1-3. (a) Ọrhọ yen ọvo usun rẹ iyono rẹ avwanre re ma ghanre? (b) Diesorọ evrẹnushi na vwọ ghanre? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

OHWO da nọ wẹ nẹ, ‘Iyono vọ yen wo mu esegbuyota wẹn kpahen?’ die yen wọ cha ta? O muẹro nẹ wọ cha tanẹ wo vwo imuẹro nẹ Jihova yen Ọmemama na kugbe Ohwo rọ kẹ avwanre arhọ. Wọ je sa tanẹ wo vwo imuẹro nẹ Jesu yen ọtan rẹ avwanre. Wo ji se djunute iparadaisi rọ cha obaro na, rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ de che yerin vwọrẹ omavwerhovwẹn bẹdẹ bẹdẹ. Ẹkẹvuọvo, wo se kere evrẹnushi na vwọba erọnvwọn re ma kẹ wẹ omavwerhovwẹn?

² Ofori nẹ evrẹnushi na dia ọvo usun rẹ iyono re ma ghanre kẹ avwanre, ọ da tobọ dianẹ avwanre vwo iphiẹrophiyọ ra vwọ wanvrẹ eyeren nana ro akpọ kpokpọ rọ cha na. Ọyinkọn Pọl dje oboresorọ evrẹnushi na vwọ dia uchivwo rẹ esegbuyota rẹ avwanre, rọ vwọ ta: “Kidie ọ da dianẹ irivwi rhe vrẹn nẹ ughwu-u, yi Kristi rhe vrẹn nẹ ughwu rhe-e.” Jesu rhe vrẹnushi jovwo-o, ọ cha sa dia Ovie ro suẹn vwẹ obo odjuvwu-u. Uyono rẹ avwanre kpahen usuon rẹ Kristi na, kọ je dia ofefe. (Se 1 Kọrẹnt 15:12-19.) Ẹkẹvuọvo, avwanre riẹnre nẹ Jesu vrẹnushi. Imuẹro nana nẹrhẹ avwanre fẹnẹ ihwo rẹ Sadiusi, re rhọnvwere nẹ evrẹnushi herọ-ọ. Ọ da tobọ dianẹ  a vwẹ avwanre vwọ jehwẹ, esegbuyota rẹ avwanre kpahen evrẹnushi na che se wene-e.​—Mak 12:18; Iruo 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Ọke rẹ Pọl vwo djisẹ rẹ “ebaghẹrẹ rẹ uyono ri Kristi na,” ọ da vwẹ uyono rẹ “evrẹnushi rẹ otu ri ghwuru” na vwọba keri. (Hib. 6:1, 2) Ọ je kanrunumu esegbuyota ro vwo kpahen evrẹnushi na. (Iruo 24:10, 15, 24, 25) Ofori nẹ a frẹkotọ fuẹrẹn uyono rẹ evrẹnushi na, dede nẹ ọyen ọvo usun rẹ iyono rẹsosuọ rẹ Baibol na. (Hib. 5:12) Diesorọ?

4. Enọ vọ yen a sa nọ kpahen evrẹnushi na?

⁴ Ohwo da ton uyono rẹ Baibol phiyọ, o che se ikuegbe rẹ evrẹnushi rẹ Lazarọs kugbe efa re phia wanre. O ji che yono kpahen imuẹro ro rhe Ebraham, Job, kugbe Daniẹl, nẹ ihwo ri ghwuru na che vrẹn vwẹ ọke rọ cha obaro. Ẹkẹvuọvo, a da nọ wẹ obo re kẹ wẹ imuẹro nẹ evrẹnushi re vuve rọyen vwẹ ikpe buebun re wanre na cha phia, die yen wọ cha ta? Baibol na tobọ djunute ọke rẹ evrẹnushi na cha vwọ phia? Ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ nana cha bọn esegbuyota rẹ avwanre gan.

5. Oka rẹ evrẹnushi vọ yen a cha ta ota kpahen ẹsosuọ?

⁵ Ọ lọhọre ra vwọ vwẹ ẹro roro ohwo ra rhọvwọn nẹ ughwu ugege ro ghwe vwo ghwu nu. (Jọn 11:11; Iruo 20:9, 10) Ẹkẹvuọvo, kẹ ive ro shekpahen evrẹnushi rọ cha phia vwẹ ikpe ujorin buebun re cha vwo? Wo se vwo imuẹro kpahen ive rẹ ọke ogrongron tiọyena, ọ da tiobọ dianẹ o shekpahen ohwo ra cha rhọvwọn ugege ro vwo ghwu yẹrẹ ọ ro ghwu krire? Vwọrẹ uyota, o vwo evrẹnushi ọvo tiọyen ru wo segbuyota. E vuve rọyen ikpe ujorin buebun tavwen ọ ke rhe phia. Ọyena evrẹnushi rẹ ono? Mavọ yen o vwo churobọ si esegbuyota wẹn kpahen evrẹnushi rọ cha vwẹ obaro na?

6. Mavọ yen aroẹmrẹ rẹ Une Rẹ Ejiro 118 vwo churobọ si Jesu?

⁶ Ihwo evo rorori nẹ Devid yen si Une Rẹ Ejiro 118; une na ta ota kpahen evrẹnushi ọvo ra mraro rọyen phiyotọ vwẹ ikpe ujorin buebun. Wọ cha mrẹ oyare nana vwevunrẹ une na: “Sivwi avwanre, ma rẹ wẹ, E Ọrovwohwo! . . . Ebruphihọ kẹ ohwo rọ ro uwevwi vwẹ odẹ rẹ Ọrovwohwo na!” Ọkiọvo, wọ sa karophiyọ nẹ ihwo vwanriẹn eta nana ọke rẹ Jesu vwọ ro Jerusalẹm vwẹ Nisan 9, ọmọke krẹn tavwen o ki rhi ghwu. (Une 118:25, 26; Mat. 21:7-9) Idjerhe vọ yen Une Rẹ Ejiro 118 vwọ rionbọ phiyọ evrẹnushi rọ cha phia ikpe buebun da wan nu? Jokaphiyọ emu ọfa ra tare vwẹ une yena: “Oragha na rẹ ebọn uwevwi senre na da rhoma re dia osusu vwẹ ubienyẹ.”​—Une 118:22.

7. Mavọ yen ihwo rẹ Ju sen Jesu te?

⁷ Isun rẹ ihwo rẹ Ju re vwo dje “ebọn uwevwi” na, sen Mesaya na. Ọ dia ayen di chukoku Jesu yẹrẹ siọ-ọn. Ihwo rẹ Ju buebun senrọ, te ẹdia rẹ ayen vwo kperẹ nẹ e hwe. (Luk 23:18-23) Vwọrẹ uyota, ayen hẹ usun rẹ ihwo ri hwe Jesu.

8. Idjerhe vọ yen Jesu vwọ dia “osusu vwẹ ubienyẹ” yẹrẹ uchivwo rẹ uwevwin na?

⁸ Ra vwọ sen Jesu ji hwe nu, mavọ kọyen ọ sa vwọ dia “osusu vwẹ ubienyẹ,” yẹrẹ uchivwo rẹ uwevwin na? Womarẹ evrẹnushi rọyen. Jesu komobọ rọyen dje ọnana phia. O kpe itẹ ọvo kpahen oborẹ ihwo re wian vwẹ ogba rẹ vain gboja kẹ ihwo rẹ ọshare ro vwo ogba na ji bru ayen ra. Ọ da vwẹ ewiowian na vwo dje ihwo rẹ Izrẹl, ri gboja kẹ emraro rẹ Jihova ji bru ayen ra. Ukuotọ rọyen, ọshare rọhẹ itẹ na de ji ọmọ rọyen ọvuọvo, rọ  dia ọriuku rọyen bru ayen ra. Kẹ, ayen muọghọ kẹ? Kakaka. Ayen de hwe ọmọ na. Jesu vwo kpe itẹ na nu, ọ da vwanriẹn ota re si phiyọ Une Rẹ Ejiro 118:22. (Luk 20:9-17) Ọyinkọn Pita je ta ọkpọ rẹ ota yena kẹ “isun . . . ekpako na kugbe isiẹbe . . . ri koko vwi Jerusalẹm.” Ọ ta ota kpahen “Jesu Kristi ri Nazarẹt, rẹ ovwan kanre mu [“urhe,” NW ] rẹ Ọghẹnẹ rhọvwọ nẹ ughwu na.” Ukuotọ rọyen Pita da ta: “Ọnana olalọ rẹ ovwan ebọuwevwi na senre kọye rhoma rhe dia ọrovwuyovwi [yẹrẹ osusu] vwẹ ubienyẹ.”​—Iruo 3:15; 4:5-11; 1 Pita 2:5-7.

9. Emu oghẹresan vọ yen Une Rẹ Ejiro 118:22 rionbọ phiyọ?

⁹ A ta ota rẹ aroẹmrẹ rọhẹ Une Rẹ Ejiro 118:22 phiyotọ ikpe ujorin buebun re wanre, kpahen evrẹnushi ọvo re che ru. A cha sen Mesaya na, ji hwe; ẹkẹvuọvo, a cha rhọvwọn nushi rhe, ọ me rhe dia uchivwo rẹ uwevwin na. Ọtiọyena, vwọ vrẹ odẹ rẹ Jesu, “odẹ ọfa rha hẹ otọ rẹ odjuvwu re mu kẹ ihwo ro se sivwi avwanre-e.”​—Iruo 4:12; Ẹfe. 1:20.

10. (a) Aroẹmrẹ vọ yehẹ Une Rẹ Ejiro 16:10? (b) Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ ọ dia Devid yen aroẹmrẹ yena shekpahe-en?

¹⁰ E je roro kpahen owọrota ọfa rọ rionbọ phiyọ evrẹnushi na. E siro phiyotọ vrẹ ikpe uriorin ọvo, tavwen o ki rugba. Ọ cha nẹrhẹ wo vwo imuẹro kokoroko nẹ evrẹnushi ra mraro rọyen phiyotọ ọke grongron, se ghini rugba. Vwẹ Une Rẹ Ejiro 16, Devid de si: “Kidie wo se siobọ nu vwe kẹ Erivwi-i, eyẹ ohwo esiri wẹn na sa mrẹ Ọgọdọ-ọ.” (Une 16:10) Ọ dia Devid tanẹ ọyen che ghwu-u yẹrẹ nẹ ọ cha dia evunrẹ ushi-i. Baibol na tobọ tanẹ Devid ghworo, o de ji ghwu. O vwo ghwu nu, ọ “da vwerhẹ kirobo rẹ esẹ rọye vwerhẹre, e de sho phihọ orere ri Devid.” (1 Ivie 2:1, 10) Kẹ, ono yen Une Rẹ Ejiro 16:10 ta kpahan?

11. Ọke vọ yen Pita vwo djunute Une Rẹ Ejiro 16:10?

¹¹ Baibol na vuẹ avwanre ohwo rẹ aroẹmrẹ na shekpahen. Ikpe re vrẹ uriorin vwọ wan nu, Jesu de ghwu, a da je kparọ nushi. Udughwrẹn evo vwọ wan nu, Pita da vwanriẹn eta rehẹ Une Rẹ Ejiro 16:10 kẹ uriorin rẹ ihwo rẹ Ju kugbe ihwo efa ri kurhẹriẹ. (Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 2:29-32.) Ọ tare nẹ Devid ghwuru, e de ji sho. Ihwo re kerhọ kẹ na, je riẹn ọnana. Vwo nene ikuegbe na, o vwo ohwo vuọvo rọ phrọ ota rẹ Pita-a, rọ vwọ tanẹ Devid “mraro ta ota kpahen evrẹnushi” rẹ Mesaya rọ cha na.

12. Idjerhe vọ yen Une Rẹ Ejiro 16:10 vwo rugba, kẹ die yen ọyena djephia kpahen uve rẹ evrẹnushi na?

¹² Pita kanrunumu ẹkpo nana rọ vwọ rionbọ kpo obo re si phiyọ Une Rẹ Ejiro 110:1. (Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 2:33-36.) Pita vwo nene ihwo na roro nẹ Baibol rhe nu, ayen de rhi vwo imuẹro nẹ Jesu yen “Ọrovwohwo kugbe Kristi.” Vwọ vrẹ ọyena, ihwo na da rhọnvwe nẹ Une Rẹ Ejiro 16:10 rugba ọke rẹ Jesu vwo vrẹnushi. Ọke vwọ yan obaro, ọyinkọn Pọl da je vwẹ ẹkpo rẹ Baibol yena vwo nene ihwo rẹ Ju rehẹ Antiọk vwẹ Pisidia roro kugbe. Ota na da ro ayen, te ẹdia rẹ ayen vwọ guọnọ nyo eta rẹ Pọl kpobarophiyọ. (Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 13:32-37, 42.) Dede nẹ aroẹmrẹ yena rugba vwẹ ikpe ujorin buebun re wanre, e jẹ orugba rọyen mu avwanre vwo vwo imuẹro kpahen aroẹmrẹ rẹ Baibol na eje ri shekpahen evrẹnushi rọ cha obaro na.

13. Enọ vọ yen a sa nọ kpahen evrẹnushi na?

¹³ Oma vwerhen avwanre ra vwọ riẹn nẹ evrẹnushi sa phia, ọ da tobọ dianẹ ikpe ujorin buebun yen a mraro rọyen phiyotọ.  Jẹ, ihwo evo se roro: ‘Ọnana ko mudiaphiyọ nẹ me cha hẹrhẹ vwẹ ikpe buebun tavwen, me ke mrẹ ihwo ri mi vwo ẹguọnọ kpahen ri ghwuru? Ọke vọ yen evrẹnushi me rhẹro rọyen na cha vwọ phia?’ Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ, o vwo erọnvwọn evo rẹ ayen cha sa riẹ-ẹn. O vwo evuẹ evo ri shekpahen “ẹdẹ” vẹ “ọke” rẹ Jihova ọvo riẹnre. (Iruo 1:6, 7; Jọn 16:12) Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ avwanre cha sa riẹn emu vuọvo kpahen ọke rẹ evrẹnushi na cha vwọ phia-a.

14. Mavọ yen evrẹnushi rẹ Jesu na vwọ fẹnẹ i re ru wanre?

¹⁴ Rere e se vwo vwo ẹruọ rọyen, roro kpahen evrẹnushi sansan rẹ Baibol na ta ota kpahen. Ọ rọ ma kenu usun rayen yen ọ rẹ Jesu. Evrẹnushi rẹ Jesu yen nẹrhẹ avwanre se vwo iphiẹrophiyọ nẹ avwanre sa rhoma mrẹ ihwo rẹ avwanre vwo ẹguọnọ kpahen ri ghwuru. Tavwen a ke mrẹ evrẹnushi rẹ Jesu, ihwo rẹ Ilaija vẹ Ilaesha rhọvwọn nẹ ughwu rhe, rhoma ji ghwu. Ugboma rayen de ji gbon vwevunrẹ ushi. Ẹkẹvuọvo, Jesu “vwo vrẹn nẹ ughwu na o gbi che ghwu ọfa-a; ughwu rhe vwo ogangan vwẹ enu rọye ọfa-a.” Ọ cha dia “bẹdẹ” vwẹ obo odjuvwu.​—Rom 6:9; Ẹvwọ. 1:5, 18; Kọl. 1:18; 1 Pita 3:18.

15. Diesorọ ọ vwọ dia emu ra jokaphiyọ, nẹ Jesu yen “omamọ rẹsosuọ”?

¹⁵ Evrẹnushi rẹ Jesu na, ọyen ọ ro ghẹresan; ọyen ohwo rẹsosuọ ra rhọvwọn kpo obo odjuvwu. (Iruo 26:23) Jẹ, ọ dia ọyen ọvo yen e vuve rẹ evrẹnushi rẹ obo odjuvwu kẹ-ẹ. Jesu vwẹ imuẹro kẹ idibo rọyen nẹ, ayen che nene ọyen sun vwẹ obo odjuvwu. (Luk 22:28-30) Ẹkẹvuọvo, tavwen ayen ki se kpo obo odjuvwu, ayen che ghwu, a me rhọvwọn ayen rhe kerẹ ihwo rẹ ẹwẹn. Pọl siri nẹ, “Kristi ghine vrẹn nẹ ughwu rhe, ọye hẹ omamọ rẹsosuọ rẹ ayen otu ri ke ghwu.” Pọl djere nẹ ihwo efa cha vwọ kpahọn, rọ vwọ ta: “Dohwo dute rọye: Kristi kẹ omamọ rẹsosuọ, kẹsiẹye o ki rhi te otu ri Kristi vwẹ ọke rẹ ẹcha rọye.”​—1 Kọr. 15:20, 23.

16. Odjefiotọ vọ yen avwanre vwori kpahen ọke rẹ evrẹnushi rẹ obo odjuvwu na cha vwọ phia?

¹⁶ Ọnana nẹrhẹ a riẹn ọke rẹ evrẹnushi rẹ obo odjuvwu na cha vwọ phia. Ọ cha phia “vwẹ ọke rẹ ẹcha rọye.” O krire rẹ Iseri rẹ Jihova vwo dje nẹ Baibol na cha nẹ, ukpe rẹ 1914 yen a vwọ ro ọke rẹ “ẹcha” rẹ Kristi na, kugbe tanẹ oba rẹ eyeren nana sikẹrẹ mamọ re.

17, 18. Die yen cha phia kẹ Inenikristi evo ra vwẹ ẹwẹn ọfuanfon jẹreyọ vwẹ ẹdẹ rẹ Ọrovwori na?

¹⁷ Baibol na djisẹ rẹ evrẹnushi rẹ obo odjuvwu na kpobarophiyọ, rọ vwo ta: “Avwanre rha guọnọ nẹ ovwan dia ogbori, kpahe ayen otu re vwerhẹ na-a, . . . Kidie  avwanre de segbuyota nẹ Jesu ghwuru rọ da rhoma vrẹn nẹ ughwu, ọtiọye rhe ihwo ejobi ri vi Jesu gba vwerhẹ na, Ọghẹnẹ kọ kpare ayen re vwerhẹ na vẹ ọye vrẹn . . . Avwanre otu re herọ na, ri ghwu chekọ akpọ na rhi te ẹdẹ rẹ Ọrovwohwo cha vwọ rhe na, cha sa ka obaro kẹ ayen otu re vwerhẹ na-a. Kidie ekpuyovwi rẹ ọrovwohwo dẹn che wotọ nẹ odjuvwu rhe vẹ edo . . . Irivwi ri ghwuru vwẹ evun ri Kristi ki ke vrẹn; kẹsiẹye o ki rhi te ekpokpọ, re ghwu chekọ, ka ghwẹ avwanre rhi koko kugbe ayen otu re hẹ obenu na, ke ku usun họ ra vwa Ọrovwohwo na vwẹ obo irherheghe, kẹ oboyi avwanre vẹ Ọrovwohwo da dia bẹdẹ.”​—1 Tẹsa. 4:13-17.

¹⁸ “Ẹdẹ” rẹ Ọrovwori na cha tonphiyọ tavwen evrẹnushi rẹsosuọ na ke phia. Inenikristi ra vwẹ ẹwẹn ọfuanfon jẹreyọ, re je hẹro vwẹ ọke rẹ ukpokpogho rode na da tonphiyọ, ke cha “ra vwa Ọrovwohwo na vwẹ obo irherheghe.” (Mat. 24:31) Ihwo ri “ku usun họ” na cha “vwerhẹ” yẹrẹ dia evunrẹ ushi krekri-i. Ayen “ejobi che wene, vwẹ ọmọke na, vwẹ ẹroẹbrẹ na,” re ghwe vwo hworo “owanre rẹ obo oba na.”​—1 Kọr. 15:51, 52.

19. Die yen omamọ rẹ evrẹnushi rẹ “arhọ ri bẹdẹ” na?

¹⁹ Inenikristi buebun re herọ nonẹna, vwo iphiẹrophiyọ rẹ ayen che vwo kpo obo odjuvwu re nene Jesu su-un. Ukperẹ ọtiọyen, ayen hẹrhẹ ọke rẹ eyeren nana che vwo vwoba vwẹ “ẹdẹ rẹ Ọrovwohwo” na. O vwo ohwo vuọvo rọ riẹn ẹdẹ na-a, ẹkẹvuọvo obo re phia vwẹ akpọ na djerephia nẹ o sikẹrire. (1 Tẹsa. 5:1-3) Ọyena da wan nu, ke che ru oka rẹ evrẹnushi ọfa. A cha rhọvwọn ihwo rhe otọrakpọ rẹ Iparadaisi, vẹ iphiẹrophiyọ rẹ ayen cha vwọ dia ihwo re gbare, re cha dia bẹdẹ bẹdẹ. Ọyena ghini omamọ rẹ evrẹnushi rẹ “arhọ ri bẹdẹ,” ro yovwin nọ evrẹnushi re ruru vwẹ ọke awanre, ra vwọ rhọvwọn “emọ rẹ eya,” ri rhoma ji ghwu ukuko na.​—Hib. 11:35.

20. Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ evrẹnushi rọ cha na che nene ọrhuẹrẹphiyotọ?

²⁰ Vwọ kpahen ihwo ri che kpo obo odjuvwu, Baibol na tare nẹ a cha rhọvwọn ayen “dohwo dute rọyen.” (1 Kọr. 15:23) Ọtiọyena, avwanre ki se vwo imuẹro nẹ ọtiọyen evrẹnushi rẹ otọrakpọ na ji che nene ọrhuẹrẹphiyotọ. Ọyena vwerhoma dẹn. Ẹkẹvuọvo, ihwo ri ghwuru kuko yen a cha vwọ ton evrẹnushi na phiyọ vwẹ Usuon rẹ Ẹgbukpe Uriorin rẹ Kristi Na rere ihwo ri vughe ayen se vwo dede ayen? Gbanẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ rẹ ọke awanre re tẹn ona rẹ usuon yen a cha vwọ tuọnphiyọ rere ayen vwẹrote ihwo na? Kẹ ihwo re nama ga Jihova kakaka vwo? Ọke vọ vẹ asan vọ yen a da rhọvwọn ayen? Enọ buebun herọ ra sa nọ. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ avwanre kpokpo oma rẹ avwanre vẹ enọ yena asaọkiephana-a; ukperẹ ọtiọyen, a cha hẹrhẹ rere a mrẹ obo re cha phia. Imuẹro herọ nẹ oma cha vwerhen avwanre ọke yena, rẹ Jihova cha vwọ kpahenphiyọ enọ yena eje.

21. Ọrhọ yen iphiẹrophiyọ wẹn kpahen evrẹnushi na?

²¹ Bẹsiẹ ọke yena ki te, e jẹ avwanre ru esegbuyota rẹ avwanre kpahen Jihova ganphiyọ, rọ dia ohwo rọ kẹ avwanre imuẹro womarẹ Jesu, nẹ ihwo ri ghwuru rehẹ ẹkarophiyọ rọyen na che vrẹn. (Jọn 5:28, 29; 11:23) Jesu djerephia nẹ Jihova vwo ẹgba rọ vwọ rhọvwọn ihwo ri ghwuru na, ro vwo se Ebraham, Aizik, vẹ Jekọp “ihwo ekpokpọ.” (Luk 20:37, 38) Ọtiọyena, avwanre ke sa vwẹrokere Pọl vwọ tanẹ, avwanre vwo “iphiẹrohọ kpahen Ọghẹnẹ . . . nẹ evrẹnushi herọ.”​—Iruo 24:15.