Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

«Kkgalhkgalhima tuku wan Dios»

«Kkgalhkgalhima tuku wan Dios»

«Xaʼawatiya Adán, spiritu tiwa xla, wa nti mastay latamat» (1 COR. 15:45).

TAKILHTLIN: 55, 12

1-3. 1) ¿Tuku tamasiy nema xlakaskinka kanajlayaw? 2) ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo).

KOMO wi tiku xkinkgalhskin tuku tlakg xlakaskinka kanajlayaw, ¿la xkgalhtinaw? Xlikana, xkgalhtinaw pi Jehová wa Malakatsukina chu wa tiku kinkamaxkin latamat. Nachuna xlichuwinaw pi kanajlaniyaw Jesucristo chu xla nilh kimpalakatakan. Chu max nawanaw pi kkilhtamaku nema aku mima nalatamayaw putum kilhtamaku anta kParaíso. Pero, ¿xlichuwinaw xlakata talakastakwanat?

2 Maski akinin kanajlayaw pi nalakgtaxtuyaw anta klanka takatsanajwat chu nalatamayaw putum kilhtamaku anta kKatiyatni, pulaklhuwa tuku likanajlayaw pi talakastakwanat lu xlakaskinka kimpalakatakan. Apóstol Pablo lichuwinalh la xlilakaskinka uma tamasiy: «Sampi lapi ni anan xtalakastakwankan ninin, pus na ni lakastakwanalh nCristo». Komo Jesús ni xmalakastakwanika, la uku kilhtamaku ni xmapakgsinalh chu kaj nitu xlitaxtulh tuku masiyayaw xlakata xTamapakgsin (kalikgalhtawakga 1 Corintios 15:12-19). Pero liwana katsiyaw pi Jesús malakastakwanika. Akinin nichuna la saduceos, xpulalinanin takanajla tiku xwankgo pi nialh xʼamakgolh lakastakwanankgo tiku nikgonita. Akinin tatayayaw uma tamasiy maski latamanin kaj lilitsinkgo (Mar. 12:18; Hech. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8).

3 Pablo lichuwinalh pi «talakastakwan klinin» na watiya «ntachuwin xlikilhtsukun ntamasiyun, xla Cristo», kilhchanima xapulana tamasiy nema xlikatsit kstalanina Cristo (Heb. 6:1, 2). Chu xla liwana xkanajla pi xʼama anan talakastakwanat (Hech. 24:10, 15, 24, 25). Pero xlakata uma tamasiy «ntu nkajku ni naj xalaktuwa xtachuwin Dios» ni kilhchanima pi kaj nitu litaxtu (Heb. 5:12). ¿Tuku xlakata?

4. ¿Tuku takgalhskinin max natlawanikana xlakata talakastakwanat?

4 Akxni tsukuw likgalhtawakgayaw Biblia, katsiniw xlakata talakastakwanat nema lalh makgasa, la komo xlakata Lázaro. Katsiniw pi Abrahán, Job chu Daniel, liwana xkatsikgo pi tiku nikgonita xʼamakgolh lakastakwanankgo kkilhtamaku nema aku mima. Pero max wi tiku nakgalhskininan: ¿Chuntiyaku xlikana nakgantaxtu tamalaknun xlakata talakastakwanat maski lhuwa kata titaxtunit asta lhuwata siglos la tilichuwinanka? Nachuna, ¿xlikana lichuwinan Biblia tukuya kilhtamaku nakgantaxtu? Xatakgalhtin namatliwakglha kintakanajlakan. Wa xlakata, kaʼakxilhwi tuku lichuwinan Biblia.

TALAKASTAKWANAT NEMA MAKGASATA KILHTAMAKU XLICHUWINANKANIT

5. ¿Tuku pulana nalichuwinanaw?

5 Max ni tuwa namakgkatsiyaw nalilakpuwanaw pi tlan namalakastakwanikan tiku nina makgas kilhtamaku ninit (Juan 11:11; Hech. 20:9, 10). Pero, ¿kanajlaniyaw talakastakwanat maski akglhuwa kata o akglhuwa siglos natitaxtu xlakata nakgantaxtu? ¿Kanajlayaw pi tlan namalakastakwanikan tiku nina makgas ninit o makgasata ninit? Xlikana, putum kanajlaniyaw akgtum talakastakwanat nema makgasata xlichuwinankanit pero alistalh kgantaxtulh. ¿Tuku uma? Chu ¿la tatalakxtumi takgalhkgalhin xla talakastakwanat nema kgalhkgalhimaw kkilhtamaku nema aku mima?

6. ¿La kgantaxtulh Salmo 118 kxlatamat Jesús?

6 Tekgsaw akgtum liʼakxilhtit xlakata uma talakastakwanat anta kSalmo 118. Max wa David tiku tsokgli, lichuwinan: «¡Kintikukan Dios, kakilakgmaxtu katlawa litlan! [...] Snun tasikulunatlawan ti mima [kxtukuwani] kiDioskan». Max lakapastakaw latamanin tiku akxilhkgolh Jesús akxni tanucha kJerusalén 9 xla nisán, akxni nina xmakgnikan, lichuwinankgolh xlakata uma tuku xlichuwinankanit xlakata Mesías (Sal. 118:25, 26; Mat. 21:7-9). Pero ¿tuku xlakata wanaw pi uma salmo lichuwinan akgtum talakastakwanat nema akglhuwa kata alistalh xʼama kgantaxtu? Pero kaʼakxilhwi, na lichuwinan pi «chiwix nima talakgmakgalh ixyawananin chiki, astan milh litamakgxtakga talipaw chiwix xala nak chastun, latani tsinkasnankgo chiki» (Sal. 118:22).

«Ixyawananin chiki» lakgmakgankgolh Mesías (Kaʼakxilhti párrafo 7).

7. ¿Tuku tlawanikgolh judíos Jesús?

7 Mapakgsinanin judíos tiku «ixyawananin chiki», wa tiku lakgmakgankgolh Jesús, Mesías. Ni kaj watiya lakgmakgankgolh pi wa Mesías xwanit. Lhuwa judíos skinkgolh pi xmakgnika (Luc. 23:18-23). Wa xlakata, judíos linkgolh kuenta xlakata makgnika.

Jesús malakastakwanikan xlakata nalitaxtu «xapuxku chiwix» (Kaʼakxilhti párrafos 8 chu 9).

8. ¿La xʼama litaxtu Jesús «xapuxku chiwix»?

8 Komo Jesús lakgmakgankgolh chu makgnikgolh, ¿la tlan xlitaxtulh «talipaw chiwix»? Kaj watiya komo xmalakastakwanika. Watiya Jesús lichuwinalh akgtum liʼakxilhtit, xlakata chatum chixku tiku kamalakgachanilh makatsininanin xlakskujnin tiku xchananamakgolh. Pero skujnin nitlan kalikatsinikgolh makatsininanin. Nachuna, israelitas nitlan kalikatsinikgolh palakachuwinanin tiku Dios kamalakgachanilh. Wa xlakata, ama chixku kamalakgachanilh xkgawasa, xlakata xlakpuwan pi xla xʼamakgolh kgalhakgaxmatkgo. Pero uma chanananin makgnikgolh. Akxni lichuwinankgolh uma liʼakxilhtit, Jesús lichuwinalh xlakata tuku xlichuwinankanit kSalmo 118:22 (Luc. 20:9-17). Apóstol Pedro na watiya lichuwinalh uma texto akxni xkatachuwinama mapakgsinanin, lakgkgolotsin chu escribas tiku judíos xwankgonit chu makxtum xwilakgolh kJerusalén. Lichuwinalh xlakata «Jesucristo xalak Nazaret», tiku xlakan «ntipakgaxtokgowaka[kgolh], wampi Dios, malakastakwanilh klinin». Alistalh liwana kawanilh: «Wa yuma nchiwix ntu lakgmakganitantit wixin mpatsapsnanin, wa nchu xapuxku chiwix liwilika kxachastun mpatsaps» (Hech. 3:15; 4:5-11; 1 Ped. 2:5-7).

9. ¿Tuku lu xlakaskinka kgantaxtulh nema xlichuwinankanit kSalmo 118:22?

9 Chuna la lichuwinanitaw, anta kSalmo 118:22 talichuwinalh pi xʼama tawila akgtum talakastakwanat. Mesías xʼamaka lakgmakgankan chu xʼamaka makgnikan, pero xʼama lakastakwanan chu xlitaxtulh la «xapuxku chiwix». Akxni malakastakwanika, xKgawasa Dios litaxtulh nema tlan nalilakgtaxtuyaw, «sampi ni anan akgtum ntapakuwit kxtampin akgapun [nema] ntamaxkikgonit nchixkuwin lantla naliʼakgaputaxtuyaw» (Hech. 4:12; Efes. 1:20).

10. 1) ¿Tuku xlichuwinankanit kSalmo 16:10? 2) ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi uma salmo ni kgantaxtulh kxpalakata David?

10 Kalichuwinaw atanu texto nema lichuwinalh pi xʼama tawila akgtum talakastakwanat. Liwaka akgtum mil kata titaxtulh lata lichuwinanka. Uma nakinkamatliwakglhan xlakata tlakg nakanajlayaw pi natawila akgtum talakastakwanat maski lhuwa kilhtamaku natitaxtu lata lichuwinankanit. Anta kSalmo 16, nema lichuwinankan xlakata David, wan: «Ni akgxtakgwilipat nak kkalinin, na ni mastapat kilhtamakuj, xlakata akit ti klipawanitan, namasa kimakni nak tawaxni» (Sal. 16:10). Uma tachuwin ni kilhchanima pi David nikxni xʼama niy. Anta kxTachuwin Dios liwana lichuwinan pi David kgololh, nilh chu «maknuka kxKachikin David» niku xʼaknukgo xnatlatni (1 Rey. 2:1, 10). Wa xlakata, ¿tiku xlichuwinamaka kSalmo 16:10?

11. ¿Tukuya kilhtamaku lichuwinalh Pedro tuku wan Salmo 16:10?

11 Liwaka akgtum mil kata alistalh akxni David tsokgli umakgolh tachuwin, apóstol Pedro lichuwinalh tiku xkilhchanima. Xtitaxtunita makgapitsi semanas lata xmalakastakwanikanit Jesús, akxni apóstol kamaxkilh akgtum taʼakgchuwin judíos chu prosélitos xlakata tuku lichuwinan Salmo 16:10 (kalikgalhtawakga Hechos 2:29-32). Lichuwinalh pi David xninit chu xmaknukanit, chu tiku xkgaxmatnimakgolh liwana xkatsikgo. Chu alistalh lichuwinampa pi David «xkatsi chu lichuwinalh pi xʼama malakastakwanikan» Mesías tiku aku xʼama min. Uma tuku talichuwinalh niti lakatakilh.

12. 1) ¿La kgantaxtulh Salmo 16:10? 2) ¿Tuku kinkamasiyaniyan uma tuku kgantaxtulh xlakata tamalaknun xla talakastakwanat?

12 Xlakata tlakg liwana nakatsikgo tuku xlichuwinama, Pedro kalitachuwinalh tuku wa David anta kSalmo 110:1 (kalikgalhtawakga Hechos 2:33-36). Tuku lichuwinalh putum anta xtakilhtinit kBiblia, wa xlakata latamanin kanajlakgolh pi Jesús wa «Malana chu Cristo». Putum katsikgolh pi tuku lichuwinan Salmo 16:10 kgantaxtulh akxni Jesús malakastakwanika. Alistalh, nachuna apóstol Pablo lichuwinalh uma liʼakxilhtit akxni katachuwinalh judíos xalak Antioquía xla Pisidia. Uma lu kaks kamalakawanilh chu wanikgolh pi tlakg xkalitachuwinalh (kalikgalhtawakga Hechos 13:32-37, 42). Uma tuku makgasata xlichuwinankanit xlakata talakastakwanat kgantaxtulh maski akglhuwa kata la titaxtulh, nachuna nakinkamakgtayayan akinin tlakg nakanajlayaw pi natawila talakastakwanat.

¿TUKUYA KILHTAMAKU NAKGANTAXTU TALAKASTAKWANAT?

13. ¿Tuku max nakinkakgalhskinkanan xlakata talakastakwanat?

13 Xlikana, uma kinkamakgpuwantiniyan pi tlan nakgantaxtu uma tamalaknun xlakata talakastakwanat maski akglhuwa kata lata natitaxtu. Maski chuna, max wi tiku nakgalhskinkan: «¿Kilhchanima uma pi lhuwa kilhtamaku nakkgalhkgalhi xlakata tlan nakakxilhpara tiku xalak kifamilia? ¿Tukuya kilhtamaku nakgantaxtu talakastakwanat?». Kalakapastakwi pi Jesús kawanilh xʼapóstoles pi wi tuku ni xkatsikgo chu ni xlikatsitkan xwanit ama kilhtamaku. La komo «nkilhtamaku, chu akxni nchuna nalakgchan, wa ntu man wa xaTlat ntlan liwililh kxlimapakgsin» (Hech. 1:6, 7; Juan 16:12). Pero uma ni kilhchanima pi ni katsiyaw tukuya kilhtamaku nakgantaxtu talakastakwanat.

14. ¿Tuku litalakgpali xtalakastakwanat Jesús chu nema lalh akxni nina xmin?

14 Nalakapastakaw talakastakwanat nema lichuwinan Biblia nakinkamakgtayayan liwana naʼakgatekgsniyaw. Xlikana talakastakwanat nema tlakg xlakaskinka wa xla Jesús. Komo nichuna xlalh, putum akinin ni xkgalhiw takgalhkgalhin xlakata nakaʼakxilhparayaw tiku nikgonita. Latamanin tiku kamalakastakwanika akxni nina xmin Jesús, la kxkilhtamaku Elías chu Eliseo, ni putum kilhtamaku latamakgolh. Niparakgolh, kamaknuka chu pokgxni wankgolh. Pero Jesús, «lakastakwanalh klinin» chu «nialh katinilh», xlakata «wa linin nialh katikgalhinilh litliwakga». La uku wi anta kʼakgapun «nkanikxni liwayaj xtiwaj» (Rom. 6:9; Rev. 1:5, 18; Col. 1:18; 1 Ped. 3:18).

15. ¿Tuku xlakata Jesús limapakuwikan tiku «xapulh» lakastakwananit?

15 Jesús lakastakwanalh xlakata nalatama la chatum espíritu anta kʼakgapun. Wa tiku pulana chuna malakastakwanika chu lu xlakaskinka litaxtu, pero ni kaj xman wa chuna lakastakwanalh (Hech. 26:23). Xla kamalaknunilh xʼapóstoles tiku ni xmakgxtakgkgo xlakata nachuna naʼankgo kʼakgapun xlakata natamapakgsinankgo (Luc. 22:28-30). Pero xlakata tlan namakglhtinankgo uma talakgalhaman, pulana xtalakaskin nanikgo chu alistalh chuna la Jesús nakamalakastakwanikan chuna la chatum espíritu. Pablo nachuna lichuwinalh. Tsokgli: «Lakastakwananit nCristo klinin; na wa nti xapulh lakastakwananit, xaliʼukxilhtit liwanit lantla nalakastakwanankgoy xlipaks ninin». Chu alistalh lichuwinalh pi wi tiku nachuna xʼamakgolh lakastakwanankgo xlakata nalatamakgo kʼakgapun. Lichuwinalh: «[Chatunu] nalakgchankgoy lantla nalakastakwanankgoy, wa nCristo nti xapulh lakastakwanalh, alistalh nchu wa nti ntapakgsinikgoy nCristo nalakastakwanankgoy akxni [kinkatawilan nawan]» (1 Cor. 15:20, 23).

16. ¿Tuku wan Biblia xlakata kilhtamaku akxni xʼama tawila talakastakwanat kʼakgapun?

16 Umakgolh tachuwin kinkamakgtayayan nakatsiyaw tukuya kilhtamaku naʼanan talakastakwanat kʼakgapun: akxni kinkatawilan nawan Cristo. Akglhuwata kata xtatayananin Jehová limaklakaskinkgonit Biblia xlakata namasiyakgo pi uma tamalaknun «kinkatawilan nawan» Jesús, tsukulh kkata 1914. Chuntiyaku la uku «kinkatawilan» chu nialh makgas namasputukan xalixkajni kakilhtamaku.

17, 18. ¿Tuku nakaʼakgspula makgapitsi tiku xatalaksakni akxni lama nawan lanka takatsanajwat?

17 Biblia tlakg lichuwinan xlakata talakastakwanat kʼakgapun. Lichuwinan: «Ni klakaskinaw, natalanin, mpala ni nakatsiyatit xpalakatakan wa nti lhtatatilhakgoy klinin [...]. Sampi lapi kanajlayaw mpi nilh Jesús, chu na lakastakwanalh, pus nachuna [nakamalakastakwani] Dios wa nti nikgonit [xlakata] nkanajlanikgoy Jesús». Wa xlakata wan: «Wa nti nkin lamaw, nti ntamakgaxtakgnitawku nawan, asta akxni namin nkimPuchinakan, ni kin [katipulanikgow] wa nti nikgonit nawan. Sampi watiya nkimPuchinakan Jesucristo, namin akxni nalikatasay limapakgsin». Chu alistalh wampa: «Cha nchu wa nti nikgonit nkanajlanikgoy nCristo, pulana wa nalakastakwanankgoy. Alistalh tunkan nchu nkin wa nti lamaw nti ntamakgaxtakgnitawku nawan, makxtum nakinkatali[n]kgokanan kpuklhni, lakimpi napaxtokgaw namakgamakglhtinanaw nkimPuchinakan nkaʼunin, chuna nchu xaliankgalhin natatawilayaw nkinTlatikan» (1 Tes. 4:13-17).

18 Akxni xtitaxtulh tsinu kilhtamaku la «xkinkatatawilan Cristo», xʼama tsuku xapulana talakastakwanat. Xatalaksakni tiku lamakgolhku nawan akxni namin lanka takatsanajwat «nakalinkgokan» kpuklhni. Biblia wan pi tiku «nakalinkgokan» ni katilhtatakgolh klinin, wamputun pi kaj ni makgas katinikgolh. Wata «namakglhtinankgo xasasti xmaknikan, wampi kaj akgtum lakapala wantu nalay akxni awatiya namakasanan trompeta» (1 Cor. 15:51, 52; Mat. 24:31).

19. ¿Tuku «ntlakg tlan talakastakwan» naʼanan kkilhtamaku nema aku mima?

19 Lhuwa kstalaninanin Cristo tiku lamakgolh la uku ni xatalaksakni chu ni kawanikanit komo natamapakgsinankgo Cristo anta kʼakgapun. Kgalhkgalhimakgolh namasputukan uma xalixkajni kakilhtamaku akxni namin «xkilhtamaku Jehová». Niti katsi tukuya kilhtamaku nachin xlisputni, pero katsiyaw pi nialh makgas tsankga (1 Tes. 5:1-3). Alistalh naʼanan atanu talakastakwanat. Millones latamanin nalakastakwanankgo chu nalatamakgo anta kParaíso unu kKatiyatni. Nakgalhikgo takgalhkgalhin xlakata nialh katikgalhikgolh talakgalhin chu nialh katinikgolh. Xlikana pi uma «ntlakg tlan talakastakwan», nixawa tiku kamalakastakwanika makgasata chu niparakgolh (Heb. 11:35).

20. ¿Tuku xlakata kanajlayaw pi talakastakwanat nema talakatsuwima liwana nakgantaxtu?

20 Biblia wan pi anta kʼakgapun «[chatunu] nalakgchankgoy lantla nalakastakwanankgoy», wamputun pi ni kaj akglakgwa la nakamalakastakwanikan (1 Cor. 15:23). Wa xlakata tlan nalipawanaw pi kKatiyatni nachuna natlawakan. Pero max nakinkakgalhskinkanan: «¿Tukuya kilhtamaku nalakastakwanankgo tiku nikgolh kinkilhtamakujkan? ¿Nakgantaxtu akxni natsuku Tamapakgsin xaʼAkgtum Mil Kata xla Cristo xlakata tlan namakgamakglhtinankgo tiku xfamilia chu x’amigos? ¿Chu latamanin tiku makgasata nikgonit chu nikxni makgxtakgkgolh Jehová chu tlan pulalinanin xlitaxtukgo? ¿Wa pulana nakamalakastakwanikan xlakata namakgtayanankgo nakakaxwilikan xlakskujnin Dios? ¿Chu tuku wanaw xlakata tiku nikxni skujnanikgolh Jehová? ¿Tukuya kilhtamaku chu niku nalakastakwanankgo?». Lhuwa tuku max nakinkakgalhskinkanan, pero la uku ni lu xlakaskinka nalilakgaputsayaw. Tlakg tlan nakgalhkgalhiyaw chu naʼakxilhaw tuku nala. Xlikana, lu kaks nalilakawanaw xlakata naʼakxilhaw tuku natlawa Jehová.

21. ¿Tuku takgalhkgalhin kgalhiyaw?

21 Pero la uku, chuntiya talakaskin namatliwakglhaw kintakanajlakan nema kgalhiniyaw Jehová. Xla liwana kinkawanin pi kxpalakata Jesús nakamalakastakwani tiku wilakgolh kxtalakapastakni (Juan 5:28, 29; 11:23). Jesús wi atanu tuku limasiyalh pi Dios tlan nakamalakastakwani tiku nikgonit akxni wa pi Abrahán, Isaac chu Jacob lamakgolhku (Luc. 20:37, 38). Wa xlakata tlan nawanaw chuna la Pablo: «Kkgalhkgalhima tuku wan Dios, [...] pi nakamalakastakwanikan» (Hech. 24:15).