1, 2. Nĩkĩ aciari amwe no matangĩke rĩrĩa ciana ciao cioya ikinya rĩa kwĩyamũrĩra Ngai na kũbatithio?

ARUTWO a Bibilia ngiri nyingĩ nĩ meyamũragĩra Jehova na makabatithio. Aingĩ ao nĩ andũ ethĩ arĩa marereirũo ũhoro-inĩ wa ma na magathuura njĩra ĩrĩa njega biũ ya ũtũũro. (Thab. 1:1-3) Angĩkorũo ũrĩ mũciari, nĩ wĩrĩgagĩrĩra mũno kuona mwana waku akĩbatithio.​—Ringithania 3 Johana 4.

² O na kũrĩ ũguo, no ũkorũo na maũndũ maragũtanga. No gũkorũo nĩ wonete andũ amwe ethĩ mabatithĩtio, no thutha ũcio magekĩrĩra nganja bata wa gũikara kũringana na ithimi cia Ngai cia maũndũ. O na amwe ao nĩ matiganĩte na ũhoro wa ma. Nĩ ũndũ ũcio, no wĩtigĩre mwana waku ndagetĩkĩre ũhoro wa ma acoke acenjie na ate wendo ũrĩa aarĩ naguo kĩambĩrĩria. Ahota kũhaana Akristiano a karine ya mbere kĩũngano-inĩ kĩa Efeso arĩa Jesu eerire ũũ: “Nĩ ũtigĩte wendo ũrĩa warĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ.” (Kũg. 2:4) Ũngĩhota atĩa gwĩthema maũndũ ta  macio nĩguo ũteithie mwana waku ‘akũre nĩ getha akaahonokio’? (1 Pet. 2:2) Nĩguo tuone macokio ma ũndũ ũcio, reke tuone kĩonereria gĩa Timotheo.

3. (a) Timotheo aatuĩkire Mũkristiano atĩa, na aaiyũkirie morutani ma Gĩkristiano atĩa? (b) Paulo aatarire Timotheo ũhoro wa maũndũ marĩkũ matatũ megiĩ kwĩruta?

³ No kũhoteke Timotheo aamenyithirio ũhoro wa ma mwaka wa 47 thutha wa Kristo, rĩrĩa mũtũmwo Paulo aaceerete itũũra-inĩ rĩa Lusitera rita rĩa mbere. O na gũtuĩka no gũkorũo hĩndĩ ĩyo Timotheo aarĩ tinĩnja, nĩ oyaga maũndũ ma kĩĩroho na ũritũ. Mĩaka ĩrĩ thutha ũcio nĩ aambĩrĩirie gũthiaga na Paulo ng’endo-inĩ ciake cia ũmishonarĩ. Mĩaka 16 thutha ũcio, Paulo aandĩkĩire Timotheo ũũ: “Thiĩ na mbere kũrũmĩrĩra maũndũ marĩa werutire na ũgĩteithio gwĩtĩkia, tondũ nĩ ũĩ werutire kuuma kũrĩ ũ na atĩ kuuma ũrĩ o gakenge ũkoretwo ũĩ maandĩko marĩa matheru, o marĩa mangĩtũma ũtuĩke mũũgĩ nĩ getha ũkaahonoka kũgerera wĩtĩkio harĩ Kristo Jesu.” (2 Tim. 3:​14, 15) Ta rora wone Paulo aragweta (1) kũmenya maandĩko marĩa matheru, (2) gũteithio gwĩtĩkia maũndũ marĩa mũndũ erutĩte, na (3) gũtuĩka mũũgĩ nĩ getha mũndũ akaahonoka kũgerera wĩtĩkio harĩ Kristo Jesu.

4. Nĩ indo irĩkũ wonete irĩ na moimĩrĩro mega rĩrĩa ũraruta ciana ciaku? (Rora mbica kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ.)

⁴ Ũrĩ mũciari Mũkristiano, nĩ wendaga mwana waku amenye maandĩko matheru, marĩa ũmũthĩ nĩ Maandĩko ma Kĩhibirania o hamwe na Maandĩko ma Gĩkristiano ma Kĩngiriki. Kũringana na ũhoti wacio, o na ciana nini mũno no imenye maũndũ ma mũthingi megiĩ andũ na maũndũ marĩa marĩ Bibilia-inĩ. Ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩheete aciari indo mangĩhũthĩra gũteithia ciana ciao. Hihi no wĩcirie ũhoro wa indo imwe irutĩtwo na rũthiomi rwaku? Ririkana, ũmenyo wa Maandĩko nĩguo mũthingi wa gwaka ũrata mũrũmu na Jehova.

5. (a) Ciugo “ũgĩteithio gwĩtĩkia” nĩ kuuga atĩa? (b) Tũmenyaga atĩa atĩ Timotheo nĩ aateithirio gwĩtĩkia ũhoro ũrĩa mwega wĩgiĩ Jesu?

⁵ Ũũgĩ wa maandĩko matheru nĩ wa bata mũno. O na kũrĩ ũguo, nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mabataranagia nĩguo maũndũ ma kĩĩroho maingĩre ngoro-inĩ ya mwana waku gũkĩra o kũmũruta ũhoro wa andũ na maũndũ marĩa marĩ Bibilia-inĩ. O na Timotheo nĩ ‘aateithirio gwĩtĩkia.’ Kũringana na rũthiomi rwa Kĩngiriki, ciugo icio ciugaga “kwaga nganja” kana “gũkorũo na ũũma wĩgiĩ ũndũ mũna.” Timotheo aamenyire Maandĩko ma Kĩhibirania kuuma arĩ o gakenge. No nĩ gwakinyire handũ akĩbatara gwĩtĩkia atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia. Na njĩra ĩngĩ ũguo nĩ kuuga, ũmenyo wake nĩ wekĩragwo hinya nĩ maũndũ marĩa eetĩkĩtie. Ũhoro wa ma nĩ atĩ wĩtĩkio wa Timotheo harĩ ũhoro ũrĩa mwega warĩ na hinya ũũ atĩ nĩ aabatithirio na akĩnyitanĩra na Paulo ng’endo-inĩ ciake cia ũmishonarĩ.

6. Ũngĩteithia ciana ciaku atĩa gwĩtĩkia maũndũ marĩa ireruta kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai?

⁶ Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũngĩteithia gwaka wĩtĩkio wa ciana ciaku nĩguo ũciteithie gwĩtĩkia o ta Timotheo? Nĩ ũrabatara gũkorũo na ũkirĩrĩria. Gwĩtĩkia maũndũ ti ũndũ ũngĩkwo na mũthenya ũmwe, na ti ũndũ ũngĩingĩra ngoro-inĩ ya mwana waku atĩ tondũ wee nĩ wĩtĩkĩtie. O mwana nĩ arabatara kũhũthĩra ‘ũhoti wake wa gwĩciria’ nĩguo etĩkie ũhoro wa ma ũrĩa ũrĩ Bibilia-inĩ. (Thoma Aroma 12:1.) Ũrĩ mũciari nĩ ũkoragwo na itemi rĩa bata mũno ũndũ-inĩ  ũcio, na makĩria rĩrĩa mwana waku oria ciũria. Ta wĩcirie ũhoro wa ngerekano ĩno.

7, 8. (a) Mũciari ũmwe Mũkristiano onanagia ũkirĩrĩria atĩa rĩrĩa araruta kairĩtu gake? (b) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ wonete bata wa gũkorũo na ũkirĩrĩria ta ũcio?

⁷ Thomas, ũrĩa nĩ ithe wa kairĩtu karĩ na mĩaka 11 oigire ũũ: “Kairĩtu gakwa no korie, ‘Hihi Jehova aarekire indo ciĩyumĩrie nĩguo gũkorũo na muoyo gũkũ thĩ?’ kana, ‘Twagaga kwĩingĩrania na maũndũ marĩa marekwo nĩ andũ arĩa angĩ nĩkĩ, ta gũthuurana nĩguo twagagĩrie mũtũũrĩre?’ Rĩmwe na rĩmwe nĩ ndĩgiragĩrĩria nĩguo ndikae gũkeera ũrĩa kagĩrĩirũo nĩ gwĩtĩkia. Makĩria ma ũguo, wĩtĩkio nduumanaga na kũmenya maũndũ mothe ĩndĩ uumanaga na kũmenya tũmaũndũ tũnini tũnini twa ũhoro wa ma.”

⁸ Thomas nĩ aamenyire atĩ kũrutana nĩ kũbataraga ũkirĩrĩria. Ma nĩ atĩ, Akristiano othe nĩ mabataraga ũkirĩrĩria. (Kol. 3:12) Thomas aamenyire atĩ no abatare kwarĩrĩria ũndũ ũmwe maita maingĩ. Nĩ abataraga kwarĩrĩria ũndũ ũcio akĩhũthĩra Maandĩko nĩguo kairĩtu gake gakũrie wĩtĩkio harĩ maũndũ marĩa kareruta. Aacokire akiuga ũũ: “Makĩria maũndũ-inĩ marĩa ma bata mũno, twĩ na mũtumia wakwa nĩ twendaga kũmenya kana kairĩtu gaitũ nĩ getĩkia maũndũ marĩa kareruta na kana nĩ karataũkĩrũo nĩmo. Nĩ tũkenaga mũno rĩrĩa koria ciũria. Kwaria ma ndingĩigua njiganĩire kangĩtĩkĩra ũndũ gatekũria ciũria.”

9. Ũngĩruta mwana waku Kiugo kĩa Ngai atĩa?

⁹ Ciana ingĩrutwo nĩ aciari a cio marĩ na ũkirĩrĩria, o kahora kahora nĩ ikwambĩrĩria kũnyita “wariĩ, ũraihu, ũraihu wa na igũrũ na ũriku” wa wĩtĩkio. (Ef. 3:18) No tũthuure ũhoro ũrĩa cingĩĩruta kũringana na mĩaka na ũhoti wacio. O ũrĩa iretĩkia maũndũ marĩa ireruta, noguo ikũhota gũtetera wĩtĩkio wacio harĩ andũ angĩ o na nginya harĩ arutwo arĩa mathomaga nao. (1 Pet. 3:15) Kwa ngerekano, hihi ciana ciaku no ihote gũtaarĩria kuuma Bibilia-inĩ ũrĩa gũthiaga mũndũ akua? Hihi nĩ itaũkagĩrũo nĩ ũrĩa Bibilia yugaga ũndũ-inĩ ũcio? * Nĩ ma, kũruta mwana waku Kiugo kĩa Ngai nĩ kũbataraga ũkirĩrĩria, no ũndũ ũcio nĩ ũkoragwo na moimĩrĩro mega.​—Gũcok. 6:​6, 7.

10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ wa bata mũno hĩndĩ ĩrĩa ũrarutana?

¹⁰ Ningĩ kĩonereria gĩaku nĩ kĩa bata harĩ gwaka wĩtĩkio wa ciana ciaku. Stephanie ũrĩa nĩ mũtumia ũrĩ na airĩtu atatũ oigire ũũ: “Kuuma rĩrĩa ciana ciakwa ciarĩ nini nĩ ndeyũragia, ‘Hihi nĩ njaragia na ciana ciakwa igũrũ rĩgiĩ kĩrĩa gĩtũmaga niĩ njĩtĩkie Jehova arĩ kuo, wendo wake, na ũrĩa njĩra ciake irĩ njega? Hihi ciana ciakwa no cione wega ũrĩa niĩ nyendete Jehova?’ Ndingĩrĩgĩrĩra ciana ciakwa ciĩtĩkie angĩkorũo niĩ ndiĩtĩkĩtie.”

11, 12. Ũũgĩ nĩ kĩĩ, na nĩkĩ tũtingiuga atĩ ũthimagwo na mĩaka ĩrĩa mũndũ arĩ nayo?

¹¹ O ta ũrĩa tuona, Timotheo nĩ aarĩ na (1) ũmenyo wa Maandĩko na (2) ũũma wa maũndũ marĩa eetĩkĩtie. No Paulo eendaga kuuga atĩa rĩrĩa oigire atĩ maandĩko matheru nĩ mangĩatũmire Timotheo atuĩke ‘mũũgĩ nĩ getha akaahonoka’?

¹² Ibuku rĩa Insight on the Scriptures Volume 2, rĩtaaragĩria atĩ, thĩinĩ wa Bibilia ũũgĩ nĩ “ũhoti wa kũhũthĩra ũmenyo na kũhota gũtaũkĩrũo wega nĩguo mũndũ aniine mathĩna, gwĩthema mogwati, gũkinyĩra mĩoroto ĩmwe, kana gũteithia arĩa angĩ na ũtaaro nĩguo meke ũguo. Nĩ mũgarũ  wa ũrimũ.” Bibilia yugaga atĩ “ngoro ya mwana ĩthaĩkanĩtio [yohanĩtio] na ũrimũ.” (Thim. 22:15) Tondũ ũũgĩ nĩ mũgarũ wa ũrimũ, wonanagia mũndũ nĩ mũgima. Kũgimara kĩĩroho gũtiĩhocetie harĩ mĩaka ĩrĩa mũndũ arĩ nayo, ĩndĩ kwĩhocetie harĩ gwĩtigĩra Jehova na gũkorũo mũndũ eharĩirie gwathĩkĩra uuge wake.​—Thoma Thaburi 111:10.

13. Mũndũ mwĩthĩ angĩonania atĩa atĩ nĩ mũũgĩ nĩguo akaahonokio?

¹³ Andũ ethĩ arĩa agima kĩĩroho ‘maticũgagio nĩ makũmbĩ magĩtwaragwo mwena na mwena’ nĩ merirĩria mao kana hatĩka cia mariika. (Ef. 4:14) Handũ ha ũguo, mathiaga na mbere kũhũthĩra “ũhoti wao wa gwĩciria na njĩra ya kũũhũthĩra gũkũũrana wega na ũũru.” (Ahib. 5:14) Nĩ monanagia atĩ no marathiĩ na mbere gũkũra kĩĩroho na njĩra ya gũtua matua ma ũũgĩ o na rĩrĩa aciari kana andũ angĩ agima mataramona. (Afil. 2:12) Ũũgĩ ta ũcio nĩ wa bata nĩguo makaahonokio. (Thoma Thimo 24:14.) Ũngĩteithia ciana ciaku atĩa igĩe na ũũgĩ? Amba ũtigĩrĩre nĩ waciĩra wega mũrũgamo waku wĩgiĩ mĩtugo ĩrĩa ĩhocetie harĩ Bibilia. Reke imenye kũgerera ciugo ciaku na kĩonereria gĩaku atĩ maũndũ marĩa marĩ Kiugo-inĩ kĩa Ngai nĩmo magũtongoragia.​—Rom. 2:​21-23.

14, 15. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ mũndũ mwĩthĩ ũrenda kũbatithio agĩrĩirũo gwĩciria na ũritũ? (b) Ũngĩteithia ciana ciaku atĩa gwĩcũrania irathimo iria ciumanaga na gwathĩkĩra mawatho ma Ngai?

¹⁴ O na kũrĩ ũguo, nĩ kũbataranagia maũndũ maingĩ gũkĩra o kwĩra mwana waku ũndũ ũrĩa mwega na ũrĩa mũũru. Ningĩ nĩ wega kũmũteithia amenye macokio ma ciũria ta: ‘Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Bibilia ĩregane na maũndũ marĩa magucagĩrĩria mwĩrĩ? Nĩ kĩĩ gĩtũmaga njĩtĩkie atĩ ithimi cia Bibilia hĩndĩ ciothe nĩ ikoragwo irĩ na ũguni harĩ niĩ?’​—Isa. 48:​17, 18.

¹⁵ Mwana ũrenda kũbatithio nĩ agĩrĩire gũteithio ecirie na ũritũ maũndũ marĩa ekwĩhokerũo thutha wa gũtuĩka Mũkristiano. Ekũgunĩka atĩa? Ekwĩima maũndũ marĩkũ? Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũguni ũkĩrĩte  maũndũ marĩa ekwĩima? (Mar. 10:​29, 30) Macio nĩ maũndũ marĩa mũndũ angĩcemania namo abatithio. Kwoguo nĩ ũndũ wa bata gwĩciria maũndũ macio mbere ya kuoya ikinya rĩu. Rĩrĩa ciana ciateithio gwĩciria na ũritũ irathimo iria ciumanaga na gwathĩka na moimĩrĩro ma kwaga gwathĩka, nĩ ũhũthũ ikũrie wĩtĩkio mũrũmu. Ta ũrĩkũ? Atĩ hĩndĩ ciothe ithimi cia Bibilia nĩ cia kũmaguna.​—Gũcok. 30:​19, 20.

16. Aciari magĩrĩire gwĩciria maũndũ marĩkũ angĩkorũo ciana ciao batithie nĩ ciambĩrĩirie kũnyihia wĩtĩkio?

¹⁶ Ĩ mwana waku angĩambĩrĩria gũkorũo na nganja thutha wa kũbatithio? Kwa ngerekano, mũndũ mwĩthĩ ũbatithĩtio no agucĩrĩrio nĩ maũndũ ma gũkũ thĩ kana ambĩrĩrie gwĩkĩrĩra nganja bata wa gũtũũra kũringana na motaaro ma Bibilia. (Thab. 73:​1-3, 12, 13) Ũrĩ mũciari nĩ wega ũmenye atĩ ũrĩa ũgwĩka rĩrĩa mwana waku oria ciũria no ũtũme athuure wĩtĩkio waku kana age. Wĩrutanĩrie kwaga gũkararanĩria maũndũ macio na mwana waku o na angĩkorũo nĩ mũnini kana nĩ mũnene. Muoroto waku wagĩrĩire gũkorũo ũrĩ kũmũteithia na njĩra ya wendo nĩguo athiĩ na mbere.

17, 18. Angĩkorũo mũndũ mwĩthĩ arĩ na nganja-rĩ, aciari mangĩmũteithia atĩa?

¹⁷ Hatarĩ nganja, mũndũ mwĩthĩ mũbatithie nĩ eyamũrĩire Jehova. Kwĩyamũrĩra kũu nĩ kũrĩkanĩra na Ngai atĩ nĩ ekũmwenda na aige maũndũ make mbere. (Thoma Mariko 12:30.) Jehova ndoyaga ũndũ ũcio na itherũ, kwoguo mũndũ o wothe ũmwĩyamũrĩire o nake agĩrĩire kuoya ũndũ ũcio na ũritũ. (Koh. 5:​4, 5) Ririkania mwana waku maũndũ macio ma bata mahinda marĩa magĩrĩire na ũrĩ na ũhoreri. O na kũrĩ ũguo, mbere ya wĩkĩte ũguo nĩ wega ũhũthĩre indo iria irutagwo nĩ ithondeka rĩa Jehova nĩ ũndũ wa aciari. Gwĩka ũguo no gũkorũo kũrĩ mũthingi mwega wa gũtĩtĩrithia bata wa kwĩyamũrĩra Jehova na irathimo iria ciumanaga na mũndũ gũkorũo arĩ Mũkristiano mũbatithie.

¹⁸ Kwa ngerekano, nĩ kũrĩ ũteithio ũngĩoneka thĩinĩ wa ũhoro muongerere ũrĩ na kĩongo “Maswali Ambayo Wazazi Huuliza” tũratathi-inĩ twa na thutha twa ibuku rĩa Maswali Ambayo Vijana Huuliza​—Majibu Yafanyayo Kazi, Buku la 1. Ũhoro ũcio uugaga ũũ: “Ndũkahiũhe gũtua atĩ tinĩnja waku nĩ areganĩte na wĩtĩkio waku. Kaingĩ no gũkorũo na gathĩna.” Hihi no akorũo nĩ hatĩka cia mariika. Maũndũ mangĩ mangĩtũma akorũo ahaana ũguo nĩ ihooru kana kuona Akristiano arĩa angĩ ethĩ magĩthiĩ na mbere wega kĩĩroho kũmũkĩra. Ũhoro ũcio muongerere ũthiĩte na mbere kuuga, “Maũndũ ta macio matikoragwo mahutanĩtie na wĩtĩkio waku. Mahutanĩtie na maũndũ marĩa matũmaga akorũo arĩ ũndũ mũritũ kuonania wĩtĩkio.” Ũhoro ũcio muongerere nĩ ũkoragwo ũrĩ na maũndũ mũciari Mũkristiano angĩhũthĩra nĩguo ateithie mwana wake ũrĩa ũranyihia wĩtĩkio.

19. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ aciari mangĩteithia ciana ciao ‘ituĩke njũgĩ nĩ getha ikaahonoka’?

¹⁹ Aciari, mũrĩ na mweke mwega na mũritũ mwĩhokeirũo wa kũrera ciana cianyu “mũgĩcirũngaga na mũgĩcitaaraga na njĩra cia Jehova.” (Ef. 6:4) O ta ũrĩa tuona, ũndũ ũcio ndũbataraga tu kũruta ciana ciaku ũrĩa Bibilia yugĩte, ĩndĩ nĩ ũbataraga gũciteithia ikorũo na wĩtĩkio harĩ maũndũ marĩa ireruta. Nĩ irabatara wĩtĩkio mũrũmu ũrĩa ũgũtũma ciĩyamũrĩre Jehova na imũtungatĩre na ngoro yothe. Rekei Kiugo kĩa Jehova, roho wake, na kĩyo kĩanyu mũrĩ aciari gĩteithie ciana cianyu ‘ituĩke njũgĩ nĩ getha ikaahonoka.’