû zendo ni angu ngbango mingi. A tene lani so azo ayeke ke Messie na ala yeke fâ lo, me a yeke kiri na lo na fini ti tene lo ga ngangu tênë ti coin ti da ni. Tongaso, Molenge ni so a zingo lo na kuâ aga gï oko zo so “a mû [iri ti lo] na azo, so gï na lege ni si e lingbi ti wara salut.”—Kus. 4:12; aÉph. 1:20.

10. (a) Nyen la Psaume 16:10 asara tënë ni? (b) Nyen la asara si e hinga biani so Psaume 16:10 asara tënë ti David ape?

¹⁰ Zia e bâ mbeni versê nde so asara tënë ti mbeni zingongo ti kuâ. A sû tënë ni lani ahon ngu saki oko, na tënë so adoit ti sara si e hinga na bê ti e kue so a lingbi ti zingo mbeni zo na kuâ ngoi mingi na peko ti so a mû zendo ni. Na Psaume 16, David atene: “Mo yeke zia mbi ti tene mbi ngbâ na yâ ti Dû ti kuâ pëpe. Mo yeke zia lege ande pëpe si terê ti zo ti mo so ayeke be-ta-zo so abâ dû.” (Ps. 16:10). David aye ti tene pëpe so lo yeke kui lâ oko ape wala lo yeke gue lâ oko ape na dû ti kuâ so azo kue ayeke gue dä. Bible afa polele so David aga mbakoro. Na peko ti kuâ ti lo, “lo wu terê ti lo tongana ti akotara ti lo. A lu lo na Gbata ti David.” (1 aGbia 2:1, 10). Tongaso, Psaume 16:10 aye ti sara tënë ti zo wa?

11. Lawa la Pierre asara tënë na ndö ti Psaume 16:10?

¹¹ A zia e na yâ ti vukongo ndo tongaso ape. A hon ngu saki oko na peko ti so a sû psaume so nga ayenga kete na peko ti so Jésus akui na a zingo lo, Pierre asara tënë na ndö ti Psaume 16:10 na aJuif nga na aprosélyte saki mingi. (Diko Kusala 2:29-32.) Lo fa so David akui lani na a lu lo. Azo so ayeke mä Pierre ahinga ni. Bible afa ape so mbeni zo na popo ti ala adë lani kite na tënë so Pierre atene David ‘abâ kozoni awe zingongo ti [Messie] na kuâ na lo sara tënë na ndö ni’.

12. Psaume 16:10 aga tâ tënë tongana nyen? A kiri a fa nyen na ndö ti zendo ti zingongo ti akuâ?

¹² Pierre akiri amû ngangu na tënë ti lo ni na lege so lo fa tënë so David atene na Psaume 110:1. (Diko Kusala 2:33-36.) Pierre asara kua na aversê ti ga na gbâ ti azo ni ti yeda so Jésus ayeke “Seigneur nga Christ”. Na ndö ni, azo ni ahinga lani so Psaume 16:10 aga tâ tënë na ngoi so a zingo Jésus na kuâ. Ambeni ngoi na pekoni, bazengele Paul asara kua na oko tënë so na ngoi so lo yeke sara tënë na aJuif na gbata ti Antioche na sese ti Pisidie. Tënë ti lo ni apika bê ti ala na ala ye ti hinga ye mingi na ndö ni. (Diko Kusala 13:32-37, 42.) A lingbi aprophétie ti Bible so zo alingbi ti zia bê ti lo dä, so asara lani tënë ti mbeni zingongo ti kuâ, apika nga bê ti e atâa so aga tâ tënë ngu mingi na peko ti so a sara tënë ni.

13. Ambeni hundango ndo wa la alingbi ti londo na ndö ti zingongo ti akuâ?

¹³ A dë bê ti e ti hinga so a lingbi ti zingo  mbeni kuâ angu mingi na peko ti so a mû zendo ni. Me mbeni zo alingbi ti hunda terê ti lo, atene: ‘So aye ti tene a lingbi mbi ku ngoi mingi si mbi kiri mbi bâ zo ti mbi so mbi ye lo mingi? Lawa la zingongo ti akuâ so mbi yeke ku ni ayeke si ande?’ Jésus atene lani na abazengele ti lo so ambeni ye ayeke dä so ala hinga ni ape nga ala lingbi lani ti hinga ni ape. Ambeni nzene nzene tënë ayeke dä na ndö ti “ngoi wala alango so a fa awe, so Babâ ni azia na gbe ti komandema ti lo wani.” (Kus. 1:6, 7; Jean 16:12). Ye oko, a ye ti fa ape so e hinga tënë ape na ndö ti ngoi ti zingongo ti akuâ.

14. Zingongo ti Jésus na kuâ ayeke nde na ti azo so a zingo ala kozo na lo tongana nyen?

¹⁴ Ti hinga tënë nzoni na ndö ni, dabe ti mo na zingongo ti akuâ so Bible asara tënë ni ândö. Zingongo ti Jésus na kuâ ayeke kota ahon atanga ni kue. Tongana a zingo lani Jésus na kuâ ape, e kue e yeke duti pëpe na beku ti kiri ti bâ azo so e ye ala mingi so akui. Azo so lani a zingo ala na kuâ kozo na Jésus, na tapande azo so Élie nga na Élisée azingo ala na kuâ, angbâ lani na fini lakue lakue ape. Ala kiri akui lani na ala buba na yâ ti dû ti kuâ. Me ti Jésus, “a zingo lo na kuâ fadeso awe, [na lo yeke] kui mbeni pëpe. Kuâ ayeke na ngangu na ndö ti lo mbeni pëpe.” Na yayu, lo yeke na fini ti “lakue lakue”.—aRom. 6:9; Apoc. 1:5, 18; aCol. 1:18; 1 Pi. 3:18.

15. Ngbanga ti nyen la a iri Jésus “kozo li ti ye”?

¹⁵ Jésus la ayeke kozo zo so a zingo lo na kuâ ti wara fini na yayu tongana zo ti yingo, na zingongo ti lo ni ayeke kota ahon ti atanga ni kue (Kus. 26:23). Ye oko, a yeke gï lo oko la a mû zendo ti zingo lo ti wara fini na yayu ape. Jésus atene lani na abazengele ti lo, so ayeke be-ta-zo, so lo na ala ayeke komande ande na yayu (Luc 22:28-30). Me ala yeke wara futa ni so gï na peko ti kuâ ti ala. Na pekoni, legeoko tongana ti Christ, a yeke zingo ala na terê ti yingo. Paul atene so “a zingo Christ na kuâ awe, na lo yeke tongana kozo li ti ye na popo ti azo so akui.” Paul akiri afa so ambeni zo ayeke dä so a yeke zingo ala ti wara fini na yayu. Lo tene: “Zo oko oko na molongo ti lo: Christ kozo li ti ye, na pekoni ala so ayeke ti Christ na ngoi so lo yeke duti dä.”—1 aCor. 15:20, 23.

16. Mbeni ye wa la afa na e ye na ndö ti ngoi ti zingongo ti akuâ ti wara fini na yayu?

¹⁶ Ye so afa na e mbeni ye na ndö ti ngoi so a yeke zingo ambeni zo ti wara fini na yayu. A yeke duti na ngoi so Christ ayeke duti dä. A sara angu mingi awe la aTémoin ti Jéhovah afa na lege ti Bible so ‘ngoi so Christ ayeke duti dä’ akomanse na ngu 1914. Ngoi so angbâ ti gue, nga ngoi ti aye ti ngoi so, so ayeke sioni mingi, aga nduru ti hunzi awe.

17, 18. Nyen la ayeke si ande na ambeni zo so a soro ala ti gue na yayu na ngoi so Christ ayeke duti dä?

 ¹⁷ Bible akiri afa ambeni nzene nzene tënë na ndö ti zingongo ti akuâ ti wara fini na yayu, atene: “E ye ala hinga tënë na ndö ti azo so akui . . . Ndali ti so tongana e mä na bê so Jésus akui na lo zingo na kuâ, e mä na bê nga so ala so akui beoko na Jésus, Nzapa ayeke ga ande na ala legeoko na lo. . . . E so e yeke na fini si e yeke ngbâ juska na ngoi so Seigneur ayeke duti dä, e yeke hon ande kozo pëpe na ala so akui awe, ndali ti so Seigneur wani ayeke londo na yayu ti descend, lo yeke mû ande yanga na kota go, . . . na ala so akui beoko na Christ ayeke londo ande kozoni. Na pekoni, e so e yeke na fini si e ngbâ, a yeke mû e ande legeoko na ala na yâ ti mbinda ti gue ti tingbi na Seigneur na yâ ti pupu; na tongaso e yeke duti lakue lakue na terê ti Seigneur.”—1 aThes. 4:13-17.

¹⁸ Kozo zingongo ti akuâ ayeke si kete na peko ti so ‘ngoi so Christ ayeke duti dä’ akomanse. A-Chrétien so a soro ala ti gue na yayu so angbâ na fini na ngoi ti kota ye ti vundu, ‘a yeke mû ala ande na yâ ti mbinda’. (Mat. 24:31). Ala so ‘a mû ala’ ayeke “lango na yâ ti kuâ” ape. “A yeke changé terê ti [ala], gï hio tongaso, tongana ti so zo ayeke ko lê ti lo, na ngoi ti ndangba trompette.”—1 aCor. 15:51, 52.

19. “Zingongo ti akuâ so ayeke nzoni ahon ti so asi kozo” wa la e yeke ku ni?

¹⁹ Laso, aChrétien be-ta-zo mingi ayeke azo so a soro ala ti gue na yayu ape nga a iri ala ti komande legeoko na Christ na yayu ape. Me ala yeke ku hunzingo ti sioni dunia so na ngoi ti “lâ ti Jéhovah”. Zo oko alingbi ti hinga mbilimbili pëpe ngoi so a yeke hunzi, me aye so asi afa so a yeke nduru (1 aThes. 5:1-3). Na pekoni, mbeni zingongo ti akuâ nde ayeke bâ gigi, a yeke zingo azo na kuâ ti wara fini na ndö ti sese so ayeke paradis. Azo so a zingo ala na kuâ ayeke na beku ti ga ande mbilimbili-kue na ti kiri ti kui lâ oko ape. So ayeke duti ande “zingongo ti akuâ so ayeke nzoni ahon” ti so asi giriri so na ngoi ni “ambeni wali ayamba azo ti ala so akui tongana a zingo azo ni na kuâ,” me ala kiri akui na pekoni.—aHéb. 11:35.

20. Ngbanga ti nyen la e lingbi ti duti na confiance so zingongo ti akuâ ayeke tambela ande na yâ ti wusuwusu ape?

²⁰ Bible atene so a yeke zingo ande azo so ayeke gue na yayu “zo oko oko na molongo ti lo”. (1 aCor. 15:23). E lingbi ti duti na confiance so zingongo ti akuâ ti wara fini na ndö ti sese ayeke tambela ande na yâ ti wusuwusu ape. So ayeke mbeni pendere beku. A yeke zingo ande na kuâ azo so akui ade ti ninga ape nduru na ngoi so Komandema ti ngu saki oko ti Christ ayeke komanse, tongaso si azo so aye ala so ahinga ala ayamba ala? A yeke zingo ande kozoni akoli ti ândö so ayeke be-ta-zo so ayeke na kode ti fango lege na zo ti mû maboko ti leke yâ ti bungbi ti azo ti Nzapa na yâ ti fini dunia? Ka ti azo so asara na Jéhovah lâ oko ape so? Lawa la a yeke zingo ande ala? A yeke zingo ala na ndo wa? Ahundango ndo ayeke mingi. Me eskê e yeke na bezoin ti gi bê ti e na ndö ti atënë so laso? A yeke nzoni ape ti tene e ku e bâ? E hinga so bê ti e ayeke pika ande ti bâ na lê ti e wani tongana nyen la Jéhovah ayeke sara aye so.

21. Beku wa la mo yeke na ni na ndö ti zingongo ti akuâ?

²¹ Ti ku na ngoi ni so, a lingbi e kpengba mabe ti e na Jéhovah, so na lege ti Jésus lo dë bê ti e so azo kue so akui so lo yeke dabe ti lo na ala ayeke zingo ande na kuâ (Jean 5:28, 29; 11:23). Ti fa so Jéhovah ayeke na ngangu ti zingo akuâ, Jésus atene lani so, na lê ti Nzapa, Abraham, Isaac nga na Jacob “kue ayeke na fini.” (Luc 20:37, 38). Ti ku na ngoi ni so, e yeke na araison mingi ti tene mara ti tënë so Paul atene: “Mbi yeke na beku na mbage ti Nzapa, . . . so a yeke zingo ande [azo] na kuâ.”—Kus. 24:15.